장음표시 사용
261쪽
experiris, ut individuam eorum conscientiam ha heas , alque exstare te eosque tibi uni uidem qui inesse ac vindicari sis certus. At vero id sentiri nequaquam posset, nisi eorum principium, nempe animus omnimoda in te unitate ac simplicitate gauderet. Nam si solis par-lilὶus coalesceret, atque ideo pereas ageret quodque enim ugit prout est), unum idemque cogi landi principium non indi' e X Surgeret. Parte S enim distinctae inter se sunt, et quemadmodum diversas ossiciunt realitates , Sic distincta suppeditant operandi principia. Quare earum quaeque propria astione polleret, Suamque modi licationem attingeret; atque idcirco inscia omnino esset actionis reliquarum. Sic in hominum multitudine singuli, qui illum constant, quemadmodum seorsum cxi Stunt, ita Seorsum operantur: ut licet congeriem unam essurinant; tamen acti O-neS , quas eliciunt, communicare cum, aliis nequeunt , sed quisque Suam dumtaxat eX peritur. Praeterea , nos cogitationes nostras Sic elicimus , ut eos invicem conseramuS , utque earu In
dem discrimen, similitudinem, relationes iudicem US. Id vero omne nou Solum exigit ut cogi lationes illae eodem lem pure habeantur, sed ut iam ut unam et simplicem realitatem assiciant. Secussi subiectum in quo recipiuntur . mera partium admixtione constat; nulla habebitur vera identitas , ad quam simul per lineant, et a qua Simul percipi possint. Partes enim materialeS, ut persu patet, distinctae sunt, atque ideo per se nonnisi ut distinctae Operari possent. Quare in ea
b 3pothesi id quod una pars perciperet, alia ignoraret, neutraque ambus comparationis terminos
262쪽
PARS ALTERΛ- YCHOLoci A 265 internosceret. Ergo si interna exportentia contrarium nobis dictat, nimirum aliquod unum idemque in nobis esse principium ad quod asse
cliones illae omnes et actus reseruntur,ipSumque animum nominamus; simplicem esse animum et partium omnino expertoni satori debemus. Idem convinci potessi ex res exione, quam animuS SUpra Seipsum exercet. Vera enim re nexio in re composita reperiri non polost. In PompOSilo enim nequit idem in seipsum siecti. Sic ex. gr. . cum chartae solium plicatur, numquam eadem
pars in seipsam redit; sed altera nectitur supra aliam. Atque ila quidem ut dum id sint, prior chariae conformatio et figura prorsus amittatur novaque exsurgat partium dispositio. Quare si solium illud conscientia frueretur, dum resseXionem perageret, nunquam priorem sui modificationem attingeret. sed novam indueret; quam ut deinceps per reflexionem perciperet, ob eamdem rationem exueret, atque ideo nunquam nil exitum deveniret. Αt, ut quisque sibi est conscius, integer animus in seipsum redit, suasque omnes modi sicaliones reflexione optime attingit. Quae quidem modificationes , dum actus rellexionis
exercetur, non modo non evanescunt, sed etiam vividiores constantioresque essiciuntur. Ergo non compositus, sed simplex est animus. Denique accedunt huc rationes omnes , qua Spro spiritualitate animi statim asseremus ; siquidem spiritualitas praeter simplicitatem nobilius aliquid importat, quod non modo materiae Sed materiali etiam dependentiae repugnat i).
1 in Opportuniam Ilic erit aliquid de systemate phre nologico delibare, quo perperam nonnulli contra simplicitatem
263쪽
Animus humanus est spiritualis. Spiritualis appellatur substantia, quae non modo sit simplex, verum etiam a materia intrinsecus non do pendent; et quamvis sorte materiam insormet, nihilominus subsistentiam quandam propriam habeat, quam subiecto non communicet.
animi abutiantur. Iactatum itaque phretiologiae systema , quod etiam craniologici im appellant, a Gali quidem atque a Spurghelm discipulo eius invectum. hoc statuit. Propen -εiones, quae in unoquoque homine multi sariam manifestantur, a quibusdam internis cerebri prominentiis penderit. IIae
Promitientiae cum mature admodum in initante evolvantur, mollem adhuc eius calvam hac illac impellunt. Quare cuin lemporis processu externae capitis durescunt partes. qua Udam existunt ex liaberationes, iis adamussim res candent S , quae intrinsecus Ccrebro insunt. Ex tuberationes vero huiusmodi, quas instinctus vel etiam facultatos appellant alii
melius organa Vocant , diversae a diversis numerantur. Eas enim Gail ad tres et trigini a revocat; Spurghelm plura recenset. Apud alios hic numerus augetur ita ut nonnulli Plusquam centum se in calva detexisse assirment. ΙΙiue porro iudicium sumi aiunt singularum propensionum, quas finis que sortitur; quae Proinde calvae inspectione facile detegi Possunt. Pus re Pro sua quaeque diversitate prominentiae eiusmodi nominari solent, organum metaph aicae , Orga num matheseOS, organum homicidii, organum a Maritiae ,
Or num iracundiae etc. HOC Systema etism Diade sumptum , multas incurrit dissiciat lates. Iu primis enim magna adest discrepantia tuter Pius fautores quoad numerum organorum ob situm quorumdam desiniendum. Prast terea suctis Don salis De C Semper respou det; irrimo etiam Saepe penitus adversatur. Sic organum, quod theosophiae assignabant, etiam in capite arietum reperium ebl et orgauum , quod si ut i dilati tribriebant , in cal-
264쪽
PARS ALTERA - PSYCHOLosi1 267 Brevius: spirituale illud dicitur, quod non modo
mat 'fia non est, sed etiam materia non indigest, ut exitiat. Haec naturae conditio manifestatur ex Operutionibus; quatenus Operatio cum sit essectus principii operantis, gaudere nequit perfectione , qua eius causa destituatur; cssectus enim superare causam nequit. Si igitur in aliquo ente ope
rationes apparent, quae exerceantur sine intrinseco concursu Organi materialis, ac proinde sint
per se a materia in dependentes ; idem inferen
varia ingeniosissimi Luplaco detexerunt, atque ita d aliis
exemplis non Paucis, quae commemorare non vacat. Tertio, organa assignat nimis determinatis propensionibus et sero respectu singularum actioniam obiectorumque. Quare cum aptiunos et obiecta, ad quae surri Possumus, sine careant; ca. rentia numero organa constituenda essent. Quarto, Organa recenset sacvllatum et actionum mere rationalium . ut Organum iustitiae, religionis etc. Quarc videtur intelligendi
et ratiocinandi vires cum sensibiti tale confunderc. Et sane eius systematia cultores aliqui eo Processerunt, ut in perfectum sensismum, iistino materialismum, lapsi si ut, atque animium nihil aliud esse effutierint nisi cerebrum. Quos iu-ler Brqussias intelligentia in ex motionibus cerebri progigui opinatur At vero id quam ineptum sit facile iudicabit qui mentem 4vprtit ad ea, quae in capite puperiore de facultatibus animi, in Praesenti autem de eiusdem natura disputamus. At que ut in aui mi implicitatu tantum instemus, quis non videt adesse tu homino oportero principium aliquod simplex ab organis omnino diversum, ad quod oporationes Umnes -- gitandi et appetendi revera perti Dcant2 Hoc eisim excluso, explicari nou posset unitas et identitas opera utis, quam eSSein nobis conscinoxia ivitatur. Nam organa illa distincta inter εe sunt et Mi prata, ac proinde si in iis principium cogitaudireponitur, tot nobia inessent cogitandi principia, quot organa cerebralia a phrcnologis statuuntur. Praeteres , ut Phy-εiologi d erat, cerebrum vi usque partes , quemadmodum reliquiam porpus hominis, aenaim. Sine sensu quoad Particu
265쪽
268 MEΤΛ PHYsICAE SPECIALIS dum erit de principio, undo operationes illae prosciscuntur. Iam vero haec intrinsera indeppi dentia ab organo maleriali evidentissima in ho-anino est quoad Operationes quae ad intelligentiam et voluntatem spectant. Ex his igitur animi humani spiritualitas demonstranda est; siquidem sensationes cum ab organis pendeant, non spiritualitatem sed solam simplicitatem ostendunt. Sed iam ad prohationes veniamus. Prob. I. Ut qui Sque conscit, B nimus noster
perceptiones, iudicia, ratiocinationesque peragit
IAS unde constat, commutatur. Unde temporis fluxu tota eius massa prior evanescit ac nova paulatim sussicitur. Si
igitur in cerebro principium cogitandi reponitur , hoc in dies variari, ac tandem in aliud verti plane deberet. At vero,
ut Nemo non experitur , Persona nostra et cogitandi prin-'cipium idem manet iugiter et ex integro, ita ut ad praesentis vitae finem eosdem omnino non esse sciamus qui nutic et qui antea, quoad longissime recordaci possumus, operabamur. Ergo utcumque cerebri partes animo operanti subvenian i, hunc ab iis omnino distinctum secretumque osse oportet.
Phrenologia igitur si materialismo coniungi velit, obsurdissima plane dicenda erit. Sin autem ea absurditate spolietur, atque constituantur illae cerebri partes , ut instrumenta tantum animi, discrimine inter sensibilitatem et intelligentiam servato, repugnantiam non involvet. At quoad
distinctionem, numerum, situm organorum accurata et Certa observatione firmari debebit, quod hactenus factum Donest et soItasse Dunquam siet. Inde autem nihil aliud inferri 'poterit, Disi cerebrum potissimum organiam esse operatio- Dum animantis . ac pro diversitate perfectionis organorum diversitatem instinctus et melioris cogitationis in homine explicari. Quod quidem consessum semper omnibus luit: siquidem animus, dum corpori iungitur, intelligeritiani coterasque vires rationales non explicat, nisi sensibilitate comitante et materiam cogitationis ministrante; sensibilitas autem eorPore tamquam instrumento ad operandum utitur.
266쪽
PARS ALTERA - PSYCHOLOGIA 269 circa obiecta extra omnem materiam posita et undique spiritualia , ad quae internoscenda corpus inlluxu suo delerminare non potest. Cuiusmodi sunt Deus intelligentia, Virtus, honestas, ordo, vitium, pulchritudo, relatio , bonitas, possibilitas, aeterna duratio, aliaque sexcenta quae corporeum transiliunt Ordinem ab omnique sunt concretione soluta. Atque haec ita animus contemplatur, ut talia esse concipiat eisdemque ratiocinando proprietates tribuat, quae spirituales
omnino sunt et materiam omnem excedunt. Atqui operatio eiusmodi ab organo corporeo minime pendet. Nam facultas quae materialis organi consortium exquirit, nequit Se porrigere, nisi ad ea quae in organa imprimunt, atque ideo nonnisi obiecta respicit quae concreta sunt et materialibus conditionibus adstricta. Ergo animus humanus Operatione gaudet spirituali, ac proinde spiritualis in se est.
Probe LI. Non solum ex cognitione rerum spiritualium , ut secimus, sed ex ipso modo cognoscendi res materiales eadem veritas inferri potest. . Nam mens nostra ad corpora consideranda se nectit non prout illa in natura subsistunt et iis affecta sunt adiunctis , quibus maxime singularia et determinata redduntur. Sed corpora sub communi quadam et universali ratione contemplatur , atque ab iis characteribus notisque liberat, quibus illa adstringuntur in existendo. Sic dum globum eburneum qui certe peculiare quoddam individuum est, certo tempori locoque assixum, determinatis dimensionibus definitum, certa materia coalescentem) contuemur; abstractionis usu ipsum , non ut individuum sed ut species
267쪽
270. METAPHYSICAE SPECIALIS quaedam ost, neglectis iis unde singularis constituitur , mentis acie complectimur. Nec vero conceptum illum ad existentes tantum eburneos globos restringimus ; sed praeterea ad possibiles, qui infiniti sunt, dilatamus. Immo etiam ab ebO- iis materia atque a peculiari illa dimensione , cogitationem avocantes, ipsam essentiam globi in se spectatam contemplamur. Iam vero eiusmodi cogitandi ratio intelligentiam hominis non esse facultatem organicam, seu ab organis intrinsecus dependentem luculenter ostendit. Facultas enim quae sic dependet, ab iis se eximero nequit conditionibus, quibus organa et obiecta concreta in organa imprimentia circumscripta sunt; quem
admodum sensibus accidit. At si intelligentia spiritualis est, spiritualis etiam est animus; facultas enim supergredi nequit naturam principii, undo nuit. Prob. III. Id ipsum evincitur ex amplitudine et vastitate obiecti, circa quod versatur mens humana. Nam nihil est quod eius acti vitalem praetereat; siquidem eius acies ad quamlibet eritatem , quae naturali eognitioni obnoxia sit, aliqua ratione protenditur. Sic cogitamus Deum, intelligentias, corpora , et quidem in his tum
substantiam tum modi sicationes. In nos autemper conscientiam revertentes, nosmet ipsos nο- Strasque operationes subtili quadam indagine PerScrutamur. EX quo elucet obiectum intelligentiae humanae esse ens et Derum nullis in o
sine naturali desinitum limitibus; siquidem quidquid entis et veri continet rationem Et cum naturac principiis colligatum apparet, id acie mentis nostrae, nisi aliquid obstet, usurpamus.
268쪽
PARS ALTERA - PSYCHOLOGi1 271 At vero haec amplitudo , adeo longe lateque patens , animi spiritualitatem clare demonstrat. Nam activitas, quae ex materia pendet, non habet nisi operandi sphaeram angustis admodum confiniis clausam et valde terminatam; qualis nimirum suppeditari potest ex peculiaribus rerum adiunctis et materiae conditionibus , quibus aiascitur . ei quorum adminiculo actionem exercet. Prob. IV. Haec quidem quoad mentem; ad voluntatem nunc pergentes in primis argumentum illud asserimus, quod praecipue attulere Platonici, sapienter existimantes non Posse corporeum esse aut a materia dependens id , quod non nisi incorporeis et a materia independentibus bonis maximopero delectatur. Nam quaeque natura rebus sibi similibus et homogeneis gaudet et viget; contraitis vero tristatur et tabescit. Atqui ani- mus humanus spiritualibus omnino bonis squi lia, Sant virtutes, scientia, Numinis contemplo tio, atque alia id genus) maxime fruitur et augescit, perque illa nobilior sit, perspicacior, atque activi late potentior i contra corporeis deprimitur , vilescit et torpet. Ergo non corporeus, Sed Spiritualis est animus.
Deinde nulla vis operari potest natura sua contra subiectum unde pendet. nam nisi violentia extrinsecus inseratur , quae aequilibritatem naturae turbel; a subiecto ipso in operando ducitur, cuius ope subsistit ac permanet. At vero animus saepe propriae innataeque inclinationi
obsequens, id quod ad corpus pertinet dedignatur ; Immo tum maxime suam enicacitatem prodit et energiam , eum corpus sibi subdit, eique ad corporea propendenti reluctatur. Ergo non
269쪽
272 MEΤΛPuYSiCAE SPECIALIS modo non est corpus, Sed etia in a corpore nequaquam pendet, ni que ideo immaterialis est ac spiritualis. Secus mutuo contradicentia copulari deberent, B Sserendumque esset: aliquid ei subdi,
in quod dominatur. Denique huc accedunt rationeS Omnes quae ex libertatis usu depromuntur. Humanus enim Bnimus non modo ad innumera , caelestia potissimum. umore rapitur; Verum etiam , dum sibi
invigilat, pleno in suas actiones dominio fruitur. Quare ad eas determinandas arbitratu ducitur, nec ab ullo creato ligente , in corpus Utcumque operante vimque potentissimam inserente, ad oliquid volendum cogi potest. At id non nisi substantiae spiritualis proprium est; tum quia entia materialia dolinito aliquo Obiecto terminantur; tum quia oppetitus substantiae materialis non nisi materialia et sensibus obnoxia concupisceret; tum
denique quia quidquid a corpore pendet, illis
viribus dometur oportet, quae cor PUS totum Superant sibique subigunt. Solvuntur disticultates.
95. Obiic. I. Contra constabilitas veritates sic opponit Vollaire: In materia insunt proprietates aliquae Simplices, quales sunt gravitas, assinitas, vis motrix aliaeque quam plures. Quidni igitur vis etiam cogitaudii eidem ut proprietas insit 'Id vero si siet, de spiritualitate animi conclama
Res p. Haec obiectio confusionem subaudit simplicitatis eum spiritualitate, et falsa atomistarum theoria nititur circa corporum elementa, In pri-
270쪽
PARS ALTERA - PSYCHOLOGIA 2 3mis enim, quid nostra interest si maioriae insunt proprietates simplices p Εxinde non aliud in serri
potest nisi in materia non osse solam materiam, seu realitatem extensam ; sed in on omnino agnosci oportere principium aliquod simplex , actuosum et determinans , quod moleculas vera soliditate et unitate donet, actionumque quae in illis manifestantur, sit sons. Id autem aperte docuimus in Cosmologia de elementis corporum disserentes l . Unde hapc dissicultas contra sim-Hicitatem animi respectu nostri vana est et futilis. Ut enim , quia in corporibus sunt proprietates aliquae , quae simplicitatem aliquam includunt , inferri debet ibi non esse solam extensionem molecularum, sed insuper vim aliquam primitivam , quae earumdem actionum sit principium e sic a sortiori in sentiente, quoniam non modo adsunt actiones simplices, sed actiones quae licet per diversa organa exerceantur, Bd unum tamen idemque subiectum reseruntur: deduci debet inesse ipsi principium aliquod vera
simplicitato et unitate praeditum . quod in materia quidem sit sed materia non sit. Id omne simplicitatem respicit. At nos praeterea demonstravimus spiritualitatem animi, non ex Simplicitate sed ex spiritualitate actionum quas ille e-lieit; contra quam inepta omnino sunt exempluvirium materiae quas obiicit Voltatre; hae enim certe a materia dependent in Operando. Obiic. II. Sic generatim opponunt materiali-Stae. Qui animum ut substantiam simplicem et Spiritualem a materia omnino distinctam tuen