장음표시 사용
271쪽
ΣT4 META PHYsICAE SPEC AL Slur hi rem quamdam n mini notam quae com- rehondi cognition D nequeut revera adstruunt. Quare eam per negotiones Bliquas describere coguntur, nientes eam esse in extensam , individuam , Sen Sui non OhnOX iam , Sine figura , sine
motu ab aliisque proprie talibus id genus liberam. Nulla igitur vera et certa et positiva iis vo- Bbulis res subest, nisi sorte nomino animi iniselligi velit ipsa materia in sinite attenuata. nos p. Idcirco ab adversariis animus ut res incognita , quae capi nequeat, habetur: quia hi hominis excellentiam a se abdicantes, quidquid Sensu non percipitur, id generali in comprehendi non posse dubia lorant. At animus quia simplex est, sensu quidem attingi nequit, sed intolluctuali cognitione Satis Superque internoscitur. Eum enim optime concipimus ut substantiam a
corpore distinctam et Simplicem, quae sentiendi atque intelligendi facultu te polleat, atque in Operando nullis materiae conditionibus coercea iur. Quae certe poSitiva qua dam notio est; imismo etiam magis perspicua, quam illa Sit, qua odo corporibus habetur. Corpora enim non aliternoscimus , nisi tamquam substantias extensionu illisque pia editas characteribus, quOS Opo sensuum apprehendimus. Quae nolitia in hoc vertitur , ut communem conceptum substantiae per ordinem ad proprietates nonnullas determinemus. Idem longe melius contingit de animo qquem substantiam e SSe cognOScimuS, PT qua CO -gitandi appetendique operationes prosciscantur. IIae enim proprietates , utpote nobis internae , perquam vivide sentiuntur, earumque processu et origo a principio ipS0 , Unde emergunt, cun-
272쪽
ΡΛRS ALTERA PSYCHOLOGi1 275 sciuntur , cum contra proprietates , quibuS corpora determinantur, in subiecto n. cognoScente diverso in sint, et a facultato nitingantur , quae ipsi externa est. Nec voro ossicit quod animus plerisque non aientibus sed negantibus vocibus explicetur. Id enim non conceptum , sed sermonis vitium est; quo saepe ea, quae tam quum rea' litates et positiones concipimus, per negationes oppositorum desectuum significamus. Quod praecipue intervenit, cum de rebus spiritualibus a Sensuque remotis v gitur ; siquidem prima vocabula ad res corporeas exprimendas accommoda ta suisse videntur; cognitio enim hominis a sensu incipit. Quao cum ita sint, anteeedens ab adversariis obiectum insiciabere, atquc ita ineptissima corum illatio con eidet. Α aracm,vs III. De animi humani origine et eaordio. 94. Humanum animum particulam esse divinitalis ex suprema illa natura divulsam Pythagoras et Stoici somniarunt. Huic deliramento valde accessit Ρoiret il), animos nostros emanati O- ne quadam et velut em uvio ex divina substantia prodire autumans; quem errorem sub nova sorma reStauraro videntur pantheis larum recentium non pauci. At vero quis non perspicit ea sententia divinitatem eeu partibus coalescentem et talem omn-gi , ut in plura discerpi et lacerari possit, quasi
273쪽
276 METAPHYSICAE SPECIALI osset partibus coagmentata ' Quapropter qua incertum ost Dei naturam simplicitate frui noc ulli osse divulsioni obnoxiam , tam evidenter o lucet hanc absurdam Originem animis humanis nullo modo competer B. Deinde si animus noster pars divinitatis esset sive divisione sive nuxu quodam inde manaret); profecto is res quaedam insecta non mutabilis, necessaria, nullius augmenti recipiendi capax, brevi, iisdem persectionibus, quibus Deus gaudet, Ornatus esse deberet. Hoc autem internae experientiae non minus, quam rationi repugnat. uuis enim non est con Scius, Se animo sic instrui, ut innumeris mutationibus et vicibus subiiciatur 3 quis non sentit se limitiliussi vo in intelligendo sive in ceteris viribus sic terminari, ut undique Obstacula et obiices inveniat3 Exinde vero animum sinitae et contingentis naturae PSSe manifestissime consequitur. Ad rem Augustinus contra Manichaeos , qui in delirium idem inciderant: a IIaec mutatio animae Osten-α dit mihi quod anima non sit Deus. Nam Si anie ma substantia Dei est; substantia Dei violatur, a substantia Dei decipitur, quod notas est dice-c ro l) s. Atque iterum: et Non est pars Dei ania ma.... Quod si esset, nec desceret in deterius, a nec proficeret in melius, nec aliquid in semeta ipsa vel inciperet habere quod non habebat, , vel desineret habere quod habebat . quantuma ad eius ipsius essectiones pertinet. Quam veroa aliter se res habeat non est opus extrinsecu Set testimonio ; quisquis Semel ipsum advertit, a-
274쪽
PARS AI TEIIA-PSYCHOLOci 1 2IT95. M ter error, huic omnino contrarius, animos in filios ex parentibus traduco quodam propagari sinxit , unde tradueianorum ductum est nomρn. Huius sententia o patroni Tertullianus et
Apollinaris extitero, ea quo duplicitor intelligi potest , quatenus ex parsentum aut animo aut Corpore animos filiorum doduci asserit. Utrumque autem absurdissimum esse proba lur. Nam cum animus parentum, quemadmodum cuiusque hominis, simplex omnino atquct immaterialis sit; tantopero repugnat animum filiorumox illo decerpi et veluti desecari. quantopere rationi contradicit, ut aliquid partibus omnino carens in particulas discerpatur ac multimodis dilaceretur. Nec quisquam urgeat animum siliorum non a parentum anima divelli, sed ab eadem produci tantum. Namque id etiam obsurditate laborat, propterea quod spiritualis substantia non nisi ex nihilo per creationem condi possit. Quare si animus , qui spiritus est, a parentum animis produci singitur; iisdem vis creandi , quae infinita est, tribuatur oportet. Id autem quantum a veritate discedat, nemo est qui non videat. Quod si a parentum non anima Sed corpore iransmitti animus siliorum dicitur , multo plus absurdilas doctrinae huius augescit. Nam qui intelligi sine conceptuum pugna potest quom0do
substantia non solum simplex, verum etiam Spiritualis, ex corpore, quod materiale est atque compositum , propagetur P Enimvero propago haec vel abscissione intelligitur, vel essicientia. Si intelligitur abscissione ; iisdem argumentis relicitur, quibus animi simplicitas demonstrata est. Nequit enim res simplex divelli a corpore alte
275쪽
278 METAPHYSi CAE SPECIALIS rius tamquam pars, quae ad molis illius integri latem pertinebat. Sin vero intelligitur essicientia:
tunc absurdita leni incurret ex eo, quod essectuqexcederet causam. Nam Spiritus immensa intercapodine praestantior Pst Corpore. 96. His igitur missis absurdis, humβnus animusn D o ex nihilo condi per veram creationem dicendus est. Cum enim animus substantia sit simplex et spiritualis ex praeiacente aliquo subiecto educi revera non potest. Secus e X illo coagmenta retur, eiusque conditionibu S, in omni operatio no qua pollet, adsti iugeretur; Si quidem natura rei, ex ossectione, qua gignitur, manifestatur. At id demonstratione , qua animi Simplicitatem et spiri- tua i i latem ostendi mus, Subvertitur. Ergo animus humanus non ex subiecto Bliquo praeiacente duci, sud ex nihilo condi debet. jam vero si e nihilo conditur, a Deo immediale fiat ne cosse est. Creatio enim, utpote infinitam Virtutem exigens, Propria tantum Boi est. Illud igitur manuat Opor-lot, animum divinam sibi Originsem vindicare ,
quo lenus unicum sui auctorem habeat Deum. Ex quo sequitur ut ab eodem tantum egeat consservari, ad ipsu inque velut ad consentaneum sinum aspiret os Sidue . At enim, si ila est, perperam hominem parentes genuisse dicuntur; siquidem non animam eius genuere sed corpus. Repono id minimo su lui. Nam etsi pareules revera corpus tantum gignant:
tamen illud eo perducunt , ut anima spirituali
iuxta naturae Ordinem informari exigat. Quare CoryuS, non in Se praecise spectatum, Sed prout rationali animo iungitur, eorum dona nctioni re- Spondet; atque idcirco parentes non corpori sed
276쪽
PARS ALTERΛ - PSYCHOLOGIA 2IS composito, nimirum homini, existi ni iam tribuunt; quamvis concurrente Dpo, qui ero alion Q sua spiritualem animam condat. Unde merito non corpus sed homin in progenorare dicunturiqu9madmodum qui hominem interscit. ol si non animam sed corpus perimat; tamen , quia actione sua compositum humanum vita destituit, hominem dicitur interemisse. 97. Explicata origine animi, qua pri posset quando nam eius existentia exorditur. Hac etiam in re philosophorum sigmenta non desunt. Plato enim Pythagorae obsequens existimavit humanos a Dimos, ante e tarn B tum corpus, rerum molion darum initio conditos, in astris quondam ha bitavisse; et exinde ob quoddam perpetratum
scelus in corpora quasi in carceros ad tuendam poenam detrusos esse. Quod autem illius anteactae vitae immemores simus , id ex oblivione quadam contingere ait. Idem commentum postea amplexus est Origenes; reeontius Vero .magna ex parte o cineribus suscitavit Lethnitius. Hic enim asseruit Deum initio temporis omnes animas uni eondidisse et eoi pusculis quibusdam organicis inclusisse; ex quibus decursu temporis, cum eor- pura humana fiunt, u volvuntur hominesquo Constituunt. Immo etiam addidit verisimilo 1ideri ut hae primo sensili tantum facultato donentur , deinceps intellectu et voluntate, naturali quodam progrESsu, nugeantur. Haec opinio expositio uoipsa contemptum sibi creat, et vix eredi potest cam a viro illo gravissimo doceri potuisse. Dein mum ex Pythagorae et Platonis commento me tum psych0Si S , Seu migratio animarum dimana-Vit; quatenus crederentur uni naue ex uno in Aliud
277쪽
280 METAPHYsICAE SPECIALIS persectius vel deterius saepe etiam h stiluinum ,
corpus demigrare, prout singularum merita serrent; donec, eXpiato Scelere, in caelestium concilium revocarentur.
Ut indicatos errores bro viter refellamus, praevia illa animorum creatio his argumentis EX- pungi potest. Primum, quia omnino gratis et arbitratu asseritur, nullo quo gravi argum piato sulcitur: quemadmodum ex solutione dimetallutum patesiet. Deinde unitatem humani compositi contra experientiam et rationem Omnino pes Sum dat. Cum enim id, quod a Deo immediate procedit, perfectum completumque iuxta natura ordinem essu Oporteat; si Deus animas', secretis corp0ribus , condidisset, hae non pars humani compositi sed substantiae sine ordirast ad corpus per se buberentur. Quare cum deinceps corpore vestiuntur, non iunctio su hstantialis spd mero accidentalis exsurgeret; imo talis, quae inter duas etiam substBntias vigere posset, nulla intrinsecus relatione connexus. Praeterea in ea hypothesi non compositum quoddam naturale sed violentum et praeposterum oriretur. Violenteronim in poenam admissi sceleris animae humanae corporibus iungerentur. Nobilissimum igitur rerum adspectabilium opus, nimirum homo , ut aliquid monstruosum et contra naturae ordinem prodiisse dicendum esset. Quod divinae sapientiue quantum discrepet, nemo est qui non vident. Nec minus ille error conscientiae dissentit, qua perspicue sentimus ita animum et corpus in I O- his copulari, ut non duplex sed una tantum completa substantia, etsi duabus composita partibuS, Hudque vere persona conssetur. Tertio si illa opi-
278쪽
n alio vera esset, homo mortem non horroret vinaturae, sed appeteret potius; ea enim animus carcere , in quem Poenarum luendarum causa coniectus fuerat, liberaretur. Haec autem omnia et conscientiae et communi naturae sensui et rationi oppido refragantur. Denique ridicula prorsus est illa oblivio, quae singitur omnium antea clarum id earum et praeteritarum mutationum , quas anima subiit; nec qui modo ideae illae obliterentur ac sepeliantur, intelligi congruenter po isest. Animus enim, utpote validior, per Se a corpore superari nequit; ut omittam quod corpus, si eius structura sedulo perpendatur, Sic est compactum, ut ope sen Suum intelligenti animo opitula iurum sit potius quam obsuturum. 98. Prolata argumenta omnes quidem adversarios urgent. At Leibniti una sabella ex eo etiam displicet, quod animas corpusculis quibusdam . ut vocat, seminalibus Primum alligat. Tum etiam improbatur commentitio illo transitu animorum ex unica sentiendi vi ad intellectum et volunta lem; siquidem, eadem manente natura, nequeunt lacultates inde emergentes ulla ex parte detrahi
Metempsychosis denique, praeter absurda superius recensita , haec etiam incurrit. Primum , quod stultitiae esset insimulandus naturae auctor, qui poenas sceleris emendatrices animis
irrogaret, quin hi ullam 1lagitii, quod luere debent, memoriam retinerent. Deinde, animus cum
ad bellu inum corpus informandum gradum faceret, intelligentino , voluntatis, ceterarumque suculialum ad superiorem eius partem Spectantium, iacturam saceret; quae lamen necessario ex ipso
279쪽
dimanant. Quod absurdum in tantum etiam augescit, quo si animus ratione praeditus non nisi ad corpus humanum . cuius temperatio sibi sit consentanea , relationem habere polost. Ad argumenta vero nil versariorum quod attinet, ipsi duo obriciunt. Primum , quia Zeus explicari non posset quomodo anima corporia unctu tot malis et nerumnis subiiciatur. Deinde quia nisi animae ante extiterint, coeti landus ος
Set Deus tamquam singulis gei a foti hu; a
stanS , ad in Ins Stri in Star et famuli, ut, compacto corpore, creet Bnimam.
Vorum haec facilem solutionum habent. Nam ad primum quod spectat non quia aliquid Oxnli
care nescimus , idcirco ius habemus confugiundi ad absurdas hypotheses. Proesertim voro id non licet, cum ex divina revelatione sciamus veram Originem aerumnarum , quibus in praesenti m)nus humanum amigitur. Ducemur unim ab insacausam Duas modi culpam suissu primitivam a Proto parento commissam , ob quam originaria hominis conditio mutata est. Cuius revelationis vestigia quaedam clarissima in omnium populorum traditione Servantur. Ceterum, falsum est
animum e X Iunctione cum corpure nerumnas lan-lum ei mala capere. In primis enim persectionem aliquam exinde accipit, quod seorsum completam substantiam in ratione suppositi non essor- mel. Deinde, animia corpori copulata operationes exercet, quos Sine corpore nunquam cxercuis-Set, eo S nimirum quae nil vitam sensilem uertinent, quaeque Organorum egent adminiculo. Tertio, quoad ipsas intellectuales operationes aliquod ex corpore emolumentum elicit. Eius enim
280쪽
PARS ALTERA - PSYCAOLOGI4 283 ope obiecta sensibilia suppeditantur, quibus positis , animus innata vi ideas sibi efformat, quibus deinceps totum cognitionum suarum SySternu superstruit. Quod si quodammodo corpore gravatur et a maiori nitentione obiectis mere intelligibilibus adhibenda praepeditur; id ex naturali eius conditione resultat, quatenus naturn sua ad corpus vita aliquo temporo donandum ordinem habet, et a persectione desicit tu tolligentiarum Separatarum , quae corpore iugiter sunt experteS. Alterum vero argumentum , quod addunt, inprimis contra ipsos adversarios torqueri posset. Nam praevia existentia animorum ad Structa, ne
ipsi quidem incommodum, quod obiiciunt si
incommodum esset) declinant. Etenim tum etiam Deus singulis generationibus adflare dubi)rot, non ut animas conderet, Sed ut novis corporibus copularet. Deinde, nullum absurdum in eo est nec ullum famulatum assert, qqod Deus, qui omnibus providet rebus ad singula Sque concurrit operationes , sic humanas generationeS administret; ut constructis corporibus animaS, quae illa informent et regant, o nihilo condat. Praesertim vero , cum id et naturae cursus ab ipso Deo constabili tus exigat, et spiritus humani conditio iuxta ordinem a divina sapientia dictatum requirat. Contraria opinio surculus quidam est pesti surae illius plantae, nimirum rationalismi, qui quantum potest vires in id exerit, ut Deum
a natura . n ratione, a societate removeat.
00. Ex his, ceu totius quaestionis solutio ut quasi summa dimanat, animum ex nihilo a Deolum cotidi, cum actu corpori humano iungendus