장음표시 사용
391쪽
aut vindictam sumere contra eos Culva, acerrimos eorum hostes. Et alio die xxv I Decembris, qui fuit dies Innocentum, composito agmine discessi, Jvimus dormitum per leucas sex acivitate vas calte cal, ad colo niam quandam Te Zmo luca nomine,quq subjacet Provinciae Guax acingo,cujus incol se- per habuerunt, habent nobi 1cum eandem amicitiam,&foedus, quod habet incolete Tascalte cat, cibi quieti nos dedimus ea nocte. Alia relatione catholice Rex M. V. significavi incolas e exicolae mixtitan, arma plii rima cogerere, sin omnibus suis provin- cijs, innumeras fossas excavabant,friatae res, aliaq; defensionu genera,quo nobis obsistere,& obesse possent,praeparabant. uoniam illi jam cognoverant,me contra eos castra motu rum .Et cum hoc praescissem, cognoscerem, quantum acuti laudaces essent ad res belli-z's, multoties mente revolveram, qua provincia ingredi possemus, ut aliqua ex parte incautos offenderemus ipsi optime scierebant, nos triplicem in provinciam suam ingressiim cognoscere, sillorum notitiam habere.Constitui ingredi itinere hoc Tetaolu can,quia cum illius aditus sit asperior,& manis saxis refertus, quam sint aliorum ingre Diuum cacumina, arbitrabar eo nobis minus obstituros, ut in quo custodi edo non tantum invigilarent. Sequenti vero diei'st missarum solennia, nos Deo Opt. MaX commeri flavimus,& a dicta coloniaTesmo luca disces Gi adesis 'simus:& ego fronte occupavi cu dece equi citum duci
tibus,& sexaginta peditibus levibus, d bello
392쪽
baptis Et perreXinuis incaeptum tenentes iter proximum monte ascendedo,omn ordine apparatu nobis possibili, profecti fuimus dormitum per leucas quatuor a dicta colonia in cacumine montis,ubi sunt confinia eorum e Chulva, quamvis maximi essent algores, plurimis lignis quorum ibi maxima est copia ea nocte frigora expulimus. Sequentidie Dominico iummo mane coepimus iter nostrum prosequi per planiciem ipsius faucis, ct destinavi quatuor equites, tres, aut quatuor pedites, ut provinciam lustrarent, fe-quentes iter nostrum, coepimus descendere montem, &ego jussi equites praeire dc post eos immediate pixidibus4 balistis fulcitos milites, de reliquos suo ordine subsequi, ut facilius hostes incautos offenderemus. Illos tamen nobiscum congressuros cogitabam, cum certe hostes nobis infidias aliquas, aut stratem ala paravisse cogitaremus, ut nobis obesse possent. Et dum quatuor equites,&quatuor pedites, ulterius procederent, n- venerunt iter obstrusum arboribus , ramisque, plures Magnas incisas, atque in eo transversas pinos cupressos Offenderunt, quae videbantur eo instanti incita. Et arbitrantes sequens iter non fore impeditum,prosecuti sunt incoeptum iter, &quanto plus procedebant, tanto magis pinis,&ramis obstrusum illud comperiebant. Et Cum universum cacumen esset arboribus crebris, sepibus maximis refertum, magna cum dissicultate procedebant, cum vide
rent illud iter, multum eis attulit timoristi arbi
393쪽
NARRATIO ERTIA. 3 I arbitrabantur post quamlibet arborem
hostes latere,&etiam,quia ob incisarum arborum impedimentum equis uti non potui Dsent, quanto plus progrediebantur, tanto plus pavor aligebatur, o cum eo pacto aliquamdiu processissct, equitum unus reliquos alloquutus est. Fratres, si vobis rectuna justumq videtur, ulterius non progrediamur, sed pedem referamus, nunciemus praefecto nostro impedimentum quod offendunus,ac periculum quod subimus, cum equis uti non possimus. Sin minus, prognediamur, quia vita mea est morti obnoxia, quemadmodum Caeterorum omnium, donec huic coepto finem imponamum. Reliqui responderunt, optimum esse ejus consilium. Sed illis consultum non videri,reverti antequam aliquem ex hostibus conspicerent, aut scirent, quouiaque iter progrederetur. Et subsequi coepere. Et cum viderent dictum iter longius progredi, substitere, & peditem mihi ea quae invenerant nunciatum destinarant Et cum collocassem, e in fronte cum equitibus, Ommendavimus nos Deo omnipotenti, eo malo itinere ulterius progressi fuimus, nunciandum commisi illis,qui postremo sequebantur
agmine,ut properarent, quoniam cito perveniremus in planiciem. Et quam primum inveni quatuor illos equites coepimus progredi, multo tamen impedimento dissicultate, ter mediae leucae spacium,Deo optimo Maximo placuit, ut descenderemus in planiciem, eo loci constiti, ut reliquos expectarem,quibus,postquam ad venerant, gratias Aca omni-
394쪽
omnipoteoli agerent niinclavi, quod eousq; non incolumes pervenire permisisset, unde videre coepimus Omnem provinciam Mericori Te mixtitan, quae nant in lacubus,4 circum ipsos, quamvis maxima exultatione eas aspiceremus, considerantes damnum praeteritum, quod die eo perpessi fueramus, aliquid moestitiae nobis attulit, omnes unanimes polliciti sumus, nunquam ab ea sine victoria exire,aut ibi vitam cum morte com mutare. Et hac sententia, omnes adeo laeti Procedebamus, non aliter, quam si profici ceremur ad rem aliquam voluptuosam. Et quamprimum hostes nos audivere coe -- per per omnem provinciam illico maximos suscitare fumos. Et denuo Hispanos precatus sum, in futurum agerent, quemadmodum prius egerant, sperabam eos facturos,& nullus ab agmine discederet, omnia optimo ordine procederent in itinere. Etiam Indi incipiebant clamare ex aliquibus habitationibus, tagis parvis, significando incolis, ut in unum convenirent, ut nobis obessent in quibusdam pontibus mangustis itineribus, quae ibi erant. Τamen nos ali tantum acceleravimus, quod antequam ipsi convenirent, perveneramus jam ad planiciem. Et cum egrederemur, opposuerunt se nobis aliquae Indorum tur- mete. Ego vero jussi quindecim eqκites irruere,& re ipsa irruerunt vulnerando,& abseque laesione aliqua nonnullo ex eis interfe- re, coepimus prosequi incoeptum iter
civitatem Thesaico versus, quae est ex majoribus
395쪽
NARRATIO TERTIA. 373ribus Melegantioribus quae sunt in omnibus istis provincijs, quamvis omnes aliae sint pul-
Cherrimae. Et cum pedites aliquantulum itineris labore premerentur, nox jam appropinquaret, dormivimus in colonia nuncupata Coatebeque, quae subjacet dictae civitati Τhesaico, abest ab ea trium leucarum spa-
Cio, eam vacuam invenimus Atque cum haeceivitas, missius provincia quae Aculvacatidicitur rit maxima, tot hominibus referta, ut facile creditu sit, quod eo tempore eisedem inerant centum&quinquaginta millia
hominum, futurum arbitrabamur, ut ea nΟ-
et nos aggrederentur. Ipse igitur decem equitibus fui in primis excubiis, milites
Omnes paratos esse jussi Sequenti die Lunae, ultimo Decembris, prosecuti fuimus iter nostrum ordine solito, de per intervallum quartae leucae, diei a colonia Coate-beque, dum perplexi ixemus, de colloqueremur, an pacifice nos excepturi, aut bello essent decertaturi, pro certo eos nobiscum congressuros arbitraremur, nobis obvij facti sunt quatuor Indi ex Primatibus,vexillo aureo in virga ponderis quatuor arcarum auri eo vexillo significabant eos pacem nobis offerre,quam Deus testis est quantum desiderabamus, & etiam quantum ea indigebamus,cum essemus adeo pauci numero
penitus divisi ab omni subsidio, inter hostes constituti. Conspectis autε illis quatuor
Indis inter quos erat unus, cujus notitiam
habebam jussi milites omnes subsistere, ad eos sum prosectus .i facta salutatione,A 3 retulere,
396쪽
retulare, se nomine Domini illius civitatis, adventasse,ac provinciae Guanacaci nuncupati, suo nomine supplices rogabant, non inferre nec inferri patere damnii aliquod in sua provincia, quia damna, quae nos passi eramus, illis e Te mixtitan asscribi deberent non illis. Et psi desiderabant esse vasali Vestrae Maiest. amicitia nostra c5jungi,& in futurum semper essent observatur nostram amicitiam,&civitatem ingrederemur, Megeo'rum operibus cognosceremus, quam mento haberent. Ego vero adhibitis interpretibus respondi, eorum adventum mih cordi fuisse, maxime laetabar eorum pace, camicitia, postquam excusationem fecerant circa oppugnationem contra me in civitate e mixtitan factam, tamen dixi, eos optime cognoscere, quod per leucas se ab eo loco, ccivitate Te falco, in quibusdam colonijs ei de subjectis alias mihi interfecerat equos quinque, dc quadraginta aut quinquaginta pedites Hispanos, arecentos Indos e Τascalte-cal qui erant onusti,in nobis abstulerat multum argenti, auri, vestium, aliarumq; rerum. Et postquam eatenus se excusare non poterant, quin ea saltem poena plectendi essent ut nobis nostra restituerent, ea conditione quamvis morte digni existerent, cum tot Christicolas interfecissent pacem cum illis inire volebam, cum ill eam exposcebant, alioqui contra eos processurus omni quo possem rigore. Illi autem responderunt,
quod quicquid ibi nobis ablatum fuerat, Domini: primates e a mixtitan secum exportaverant,
397쪽
taverant, tamen se inquisiimos omnia, quae invenire possent, cuncta restituturos. Et petiere, ut ea nocte proficiscerer ad civitate, aut in alterae colonij me collocarem, quae sunt tanquam suburbia civitatis, quae dicuntur Coatican Guaxula,quae distant per leucam, aut dimidiam a dicta civitate,& semper continuantur habitationes. Quod ipsi optabant secundum ea quae postea successere. Respondi, me nolle quiescere, donec pervenisse addictam civitatem elaico. Ipsi dixerunt, irem bonis avibus,t ipsi volebant praecede re, ut disponerent hospitia Hispanis de mihi,&sic discessere Et cum pervenissemus ad has colonias,venerunt nobis obviam quidam e primatibus illarum, benigne nos suceperunt, necessaria victui concessere Et in meridie pervenimus ad civitatem,ad domum ubi debebamus hospitari, erat latissima domus,4 ampla, quae fuerat genitoris ipsius Guanacaci Domini ipsius civitatis. Et ante quam hospitium intraremus, cum omnes es semus adhuc iuncti jussi praeconia voce mandari, quod sub poena capitali nullus me inconsulto ab hospitio discederet, di ista domo, quae est adeo lata, ut in ea commode nos Hispani omnes hospitari potuissemus, etiams in duplo maiori essemus numero. Et hoc ideo commisi ut dictae civitatis Incolae confiderent, momi morarentur, Videbatur enim mihi tertiam multitudinis hominum partem, in dicta civitate contineri solitam, non conspicere. Nec apparebant foeminae,
aut pueri,quod nullius signum erat quietis.
398쪽
3 6 FERDINANDI CORTEs II Eo dieritia hanc civitatem i,gressi fui mus, in vesperis novi anni, postquana operam de
dimiis,ut in praedicto hospitio nos collocarendus, quamvis admiraremur, considerantes dictorum incolarum raritatem dc eo S, quos videbamus inquietos, credidimus pavore perterritoS, non audere comparere, per civitate deambulare, & ea de causa aliquantulum eramus imparati Et cum sero esset factum, quidam Hispani ascenderunt quaedam subdiali pavimenta ex quibus poterant tot an civitatem oculis lustrare. Et conspexere o ne incolas illius discedere,&cuis rebiae fuisse lacui committebant, suis
Canois, quas incolae acalex nominant. Et aliqui montestastendebant,&quamvIS commisissem, ut ite eorum impediretur, cum tamen hora esset tarda, nox advenisset,&ipsi multum festinarent, nil profuit. Et sic Dominus dictae civitatis, quem desiderabam habere pro salute nostra cum primatibus dicta civitatis, profectus est ad civitatem e mixtitan . quae abest ab eo loco per lacum sex leucis, Momnia bona secum apportarunt: propterea, ut ad Vota rem perficerent, quam conceperant, obviam venere
illi quatuor, de quibus su serius dixi, ut medeturbarcnt, ne illis damnum inferrem,&ea nocte, tam nos quam suam civitatem de
Postquam fuimus spatio trium dierum in hac civitate, absque aliqua oppugnatione nobis ab Indis illata quoniam eo tunc ipsi non audebant nos aggredi, Scios ali non
399쪽
NARRATIO TERTIA quaerebamus a longe issos aggredi quia mea sententia semper extitit, si vellent grati se
mecum agere, vellem eos pacifice excipere, omni tempore pacem ab eis quaerere allocutum me venerunt Domini Coatincham,
Guaxuta, S Autengo, quae sunt Coloniae latissimae, sunt ut retuli contiguae, chaerentes dictae civitati,rogantes ut eisdem par cerem, quod aufugerant suis coloniis. Et certe non pugnaverant nobiscum propria voluntate, ipsi constituebant, velle omnia
subir quae Majestatis vestrae nomine eisdem
essem mandaturus. Ego autem,adhibitis interpretibus retuli, illos optime nosse, a me semper bene tentos, quod patriam suam deseruerant, & in reliquis, ipsim et erant qui causam prestiterant, Sed postquam pollice bantur velle esse nostri amici jussu domisti remanerent, adducerent uxores, in filioso de quemadmodum ipsorun fuerint opera, ita a me tractandos dixi. Sicque discessere, ut conjicere potuimus, non admodum contenti.
agam primum Domini e Moxiconemixtitan, ut omnes ali Domini e Culva appellatione Culva intelliguntur omnes provin 'ciae harum regionum, subditae Domino civitatis emixtitan audierunt Dominos illarum coloniarum obtulisse se in vas illos,&subditos V M. ad eos nuncios destinarunt, quibus significabant, eos minus belle fecisse, quoniam si timore adducti fecerant, optime scire deberent, eos esse numero in finito, & maximae potentiae ut nos Hispanos Aa s omne S
400쪽
omnes cum incolis e Tascaltecalpropediem essent interempturi. Sin autem ideo fecissent ne patriam desererent, eam deserendam esse,&confugiendum ad civitatem Temixti-tan. Illi enim majores colonias, meliores impartiri vellent in quibus vitam ducerent. Isti Domini Coat inchan Guaxuta apraehenderunt nuncios eos 1nctos mihi adduci curarunt,& illico coram me fassi sunt ea, quae Dominorum e emixtitan nomine
nunciatum venerant. Tamen dixere eo venisse nunciatum, ut illuc 1rent ut mediatores esse possent, postquam nostra uncti erant amicitia, si possent res pacifice componere inter Dominos e Culvari me. Illi autem e Guaxuta, MCoat inchan asserebant eo modo non procedere, 'uod illi e exicori Te- mixtitan omnino bello decertare constitu rant, tamen simulavi,quamvis sic procederet Veritas, me credere nuncijs, quia cupiebam allicere Dominos celebris civitatis ad capescendam amicitiam nostram:ex ea enim pendebat pax, bellum omnium reliquarum Provinciarum, quae a Majestate Vestra defe-Cerant. Solvi mandavi dictos nuncios, significavi ne timerent, quia eos ad civitatem Τemixtita reverti volebam,& rogabam eos, dicerent Dominis civitatis, me bellum cum
allis non desiderare, quamvis justam susci-siendi adversum eos belli causam haberem,ed pacem amicitiam, ut pr iis habere so- Iebamus. Et ut magis eos ad Majest Vestra servitium inducerem, eis nunciatum misi,me