장음표시 사용
401쪽
NARRATIO TERTIA. 379ssati,sam ab humanis decessisse. Vt praeteritanissa haberemus tollent praestare causam, it provinciae suae destruerentur descivitates uia hoc moleste ferebam. Et soluti disce Dere,prom Itientes ad me cum responso se re- ituros, Domini Coatinchamri Guaxutari pse hoc tana bono opere remansimus amici, e foedere juncti. Et ego nomine Masestatis e strae veniam dedi erratis suis praeteritis,4 psi maxime laetati sunt. Post septem aut octo in hac civitate Tesai-ontroversia,hospitium nostrum muniendo, ordinem ponendo rebus necessarijs,ri op- Fortunis nostrae tutelae, ut hostes nostros,ffendere possemus, prospiciens hostes con-ra me non moveri, civitate egressus sum du-entis Hispanis,inter quos erat XVI .eque Proficitari ut tres,&triginta quibalistis utebantur:&qui Cortesius
1ixidibus decem,& tribus aut quatuor missi i: .d ii vis indis amicis nostris. Et profectus peritiora lacus, usque ad civitatem quandam lomine Irtapalapa:quae abest spacio duarum eucarum a celebri civitate emixtitan, ex ab hac civitate Τesaico,quq civitas asceti-lit ad decem millia habitationum, Dejus
nedietas, forte e tribus portionibus, duae uni in aquis. Et Dominus, qui erat frater Domini Muteeruma, quem Indi post mor em dicti Muteegum a Dominum constituetant,primus fuerat, qui nobis bellum intulerat,4 a civitate ejecerat. Et ea propter, Μ:tiam,quia cognoveram incolas dictae civitatis,in nos malo esse animo,illuc ire constitui.
402쪽
Et cum adventum meum praesensissent, peiduas leucas, antequam eo pervenirem, illiccassuere aliqui Indi milites in planicie, cili- qui in lacu canois vecti,4 sic toto illo spati cduarum leucarum, ivimus mixti, semper ceptando,tam contra eos qui erant in continenti, quam eos, qui exibant aquis, donec pervenimus ad dictam civitatem lante, quas per duas tertias Leucae, reserabant viam stratam quae est inter Lacum aquae dulcis, ia- cum aquae salsae, in obicis similitudinem, quemadmodum ex figura civitatis emixti. tan, quam Majestati Vestrae transmisi, videri potuit. Qua via strata, aut obice aperto, maximo imoetu aqua exire coepit a Lacu
aquae salsae, in sacum aqua dulcis, quamvis distent dicti Lacus ab invicem majori dimidiae leucae spatio, non prospitientes eas
insidias desiderio victoriae, qua potiebamur, optime transivimus,4 eos insequuti dimus donec ingressi fuimus admixti hostibus dictam Civitatem, cum jam essent admoniti Omnes domos in continenti sitae erant va-Cuae, omnes personae cum rebus suis se Collocaverant in domibus in lacu sitis,inibi permansere illi qui fugiebant acriter nobiscum pugnavere. amen omnipotens tot vires suis subministrare dignatus est, quod ingressi fuerimus, usque quo aquas ingrederentur, aliquando ad pectus usque,&aliquando nando. Et coepimus plures domos ex illis, quae in aquis sunt constatutae, &pr pterea ex illis ultra sex millia inter viros, sceminas, pueros. Quoniam Indi nobis amici,
403쪽
amici conspecta victoria, quam omnipotens concesserat, nil aliud negoti habebant, .isi a dextris: asinistris interficere. Et quia nox jam advenerat,milites collegi, ignem injeci quibusdam domibus d dum comburerentur,visum est,quod Deus Opt. Max spiritum
meum suscitaverit,di in memoriam revocavi viam stratam, aut obicem demolitum, quem videram in itinere dc occurrit maximum damnum in ea re positum, properado cum meis, ordine positis, Civitatem exivi Cum
nox esset jam obscura, per venissem ad eam aquam cum jam hora noctis non esse posset,
jam tantum emanaverat,in labebatur tanto
cum impetu, quod eam veloci passu transivimus, aliqui ex Indis nobis amici submersi sunt,in amisi omnem praedam a dicta Civitate ablatam, Et Maiestati Vestrae vera
refero. Si ea nocte non transivissemus, aut per tres horas plus fuissemus morati, nullus nostrum evasisset Circumdabamur enim
aquis, absque egressu aliquo, quo possemus
exire. Et illucescente vidimus Lacum unum
esse plenum sicuti alterum, aqua amplius non fluebat, & omnis lacus Salta aqua erat Canois refertus, quibus vehebantur homines ad pugnandum, qui arbitrabantur nos ibi posse intercipere, Meo die reversus sum ad civitatem estico, aliquando pugnando cum illis, qui e lacu exibant, quamvis parum damni illis possemus inferre, quia illico ad suas canoas pedem referebant. cum pervenissem ad civitatem elaico,
livea milites ibi relinos bene tutos.
404쪽
nec aliqua controversiam sustinuerant, Mennostro adventii,& adepta victoria,maximam
voluptatem adepti sunt. Sequenti die,postquam eo perventiariis, perij ille Hispanus, qui vulneratus advenerat:& ille fuit primus quena Indi mihi hactenus interfecerunt.
Sequenti die ad me profecti sunt quidam nunci e civitate tumba, alijs quatuor
Civitatibus, eidem contiguis, quae distant per quatuor,quinque, sex leucas a dicta civitate Te falco, supplices rogarunt,ut illorum praeteritis erratis parcerem, praeterito bello commissis. Ibi enim in tumba universaevires a Mexico, & Te mixtitan convenerant, quando in fugam versi ab ea discessimus, arbitrantes nos posse penitus delere. Et bene cognoscebant ipsi me incolae ex tumba, quod se excusare non poterant, quamvis eo argumento se excusarent, afferentes, sibi hoc fuisse commissum. Et ut me impellerent,&procliviorem in tui amicitiam traherent, dixere Dominos e Te mixtitan ad eos nuncios destinasse, ut suam factionem sequerentur nullo pacto amicitia naea conjungerentur, aliter contra eos moverent castra &illos destruerent sed ipsi mallent esse vasalli
Vestrae Majestatis, a me imperataeXequi. Respondi eos optime scire, qua animadversione digni existerent circa praeterita, ut illis parcerem, crederem esse vero animo dicta, quae jam mihi exposuerant,prius ad me ducerent nuncios illos captivos, quos ad eos venisse dixerant,ri omnes incolas e exico,
di Temixtitan, qui in sua provincia reperirenturi
405쪽
renthir, alias eorum erratis non parcerem. Et reverterentur domum, ea inhabitarent,&ita se gererent,ut cognoscerem ex illorum Operibus, eos Mnestatis Vestrae fidos esse subditos. Quamvis autem plures alias rationes in medium adduxerint, nunquam tamen a me aliud obtinere potuerunt,& reversi
sunt ad suam provinciam, pollicentes se praerepta meain mandata exequi desiderare, de deinde semper extitereri sunt fideles Maj statis Vestrae subditi. Alia relatione, fortunatissime,& excellentissime Domitae,Majestati Vestrae significavi,
quod eo tempore, quo me in fugam verte- unt, a dicta civitate Temixtitan expule- unt, deducebam mecum filium unum reluas filias ipsius Domini Muteeetuma,&Moninum euelaico, qui dicebatur Cacamacin, duos ejus fratres, plures alios Dominos, ῆuos captivos detinebam,& quemadmodum,ostes eos omnes interemerant, quamVis eorum essent nationis, aliqui ex ipsis Domi-
iis suis, praeter fratres duos germanos dicti Iacamacin qui bono fato vix evadere va-uere, quorum alter nominabatural asuchi Lic etiam alio modo Cucascacin quem antea Uajestatis Vestrae nomine, communicato zonsilio cum Domino Muteezuma dictae rivitatis Tesaico,is provinciae Aculuaca Dominum constitueram. Cum in civitaterascat tecat illum captivum retinerem, solutis vinculis aufugit, ad dictam civitatem resaico reversus est,is jam creaverant ita Dominum alium ejus fratrem n0mine Gua-
406쪽
nacacin, de quo superius memini. junt commisisse laterim dictum uacuscacinfratrem suum hoc pacto .Quoniam quampri inum ingressus est provinciam Te falco, custodes illum captivarunt, hoc nunciarunt Guanacaci eorum Domino, ipse etiam
significavit Domino e Te mixtitan, qui ut praesensit dictum Quacustacin adventasse, ratus est illum non potuisse vincula fregisse,&fugisse, sed venisi e nostro nomine, ut inde nobis aliquid significaret. Illico commisit
dicto uanacacua, ut interimeret dictum Quacus caciti suum fratrem. Qui sine dilatione illud executioni mandavit Alius vero frater, qui erat minor inter illos, qui apud nos remansit, cum csset puer,imbibit nostros Regulus mores,& effectus est Christianus,de illi nomequidam ex imposuimus. mon ordinando, dc quando εα u. discessa a provincia ascat tecal, provincias Christianus Me Nico,&Temixtitan versus eum ibi cum
aliquibus Hispanis dimisi, de quo in posterum,&quae circa eum successerunt. Majestati Vestrae abunde referam.
Sequenti die postquam reversus fueram a civitate Ialapalapa, ad civitatem elaico, constitui destinare Condisaluum de Sandova executorem majorem est. Majestatis praefectum cum viginti equitibus,& ducentis peditibus, balistis pixidibus, 'armis uten-
tibus ad geminos necessarios effectus. Vnum, ut comitarentur extra dictam provinciam quosdam nuncios, quos mittebam ad civitatem Tascaltecal, ut scirem in quo statu essent
illi tredecim bergantini, qui ibi parabantur,
407쪽
re ad comparandas alias res oportunas, tam relictis in civitate erae Crucis, qua eorum, qui mecum exant. Ad alium vero, ut eis provinciae partem tutam, iecuram redderem,
ut Hispani tuto securi tred reverti posset,
quia tunc temporis non poteramus exire
hanc provinciam Acul vacan nisi trasiremus per hostium loca Nec Hispani, qui morabantur in civitate erae Cruci sin sibi ad os sine maximo discrimi 1 Pro fiet sci pote- ant. Et commisi dicto executori majori,
ostquam conduxisset nuncios ad loca tuta, erveniret ad provinciam quandam inmine Ialco, quae fines habet cum hac provincia ut vacan. Pro comperto enim habebam,
luod incolae illius quamvis essent factionisllorum e Culva, volebant se ejestati V irae subdere,in non audebant exequi, meta usus dam praesidij per eos e Culva apud illos onstitutis dictus praefectus discessit,quem mnes Indi e Tascalteca comitati sunt, qui arcinas nostras eo adduxerant, aliqui qui Idvenerant nobis opem laturi, is aliquid redae fuerat potiti in bello,& quamprimum 3rogressi sunt,praefectus, ratus, si Hispani ex
remum agme occuparent,hostes eos aggrediaon auderent. Hostes vero qui erant in
olonia lacus Win littore illius aggressiunt agmen eorum e ascaltecali praelam omnem abstulere,in quosdam ex eis interfecere, & cum praefectus cum equitibus eo pervenit, acriter in hostes irruerunt invulneraverunt,i interfecerunt multos.
ut superfuere in fugam vexs,retroce re ad ab aquas
408쪽
aquas&ad colonias quae lacui adhaerent Indi e Tascat teca profecti sunt cum rebus quae eis superfuerant, in patriam, pariformiter nuncis quos illuc destinabam: qui postquamloco tuto,& absque omniar ore erant constituti, dictus Condi saluus deSandovat, direxit iter ad dictam provinciam Calco,quq propinqua erat. Et die sequenti summo
mane plurimi ex hostibus in unum convenere, ut eos pugna exciperent,&cum utraque pars esset in campis, nostri irruerunt in hostes, equitibus, duo agmina dissiparunt adeo, quod brevi nostri victoria potiti sunt
Miverunt comburendo,& eos interficiendo. Hoc facto, eo itinere pacato, illi e Calco descenderunt, tenigne Hispanos excepe re, utraque pars maximam laetitiam con secuti sunt. Et primates eorum asseruere,
velle me visum Mallocutum proficisci, Meo pacto discessere,& dormitum venere ad civitatem Tesaico, cum eo pervenissent, dicti primates cum duobus filiis Domini dictae provinciae Calco, mihi praesto fuere, Honarunt nobis trecenta auri pondera in frusta, &retulere parentem eorum ab humanis excessisse,in tempore quo perijt, eis dixerat, se nullum majorem moerorem perpeti quana quod moreretur antequam me vidisset, diu me expectaverat: eisque mandarat, quod quamprimum ad hanc provinciam pervenirem, me allocutum,& fallitatum venirent, me loco patris obtineret, tum audiverant meum adventum ad civitatem Tectico illico
desiderabant proficisci ad me,tamen non ausi
409쪽
NLRKkY1 TERTIA. 38I fuerant metu illorum e Culva, etiann eo tunc ausi non uisent , nisi ille praefectus quem destinaveram , pervenisset ad suam
provinciam, quando reverterentur opus fore, ut eis impartire totidem Hispanos ut reverti possent, asseruerunt me optime scire, eos nec in bello nec extra iani hi unquam fuisse hostes, itiam me scire, quod eo tempore cum incolle Culva oppugnabant forti litium,& donnunti in civitate Te mixtitan
Hispanos quos ibi dimiseram, quando eni- I oa profectus sum allocutum Narbae 1, cetiam existentes in sua provincia duos Hi-hanos ad custodiam certae qualitatis MayZ, quod colligedum mandaveram in dicta provincia, extraxerant usque ad provinciam Gua Xocingo, quoniam cognoscebant incolas illius nobis esse ari icos, ne illi e Culva eos interficerent, ut omnes ita ventos extra forti-1itium in civitate Te mixtitan interfecerant.
Haec Malia multa, sentes protulere. Illis gratias egi circa eorum bonum in nos ani muna, bona opera, 'pollicitus sum me Emnia Dicturum, quae illi cuperent, a me bene haberentur. Et hactentis ostenderunt semper bonum in 1aos animum, obediunt in omnibus, quae ego nomine Majestatis e strae eis praecipio.
Filii dicti Domini de Calco, Milli qui secum advenerant, ibi unius diei moram traxere, de quia cupiebant in patriam reverti, rogabant, ut illis milites impartire qui eos tutos conducerent: condi saluus de Sandovat, quibusdam comitatus equitibus,
410쪽
388 FERDINANDI CORTEs II peditibus,cum illis profectus est,quibus praecepi, postquam eos in provinciam comitati essent, perveniret ad provinciam ascaltecat,in adducerent quosdam Hispanos qui ibi morabantur,in Don Ferdinandum fratrem dicti Canamacin, de quo superius memini, post fluatuor, aut quinque dies dictus major Executor reversus est cum dictis Hispanis, &adduxit dictum do Ferdinandum. Et inde ad paucos dies audivi,quod cum esset frater dictorum Dominorum,dictv provinciet Dominium eide pertinebat,quam vis haberet alios fratres, propter hoc,&etiam quia dicta provincia erat sine Domino, quia Cacamacin Dominus illius, omnia dimiserat,4 aufugerat ad civitatem Te miX-titan, Mistis de causis, & etiam quia erat maxime Christianis amicus, nomine Vestrae Majestatis curavi, ut illum in Dominum susciperent,ri incolae illius civitatis, quam'is pauci essent, illum acceperunt, 'ostea illi paruerunt, reversi sunt multi ad dictam civitatem, provinciam Aculvacham, qui abierant. aufugerant, Jerviebant dicto Don Ferdinando. Et postea coepta est refornaari,S habitari dicta civitas. Hinc ad duos dies post haec, venerunt ad me Domini e Coatinchan, Guaetuta,& aD
seruere,inihi certo proponerε, omnes eorum
e Calva vires in me moveri,& contra Hispanos, omnis regio erat hostibus referta, ut dicerem illis, an adducerent uxores,di filios ubi ego eram, vel eos in montes deducerent,