장음표시 사용
411쪽
NARRATIO ERTIA. 38s eos forti animo esse jussi, ut non timerent,&domi suae morarontur, nec moverent se,quΟ-niam nulla re magis oblectabar, quam cum illis e Culva pugnam committere dc essent parati,& collocarent, disponerentq; suos vigiles in universa provincia, videndo, aut
audiendo hostes adventare, illico me monerent, sic discessere animo gerentes ea, qui e commiseram velle exequi .Ego autem,ea
nocte praeparavi milites meos, vigiles disposui omnibus in locis, ubi opus esse cognovi, tota ea no ste nos non dedimus somno, nec aliis negotij incubuimus,4 tota ea nod e expectavimus, die alio, arbitrantes illud quod nobis retulere illi e Gux-Σuta, Coatinchan eventurum. Sequentidie mihi allatum est hostes vagari per lacus
littora, cogitantes capere posse aliquos ex Indis ecia allecal, qui ibant, revertebantur ad necessaria castrorum afferenda, audiveram illos foedera inivisse cum duabus colonias. subditis civitati elaico quae erant proximae aquis, ut inde nobis omne possibile damnum inferrent, ad muniendum se constituebant aggeres, fossas& alia varia ad sui tutellam. Hoc audito, sequenti die acceptis duodecim equitibus, ducentis peditibus, .ditobus parvis cam pestribus tormentisco, ubi vagabantur hostes, profectus sum, qui locus abest a civitate per spatium unius leuca cum dimidia.& cum egrederer offendi quosdam exploratores ab hostibus missos, cilios qui erant
in insidij collocati, cirruimus in eos,
412쪽
insecuti aliquos nec dedimus, qui super' fuere aquae se credidere, & partem dictarum coloniarum igne consumpsimus,4 exultan 'tes adepta victoria, reve si fuimus ad civitatem. Et die sequenti, tres primates dictarum coloniarum, ad me profecti sunt supplices Veniam petentes, rogantesque, ne ulterius eos destruerem, tollicebantur se in posterum nullum ex illis o Te mixtitan in eoruna colonias suscepturos, quia istae non erant personae magni momenti erant subditi Don Ferdinando Majestatis Vestrae nomine eisdem veniam dedi. Et alio die, venerunt alij incolae dictarum coloniarum vulnerati, male habiti, iunctaverunt, quod illi e Mexico,& Te mixtilia n,reversi fuerant ad eorum colonias, quia in eis non fuere adeo gratiose excepti,ut prius excipiebantur, male eos mulctaverant, caliquos ex eis captivos
abduxerant, ego eos non destnderem, omnes abducerent. Et rogabant, ut prommptus, Iparatusque existerem opem laturus eisdem si forte denuo illuc re Verterentur, quoniam ipsi certo credebant eos re Versuros
maioribus copijs ad eos ultimae internitioni dandos. Et solatus eos, commisi ut attenti, parati existerent aliter, quod cum illi e.
Te mixtitan contra eos moverent castra,tem
pestive scire possem, utiliis opem ferrem, hoc habito responso, ad suas coloritas reversi
Homines, quos dimiseram in civitate Tascat tecal, ut bergantinos fabricandos Cura rφnt, audiverant portu civitatis erae Crucis s
413쪽
ei applicuisse navim ultra nautas u triginta, aut quadraginta Hispanis, octo equis, alis quibus balistis, pixidibus,in pulvere. cum adhuc ignorarent, quomodo res 1 n bello eo procederet, nec confiderent ad nos posse per- Venire, maxime tristabantur. Erant ibi ali qui Hispani, qui non audebant ad me pron-cisci,quamvis plurimum optaret tale bonum novum ad me eferre amprimum a miliaris meus,quem ibi dimiseram,hoc aud1vit, aliquos volentes tentare 'enire eo ub/ego eram,praeconia voce nunciari mandavit, gravi praemissa poena, ne quis ab eo loco discederet, donec a me haberent in mandatis. Et servus meus prospiciens, me nulla ex re maiori affectum iri laetitia, quam adventu istius navis praesidi j,quod nobis adducebat quamvis iter non esset tutum noctu discessisit. ad civitatem Tesaico pervenit, qua ex re plurimum cepimus admirationis, illum eo vivum pervenisse, de novis huiusmodi maxime fuimus laetati, quia subsidio plurimum indigebam US. Fadem die catholice Domine, per enere
ad civitatem esse ico quidam probi viri nun dii Dominorum e Calco, ' significaverunt, quoniam se Majestati Vestrae in vasallos ob
tulissent omnes illos e exico, Temixti tan contra eos castra sua movere, ut eos de struerent,& interimerent. Et ad hoc con'ocaverant,ri paratos esse jusserant omnes circumvicinos suos, rogabant, ut illis opem ferrem in tali nec essitate, quia cogitabarit se maxime passuros, nisi eis opem ferrem. Et
414쪽
ingenue fateor, Majestati vestrae quemadmodum alias alia relatione Ma)estat Vestrae significavi, ultra nostros labores,is nece si sitates, majus onus, dolor erat, non posse opem ferre,in auxiliari amicis nostris: qui, quoniam se subdideram Majestat Vestrae, ab hostibus nostri e Culva maxime molestabanti ir. Et tametsi ego, omnes commilitones mei, omnem in eo adhiberemus diligentiam,quoniam videbatur nobis in nusso
plus Majestati est .complacere,quam si subditis tuis opem ferremus, favorem praesta-Temus: tamen quia tempus quo illi e scoad me profecti sunt, non permittebat me illis elargiri, quae desiderabant dixi, quod eo tempore volebam mittere ad bergantinos adducendos, ad id se paraverant om nos Incolae euastat tecat, inde dicti bergantini in frustra adduci debebant, & ad hoc cogebar destinare aliquam quantitatem equitum, Scpedirum,&cognoscebam incolas provinciarum Guaxocingo,Churultecatri Guacachula esse Majest. V. vasallosin nobis amicos, eos adirent, meo nomine ab eis peterent, cum eis essent contermini,illis opem ferrent,&illuc praesidia sua mitterent, ut tuti interim esse possent, donec ipsemet eis opem ferrem, quoniam aliter providere non poteram. Et quamvis ipsis ea tam grata non
essent, quam si eisdem aliquos Hispanos fuissem impartitus, pratias tamen mihi egere, a me ut fides adhiberetur, literas meas illis
decernerem petiere, etiam ut securius illud expetere possent ab eisdem, quoniam
415쪽
NARRATIO TERTIA inter incolas e Calco, alias duas proviiicias,cum diversae essent factionis, semper viguerat controversia. Et forte dum hoc ne gQcium componerem, advenere nuncij quis dam a dictis provincijs Guaxocingo, &Gua- cachula, praesentibus nuncijs e Calco dixere, Dominos dictarum provinciarum nulla de me nova habuisse postquam discesseram a civitate ascaltecal, quamvis tigiles suos retinerent in montium cacuminibus, qui universa provinciae exico, d Τemixtitan supereminent, ut cum viderent crebos
fumos qui sunt inditia belli mihi cum suis
subditis militibus opem laturi venirent .Et quia a parvo tempore plures fumos solito viderant, accesserant cognituri, quomodo me haberem, si subsidio aliquo mihi opus esset, illico comparare possent exercitum. Ego autem eisdem gratias egi, respondi Dei optimi Maximi auspicio Hispanos omnes, me recte valere, femper victoria potitos esse contra Hostes nostros. Et ultra voluptatem , quam capie-ham ex bono eorum animo. praesentia, plus tamen eorum adventu laetabar, ut eos fordere jungerem illis e Calco qui aderant.& eos ad id rogabam cum essent. Vestrae Sacrae Majestati vasalli, ut essent boni amici, alter alteri opem ferret contra incolas Culva, qui hiquiis pessimi existebant:& maxime in praesentiarum cum illi e Cale ope eorum indigerent, quoniam incolae e Culva volebant eos aggredi. Et eo
416쪽
de consumptis ibi mecum uobiis diebuς
Omnes discessere, mulium laeti &contenti, de postea semper alter alteri opem tulit. Inde ad tres dies cum sciremus jam trede cim bergantinos esse perfectos, es homines qui eos adducere debebant esse paratos, misi Condis alvum de Sardovat executore majori rem tua quindecim equitibus in ducentis peditibus, ut eos adducendos curaret. Cui mandavi ut destrueret,in solo aequaret amplam coloniam subditam huic civitati 1esaico, quae Contermina est civitati Tascalte cal. Incolae enim illius nec dederant quinque equites, qui proficiscebantur a civitate erae Crucis, ad celebrem civitatem Te mixtitan, quando ego in ea oppugnabar, nullo modo cogitantes talem nobis evenire posse prodi tionem S eo tempore, cum primo hac vice ingressi fuimus hanc civitatem Tesaico, lavenimus in oratorijs M. Meschitis dictae civitatis coria dictorum quinque equorum Cum pedibus, manibusques ferramentis instita, ct adeo aptata, quod melius in nrverso ter rarum orbe fieri non posset,in in signum victoriae ipsos, bona multa, ies varias Hispa-His m ς horum obtulerunt idolis suis, Minvenimus
tum uiue sanguinem commilitonum, fratrum no-riores, a strorum sparsum .sacrificatum in omnibus Ru appellat turribus d Meschitis. Fuit res tantae moestitiae ut nos reintegrare coegerit omnes nostros labore si aerumnas. Et proditores
illius coloniae desali circum vicini eo tempore cum dicti Christicola illac transiverunt, eos optime excepere, ut illi se tutos crederenta
417쪽
NARRATIO ERTIA. 39srent,d in eos majori saevitia iiti possent, qua
nunqua m0xtalium aliquis usus fuerit, quo niam dum illi descenderent a clivo quoda,& dissicile emetirentur iter, equis descendere coacti, freno equos trahentes, impedixos hostes a dextris' sinistris in insidijs collocati,eo ind1ssicili loco circundederunt. Ex quibus al1quot interfecerunt, Malios capti-Vo tenuere,ut eos ad civitatem Telaico perducerent, illos sacrificaret, corda eorum espectoribus extraherent,ante ipsorum idola, Whoc evenisse credimus Quoniam cum dictus major executor illac transivit, quidam Hispani qui secum proficiscebantur, in qua dam di mo unius coloniae, quae consistit inter civitatem Testico illam coloniam, ubi interfecti sunt & capti dicti Christicolae in pariete alba scriptum invenere. Hic fuit cap tivus infortunatus Iohannes Iuste, qui erat
quidam nobilis ex illis quinque equitibus, quod spectaculum sine dubio videntibus
maximam cordis attulit moestitiam atq; dolorem. Quum malor exequiator illuc pervenisset, quam primum incolae illius coloniae cognovere sum magnum errorem, facinus, fuga salutem quaerere coeperunt. Equi te vero,& pedites nostri,S Indi nobis amici eos insequuti sunt, multos neci dedere,ac captivas habuere pili rimas foeminas, inueros tot quot potuerunt, in servitutem abduxere quamvis pietate motus noluit inter ficere&destruere quantum potuit, cantequam discederet superstites convenire, in
sva colonia degene jussit, si praesentiarum
418쪽
habitatur, erroris suis eos maxime poeniis tuit. Et dictus major executor ulterius pro gressus est per quinque aut sex leucas, ad coloniam quandam e provincia ascat tecat,
nae est proximio confinibus e Culva Mi offendit Hispanos, momines adducentes bergantinos,&sequenti die discessit cum tabulis &compagibus, quas adducebant optimo ordine, Iusquam octo millibus hominum. Quod ut erat visu mirabile, sic&cogito esse creditu mirabile, portare tredecim bergantinos terra, per decem &octo leucas. Quoniam vera refero Majestati
Vestra quod ab agmine quod procedebat ad
extremu intercedebat intercapedo duarum leucarum, dicum primum progredi coeperunt, praecedebant octo equites Hispani, dccentum pedites. In lateribus vero , ultra decem millia hominum, e provincia Tascal-teca tuebantur. Quibus praeerant Iute-cad, uetiti pii, qui unt duo Domini exprimatibus provinciae ascaltecal. Extremum defendebant agmen centum Hispani&ultra, pedites, octo equites, forte ad decem millia hominum bello aptorum bene compositorum, quibus praeerat Chichi mecatecie , qui est ex primatibus inius provincia cum alijs ducibus, quos secunt adducebat, qui eo tempore quo discesserant in primo agmine adducebantur tabulae. In extremo vero compago. Et ut ingressi sunt provinciam e Culva, bergantinorum
magistri suffere, quod in primo agmine com-PHolocaretur,' tabulae essent in extremo
419쪽
NARRATIO TERTIA. 3πagmine, quoniam majori futurae erant impedimento, si eis aliquid evenisset. Aod si
evenire verisimiliter esset futurum in primo agmine, Chichi mecatecte, qui adducebat tabulas, quemadmodum eoulque cum suis militibus fuerat sortitus primum agmen, durae fuit cervicis,& obstitit plurimum,4 maxime laborarunt, ut extremum locum obtineret, quia ipse volebat subire discrimen. quod inde evenire posset, hoc concesso etiam nolebat pati, quod in extremo agmine aliquis Hispanorum moraretur, cum sit vir maximae fortitudinis, vigoris, ipse quaerebat potiri eo honore. Adducebant dicti duces duo millia hominum onustorum commeatibus,4 eo ordine Terie prosecuti sunt iter suum, in quo fuere tribus diebus.
Quarta vero luce ingressi sunt hanc civitatem maximo gaudio exultatione, vire-petu tympanorum. Et es ut eos eXciperem. illi: obviam progressus vim. Et ut superius dixi, illa multitudo tantum extendebatur, quod ab eo tempore quo primi ingredi coeperunt, intercederet pactum sex horarum, antequam novissimi ingrederentur, Un- quam cessantibus, qui ordine ingrederentur.
Et postquam ad illos perveniri gratias egi illis Dominis de beneficiis in nos collatis. illis hospitia consignavi, & necessaria provideri curavi, quam fieri potuit optime,&ipsi mihi retuler desiderare cum illis eculva congredi, viderem quid vellam illis
jubere.& retulere, eos una cum alijs quos secum adduxerit,eo animo venisse, & una eum
420쪽
Hispanis,axit mori,aut vindictam sumere,olebant. ago gratias egi&dixi, ut quieti sedarent, di cito eorum moren gererem vo- luntati.
Post quam omnes isti euascaltecal, iii civitate Te falco quieverant tribus aut quatuor diebus qui equidem comparatione virorum,qui in istis regionibus habetur crant
strenuissimi, in armis esse jussi viginti quinci;
equites, trecentos pedites Z quinquaginta balistis,&pixidibus utentes, sex parva tormenta campis conducentia, aptari jussi Minsciis omnibus quo pergeremus nona diei ab hac civitate discessimus,m mecum venere
Duces praedicti, cum forte trig1nta millibus hominum, suis agminibus bene compositis secundum eorum consuetudinem,& per leucas quatuor ab ista civitate, cum a esset ior tarda,offendimus agmen hostile, nos equites irruimus in eos,& in fugam vertimus. Illi vero e Tascaltecal, cum sint agiles, nos uiat sequuti,, ex hostibus multos intererinthus. Ea nocte sub dio sempei ad Onania parati no ct ena duximus maxim 1s vigiliis, Sequenti die, summo mane, incoeptum iter prosequi coepi, mus, eousque nulli quo progredi velleni significaveram, hoc ae feceram, quia
cavebam a quibusdam euestico, qui pr6ς-ciscebantur nobiscum, ne illud incolis e Me- Nico, Τe mixtitan significarent quia adhuciliis non fidebam,& pervenimus ad coloniam
nomine altoca, quae est sita in medio lacus,&circu eam invenimus plures, magnas fossas aquarum,& muniebant circum circa dicta