장음표시 사용
431쪽
tum essem allocutus Dominos e Calco, hora vesperarum discessimus,& devenimus ad eorum coloniam ubi se nobis conjunxere ad quadraginta millia hominum militum nobis amicorum, ea nocte ibi quievimus stquia incolae dictae coloniae mihi retulere, in-zolas e Culva me in planicie expectare, jussi
in aurora gentes omnes esse in armis, χxpeditas, Tequenti die post missarum solennia progredi coepimus,4 ego primum agmo
occupavi comitantibus viginti equitibus. In extremo vero agmine, remansere equites iecem, is pacto transivimus cacumen arduum. Post meridiem pervenimus ad montem arduum, altum, in ejus cacumine erat magna multitudo mulierum puerorum, illius latera plena armatis vitis, cillico vociferare coeperunt, fumos multos faciendo, in nos tum fundis, tum
absque fundis multos lapides,sagittas, acula sustes iaciendo, ita quod cum perveni Dsent ad nos, multum incommodi sustinebamus. Et quamvis vidissemus, quod in planicie non ausi fuerant nos expectare,mihi visum est quamvis aliud foret iter nostrum)esse pusillanimitatem ulterius progredi, priusquam eis aliquid damni intulissemus,&ut amici nostri non arbitrarentur nos eae
segnitie illud praetermittere. Circumspexi
montem, qui erat in circuitu fere per leu cam, iere tam natura munitus Marduus,
ut videretur fatuit' velle illum ascendere&occupare, quamvis eos obsidere possem, de eos ad deditionem cogere, im poteram me C s continere,
432쪽
continere, dum ita haererem, constitui istum ascendere tribus locis, quos conspexeram,ri commisi Christophoro Corrat signifero sexaginta peditum qui semper me comitabatur ut suo vexillo in eos irrueret, deascenderet locum magis arduum, desquibus, da militibus pixidibus utentibus, de balistis,ut eum intrepide sequerentur.
Et Iohanni Rodrigue a Villa Forti in Francisco Verdugo praefectis, iocijs suis tiquibusdam militibus balistis utentibus alio
loco ascenderent in Petro Dirciori Andrea a Moniaragit alio loco aggrederentur, qui 'busdam paucis militibus, pix idibus, halistis utentibus. Et cum audirent pixidis sonum omnes constituerunt ascendere, & aut
mori,aut victoria potiri. Et cum audissent pixidis sonum illico montem scandere carpere,ec hostibus cepere duos montis circuitus,&ulterius ascendere non praevaluere, quia nec pedibus nec manibus se sustinere pote. rant. Erat enim incredibilis asperitas, arduitas dicti montis, tot lapides manibus ab alto deficiebant, qui, quamvis frangerentur maximum damnum inferebant, & fuit tam strenua hostium defensio, ut duos nobis interfecerint Hispanos 3c vulnerarint ultra viginti, nullo pacto illac transire potuimus Ego autem, cum viderem impossibile esse, plus eo quod feceramus,posse essicere,& multos hostium convenire, ut in monte constitutis opem ferrent, ut omnis planicies esset hostibus referta, praefectis mandavi, ut pede referrent, & quum descendissemus eos ag
433쪽
sessi fuimus, qui erant in pIanici eo vul- ierando,& interficiendo,& duravit perseculo plusquam hora cum dimidia dc qisumnaxima esset hostium multitudo, equites uere dispersi, postquam convenere, factus Sui ab eis certior, qualiter pervenerant per eucam ab eo loco, viderant alium mon-
em maxime refertum gentibus, tamen non tam arduum,& in planicie circumcirca erant
plurimae coloniae, duo non defuisse ibi,
quae hic deerant. Primum erat aqua. Aliud, quod cum mons non tam arduus esset, non tantum obsistergi, 'uia sine periculo gentes issae non poterant capi,maxima Cum moestitia quum ea victoria potiri non potuissemus inde discessimus, de profecti fuimus dormitum in alia colonia apud dictum montem, ubi maxime passi fuimus, quia nec ibi aquam potuimus comperire, tota ea diene nos, nec equi, eam attigeramus, sic matismus ea nocte, audientes hostium tympana, buccinas,& vociferationes. Quum illuceret quidam praefecti, ego suspeximus crepidinem, quae nobis non minus ardua videbatur, quam primus mons. Habebat enim abrupta altiora quidem, non tamen ascensu ardua, &in illa erant plures
pugnae apti, ut ascensum prohiberent. Et praefecti, & ego cum alijs nobilibus, qui aderant, acceptis armis pedite eousque pro , gressi fuimus conduxerant enim equos ut eisdem potum exhiberent per leticam ab eo loco ut saltem videremus montis stum,&unde possemus illum oppugnare. Et reliquiquamvis
434쪽
ia FERDINANDI CORTEs II quamvis nihil eis fuisset commissum, nos
subsequi coepere. Et quamprimum pervenimus ad montem, illi qui erant in abruptis illius, arbitrati sunt me medium velle aggredi, Mea reliquerunt ut suis subvenirent. Ego vero quamprimum conspexi eorum malum ordine mi Cogitans, ea duo abrupta occuparem, possem multum eis damni inferreo absque multo strepitu,jussi praefectum cum suis commilitonibus ut alterum cx eis ascenderet, occuparetque magis arduum, quod vacuum reliquerant. Ego autem reliquis comitantibus montem scandare coepi, ubi densiores erant hostes Deo placuit ut illius gyrum unum occupaverim,&collocavimus nos in loco tam elato, ut pene illum ubi manus conserebant aequa ret,quem videbatur impossibile vi occuparo posse. Saltem sine maximo periculo damno. Iam praefectus unus collocaverat vexillum suum altiori in parte dicti montis, de inde jaculari coepit in hostes balistis pixidibus. Illi viso incommodo, quod sustinebant lanimo volentes futura annuem runt velle facere deditionem E arma deposuere humi, Temper mea extitit sententia, velle illis ostendere, nos nolle eos offendere, damnum aliquod inferre, quamvis maxima essent poena digni Praesertim cum venient esse Majestatis Vestrae vasalli,& est gens tantae rationis, ut haec omnia optime perci piat. Iussi ut desisterent a damno eis inferendo,& cum me allocutum venere, eos laeto
vultu recepi,di cum conspexissent, qua gratiose
435쪽
NARRATIO ERT 1 A 413tiose secum agebamus, illis illud in altero
monte existetibus nunciarunt. Qui quamvis ractores mansissent, constituerunt tamen se dedere in Majestatis Vestrae vasallos. Et acressere veniam petetes errorum praeteritoru.
In ea colonia apud montem, fuimus per dies duos,& inde vulneratos milites ad civitatem Telaico conducendos curaVi. Et inde discessi, decima hora die perVe viridarium nimus ad civitatem Guastepeque de qua su ar plissi perius memini,&in domo Viridari Domini κνnui . ipsius omnes hospitati sumus, quod viridarium est majus, pulchriusque omnibus, quae ullo unquam tempore visa sunt. Continet enim intra se quatuor leucarum circuitum, di eo praeterlabitur conspicuus fluvius, de loco ad locum ad geminarum balistarum jactum sunt Domus cum viridarijs suis parvis,varijs arboribus diversorum fructuum,
.herbis & floribus odoriferi . Et certe est spectatu dignum videre viridari hujus modi elegantiam lamplitudinem. Et eo die in eo hospitati fuimus incolae nos omnibus possibilibus ossicij prosecuti fuere.
Postera autem die discessimus, octava hora diei pervenimus ad coloniam magnam iantepeque in qua nos multitudo hostium expectabat, cum eo devenimus, visum est eos nobiscum velle pacifice agere, sive timore quo premebantur, sive ut nos deciperent, quia illico sine aliqua compositione fugere coeperunt, coloniam deserere, ego non curavi in ea moram trahere , c cum illis triginta equitibus eos
436쪽
insecuti fuimus per leucas duas,donec inclusimus eos in alia colonia, quae Giluteq; nunCupatur, ubi multos vulneravimus, itian inciri fecimus. In ea invenimus incolas admodum imparatos. Eo enim pervenimus antequam eorum exploratores advenissent&aliqui eorum obiere,, coepimus pluremulieres, pueros. Reliqui omnes terg; fugae dedere. Ego moram traxi in ea coloni; diebus duobus, ratus Dominum illius venturum, ut se Majestati Vestrae subderet,in cunnon venisset, in meo discessu ignem colonia injiciendum curavi, & antequam ab ea discederem, venerunt ad me quidam alterius colonia ulterioris Iactepeque nomine, supplices petiere, ut erroribus suis condonarem quoniam volebant Majestatis Vestrae esse vasalli,4 ego eos benigne excepi, quoniam ii eos jam condigne fuerat animadversum. Eadem die qua discessi, perveniante coloniam quandam munitissimam Coadinabaced,& in aerant multi viri pugnae apti, derat coloniatam munita, & circundata, tomonticulis, anfractibus, ut aliqui eorundecem hominum obtineret profunditatem equites non poterant ingredi, nisi loci duobus, & eos tu fac temporis ignorabamus 8cut per ea loca ingredi possemus cogebar ambire spὼν tim leucar cum dimidia Poteramus etiam ingredi per pontes ligneos tam tem exitii erant, erant tam arduo loco con
stituti, tuto, ut si fuissemus in decuplurepro nihilo nos habuissent. Et dum appro pinquaremus jaculabantur in nos plurima sagittas
437쪽
NARRATIO ERTIA. Issagittas,lapides & fustes. Et dum ita contenderemus, Indus quidam euascaltecat ab hostibus non conspectus transiiij loco admodum dissicili. Quamprimum Indi eum conspexere, rati sunt Hispanos, illac transivisse,s hoc pacto tanquam caeci,& admirantes dederunt terga fugae, Indus ille, quatuor familiares mei eos insequebantur. duo alij praesecti, quamprimu viderunt Indum transeuntem, illum sequuti sunt, . transiverunt. Ego autem cum equitibus coepi ambire ea loca usque ad montem, ut possem invenire ingressum ad coloniam Indi hostes nostri semper sagittas fustes in nos aculabantur, quia inter nos&eos non intercedebat aliud nisi anfractus in modum fossae, & cum intenti essent pugnae nobiscum initar, risti adhuc
non conspexerant illos quinque equites Hispanos, aggressi sunt eos incautos a tergo, vuhaera illis inferre coeperunt. Et quum eos tam incautos offendissentri non cogitantes,
quod a tergo aliquid damnieis inferri posset,
non enim ad aures suas pervenerat, socios
transitum deserui quo Indus ille Mispani transiverant, erant admirantes, non audebant conserere manum, ex illis interficiebantur aliqui ab Hispanis. Et postquam videre veritatem rei,coepere se dare fugae. Et jam nostri ingressi erant coloniam Meam
coeperunt comburere,in hostes omnes aufugiebant, ita fugiendo,confugiunt ad montem,quamvis multi ex illis perierint.Et equites Hispani multos interemerunt. Et post quam invenimus ingressum in coloniameitea
438쪽
circa meridiem, in ea constitimus in domo sita in quodam viridario. Erat enim jam colonia penitus combusta, hora jam tarda, Dominus coloniae, Maliqui primates cogi
tantes quod in loco tam arduo,dc tuto se tueri non potuerant, timentes ne monte ascenderemus ad eo interficiendos,constituerunt
venire se oblatum in vas allos Vestrae Majestatis. Et ego eos in tales recepi, domi hi
polliciti sunt se in futurum velle esse nostros amicos. Isti Indi,& alij, qui veniebant ad se subjiciendum in vasallos Vestrae Majestatis,
post combustionem domorum, depopulationem bonorum retulere hanc subesse causam, cur tam sero nostram injuissent amicitiam, quia credebant luere poenas errorum commissorum, nisi primo paterentur sibi damnum inferri, arbitrantes si damnum fuissent perpessi, nos eos ulterius odio prosequi
Ea nocte dormivimius ea in colonia, sisequenti di secuti fuimus iter nostrum per proVinciam, pagos inhabitatos sine
aqua, quam unius montis cacumina maximo labore, aerumnis transivimus,&absque
potu, adeo, quod plurimi ex Indis, qui erant nobiscum, siti periere. per sex leucas ab illa colonia, ea nocte quievimus in quadam habitatione, dc die illucescente iter nostrum secuti, perveni ianus in conspectum pulcherrimae civitatis Sichimilco nomine, quaesita est in lacu aquae dulcis, cum illius incoIar adventum nostrum diu cognovissent aggeres multos di fossas cori struxerant, pontes
439쪽
NARRATIM TERTIA AIT extulerant omnium ingressuum ad dictam
civitate, quae abest a celebri civitate Τemixtitan,tribus,aut quatuor leucis: in ea erant strenui multi, qui aut civitatem tueri, aut mortem subire constituerant Quum eo permi enistem, & milites suo ordine collocassem, equo descendi, & peditibus quibusdam comitantibus , deveni ad aggerem quendam, quem extruxerant, post quem latebat maxima hostium copia' cum coepimus oppugnare agrem, quia pixidibus halistis uten
es illis damnum maximum inferebant, eum
leseruere, Mispani ingressi sunt aquas &alterius progesi terrim invenere,& dimidiae
horae intervallo, quo cum eis pugnavimus, occupavimus potiorem portionem civitatis, hostes retrocedentes ascenderunt suas canoas, nobiscum certarunt, donec laox si1- pervenit, & reliqui quae rebant pacem, cili ipropterea a pugna non desistebant, toties
λnnuerunt paci,nunquam tamen eam eXecu
tioni, demandarunt, donec fuerimus ab ipsis ideo id faciebant. Primo, ut interea temporis exportarεt, bonari deinde moram interp0nerent, qua in subsidium illis adventarent Incolae a Mesico, emixtitan Eo
te interfecerunt duos Hispanos, qui predae stratia ab alijs sejuncti proficiscebantur, refuerunt in tanta angustia, ut nusquam auxilium afferri potuerit. Et sub vespei amzogitarunt hostes, quomodo efficere possent, quod nunquam a sua civitate vivi exire possemus, congregata magna e rum multitudine constituerunt nos aggredi
440쪽
ea parte, qua tigressi eramus,4 cum eos nientes vidimus, admodum admirati fuimul eorum strenuitatem,& velocitatem,qua pi
se ferebant,& sex equites ego,qui Maratiores reliquis eramus, in eos irruinrus, illi auti equorum strepitu perculsi, terga verterunt& sic eos fuimus insecuti extra civitaten plures interficiendo, quamvis fuerimus rimaximo periculo quia cum tam acriter pugnarent, multi ex 1llis ausi sunt equites expectare suis ensibus, tarmis, cum essemus mixti illis, diu fueramus eos insecuti equus quo ego insidebam fessus cecidit, dcum me peditem hostes conspexissent,aliqucontra se moverunt. Ego autem lancea mi
tueri coepi, Indus euas caltecat quem optime cognoscebam cum me periculo inclusum,&in eo discrimine videret,ut opem ferret advolavit, & ipse cum familiari meo, quadvenit, ereximus equum, eo instanti ad venere Hispani, aufugerunt, & ego una ct equitibus,cum essemus fessi,reversi fuimus ircivitate,& quamvis nox appropinquaret, Squieti nos dare deberemus, jussi quod omne potes elati,quibus transibat aqua obstrueren
tur lapidibus, caespitibus qui aderant, ut equites possent civitate ingrediri egredi sine
labore aut periculo, inde non discessi do nec illa mala itinera optime fuissent refecta,&maximo ordine excubiarum eam ninem consumpsimus. Sequenti die cum omnes incolae e exico, ωΤemixtita cognoscerent me esse in civitate Sichimilco decrevere nos terra lacu modo