장음표시 사용
441쪽
modo aliquo circundare, cogitabant enim nos non posse evadere. Et ipse ascendi turrim idolis eorum dicatana, ut conspicerem, quo ordiri progrederentur & unde nos aggredi possent,ut remedium quant imi deceret apponerem, cum omnia praeparassem, ad' ventavit rnaxima canoarum copia, quae ascedebaiit ad bis mille,quibus vehebantur ultra duodecim millia horminum, terra vero prO- tedebat tanta multitudo hominum, ut planitiem omnem operirent, duces eorum qui praeibant habebant in mari ibus enses ex nostris, clamando eorum provincias, videlizet exico exico, Te mixtita femixtitan, proserentes in hos jurgia naulta, Ac minabantur velle nos interficere eis deha enssibus,quos nobis abstulerant in civitate emixtitan, tum jam declarassem quem locum quilibet praefectus obtinere deberet; quia cotatinentem versus rarit maximae hostili incisapiae eos aggressus sum equitibus viginti ritndis quingentis e ras caltecal, divisimus
nos in partes tres, ei sitis uti xi, quod postquam congressi essent, pedem referrerit ad radices unius montis,qti per mediae leucae sparium aberat, quia pari formiter ibi constiterant multi ex hostibus. Et ita divisae, quaelibet turma per se aggressa est hostes, Millis profligatis vulneratis, & multis hierfectis retrocessimus ad radicem molitis, maiidavi quibusdam familiaribus meis peditibus qui mihi servi verarit,& qui erant agiles, ut experiretitur scandere naontem ab ea parte, ubi
asperior videretur,& ipse cum equitibus sit D cum
442쪽
cumdarem montem ubi locus erat planior&eos ita interciperemus, sic evenit, quoniam cum conspexere Himanos montenascendere, rati se tuto posse fugere, tergiverterunt & obviarunt nobis, qui eramuquindecim equites,in eos aggressi fuimus, similiter illi e ascaltecal, ut brevi spaci ultra quingentos ex illis fuerint desiderati&reliqui omnes evasere,, aufugerunt ii montes. Reliqui sex equites, forte fortun ingressi sunt latum planum iter hostes vulnerando, ser leucam dimidiam e Sichimilco offenderunt agmen hominum belligerorum,qui veniebant hostibus opem, laturi, eosque profligarant, quosdam vulnerarunt, jam cum in unum convenissemus omnes circa decimam diei reversi sumus in civitatem Sichimilco, Mingressus inveni Hispanos multos desiderantes nostrum adventum
ut Prent quid nobis successerat, mihi exposuerunt se fuisse in maximo periculo constitutos,ri ipsos ultra etiam vires suas eni xos ut hostes ejicerent, ex quibus maximan interfecerant multitudinem, mihi elargit sunt duos enses, quos nostri Indis abstule,rant, dixere milites balistis utentesam plius nullas obtinere sagittas nec pixidibus
utentes pulverem. Et dum sic essemus antequam equis descenderemus, advenit maximum hostium agmen, per amplam stratam viam maxima vociferatione, illico in eos irruimus, cum ab utroque viae stratae latere esset lacus, se in eum projecere, eo
pacto eos fudimus,& sic militibus conjunctis
443쪽
admodum lassicivitatem fuimus ingressi, universam incendi jussa praeter hospitium
Kbi moram trahebamus. Et sic fuimus tribus diebus in hac civitates nullo die fuimus sine pugna. Postremo relicta civitateisne consumpta, & destructa discessimus, &zerte erat petiosa, in ea enim erant multae domus & turres suis idolis dicatae ex lapidibus quadratis .Et ne sim prolixus, praetermitto multa miranda,quae erant in ista civitate. Ea die qua discessi, exivi extra civitatem ad quandam plateam, quae est in continenti,& est prope civitatem, qui locus est ubi incolae habent nundinas suas, ordinem ponebam, ut decem equites primum obtinerent agmen decem medium. agmen peditum,in ego una cum alijs decem extremum agmen obtinerem. Incolae vero h Sichimilco ubi rum timore discedere, a tergo aggressiniae magno clamore, decem equites una mecum aggressi fuimus eos, donec in aquas pro stire coegimus, adeo ut nos ultra non sint insecuti, Et eo pacto incoeptum iter prosecuti fuimus, lora decima diei perveni mus ad civitatem Cujoacan, quae abest a Sireehimilco duabus leucis,in a civitatibus e- mixtitan, Culvaran, Vchilubuzco IZtapalapa, uitagnaca, Mietqueque quae omnes
sunt sita in aquis, ex istis nulla majori leucae cum dimidia intervallo ab alia distata
eam habitatoribus vacuam comperimus,ac
in ea fuimus hospitati in domo Domini ipsius &ibi fuimus eo die, quo eam ingressi
444쪽
fuimusvi sequenti: quia perfectis bergat 'tinis constitueram obsidere civitatem Te mixtitan,volui prius videre situm hujus civi
tatis,4 ingressum egressumque 'uo in loco Hispani possent offendere,aut offendυ sequenti die qua perveneri assumst is quinqequitibus: ducentis peditibus, ic progressus sui ad acus littora, qui erat prope pelviam tratam, quae ingreditur civitatem Te mixtitan vidimus tot canoas militibu efertas, ut pene infinitus earum esset numerus, laevenimus ad aggerem, quem constituerant in ipsa strata via, pedites eum oppugnare coepere, 'uam is fuerit acris oppugnatio,& multum obstiterint,in vulnera rint decem Hispanos, eum tamen aggeren tandem occuparunt, multos ex hostibuneci dederunt, quamvis balistis & pixidibu utentes remansissent sine pulvere sagittis Et ex eo idimus dictam viam stratam rect tramite aqua procedere ad civitatem Ternix titan par leucam cum dimidia, eam currilla quae tendit ad civitatem Izta palapa, refertas viris sine numero. Et considerato ecquod videre desiderabam, quoniam in hac civitate esse debebat praesidium exequitibus V peditibus,collegi nostros,s1c reversi sumus
comburendo domos, turres suorum idolorum, sequeti die discessimus ab hac c1vitate ad civitatem acuba, quae abest duarum leucarum spatio, & pervenimus illuc decima diei hora praeliando undequaque. Hostes enim ex aqua prodibant aggressuri
34's, qui sarcinas nostras afferebant, Sin
445쪽
veniebant se delusos, silc nos pacifice prodire permittebant. Et quia, ut dixi, mea sententia erat circumire omnem lacum, ut perlustraremin melius cognoscerem tum Provinciae, istiam ut opem ferrem Indis amicis nostris, nolui moram trahere in civitate acuba. Et quum incolae e emixtitanquae est illi propinqua, extenditur enIm tan-xum civitas, ut fere in continentem utque protendatur civitatis acuba conspexere nos ulterius progredi, animis crevere, id maxima alacrinate caepere aggredi sarcinas nostras, quum nos equites essemus optimo ordine constituti in planicie, hostibus damna multa absque nostro incommodo Inferebamus, dum modo huc, modo illuc curreremus, 'uum aliquando juvenes quidam faculiares domestici mei me seque entur, una vice ex illis duo non sunt equim, de
devenerunt eum in locum ubi ab ollibus capti fuerunt. Quapropter rati fuimus,nostes 1 eos in xime animadveriuros ut tacere solent, qua ex re Deus est testis doloris quem sustinui, tam quoniam exant Christicolae, Quam,quoniam erant viri strenui, de hoc bello optime Majestati Vestrae inserviverant. Et nuum exivissemus ab hac civitate, coepimus iter nostrum prosequi per alias colon1as circumvicinas, mappropinquaVimus multitudini, dc tunc ibi cognovi Indos captivos habuisse eos juvenes. at ut mortem eorum vindicarem, quia hostes nos insequeban- turmaiori vociferatione uuam dici potest,
ςgo viginti equitibus in insidiis me colloca
446쪽
post domos quasdam .Et quum Indi viderent reliquos decem equites cum sarcinis, ,elsequam multitudinem praeire semper eos sequebantur per iter quod erat latum 'lanuni suspicantes,4 quum aliquos jam transisse
conspicerem,invocavi nomen Sancti Iacobi,&acriter in eos irruimus, & antequam nos deducerent in fossas, quae erant proximae, ex illis interfeceramus ultra centum,in ex primatibus frenuis, noluerunt ulterius no persequi .Et ea die ivimus dormitum ad civitate Coatinchan lassivi madefacti, quoniam multum pluerat, iam hora erat tarda,&eam habitatoribus vacuam comperimus,&sequenti diu incoepimus iter nostrum prosequi, semper certando cum liquo ex Indis, qui nos vociferando aggrediebantur,inivimus dormitum ad coloniam quanda nomine Gilotepeq;, eam inhabitatam invenimus.
Et alio die hora duodecima diei, devenimus ad civitatem Aculman quae subest Dominoe es aico, ubi ea nocte quievimus,4 fuimus optime ab Hispanis recepti, laetati sunt maxime advetu nostro, quoniam post meum ab eis discessiim, nil a nobis usque ad eum
tem,quo illuc devenimus,acceperant,quum multas suspitiones habuissent in civitate,&habitatores ejusdem quotidie eis significabant incolas e exico, πemixtitan contra eos arma moturos, dum ego loca illa perlustrarem, sic eo die constitutum fuit, quod fuit mirum,in quo MajestasVestra maximum adepta est commodum multis rationibus, quas postea referemus.
447쪽
NARRATIO 'ERTIA. 42s Eo die potentissimeri invictissime Domine,moram trahebam in civitate Temixtitan,
ab initio quando illuc perveni, ut in prima relatione Majestati Vestrae significavi, qualiter in duobus aut tribus provincijs ad hoc constitutus, pro Majestate Vestra dominquaedam conficiebantur ad culturam, in qui bus essent laboratores Malia conformia patriae, ad unam illarum quae dicitur Chinanta misi duos Hispanos,in ista prorincia non subjacet incolis e Culva, in alijs quae
subjiciebantur tempore, quo me oppugna bant in civitate emixtitan, interfecerant eos Hispanos, qui morabantur in illis locis,&depraedati sunt omnia quae in eis continebantur, quae erant magni momenti data loci comparatione, is illis Hispanis, qui remansere in Chinant transactus fuit annus, antequam aliquid audiverim, quia quum omnes illae provinciae defecissent, ipsi aliquid intelligere a nobis non poterant, nec nos ex illisci cisti incolae exhinanta significarunt quum essent M. V vasalli, Sehostes incolis e Culva dictis Christicolis, quae nullo pacto ab eorum provincia proficiscerentur, quia incolae e Culva nos plurimum oppugnarant, arbitrabantur paucos aut nullos superesse, sic moram traxere dicti Hispani in ea provincia, alterum ex illis qui erat iuvenis&Martialis eorum ducena constituerunt, interea temporis cum
eisdem hostes eorum a grediebatur, iro majori parte ipseri incolae echinanta,victoria potiebantur. i Et quum divino auxilio Ddis aliquari
448쪽
aliqtiantulum nos refecissemus, cuictori aliqua potiri incepissemus contra hostes quinos profligaverant, ejecerant a civitate Te mixtitati, incola exhinanta significarunt
Hispanis illis eos audivisse Hispanos esse in
provincia epeaca si desiderarent vera cognoscere. ipsi destinarent duos Indos, quamvis iter essent facturi per multas hostiles provincias, curarent tamen noctu proficisci, & extra consueta itinera, donec pervenirent ad provinciam epeaca, unus ex Hispanis, qui erat prudentior ad nos literas destinavit tenoris subsequenti . Nobiles Domini,duas aut tres literas Vestris Nobilitatibus exaravi, ignarus sum an vobis redditae fuerint, nullum illarum responsum habui. Pariformiter dubito hanc ad manus vestrae pervenire posse. Significo Nobilitatibus vestris, quod omnes Incolae e Culva defecerunt, bella gerunt,in pluries nos aggressi sunt, ad laudem tamen omnipotentis Dei victoria fuimus potiti, cum incolis e Tuxtebeque, foedere junctis illis e Culva assidue bella gerinaus, Illi qui subjacent Caesa Maiestati,in eius sunt vasalli, sunt septem civitates e provincia Tenea, ego, 8 Nicolaus semper m0rati fuimus in Chinania, quae primaria est. Maxime desiderarent scire, ubi locorum comperiatur capitaneus, ut ad illum literas dare possemus illum certiorem facere de omnibus hic gestis. Et si forte mihi significaveritis ubi se contineati destinaveritis viginti aut triginta Hispanos proficiscerer illuc cum duo -
449쪽
NARRATIO TERT A ' γhus incolis harum provinciarum, qui similiter exoptant capitaneum videre lalloqui.& bene conduceret, quia quum iam tempus instet colligendi cacap,illi e Culva bello honPermittunt. Dominus custodiat nobiles vestras personas, ut ipsemet desiderant. EChinania, quo die Aprilis, ignoro M. D. XXI. ad Domina. V. servitium Ferdinandus de
Quamprimum dicti Indi pervenere ac dictam provinciam Tepeaca cum dicta epistola, praefectus,quem cum Hispanis quibusdam ibi dii ii seram, illico eam ad civitatem Te saic mihi perferendam curavit,qua accepta,max marepleti fiuimus 'titia mi a quam-Vis fidissimum nossem illorum e Chinanta animum cogitabamus, quod si foedere jungerentur incolis δCulva, eos Hispanos neci darent. Quibus illico rescripsi,significando 0mnia,quet successerant, di sperare iussi,quod
quamvis undique circundarentur, cito Deo anuvente futuri essent liberi, ut tuto pessent ingredi,&egredi. Postquam circuivimus lacum, ex qua in spectione plures modos ut dictam civitatem Τemixtitan, tam maritima, quam terristri obsidione cingeremus, concepimus, moram traxi in civitate aesaico, parando melius, quam feri potuit viros arma, diligentiam adhibendo ut perficerentur bergantini,&quaedam machina, qua eos conduceremusque ad lacum, quae machina coepta est fabricari eo instanti, Quo eo pervenere compa-' es in tabulae ipsorum bergantinorum in
450쪽
fossato quodam quod erat ante domos civiratis, cprogrediebatur donec lacum ingrederetur, ab eo loco ubi bergantini colligati sunt, Micha machina coepta est, distat ab ipso lacu fere pex mediae leucae spactu, & huic Operi incubuerunt quotidie ad octo millia hominum incolarum ex Aculvacan,&etesaico Machina enim illa erat profunditatis gemini hominis status. Ita, quod bergantini tot erant conduci ad lacum sine periculoriabore, quod opus fuit maximum & admira-ιione dignum Et perfectis bergantinis,4 il lis machinae impositis vigesima octava die Aprilis dicti Anni recensui nostras copias omnes' comperi octuaginta sex equites, centum: octodecim milites balistis, & pixi-dibus utentes, septingctos, ultra pedites ςnsibus & parmis fulcitos, vi tria magna ferrea tormenta, in uindecim parva tormenta
fusilis aeris, decem centipondia pulveris. Hortatur sua lustratione facta,commisi Hispanis om-u:ό nibu ut custodirent, adimpleret ordines. um ubiu 'go inter eos constitueram pro rebus,useonste belli, itantum illis esset possibile, laetoliantu animo essent,4 vires assumerent, quum cernerent deum Optimum maximum nobis modum elargiri, viderent ut victoria potiremur contra hostes nostros, optime cognoscebant nos qu'm ingressi sumus civitatem Τει Dico non habuisse ultra quadraginta equites, deum nobis opem tulisse meliusquam excogitaramus,& adventasse naves equi viris,&armis resertas. Quae omnia ipsi noverant.& ea etiam imprimis quia quum pugnare