장음표시 사용
461쪽
anae erant circundatae muro non multum edito ex lapidibus quadratis, quum descenderemus, nobiscum acriter pugnamini Vere, ut eas tuerentur,in tandem magno periculo,& labore dictas turres cepimus, cillico littori exponenda curavi tria ferrea tormenta quae bergantinis conducebam,quia reliquum stratae via ab eo loco ad civitatem quod intervallum di diae leucae pactum esse poterat hostibus refertum erat, ab utroque a tere stratae viae ubi erat lacus, omnia erant, zanois operta, quibus inerant homines bello apti. Dirigere jussi tormentum unum ex
praedictis, per viam illam stratam, illius emissione hostibus damni multum issatum est, tormentum dirigentis ignavia pulvis igne consumptus est quem ibi habebamus,
quamvis illius non magna esset quantitas,&secuta nocte bergantinum Iettapalapa re jussi, ubi constiterat major executor, qua Το- terat distare per leucas duas ut adduceret .mnem pulverem quem habebat. Et quam vis mea ab initio erat semetia, quamprimum iacum bergantinis fuissem ingressus, proficisci ad civitatem Cujoacan providere, ut omnia procederent bono ordine, hostibus inferendo majus damnum quod inferre posse sentritamen quamprimum eo die descendi in illam stratam viam, inas geminas turres incupavi,constitui ibi castra ponere,ut bergantini essent ibi apud eas turres,& dimidia pars praesidii impositi civitati Cuioacan, quinquaginta pedites majoris exequutor1 se inuenti die eo proficiscerentur.Et hoc aptato,
462쪽
ea nocte mansi natis vigilantes, eramus enim in maximo periculo constituti, di omnii civitatis multitudo illuc confluebat per illam stratam viam Hacum, nocte media advenit maxima hominum multi itido,, c nois, cstrata illa vi aut castra nostra adorirentur. Et certe nobis timorem maximum
incusseres trepidationem, praesertim quia
nocte contingebat, 1 ipsi nunquam eo tem pore congredi solent, nec visum est eos aliquando noctu praelia nivisse,ir: eterquam in aperta Manifesta victoria, de cum no essemus parati,cum illis pugnare coepimus,4 ea bergantinis qtu libet enim illorum tormenium paryum habebat coepimus emittere in eos tormenta illa , talistis pixidibusqueia entes idem faciebant, eo pacto non ausi sunt ulterius progredi, tantum appropinquarunt, ut ii suid damnii 'bis intulerint,&e opera et Massique ulteriori aggressu reliquum n 'inis cousumpsimus Sequenti die quum illucesceret in castra postra pervenere in ipsa strata via constituta,
in quibus degebam quindecim balistis iii
xidibus utentes milites, quinquaginta parmis& ensibus,4 septem aut octo equites ex praesidio Cujoacan, mirum ipsi adventarunt, jam hostes vecti cano is di via da strata nobis tum certabant, tanta erat hominum copia, ut terra 'acti ai aliud praeter homines cerneremus, 40t vociferationes docIa risores emittebant, ut mundus corruere videretur, isos cum illis pugnare coepimus per viam illam stratam,di occupavimus pon-
463쪽
NARRATIO VERTI A. xem unum, quem ademerant: aggerem unum, quem in ipsius puniis ingressu fabrefe-Cerant. Et tormentis equitibus tantum damni intulimus, ut pene illos ingredi coegerimus primas domos civitatis, quia ab alio latere stratfviq,bergantini duci non poterant, muli erant Canoae, nobis maxime erant infensi sagittis fustibus, qua jaculabantur nobis invia strata existentibus, de moliri curavi dictae viae stratae partem, transire feci bergantinos quatuor, qui postquam transiverunt, canoas domos civitatis ingredi Coegerunt, ut nullo pacto egredi auderent ulterius. Et alio latere stratae via reliquis octo bergantinis insidentes milites, pugnam inibahi cum reliquis canois. truserunt eas 1 nubmos civitatis, in medio carti ingressi sunt,quamvis prius ingredi ausi non fuissent. Erant enim multa loca vadosa, quae eo a impediebant, tuum invenere ingressum profundum tutum pugnabant cum exi sentibus in canois, cepere aliquot ex illis,& combussere multas domos illius suburbij, totum diem illum consumpsimus certan-
Postero die maj pr executor cum omnibus copijs, quas continebat in civitate Iztapala- pa,tam Hispanoruna, quam nobis amicorum, discessit Cujoacan versus, Linde usque in continentem est via strata longitudinis leu- caecum dimidia. Et dictus maJor executo progrediens per quartam partem unius leucae, pervenit ad civitatem quandam,
quae similiter sita est in lacu, per plures
464쪽
4 FERDINANDI CORTEs II illius loca quites ingredi possunt, cillius
Incolae cum eo pugnare coeperunt,4 ipsos in fugam vertit dictus major executor, ex eis multos neci dedit,in destruxit totam civitatem ac igne consumpsit. Et quia audiveram Indos demolitos esse magnana partem dictae stratae viae,&gens illa commode transire nota poterat, eo ire jussi duos ergantinos, ut eis in transeundo opem ferrent. Ex quibus pontem confecere,& illac pedites transivere, postquam transiverant verunt hospitatum in civitate Cujoacan. Et major executor decem comitantibus equitibus strata via pervenit ad castra nostra, quum eo pervenit, nos certantes cum hostibus comperit, ipse una una illis, qui secum advenerant equis prosiliere, pugilam inivere cum homini Dus, qui erant in illa strata via, nos reliquis commixti eramus, cum dictus malo exe-Cutor pugnam inire coepit, hostes fuste sibi transfixere pedem. Et quamvis ipsum,ipilares alios eo dies nostris vulneribus affe-
Cerint, tormeriatis tamen grandioribus, alistis,& pixidibus damnum maximum psis intulimus, ut nec qui via strata insidebant, nec qui canois vehebantur, tantum ut prius 'propinquare auderent, irae se ferebant timorem minus audaciae solito. Et eo modo fuimus per dies sex,quibus continuo certavimus cum illis Et bergantini circumibant civitatem comburendo omnes domos, quas invenire dabatur,& offenderunt altum aquς. ingressum quo civitatem circumdare pote Irant, . omnia illius suburbia, pervenire
465쪽
NARRATIO ERTIA. 6 3Minteriora civitatis, quod iobis fuit acta 'ρ- dum proficuum, eo modo impedivi adventum canoarum, quia nulla ex illis audebat appropinquare casti is nostris, per quartam portionem unius leucae.
Alio die Petrus de Alvarado, qui praeerat militibus praesidio civitatis acuba relictis me certiorem reddidit, qualiter ab alio latere civitatis per viam stratam qiuae odit ad quassidam colonias in continenti sitas, sex aliam parvam sib1 contiguam Incolae eae mixti taningrediebantur, egrediebanturq; ad libitum,&credebant quod cum omnes fuerint coacti ex eo loco exirent. Et quamvis ego potius exoptassem eorum egressum, quam ipsi mei, quum nos melius damnum eis inferre possemus in continenti constitutis, quam in forti- litto,quod in aquis obtinebant, ut tamen undique circundarentur, cin re nulla possent
commodum capere e continenti, malori executori quanquam esset vulneratus inninxi, ut castra sua poneret in colonia quadam parva, quo perveniebat altera ex vij stratis.
Qui discessit comitantibus viginti tribus equitibus centum peditibus is decem bcto balistis&pigidibus utentibus, mihi dimisit quinquaginta illos pedites quos nae- cum semper ducere solebam, sequenti die eo pervenit, castra sua locavit eo in loco, ubi eidem injunxeram, postea civitas Te- mixtitan obsidione cincta est, ut nullus ea per loca, quibus stratis vij egrediebatur
Habebam potentissime Domine, in castris in
466쪽
ERDINANDI COR Tlls Irula strata via conni tutis, ducentos Hispanos pedites, inter quos erant xxv. milites balistis, ii xidibus utentes absque militibus bergantinis custodiendis constitutis, qui erant ultra ducentos quinquaginta, sicum aliquantulun i clausos hostes teneremus ihaberemus multos bello aptos ex Indis no stris amicis, constitui ingredi civitatem dictavia strata, quam maxime possem, ter--antini ab utroque latere essent accincti, ut Atergo favorem praestarent, ciussi aliquos equites, tedites ex illis, qui moram tra' hebant in civitate Cujoacan ad nostra castra proficiscerentur, ut nobiscum civitaten aggredereutur, decem equites obsiderent faucem illius strata viae, favorem praestantes a tergo nobis pugnantibus, aliquibus: remanentibus in civitate Cui can, quoniam Incolae civitatum Sichimilco, Culva-
can, IZtapalapa, hi lubusco, Mechichal- cingo, Guttagnaca, citetque que quae erant in lacu sitae, defecerant favebant
incolis civitatis, volentes nos aggrediater
go, a quibus ramus tuti defendentibus cictis decem, aut duodecim equitibus, quo&jubebam vagari per illam stratam viam, Mtotidem sempererant in civitate Cusoaca 3,
ultra decem milli Indorum nobis amiscitia junctorum. Similiter injunxi executori Majori, cietro de Alvarado, quod
ex suis stationibus ea die civitatem aggrede t entur, quoniam a meo latere occuparem majorem civitatis partem, quam possem,
Et eo modo summo mane castra egressi fui-
467쪽
isus, pedestres sequuti per illam stratani iam , c prope illa hostes offendimus, ut
ab eis demolitam viae stratae portionem tuerentur ad latitudinem Hispanae lanceae&ad eandent profunditatem in ea extruxerat aggerem, inter nos strenue pugnavimus tandem eam occupavimus, Multerius secuti fuimus eos, usque ad ingressum civitatis, ubi erat turris suis idolis dicata,& in radice illius Pon magnus elatus, ter eum progrediebatur via lata, cum alio aggere admodum
munito. Quum eo pervenimus, nobiscum certare coeperunt, tamen quum ergantini essent ab utroque latere sine periculo occupavimus, quem occupare fuisset impossibile absque eorum ope favore, di quum iesiccepissent deserere aggerem existetites tribergantinis terram cepero, nos ad aquas tranavimus, S similiter incolae ea ascaltecal, Guaxocingo, Calco, esaico, qui erant ultra octuaginta millia hominum, dum lapidibus, Hateribus cludis implebamus pontem illum mispani occupatum alium aggerem qui erat in vico qui est ex princ patioribus clatioribus qui sint in universi illa civitate,&quum illa non fulciretur aquas fuit occupare facillimum, insequuti dimus hostes per eundem vicum, donec perve nerint ad alium pontem, quem extuletanebant, ingressi scin per illud & per aquam
tuto,cito eu occuparuntanalia pontis parte. alium quoque aggerem magnum construXerat ex caespitibus di lateribus crudis. quum
468쪽
e pervenissemus,no poteramus transire, nisi nos aquis commisissenatis, cistud erat maximo nostro periculo, maxime hostibus acriter pugnantibus, Mab utroque dicti vici latere, innumera erat hostium magno animo e pavimentis sub dialibus certantium multitudo, 'aum illuc pervenere plurimi mili, tes pixidibus balistis utentes, emisimus dii, tormeta per vicum illum,illis maximum im 'bamus damnumis quum hoc noscerent aliqui ex Hispanis, se aquis Commisere,
dc ad alia in ripam tranarunt, fuimus certantes, anteqaam eo aggere potiri possemus, per horas duas, & quum hostes eos tranantes conspexere, aggerem deseruere, subdialia
pavimenta, tradidere se fugae per eum vicum, R eo pacto omnis transivit multitudo, ipsa illico dictum pontem opplendum Curavi,& aggerem di iciendum,&interim Hispani una cum Indis nobis amic1 hostes 1nsecuti sunt per eum vicum spatio duorum
balistaejactuum, usque ad alium pontem qui
est proximus foro ex principalio cibus civita tis nospitijs, hunc non ademerant, nec aggerem construxerant non enim arbitrati fuerant nos eo die aliquid ex his, quae acquisiveramus, occupaturos. Nec nos alij cogitabamus dimidiam posse partem occupare,&in ipsius fori ingressu couocavi tormentum unum, quod maximum hostibus damnum
inferebat,qui erant tot numero,ut eos forum non caperet, Hispani autem quum conspicerent aquam ibi non contineri, inquaver
lari sola periculum, constituerunt forum ingredi.
469쪽
NARRATIO IERT A. 47 ingredi, & quum incolae civitatis conspexissent decretum executioni demandatum, reviderent maximam Indorum nobis amicorum multitudinem quamvis eos sine nostri praesentia nihil penderent dederunt terga
fugae. Et Hispani Indique nobis amici eos
insecuti sunt, donec eos ingredi coegerint suorum ambitum Idolorum qui est circundatus calcein lapidibus, est alia relatione visum est, habet tam amplum ambitum, ut in eo collocari possit civitas quadringentarum domuum, iste ambitus illico fuit ab
eis derelictus, & Hispani ac Indi nobis amici
eum occuparunt, aliquantulum constiterunt in illis turribus quum incolae civitatis vidissent equites non adesse irruerunt in Hispanos, & vi ejecerunt eos e turribps ex ambitu,qua de re videre se in maximo periculo discrimine, quum retrocederent, zonstitere inferius in ipsius ambitus porticibus, & quum hostes eos jam acriter vexaret, tetrocessere ad plateam,' inde eos expulerunt, donec eos coegerint ingredi vicum, itabit tormentum quod ibi erat,abstulerint. Et
Hispani quum impetum hostium sustinere non possent maximo discrimine rexroce te, te ipsa fuissent maximo in discrimine, ni deo placuisset, ut eo instanti advenissent tres equites, de plateam ingressi sunt. Hostes illis visis cogitantes majorem esse numerum, terga fugae dare coeperunt,& nostri occupara impluvium lambitum de quo supra memi&in turri eminentiori illius,quae habebat utracent gradus usque ad summum,decε. aut
470쪽
aut duodecim ex primatibus civitatis se misenierunt, 'uatuor aut quinq; Hispanieatri ascenderunt, quamvis illi acriter se defenderent, occuparunt tamen eam Hispahi, &eos omnes nec dedere, deinde advenere quinque aut sex alij equites,in novissimi una cum primis insidias pararunt hostibus, dc ex illis ultra triginta interfecerunt. Et quum advesperasset jussi receptui cani,&dum milites retrocederent, tanta hostiurii multitudo ingruebat quod equitibus opem non fere litibus Hispanis, impossibile fuisset non subire
maximum incommodum Quum tamen angustias, vias stratas omnes,ubi versabatu discrimen tempore, quo retrocedebant, Optime aptassem, in equites sereas ingredi& egredi poterant, & quum hostes irruerent in nostrum postremum agmeti nostri equites invehebantur in eos, semper aliquos vulnerabant cinterficiebant di quum vicus esset longus, potuere ter aut quater eo mod6 in hostes invehi. Et quamvis hostes certie tent sibi damnum imaximum in fetri, rabidi
tamen canes tam acriter in nos irruebant, ut
nusso pacto eos sustinere possemus, hec obsistere,quin nos insequerentur &imilem eum diem in hoc consumpsissemus,si ipsi jam non occupassent plura subdialia avimenta, qua eminet vico, ea propter equites maffimum subibant discrimen, eo modo devenimus eadem via strata ad hostia castra, absque ali- euius Hispani quamvis navilli fuerint vulnerati amissione. Et injectum ignent reliquimus majoribus, elegantioribus domibus illius