장음표시 사용
491쪽
NARRATIO ERTIA 469ibsque mora aliquas ego remansi comitantibus forte viginti Hispanis in insula quadapropinqua. Videbam enim Indos quosdara nobis amicos implicitos cum hostibus, c1liqvado eos retrocedere cogebant, donec semuls committeret, nostro freti subsidio iri eos irruebant, &ulterius custodiebamus, ne quibusdam transversis vicis incola civitatis Hispanos a tergo aggrederentur, qui eo vico progressi fuerant. Si eo instanti mihi nuntiandum curarant, ipsos maximam civitatis parte occupasse, non longe a platea ipsius fori eos abesse,& omnino constituerant ulterius progredi, quoniam audiebant pugnam initam e castris maioris executoris, tetride Alvarado contra hostes civitatis, ipse autem eis denunciandum commisi, quod nimio pacto pedem moverent, nisi prius pontes essent optime oppleti, ut si forte retrocedere cogerentur,aqua eos non impediret, cum ipsi ibi omne discrimen versari cognoscerent, ipsi mihi nunciandum commisere, omnia esse optimo ordine, quod illuc progrederer,& oculata fide prospicerem ita esse. Ego autem suspitione adductus ne aberrarent.&curam non adhiberent in opplendis pontibus, illuc profectus sum, & comperi illos transivisse demolitam portionem unius vici
latitudinis decem aut duodecim patatim Α- qua autem ascendebat ad profunditatem geminorum hominis statuum, code topore, quum transvere, iniecerat ligna,cannasq;.&cum paulatim transiretri cupide,materies in
profundum non penetraratri ipsi voluptate
492쪽
et o FERDINAND CORTE frivictoriae,qua potiebantur erant adeo hilare'
ut cogitarent imateriam illam fixam diuturnamque permansuram. Et eo tempore,quoad boni perveni,comperi Hispanos, Malios plures ex amicis nostris terga fugae dedisse,&hostes tanquam rabidos canes illos inseque Ies. Cumque incompositum ordinem viderὲ clamare coepi. Sistite, sistiteri quum essem proximus aquae eam Hispanis,4 Indis refertam inveni,ut ne paleam quidem injecisse viderent, de hostes tanto inpetu ferebantur in Hispanos, ut eos insequendo aquis committerent se, ut ipsos interficerent, ex vico illo aqueo adventabant hostium canoae,& Hispanos vivos captivabant,&quum res fuissetta repentina, videre ipsos milites meos interficientes,constitui ibi consistere;&certando mori, in eo, plus proficiebamus emferendo manibus qui biis dam infortunatis Hispanis, qui submergebantur, ut quis exirent, c aliqui exibant vulnerati, aliqui ver' aquis semisubmersi,& ali sine armis, eosque anteire jubebam, S jam tanta hostium imul-xitudo ingruebat, quod me, duodecim, aut
quindecim, qui mecum erant, undique circumdederant,&quum essem intentus opem
ferendo illis, qui aquis obruebantur, non prospiciebam, nec memor eram damni, qu0devenire poterat,& me Indi aliqui ex hostibus ceperant. abduxissent,si non affuisset praefectus quidam comitantibus quinquaginta militibus,quem mecum semper deducere solebam, ope iuvenis unius illius societatis, qui post deum 9p.Max. me a morte servavit,
493쪽
NARRATIO ERY1A. 4 vdi ut me servaret acerrime pugnando ibi sua effudit animam. Interim Hispani, qui aufuserant profligati proficiscebantur ea strata via, riuum esset brevi , ansulta, inquae κqualis, quam canes illi ex industria fabricaverant, ea strata via progrediebantur profligati multi ex Indis nobis amiς is, iter an tum erat impeditum δε ipsi erant adeo tardi. ut hostibus tempus daretur ut ab utroq; latere aquam transire possent, capere,&inter ficere quotquot eis videbatur, c ille praefectus qui mecu erat nomine Antonius equin-nones, Discedamus, inquit,& incolumen vos servemus,cum certissimus, quod si vos amiserimus nullus nostrum evadere posset, vix mecum tantu agere potuit, ut inde discedere,&cum hoc videret brachi; mihi annuit, ut reVerreremur,4 quamvis ipse plus exoptasse mori, quam vivere, praelibat presecti hortatione, & aliorum commilitonum, qui aderat Celimus vetrocedere cum hostibus certadocntibus,ri parmis nostris, qui nobis vulnera illatum veniebant. Eo ipso tempore advenit familiaris meus,3 iter aliquantulum aperuit, tamen illico ab humili subdiali pavi moto illum gutture percussere, ut cadere coegerint,& dum versarer in tali profligatione, expoctans multitudinem transire, ut se tuto loca rent,in nos hostium impetum sustineromus, interea advenit quida familiaris meus equo, ut equitare possε,tantu erat luti in ea angusta via strata, propter ingredientium, egredientiumq; ab aquis multitudine, ut nussus consi-
sex posset, ipse equum ascendi non pugnet
494쪽
ERDINANDI CORTEs II gratia, quoniam ibi erat impossibile equitem posse pugnam inire, quoniam si ea angusta atrata via ad insulam progredi potuissem, c6Perisse meos octo equites,inci Os ibi dimisera,
non potuerat aliter operari sed coacti sunt reverti, quum reditu. esset tam dissic1lis, duae equae quibus iniiciebant duo familiare mei ex ea angulta strata via in aquas dilapsae
sunt,& alteram hostes interemere, altera vero
pedites quidam tutati sunt, dote itius juvenis familiaris meus Christophorus de GuZmannomine ascendit equum quem existentes in insula illa mihi adducendum curarant, ut me in tu tuni recipere posscim, hostes eundem una cum equo priusquam ad me pervenire posset,interfecere,cujus mors tanto omnibus existentibus in castris fuit dolori, ut in hanc usque diem recens sit illius mortis moestitia omnibus, qui secum uncti erant consuetudines cognitione. Ex tot ciantis nostris laboribus omnipotεti Deo placuit, ut superstites pervenerimus ad vicum, quo Tacuba pervenitur qui est paciosus. Quo postquam
milites convenere, X tremum agmen novem
comitantibus equitibus occupavi Hostes autem in nos victoria elati tanta superbia fere bantur, ut videretur nullum ab eorum manibus posse evadere, & meliori modo, quo potui retrocedens thes iurario,, computatori nunciandum commisi, ut in plateam multo ordine convenirent, illud idem nunciari
iussi duobus illis praefectis, qui ingressi erant vicum quo itur in forum 8 quilibet eorum frenue pugnaverat,multo asgeres, potes
495쪽
NARRATIO TERTIA. ccupaVerant, quos optime oppleverant tuo effecit ut in reditu damnum nullum uerint perpessi. Et priusquam thesauratius, Computator redirent, hostes civitatis ex quodam aggere, ubi certabatur, projecerantivo aut tria Christianorum capita, quamvis unc nesciverint an essent ex militibus Petri se Alvarado, vel nostrorum castrorum. Quum convenissemus ad plateam, tanta hostium multitudo undique confluebat, ut maximum fuerimus passi laborem,anteqtiam 8ivertere cogerentur quibusdam locis, ubi iste hanc profligationem expectare non audebant tres equites,& decem pedites. Et illi to in turri quadam excelse idolis suis dicata.
uuae erat contigua plateae, locarunt aromata,
iussumigationesque ex gumm quodam quod nascitur in his regionibus, quod ipsi dii sitis offerunt in signum victoriae,&quamvis ipsis
impedimento esse voluerimus, nunquam tamen eos impedire potuimus, quia milites
celeri passu castra nostra versus progrediebantur. Ea profligatione hostes Diaterfecere triginta quinque, aut quadraginta Hispanos, ultra mille Indos nobis amicos, & vulnerarunt ultra viginti Christianos,is ipse vulnus accepi in crure Amissum est tormentum illud parvum campestres, quod conduxeramus, plures balistae, pixi destina cum multis armorum gen ribus. Illi
e civitate, illico habita victoria ut majorem Xecutorem , Petrum de Alvarado exanimatos redderent , omnes Hispanos
tam vivos quam mortuos, quos ceperant
496쪽
ad Catebulco, in quo est forum, adduxere,it quibusdam turribus aliissimis foro proximi
nudos sacrificaverunt, pectora eoru ape Iuere, cordaq; exemerunt, ut idolis suis offerrent. Quae omnia Hispani o castris Petrita Alvarado optime conspicere poterant,ab ecloco unde decertabant,4 quum videret cox pora illa nuda alba,cognovere illos esseChri stianos, quavis propterea maxime fuerint tristati,& exanimati rediere in castra per die octo, eo die sequenti hostes civitatis buc
cinis, tympanis maximam animorum exul tationem prae se ferebant, ut videretur civi
tas corruere, inpperuere omnes vicos, Spontes in quibus aqua versatur, ut prius habuerant,& pervenere,ut ignes, vigiles suos locarent per binos balistae jactus a nostrisia stris, quum omnes evasissemus profligati, vulnerati, inermes, indigebamus quiete,&refectione. Hac occasione incolae civitatis spatium habuere transmittendi legatos ad plures provincias illis subditas nunciatum se maxima potitos esse vi istoria, interfecisse plures Christicolas, sperabant propediem nos penitus delere,, nullo pacto nobiscum jungerentur, est fides sibi adhiberetur, circumferebant duo equorum, Maliqua interfectorum Christianorum capita, quae ostendebant per ea loca, quibus eisdem conducere videbatur, quae res multum operata est ad contumaciores reddendos, qui defecerant,
Inde ad duos dies post profligationem,cujus fama j a innotuerat,ti per omnia circum' vicina
497쪽
NARRATIO ERTi A. Ars ficina loca vagabatur, incolae coloniae nomine Quarnaquacar, qui subjiciebantur civi- at Te mixtitati,in subdiderant se in ami-ςos, profecti sunt in castra nostra, & mihi significarunt incolas coloniae Marinalco, qui ubi erant contermini, damna plurima illi inferre,in provinciam suam destruebant,ri tunc coniungebant secum incolis provinciae Guisco,quae maxima est, & constituerant eos aggredi, ut interficeient, quia se Majestati Vestra subdiderant, iobis iuncti fuerant amicitia, 'ostes aifirmabant illis deletis constituisse nos aggredi. Et quamvis profligatio, qua hobis evenerat esset recens,&potius subsidio indigeremus, quam alijs sub ladium ministraremus, quia maxime insta bant,decrevi subsidium illis impartiri,quamvis in ea re plures intercesserint contradicto res, asserentes, quod ipsemet me destruerem, transmittendo milites extra castra. Ex-
dedi vicum nunciis, qui subsidium postula verant LXXX pedites & equites decem, quibus praefeci Andream de apia, cui injunxi ut illa ageret quae servitio ast Vestrae plurimum conducere prospiceret, tutelaeno strae, cum cerneret necessitatem, in qua constituti eramus eundo, redeundo non consumeret ultra decem dies. Et sic disce Ost, cpervenit ad coloniam quandam exiguam, qu est media inter Marinalco , C adnoa ad ,ibi offendit hostes,qui eos praestolabantur, & ipse una cum Incolis e Coad-n ad Mill smilitibus, quos secum addu-eebat, pagnam inire coellit,is tam acritet
498쪽
nostri decertarunt, ut hostes in fugam veri rint, irofligarint, prosecutique sunt donec eos ingredi coegerint coloniam Marinalco, quaesita est in colle admodum arduo, quem equites scandere non poterant, 'ocviso destructioni ea omnia subiecere, quae in planiele continebantur, reversi sunt in castra nostra hac potiti victoria eo decem dierum spatio eis assignato. Vnus e Dominis provinciae ascaltecal. Chichi mecatecte nomine, de quo alias memini, qui tabulas pro construendis bergantinis adduxerat, quae in ea provincia paratae erant, ab initio belli semper moram traxit in castris Petri de Alvarado.Quum videret post dictam profligationem Hi anos, ut prius
facere consueverant, cum hostibus nore congredi, constituit ipse comitantibus suis civitatem ingredi ,eamque oppugnare, dimittens quadringentos sagittarios e suis ad pontem quendam ablatum satis discriminosum, que eripuerat incolis civitatis, quod nunquam eveniebat sine ope nostra, progressus est
comitatus suis maxima vociferatione, invocando suam provinciam, Mominum. Eo die acriter pugnatum est, undique plures
vulnerati remanserunt,& perierunt.Et incolae civitatis firmiter arbitrabantur, eos in cavea clausos habere, quoniam quum sit nati O,quae um retrocedunt eorum hostes quavis ipsi yictoria laon potiantur, animo obstinato insequuntur, futurum putabant itintra fit aquarum ubi certum versari solet
discrimen suas sibi in urias ulcisci liceret,
499쪽
NARRAT 1 TERTIA. ann propterea Chichimecatecte dimiserat in aquae transitu dictos quadringentos sagittarios, & quum jam retrocederent, hostes civitatis in eos irruerunt maximo furore, domilites enascaltecat aquis se commisere. favore sagittariorum transivere, di hostes co- specta obsistentia quievere,vi admodum admirati sunt audaciam Chichimecatecte. Post dies duos a reditu Hispanorum, qui bella intulerat incolis e Marinalco, ut Majestas vestra capitibus praecedentibus videre Dominis e Te mixtitan, it retuli subdiderant se Vestrae Majestati, quotidie nobis ope ferentes cum hostibus certando, significarunt, quemadmodum Domini provinciae Malalcingo, qui fines habent cum illis, eis bellum inferebant, re coloniam quandam
combusserant, abduxerantque aliquos e suis,&quantum poterant eos destruebant,animo aggrediendi castra nostra, uti tostes civitate egrederentur, ac penitus nos delerent, ultra hoc propterea etiam eisdem fidem adhibuimus, quoniam a paucis diebus, quoties ingrediebamur civitatem pugnandi gratia, minabantur nobis ducibus illis e provincia Malalcingo. Quae quamvis nobis non multum esset nota optime tamen cognoscebamus esse latam, distabat viginti leucarum paci a nostris castris , ad quae-aelam , quam tumie n. proponebant contra hostes suos, petebant, ut illis opem
daremur. Ex quamvis petierint tempore
500쪽
multum dissicili,auxilio sidens divino, ut aesdacia civitatis alas confringerem, qui quotidie nobis minabantur ducibus istis, spem ferebant sperare ab eis auxil1um,&Iubudium aliunde adventare non poterat, nisi ab eo latere;illuc Condisaluum e Sando-Va majorem executorem destinare constitui decem dc octo equitibus,, centum peditibus, inter quos unus Comperiebatur bal1sta utens,qui discessit illis comitantibus Malijs Otumiensibus nobis amicis. Et Deus est te
stis,quibus periculis subsiciebantur,& in quo
nos reliqui permanebamus. At cum Oporteret majus animi nostri robur quam unquam feceramus demonstrare mori certando;
dissimulabamus virium nostrarum debilitatem tam cum amicis,quam hostibus Saepius tamen optabant Hispani ut saltem vivi tandem evaderent, de victores conspicerent contra civitatis incolas, quamvis in ea, esiti omnibus reliquis provincijs nullum fructu ni praeterea consequi possent. Vnde coniici potest fortuna,&necessitas,in ilibus constituti
eramus corpore vitaque Maior executor ei
nocte prosectus est dormitum ad coloniam quandam tum1ensium , quae est opposita Malalcingo,is sequenti die mane discessit, pervenitque id stationes Otumiensium, quas derelictas comperit, pro majori parte combustas, quum pervenissit in planiciem
prope fluvium quendam, gelidit maximam multitudinem, qui finem combustion alterius coloniae imposuerant. Et quum nostros