장음표시 사용
481쪽
uxilio mihi esse possent,ut pararent eas om-ies,quas possent,una cum omni multitudinea artim coloniarum, ut imposterum quis nihi auxilio essent, etiam rogabam,quum ispani haberent paucas,& malas casulas, empora essent pluviosa, ut in castris nostris abricandum curarent majorum casularum iumerum, adducerent canoas, quibus ve- ii possent tigna clateres ex Domibus civi atis proximioribus castr1s,& illi retulere ca-ioas, viros bello aptos esse accinctos ad suam libet diem, in construendis ea sulis iterunt admodum diligentes, quod ab uno ab alio latere 1llarum duarum turrium it ius stratae viae, ubi ego castra metatus fue-am, tot aedificarunt, quod a proxima ad notissimam esset intervallum ad tres aut qua-uor balistae actus, ultra. Et consideret lestra Maiestas, latitudinem dictae stratae vi q. tuae est sita in profundiori loco dicti lacus, S i utroque latere dictae stratae 1 erant lo- atae dicta domus cie manebat tantum va--:ui in ea, ut commode equites,4 pedites po-uissent ad libitum ire, redire, in in castris Pontinebantur numeratis Hispanis in Indisiui illis inserviebant, ultra duo millia homi-1um. Reliqui enim Indi nobis amici hospia abantur in Cujoacan, quae abest per leucam um dimidia adictis castris, etiam incolae
rarum coloniarum, multoties nobis impar- fiebantur aliquos commeatus, quibus maxime indigebamus, praesertim pisces, iera- , quae sunt tanta in copia, ut possint sussice reper menses quinque, aut sex quibus continuana
482쪽
46 FER DrNANDI CORTEs IItinuantur hominibus in duplum quam in
inium per duos, aut tres dies successive ingressi dissemus civitatem a latere castroriam nostrorum, demptis illis aliis tribus aut quatuor, quibus ingressi eramus Temper potiti victoria contra hostes, ctormentis, pixidibus, balistis plures interficiebamus, cogitabamus, quod in horas venirent obtaturi pacem , quam exoptabamus perinde ac salutem propriam, nil tamen nobis
prodesse poterat, ut ad eam Inducerentur. Et ut eos majoribus ameteremus incommoudis, cogeremusque eos , ut pacem nobiscum inirent, constitui quotidie ingredi
civitatem, inam oppugnare omnibus eo-piss quas mecum habebam , a quatuor locis, 3 adesse jussi omnem multitudinem civitatum in aquis constitutarum , suis ca-nois, 3 eo die mane comperiebantur in nostris castris ultra centum milli Indorum nobis amicorum. Et mandavi tres ergantinos cum dimidia portione canoarum, quae ascendebant ad mille inuingentos numero ire ab uno latere dc tres alios cum reliquis canois ab alio proficisci, ut circundarent civitatem Meam comburerent, & majus sibi possibile damnum inferrent. Ego
mitem progressus sum primaria via strata, &invenimus eam sine impedimento usque ad magnas domos c nulli ex pontibus erant sublati,& progressus sum usque ad viam stratam,quae ascendit ad vicum, quo itur ad civitatem Tacuba, in quo continebantur sex aut septem
483쪽
septem pontes,& ibi curavi praefectum quendam vicum alium occupare sexaginta aut septuaginta peditibus, .septem equitibus
a tergo ut eis praesidio essent. Eos comitabantur decem aut duodecim millia Indorum nobis amicorum, inlunia alteri praefecto,ut aliuna similiter vicum occuparet, Scipse cum militibus qui supererant sequutus
sum vicum,quo itur ad civitatem Τacuba, de tres occupavimus pontes, quos opplevimus&reliquos occupandos reliquimus ad diem sequentem .Erat enim hora tarda, Melius commodiusque sequenti die occupari poterant, quoniam admodum desiderabam omnem vicum illum occupare, ut milites Petri
de Alvarado se nobiscum coniungere posset,& proficisci possent de castris suis ad nostra.& bergant in istud idem facerent. Et ille dies fuit nobis maximae victoriae , tam aquis, quam continenti, Maliquid praedae adeptum est ab incolis civitatis, in castris Petri de
Alvarado, majoris executoris, non modica potiti sunt victoria. Postero die reversus sum ad civitatem eo ordine, quo die antecedenti, meus nobis thndem victoriam concessit, ut quacunque uteis militibus progrediebar, nullam comperiebam repugnantiam, hostes tanta celeritate pedem referebant, ut eis videretur nos quatum civitatis portionibus tres jam occupasse, is castris Petri de Alvarado eos maxime premebant. Et proculdubio codie, praecedenti arbitrabar eos nobiscum
pace inituros quam adepta victoria&fine)semper
484쪽
semper mihi proponebam,&iamsi nunquam propterea in eisdem vidimus signum aliquod
Pacificum. Et eo die re versi sumus maxim. exultatione ad castra nostra, quamvis pluri naum tristaremur, quum videremus incolarcivitatis mori penitus constituisse. Illis diebus praeteritis Petrus de Alvarado occupaverat plures pontes, it eos nocte tueretur, peditibus4 equitibus utebatur,4 reliqui proficiscebantur in castra, quae aberant fere per leucam. Et quia labor ille erat inti lerabilis, constituit locare castra in fine vi stratae, qua proficiscitur ad civitatem, quod forum est latius foro Salamantinae civitatis, porticu bus undique circumseptum,&ut possent, pervenire ad forum, non supererant occupandi nisi duo aut tres ponte S, erant tamen lati&admodum occupatu
difficiles, eo modo fuit per aliquot dies, semper victoria potitus fuit, eo die de quo superius memini,quum videret hostes prae se
ferre lassitudinem, &me assidue eos acriter oppugnare, victoria adeo elatus ob pontes aggeres occupatos, constituit ulterius progredi occupare pontem,qui continebat latitudinem sexaginta passum viae strata demolitae, profunditatem hominis status cum dimidiori ultra, quum audacter incoepissent,eo die bergantini illis maximo fuere adsumento, quam tranarunt pontem occuparunt,& hostes fugientes insequebantur,ri Petrus de Alvarado properabat locum illum oppleri, ut equites transire possent is etiam quoniam eum quotidie eommonefaciebam,
485쪽
NARRATIO ERTIA. 663tam scriptis quam verbo,ne palmum quidem
loci occuparet,nisi ellat tutus, S equites tuto
possent ingredi egredi. Illi enim sunt, qui eis euum inferunt. Et quum incolae 'civitatis conspicerent, non transivisse nisi iido, dia quadraginta, aut quinquaginta Hispanos,vi bellan- aliquos ex nobis amicis, o nosti os equites non posse transsire tam tempestive, in eos
conversi sunt, ut eos cogerent Vertere terga
fugae, proiicere se aquis,& tenuere tres,aut quatuor Hispanos captivos, quos illico protecti sunt ad sacrificandum dijs suis,in interfecere aliquos ex nostris amicis, tandem Petrus de Alvarado in castra sua est eruersus. Et quum eo die pervenissem in castra nostra. cognovi quae ei acciderant, maximam inde moestitiam contraxi, quum illud esset ansam praebere hostibus ut animis augerentur, crederent nos nullo pactc imposterum audere eos aggredi. Ratio cur Petrus de Alvarado constituerat expugnare illum dissicilem
locum a fuit ut superius,memini,quia videbat se pro majori parte expugnasse dissicilia hostium loca,& illi aliquem timorem nass-tudinem prae se ferebant, iraecipue, quoniam existentes in ejus castris instabant, ut forum occuparet, illo enim occupato fere universa civitas capta videbatur,dc ea omnia evenere speri viribus Indorum qui aderant, quum existentes indictis castris, considerarent assiduas oppugnationes in civitatem a me factas, arbitrabatur me citius illis dictum forum occupaturum, propterea di istus Petrus de Alvarado maxime solicitabatur, idem
486쪽
idem mihi eveniebat in nostris castris. Hi
si aut enim omnes acriter solicitabant, ut per unum ex tribus vici sinitibus ingrediebatur,
quum uultum haberemus obstaculum, quo occupato minor superesse labor, ipse dissimulabam omnibus modis, quibus poteram, quamvis causam non aperirem, hoc ideo erat propter discrimina, de perturbatione S,
suae mihi sese offerebant, ante enim ingresum in forum plurima intercedebat subdi alia paVimenta, pontes, de viae stratae demolitae, ita quod domus omnes, qua transire debebamus,erant tanquam insulae in medio maris.
Quium sero pervenissem in castra,& cognovissem profligationem Petri de Alvarado,sequenti die summo mane constitui proficisci in eius castra,ut illum erroris praeterit reprehenderem,& cognoscerem,quae ipse occupa se set,&ubi castrametatus esset,& ut illum monerem de omnibus ad tutelam suam, ad hostium offensionem facientibus, & quum perveni in illius castra, maxima fui admiratione uetus quomodo potuerint tantum civitatis, tot malos pontes occupasse,& quum ea vidissem, non tanta dignus reprehensione visus est, quanta prius videbatur, ordine constituto, quid esset Uendum, in castra nostra eodem die reversus tiam. Post haec multoties ingressus sum civitatem locis solitis, duobus in locis bergantinis, canois insidentes decertabant, ego in civitate quatuor in locis,& semper victoria potieb mur, & multi ex hostibus peribant, indies enim multitudo sine numero in nostri
487쪽
1ostri subsidium confluebat. Differebam ul-
erius progredi Primo, ut viderem si hostes luritiem dc malum animumque habebant, leponerent. Secundo quia noster ingressus on poterat esse sine maximo discrimine. Illi nim erant admodum coniuncti Malacres, ac mori constituerant se cum Hispari rem hanc tam diu differri viderent, in ercesserant ana viginti dies, quibus nunqualestiterant a pugna, ultra quam credi potest, nihi fuerunt importuni, ut superius dixi, utngrederemur, forum occuparemus, quo γccupato hostibus minimum spatij relinquelatur, ubi se tueri possent, si deditionem acere nollent,fame, riti bri cogerentur, tuum potum non haberent, nisi aquae salsaellius lacus. Et quum ime excusarem, Vestraeda jestatis thes iurarius mihi significavit, innes in castris existentes confirmare,ut λ- 'um occuparem, ipsi, aliquibus alijs pro-γis viris, qui aderat respondi eoru intelion esse optimam, Me id plus alijs desiderare,llud tamen non exequebar ob eam causamantum quam ipsi suas licitudine,ut proferem, cogebant quae talis erat, quod quamvis ili bono animo illud agerent, quum tamen: in re maximum versaretur discrime,essent nulli,qui dud non exequerentur,&tandem torum imporrunitate coactus armui me fa- aurum eo in negotio omnia quae possem, ommunicato prius consilio cum militibus eliquorum castrorum. Postero die conveni aliquos ex primatilius, di constitui facere certiorem mal orem G execu-
488쪽
executorem, Tetrum de Alvarado, nosti, quenti die ingressuros civitatem,& laborare, ut in forum perveniremus, & scriptis de mandavi, quae per eos essent agenda later civitatis Tacuba, ultra literas destinavi ibluc duos meos familiares, ut eos certos facerent de omni negotio. Et ordo, quo omnia procedere deberent, talis erat,ut major executor accederet comitantibus decem equiti-hus,centum peditibus,ri quindecim balistis.&pixidibus utentibus in castra Petri de Alvarado, in suis castris remanerent reliqui decem equites,&componeret inter illos, ut sequenti die quo certamen committi debe-hat, collocarent se in insidis post domos quasdam, is sarcinas suas abducendas curarent, non aliter quam si abirent, ut incola civitatis egrederentur ad eos insequendum, equites in insidijs collocati illos a tergo aggrederentur,4 dictus major executor tribus bergantinis quos habebat, aribus aliis Petri de Alvarado illum dissicilem transitum, ubi Petrum de Alvarado profligarant,&acceleraret in oppledo dictum transitum, ulterius progrederentur Moccuparet,irtillo pacto longius procederent, nec aliquid ulterius occuparent, nisi occupata opplerent&aptarent, si possent sine magno eorum periculo occupare usque ad forum omnem darent operam , quoniam ego idem eram facturus, adverterent quod quamvis eas sibi nuncianda curarem, non obligabam tamen eos ad occupandum passum unum civitatis,ex quo aliquid incommodi subire cogerentur.
489쪽
rentur. Et hoc nunclavi,quoniam cognoscebam, eos esse tales, qui personas suas eo, ubi suberem, constituissent, quamvis se morituros cernerent. Illi a me expediti profectiunt in castra, convenerunt dictos majo- zm executorem, Petrii in de Alvarado. guibus aperuet omnia, quemadtmodum in rostris castris constitueramus. Et quonia illianicum bcum ei an oppugnaturi, jussi ad uae Ditterent septuaginta, aut oetuaginta ex in1-itibus peditibus, ut sequeti die mecum civi-atem ingrederentur, qui ea nocte dos mitiani3ervenere in castra nostra; ut ei siniunxeram.
Ordine a m dicto composito sequenti die
ost inlisarum solenta, castris nostris exive e illi septem bergantini quos comitabanturiltra tria millia canoarum iobis amicarum,
ipsi viginti quinque comitatus eqilitibus yreliquis quos in castris habebam; illis
eptuaginta qui advenerant ex castris Tacit,a secuti fuimus iter nosti tim , civitatem uinus ingressi. Quam postquam fueram in- ressus, milites hoc pacto divisi. Erant tres ici in locis occupatis, quibus patebat iter adorum, quernandi ii anguifco nominant,otus ille situs ubi est collocatus Tlatet ulcoppellatur, isnus ex his tribus vicis erat btior, quo ibatur addictum forum. Et theaurario, computatori Vestrae Majestatis ignifica'i, ut ingrederentur septuaginta conitati peditibus4 ultra quindecim, aut vi- inti millibus Indorum nobis amicorum, 2 extremum occuparent agmen septem, ut octo equites, quotquot pontes aut aggerea
490쪽
aggeres occuparent, illico eos opplerent timonducerent decem homines ligonibus, alios Indos nobis amicos, qui erant nobimultum proficui ad opplendos pontes. Reliquiduo vici ex vico aΤacuba ingrediuntuforu,ri sunt angustiores,4 crebrioribus vij stratis,pontibus,in vicis aquis plenis, & ampliori ex illis ire jussi praesectos duos, octuaginta peditibus, ultra decem millibus Indis nobis amicis, in fauce illius vici Tacuba dimisi duo magna tormenta, &illoruncustodiae imposui decem equites. Ego autem octo equitibus, centum peditibus inter quos erant viginti quinque balistis epigidibus utentes, Scinfinito numero Indorum nobis amicorum , secutus sum ite meum , ut ingrederer alium angustum vicum, quantum possem: in fauce illius essjussi equites, ciussi quod nullo pacto ulterius progrederentur aut me sequerentur, nisprius illis mandaremin equo descendi, evenimus ad aggerem, quem extruxeranante pontem quendam, inuodam Dervi
Campestri tormento, dc militibus balistis Apistidibus utentibus eum occupavimus, duitra progressi fuimus per demolitam strat viam duobus vel tribus illis locis, ultra quod tribus illis locis pugnabamus cum incolis civitatis. Tanta erat Indorum nobi amicorum copia, qui ascendebant subdiali: pavimenta, ut videretur nil nobis damni in ferri posse, cum illis occupavimus illos