장음표시 사용
51쪽
Explicaturus vero eue perennes essent istiusmodi eruptiones: Restiant itaque inquit M. aquae ibe mater , ω
quidem perpetuo . . . . Quaeram igitur est bulas perennitatis ea D Z Eadem sane, quaeqperenuitatis fontium , per sublimati nem enim fit omnis aqua . ubicumque fiat. causa vero cur βου-tes mei ut plurimam resiliant est , quia eam terra semper bum Mat, mel a pluvia, vel a maris aqua , flamiorumve ; semperque calor subterraneus agat in buiusmodi humidιtatem . elemetque ex ipsa mapores bumidos ad montiam eoueamitates ; ibi , cum novi pos t exbalare , densantur ; ex densatioue eomprimuntur . ω quasi illiduntur , abeuntque tu guttas, quae descendestes sura runt perennitatem fontibus. Ita quoque de Germalibus aquis sit;
Ierpetuo enim madefit terra ἱ perpetuo ealor subterraneus esseri vapores humidos ad montium concamitates : ubi etiam perpetuos vaporam illorum densatio, eompresso veluti illi non dicam tamen cum Aristotele feri ipsorum refrigerationem ) ct ita perinpetus fiunt guttae , ω ex multis guttis aqua , quae deinde , deinscendens continue ex alto loco, es tu eausa re nouis, quidem perpetuae 4 quoniam ct aquae generatio perperas es. Et si eo
ringeret ut aquae generatio non esset perpetaa, nee re titio esset perpetua : quemadmodum mirimus quod non omuer fontes perpetuore liunt; quoniam Me aquae generatio es perpetua. Non es αβσem generatio perpetua, quia .ec terra perperso madet; isa uscalor subterraneus post ex ea vapores ad mostium verticem at
sollere. Raro tamen Humiorum , fontiumquessor e at Hadbagraetrius, immo rarissime , boc sit δε aquis tiarmatibus. v. Dixerat Aristoteles, Ob frigus, ut notatum supra fuit IJ. vapidum aerem, seu potius vaporem , in aquam converti . Negat heic Fallonias, hanc frigori conversionem esse tribuendam: scilicet , nisi fallor, quo faeis ius deinde explicain Iet, eur bermales aquae perrare sicuti ad firmat C. 4. I eram.
perent frigidae ia) ; sed omnes fere , vel subtepidae , vel tepia
dae . vel fermentes. Attamen sub initium ejusdem C. 4. Bessum bu au sententiae s inquit I ut credam ear i. e. therm.
li TMr ales aquae , quum ita ob adhibeatur . Vide Varema . Geograealorem nuncupentur, omnes ad Cn. L. s. c. 1 3. ELOP. I. sum, modo plus, modo mium a caIidae ....
52쪽
aquas is suo principis esse frigidas: immo prope finem Arist
teli adhaerens adserenti, aquas ιberm. ex natura sua largiridas, ob subterraneos ignes incalescere , ita concludit: Ideos eqsitur oe colligitur , quod aquae therm. in suo ortu stat frigidissimae. Cur igitur antea negavit, a subterraneis aquis, sive dulcibus, sive salsis, emissos vapores, per frigus conglobari posse ρ Fortasse, dum ea scriberet, ad id negandum imi pulsus fuit, quia tunc prudenter cou siderabat , non ita facile in sua hypothesi conciliari simul posse magnam ignis vim in subterraneis illis fornacibus clausi , & Alembi porum frigus: quod
tamen, & haud exiguum, ad tantam condensanoam vapo Ium copiam necessarium videtur, quanta requi xitur ad uberes & perennes tbermalium aquarum scaturigines constituendas. Hinc Cl. Hal nerius, postquam in quibusdam husane is thermis, & in iis praesertim, quae a S, Helena nomen aece pere, medicas calidasque aquas e sublimioribus primo defluere montibus viderat; occuli mox in cavernis ; per su terraneos ductus in humiliores devolvi colles, atque ibi magno impetu prosilire: Ne qsi posseno amer laeto i medirati Lambieebi s sollerter intulit si J stanteebe , se debbon rani
QVum itaque ante cartesium noti mus anatom1eus Falto D pius ingeniose deis seripserit L qu si Matomen quoquo Teituris antea lerasset J quomodo per subin
erra.eον ignes ab aquit, aut pluviis , au= marinis pn nuntium alvo incluser, afendans vaporeν a/ stiponam, ω tentavam fornicum, uibus eontinentur, superstetem , 3bilusteondensentων, ωe.; hine retentiorum sententia Phoseorum eonsimili exponens ratione, uo modo a vaporibus , praesertim marinae aquae, fontium Θ fiam num fratebrae eonfli Mauri
53쪽
2uammis eoncedamus Maris aquas in dulces , π potabiles converti per artem posse , ae e dem praeterea e dimersis magni alvei, seu erateris , quo Mare totum continetur , partibus, ad intimas collium γ' montium radices , inmoetiam ad profunda quaecumque Telluris miscem, per subtemraneον ductus perpetua delabi , tempus tantummodo per- ' mittamus 3 negomur tamen , Suti ex pbaenomenis nobis notis inferendum prudenter e I, eam conversionem natura liter ita perfici in subterraneis posse, ut a stillato per igner- liquore, aut quacumque percolato ratione , perennes dulcium, . es' potabilium Fontium Scaturigines constituantur.
P Raecipua, & ad rem pertinentia, heic primo praemit
tam . quae in perutili & perjucundo supra jam commemorati Halesia continentur volumine , ex Ang Iico in Gallicum idioma accurate converso . atque inscripto: D- fructions pour les Mariniera , eontenant Ia maniere de renise P iEas de Mer potabis; de eonsereter ι' Eau viuee , te Brsemi, te Bled, edi de saler les Anima ux: ct dimerses astres Experienter P0Maes , laes dans la Societ e RIale de Londres xὶ ὐ non enim Nautae tantum, sed& PIDloiophi egregie ibi instruumtur, ne sine gravi dubitatione existiment, Maris aquas , per cuniculos licet ad montium radices laberentur, in dulces, iapotabiles, circumfusi ignis vi facile mutari posse I. Maris aqua , non salsum tantummodo saporem in gustantibus excitat, sed acidum etiam, amarum, & tristem ;sicuti ibi Halesius declarat pag. 2o., ea confirmans, quae jam olim in obsermationιbur De Salsedive maris docuerat Bulseas , & in Hisoria Maris luculentius Marsilius 2 r nec mi.
' sti Hagae Comitum A. I74 . cum Interpretis Praefatione de machin Gauteriana , cuiaetaque ecudilia adno. lation bus. αὶ Parte x, pag. 41. & 41.
54쪽
rum ; etenim , praeter salem communem , particulis abun
dit quibusdam salis imperfecti , acris , acidi , impuri , qui
Bittern ab misso Anglice nuncupatur pag. 4o. . In bitumine marinae aquae admixto has, tamquam in proprio latibulo, delitescere , post plura experimenta idem putavit Marstius ; bitumen vero per. Mare dispergi a scissili carbone, quem flumina e nigris corrasum sodinis in ipsum inge rerent siJ. Addit tamen Halesus, ei etiam speciei bituminis, quae Petroleum in Osscinis vocitatur , veluti Confluenti,
in diversis Continentis locis , quae rivi & amnes Praeterfluunt, reperiatur faJ. Ejusmodi autem acidam salis marini portionem vocat Anglus Philosophus aliquando sulphureams pag. 6 r. J , saepe salinum spirixum, eamque, dum aqua Ma ris putret, in Ammoniacum salem verti opinatur p 4ς. ;quod in putrefactione urinam redoleat. II. Sal communis, dummodo salibus admixtus heterogeneis non sit, putrefactionem tum. a fluidis, tum a solidis corporibus prohibet sp. 6 i. : atque . hinc ab aqua ipsam non prohibet marina; si haec aliquo in vase, e. g. in dolio, fu ait obclusa s, p. 89. iti jam praemiserat p. 7et. , brum mali tempore , postquam ita eandem recondidisset, sub finem duorum mensium fuisse putrefactam s p. r. J . Ill. Postquam putruerit, brevi Maris aqua statum odoremque recuperat naturalem, ut ex ejusdem Auctoris liquet expcrimentis p. I a. &. 3. ). Id contingere, quamvis vasis adiervetur obturatis, ex aliis patet ejusdem tentaminibus, Sed 3. Distertationis primae, de qua sermo est , expositis ; sed suam citius recuperat indolem , iublatis obtura mentis p. 89. ) ; tardius, non sublatis: preterquam quod minutum , quo adspergatur, sabulum, amissae formae recuperationem mirum in modum semper maturat p. 89. J. IV. Ad explorandum , an in aqua , quaecumque illa sit, portio aliqua, vel tenuissima, recondatur saliuin , qui ,
ιν Ibidem. .. eaussae eonssuenit , sive partiali, is 11 Maris amarorem Bitumini gene- opusculo De Salsedine Ilaris, Secti iaratim accepto, & a fluviis in Mare de- C. 3. lato, adscribit R. Bole; std Iamquλα - . i. I ε . .
55쪽
utpote pauci , gustus organum minime vellicent licet, si noxiae sint qualitatis, aliis jam frequenter deglutitis additi ,
grave, post longum aliquod tempus, detrimentum, & mortem etiam inferre valeant j en arcana ratio a celebri Boleo sollerter inventa, & in medium prolat a st ; hanc enim
praestare ceteris, tutamque esse, post plurima tentamenta, teliatur missus p. 26. 3 : tametsi ibidem subjiciat , neque Nitri, neque Aluminis, neque Boracis in aqua delitescentis indicium per eandem haberi posse . Accipiatur itaque extingua portio illius metalli , quo non solum Philosophi aliquando indigent ad sua tentamina, sed & ceteri litterati viis Ti, nempe Argenti; hanc per aquam dissolvas , quam Chemici fortem appellant sal; & diisolutione peracta , additaque etiam competenti aquae dulcis, sed jam stillatae, copia ;mixti hujusce fluidi guttae, quot sufficiant, in explorandam aquam infundas . Si qui in aqua sales cubent, nubeculas quasidam albas, statim post guttarum infusionem , attolli intra ipsam spectabis i p. 13. ), quae certa erunt salsae & occultae impuritatis indicia . A salibus enim , si dispers ibi la.
teant aut ob celebrem, & Newtomanam vim attrahentem , aut aliam ob caussam, infusae aquae fortis arripiuntur particulae, separanturque ab argenteis: quamobrem contingit, ut hae in vass fundum praecipitent ; atque ut aquae fortia particulae salinis conjunctae s utpote moticulas quasdam Constituentes, comparate ad explorandam aquam heterogeneas , di lumen , tum reverberandi, tum refringendi vi praediras
fidem aquae pelluciditatem auserant 3 , & albicantes , ut dictum
ti Iu Epitome operum Roberti m Seba Anglice edita, Vol.
l, Aqua sortis ex aequalibus nitri,& vitrioli portionibus ope ignis extrahitur: & nihil est aliud, quam spiri
tuum e nitro, Ee vitriolo extractorum admixtio.
3J Secundum recentissimorum P h ficorum opinionem ceteris probabili
remori e ditas ex aequalitate or turvis attrahentis in omnes partes ; in etiar autem ex ejusdem vis inaequalitate . Quare , quum ab heteroηeneis,& emeaeibus particulis inaequaliter atis trahatur lumen , diversis modis ita reis verberatur, & a recto itinere dctectitur , ut libere & recta per poros tranis sire nequeat. Legatur Gravefamis Ieristiae edit. Ar I. 34 3. δέ seqq.
56쪽
dietum est . componant nubeculas . st V. Postquam ab Amico dono accepisset Halesiae vitreas a minpullas 22.4 marina aqua plenas, e Mediterraneo haud procul a Melita In L, ante menses Io. hausta, ac in easdem immissa p. 4 . ; apertis vasis , vitium nullum deprehendere in aqua potuit, illud tunc non cogitans, putrefactione jam is fili se affectam. statumque naturalem amissum , quamvis obelusam, recuperasse: sicuti postea, plura inter se conferendo
experimenta, & recte ratiocinando, accidisse cognovits p. 63. I. Uitream mox adhibens lagenam, cui a retorto rostro factum a Chemicis suit Retortae nomen , & etiam scimulae . e I s. ampullis marinum extractum fluidum, nutilumque exhalans foetorem, consueto stillavit more L p. 4ς. Jet stillationem tamdiu continuans, exsceatum donec salem in Retortae iando perspiceret ; stillatamque aquam e vitreo idem iidem excipulo, seu reeipienti , cui Retortarum rostra inseruntur , in segregata recondens vasas p. so. . Dissoluia
mox Argenti s de quo Art. IV. praeced. I infusione facta ,
secundum methodum Boylea nam I in quatuor primis liquoris portionibus . nullam prorsus vidit nubeculam albescerei p. so. J: unde intulit nullas ibi contineri salis particulas , ae propterea securo animo, diu & largiter potari posse: atque ita, sortuitu nimirum, ut ingenue experientist missius far tur p. 63. , inventa tandem ratio est, post longa hominum desideria sex ejus prudenti, & magni facienda, sentemtia marinam aquam in dulcem, ac potabilem , unico tantum ad ignem stillicidio peracto, & haud parcissima in cori Pia , per artem vertendi . Hinc, praeter expositum de stilis latii J En doses partium ab Halesli pram instini I deinde insundantur I paratum scriptae p. ss., ex quibus mixtum il- se bene erit fluidum quaesitum; quod Iud constituatur fluidum, ad exploran- erit persectius & opportunius . quadam aquae puritatem optimum . Aro purius eril di solutum krgentum. Deis genti frustum , quod Solidos tres ar- sique, postqMm .ia cyathum tantum genteos valeat, in tanta aquae loliis examinandae aquae immiseris, quan- copia , qu niam mediocre capit e tum ad dimidiam e hlearis imolendumlhleare, ei, soluatur. Guttae sexaginta eoncavum filix suerit; duas suidi il- huiusce tiae dimotuli Argenti in unis lius ni xti gottas super a fundas .' itine iam unam dulcis aquae , sed iam stil- lieo albae intra aq iam . si qua celet latae I ad evitantis nempe DRnis par- ' Alinis particulas, apparere nubeculaeticula. , quae aquis, nondum stillatis, incipient. Di j j so by Corale
57쪽
Iati liquoris puritate consectarium , hoc praecipue aliud con sequi ostendit: C' es par de teli incidens impremὐs que D Pr mi ence se plait quelqueseis a Dire reusF nos recbereber ὐ Co-ment doue pomisns nous encenser a nos reis, & sacrifier , nos
si leis, eomine F les deconmertes, que mur falsons , exolevi Gesa notre habitire, or a notre penetration 'VI. Ante haec experimenta, quum abundantem salsae aquae copiam ex loco ad Angliae littora recens haustam, Nore ab incolis nuncupato prope ostium Tamesis quin ullam esset pati putrefactionem, eadem, qua dictum est , rationeis stillasset, Retortam adhibendo ex vitro lagenam p. 2 o. atque idem iidem ab excipulo in segregata vasa eXpressu signe , sive stillatum, liquorem infundendo ; primam hujus Portionem, quae mitiori ex preta calcite fuerat, calefactum nempe fluidum ad ebullitionem jam excitante-, puram ad apparentiam esse reperit, limpidam, & gultui suavissimam p. a i. ; septimae vero, & nonae portioni, per vehementiorem expressis calorem, adustionem i neta quandam , acrimoniam, & fatuitatem p. 2 i. ὶ: nullae tamen neque in his, neque in aliis tam itillatae aquae dosibus, & separatis , faeces apparebant bituminosae p. 23. a. Quamdbrem , quum labis aliquid ibi occuli suspicaretur , di sibi uti Argentit de quo N. IV. J sexaginta guttas in unciam fontanae aquae, di stillatae demisit I p. 11. J . In vitreos deinde cyathos, e praedictis marinae aquae jam stillatae , di ersisque in vasis servatae portionibus , tantam immisit quantitatem, qu1n a ad dimidium cochleare implendum require tetur. Sed uix duas tantum liquati illius Argenti guttas, pu Gntanam it uatamqvidi aquam proxime indicatam jam dilutas , in singulos cyathos 'injeeerat; quum, stillatus licet, duleis, &'limpiduς, marintis liquor extemplo turbari , pallescere, albicantes e ruis inferioribus partibus, ad supernas sensim nubes emitaere L p. s a sti J :,N qudmvis prima in closi per mitiorem exstren calorem mitior turbatio etat, & minui hebulosa appare ei ; . io cet ris tamen omnibus minimum discrimen fuit. si nonam, & ul- rimam excipias, in qua densores , & candidiores excitatae
nubeculaς apparuerunt L p. in. I Ea ejusmodi . phaenome
58쪽
nis, tamquam certi ssimis occultae, & salsae impuritatis Indiciis, consequi Anglus investigator prudenter decrevit , i quacumque ex praedictis marinae aquae portionibus, subtiliores aliquas, & volatiles bituminosi salis particulas, etiam P, stadhibitam accurate distillationem,obstinate dc lituisse s p. 26. I. VII. Marina aqua, poliquam corrupta fuerit, atque iterum prili inas, & sibi naturales qualitates induerit, eo stillata modo, scuti Art. V. narratum est ; tametsi ad infusionem fluidi Argenti, pellucida, & sine ulla albicante macula Con servetur ue ilaut sitientibus omnem abstergat delitescentium in aqueis vaginulis aculeorum timorem ; tensum nihilomi. nus quendam saporis in gustantibus axcitat , si statim subdistillationem gustetur, quem Auctor adustum & emineamatri
eam vocat ab actione nimirum terrestris ignis , qui purus
non est, ejusque reliquiis, dum adhibetur, effectum. In sua vis hic sapor in exstillata etiam ad ignem aqua dulci, aut haec fontana sit, aut putealis, aut pluvia, statim subdistillationem semper deprehenditur . verumtamen molesto huic aquae morbo facilis est medela. Stillatum liquorem, apertis vasis , quibus ipsum exceperis, liberum ad acrem exponas ; malum
odorem admodum imminui senties, tandemque evanesceres p. so. & s r. J. Sed interim perspicaces Physici, qui per tu
terraneam distillationem ,& plurimos sub terra Vulcanos, m rinam aquam facillime eonverti arbitrantur in suavissimam ,& sine ullo emvreumatico odore, quem revera in dulcibus &perennibus fontibus f dummodo minerales , ut dicunt, aut 3bermales non snt J quamvis e latebris, in quibus aer liber Non est , erumpentibus , numquam percipimus , haec serio meditentur , quae Auctor sublicit initio pag sa : II est mraique les mapeurs , que is Sotiit eleete , n out rien de te gout de sagreabis ; mair eela mient de te que se cbalear est tres Auee rams l'on ne doli poιnt attendre cela de la d Τιllatιon. Hetero geneas nimirum particulas continet suis commixtas vulgaris
ignis, & comparate ad solarem impurus est z quare, quum ti vehementius in aquam agat, dum distillationes peraguntur, quam solaris vapores facile' attollens , necessario fit, ut
exaltato liquori vitii aliquid semper impertiat. T. - ri . . VIII. Post-
59쪽
VIII. Postquam Hales vir ex pluribus experimentis, quae ibi narrantur Γ p. r9. & seqq. usque ad 4r. J eognovisset,
volatilis & acidi salis permultas particulas in aqua Maris conistineri; & antequam casus modum: ipsi inda callet , quo petunicam dili illationem , putredine expulsa , salino spiritu exuipo iset, scuti Art. V. expositum fuit ; illud cogitans , senatentiam elis Chemicorum , ab oleo Tartari spiritui Salis communis admixto flJ exquisitumi produci communem Salem p oo. illius Oler guttas marinae aquae uni unciae , sed jam semel si illatae per ignem ,.affudit . Stillata iterum post
eiusmodi infusionem fuit aqua, & mox, ad ejus cognosceri. dam sinceritatem, argenteis guttulis lim missis , nullae apparuerunt albae nubeculae s p. 4r. J. Alia etiam , pro Tartari oleo, ad idem assequendum admiscuit condimenta ἔ infundendo nimirum in marinam aquam jam semel stillatam, &quin ullam antea esset passa putrefactionem, modo salem Tartari s p. 42. J; modo contra tam ossium calcem. f p. 43. J; modo in calcem redactas olimorum conchas f p. qm J modo cretae, aut laterum pulverem p. qq. J : invenitque ejusmodi res, ad perniciosas marinae aquae jam: semel stillatae qua litates auferendas, esse admodum opportunas; sed, postquam absorbentia illa corpora fuerint infusa , iterandam elia ejusdem aquae distillationem, ut latente spolietur quocumque
IX. Mediterranei Maris aquae, dum esset putrefacta, ab eodem stillata, ad fluidi exploratoris, sive soluti Argenti, in. fusionem , albas produxit nubeculas s p. 3ς. & 6o J nullas tamen produxit Nore is aqua , ex Anglico nempe pTOp ostium Tam ess hau ita Mari, quamvix putrescens adhuc it illata fuisset p. 7 . s. I. Verum Norensis minori compa. Tate ad primam, inficiebatur Corruptione L p. 76. I : prima
enim adeo erat Corrupta, ur effer turbida; & Norensis, licet ob foetorem naribus displicerer, oculis, utpote clara & lim
pida , non displicebat s p. 26. J. Hinc suspicatus eii , quo calidiora
iJ Quia a salibus Tartari suIphu- vel, sieuti ibid. subiicit, quia sales v Nae absorbentur partes in spiritu Sa- latiles in spiritu Salis, ob admixti .inem iis inclusaei ut miniis declarat p. 4t.; eum salibus Tartari, in fixos vertuntur.
60쪽
lidiora sunt Climata, necessitatem eo magis creseere aquam stillandi marinam, quae post corruptionem ad naturalem rediverit integritatem c p. 76. . Sub calidioribus Climatibus majorem bituminis copiam probabiliter continet Mare: pro indeque necesse est, ut noxii sales minus volatiles evadant, atque ut magna eoxum pars in vasorum fundum praecipitet, antequam stillanda aqua Alembico excipiatur ι p. 36. . Nec praetermittam, s. pro retortis ex vitro lagenis , in gentia & metalliea Alembica, ut copiosiur distillatio fiat , adhibenda sint , ex bejus opinione s p., 4. ita conii Huidebere , ut eorum inferior pars, cui accens iublicium uxcarbones, & Casurbitae nomen tributum est, ferrea si super Or uero aqueos vapores excipiens, & Congregatos emit tens, capitellum nempe, & rolirum, tot3, e stanno. Ad carbonum speciem quod: pertinet, tum fossiles, tum ali OS i quie lignis conficiuntur, opportunos esse arbit tur P. 3 . . Denique Maris aquae obclusae, per varias immissas immunindicias. & praesertim per gluten piscium , facilς cs Herabitur putrefactio p. 88. & 89. .; statuinc facile serecuperabi φnaturalem, si, reclusis vasit, ad liberum i acrem, jam perrColata , exponatur ἱ & si, dum turbMa est,m nutius inliciat ut sabulum L p. 8ρὰ I ad adustum vero odorem, statim sub climstillationem, admodum imminuendum , combustorum Ostium pulvis apius censetur ad calcem pag. 9ς. Ja i sit
X, Frustra permulti & prisca, & nostra aeta e , ad
percolationem , seu fi rationem, confugiendo, Maris aquam in potabilem vertere conati sunt. Evidens id er r legenti Val nerui Adnotationem a 4. ad suam De Fontaum Orgιος Dissert. , atque, ibid. Anonymi doctissimi additamenta, Adin not. 3. ; Marsilii Maris Historiam p. 32.;εpraesertim vero H lesiis Instrumonem proxime commemoratam , tum in Praetar. p. 34. & 34. , tum sui ... inst. Pytari, primae quare. Rimis credulus fuit Musoenbroelius aliorum relationibus , Pusici Tentaminux T. I. f. 8 32. Praeterquam quod, licet pei nit a mus, post fluxio es per arenam, argillam , spongiosas quai dam Merici petras, &c. aut iteratas, aut longas admodum ,