장음표시 사용
61쪽
ipsam solvi posse ; exigua adeo supererit potabilis portio,
ut a Mathematicis inter in ιte Parva, sive Ineomparabilia , recenseri merito possit. Marinae aquae librae r . , postquam in celebri mrinii tentamine si , per x s. tantum argillaceos cylindros f quorum alii altis su peri ncu ni beba nt, eaeque snguli altitudinis, ut simul conjuncti cylindrum integrum, s. poli. longum, constituerent i modo viri clarii terra, modo a re na oppletos, fluxissent; ad Iibras s. 8ἱ uncias I. in subjecto excipulo, & lal sedinem, tametsi aliquantum imminutam, reinlinentes, redactae stant. Quid si defaecandi marini latices, aut per bibul&s arenas, aut per spongiosos totas i aliaque id genus inferna cola , sursum repere plurium milliarium itine re, ac randem eluctari debeant sicuti non pauci sum opi nati, qui vulgarunt, percolationis adminiculo ostendI opti me polse, quomodo e stagnante in terrae barathris Oceano attractae undae, in uberes & perennes potabilis aquae ve
XI: Rationem liliam faciliorem vertendi Maris aquam in potabilem, nullo adhibito' ad ipsam decoquendam vulga axi igne, tentavit celebris Martinas' Liser, lolim a secretis Tegiae Societatis Londsnensis ; quemadmodum i in hujusces Rctis , seu i Travfactionibus, sub N. x 16. , & etiam aput musesbesipoetiuinita narratur. Opportunum vas aqua implevit marina r in hanc, marinae Algae congruentem portionem,mmersi, atque ita disposui C, ut a praelongis hujus plantae
foliis subtilion liquor collectus , per naturalem evaporati nem facile emitteretur: D uas sic apparato, metallicum, &Concavum eli tellum, sue Alembitum, l33 imposuit, ut adsce dentest clausae aquae vapores, Algae vasculis altrahentibus, atque excernentibus excitati & purgati magis , ab interno
- lx Tentanmnns Phasiel eitatae edit. λε dicitur . & superior Capitellu- ;T 1. y e. 41 - ν. 8 2. siquando vero eoarcta HI a Cherniciss3I o Istinem habet hoe nomen ex νIdeo ad Capitellum ramum, quod C Arabico articulo in , & ex nomine . eurbitae imponitur, indicandum: stuti A si , apud Graecos vasis speciem si- in Lexieo Chyniteo fit, a GulieI-Johm nificante , de qua prae ceteris Cafau- sonis, Londini vulgato Λ. 16οo. bo a in Albenaeum. Aliquando late
62쪽
operculi concavo , quod frigidum erat, exciperentur ; ac deinde per eius ferruminatum rostrum, jam refrigerati & in aquam densati , in excipulum , cui Alembiri rostrum inseritur , defluerent. Quare sine ullo artificiali calore si illicidium peractum est.
XII. Ab ejusmodi vaporibus, sine ullo, aut subjecto ,
aut circumfuso per artem igne, dulcem & potabilem constitui liquorem putavit Μusebenbror i). Addo etiam, Ami eos quosdam, a quibus Listeriana ratio aquam edulcandi ceteris praeferebatur, mihi narrasse; marini fluidi ita exstillati, in ea Avicularum specie factum esse periculum , quae dura ut plurimum semina rostro carpunt, puta in Frigillis , & Passerculis ; &, postquam ipsum , ad breve tamen rem pus, sorbillassent, nullo morbo, nulla molestia fuisse tenta
tas: & iam subsiciebant e Ergo .... Uerum , antequam erumpentem, quam ipsi paraverant , expromere conclusi nem poliant: Ergo re potui, non ut temere quod erant illaturi negarem, sed ut meam tantum aperirem amice & Comiter dubitationem λ s homines, vel ad breve tempus ea merentur potione, vel si nulla haberent lactea vasa 2 , sicuti non habent Aves; &:s ventriculo insuper instru
Tentur, praedura, eallosaque lavisa intus obducto ; robustissimo, θ' ad perfecte molendum quεμπιd deglutimerint maxIme idoneo 3 ; celerrimaque in hominibus alimenti tantosas , eria id 'ibutis i S fierer ut in pennigeris animantibus Haret Ius , Corneliar, Meditea Academia, Listeras . Derbamur, post plura lentamina, contingere testati sunt; fortasse tune homines etsi non ad breve, sed ad longum tempus ea ut
- Ir3 Loco proxime eitato. primi siibsellii Anatomycis tonfirmatur . - xl Canaliculi sunt subtiles, ea pilla- s J Ita Thomar Corneliiar, Consentiis res, tenerrimi, qui chylum ex intestinis, nns, Progymnasm. Phys. VI., ubi de
e quibus ortum habent, per mesenterium Nutrieatione. ad ejusdem chyli eisternam deserunt. si Gialielmus Hamis Excercitat hone i. 3l Nulla. esse adfirmat celebris 4. operis De Generat. An=maIium ι Gutielia Heisterur laclea 'vasa in animalibus penis mως Derham in Demonstrat ene de exiis katis ι atque in his chylum ex intesti- sentia Dei, L. VII. C.' a. p. 3oo. PIOLnis in venas in rςdi mesara ear: Comp. rentinae edit.37 p., de . diceae aeade Anatomici. editionis 4. Attorfien f, mrae Tentamina pag. ultima.
in fine Articuli xt 3.r quod te ab aliis, si mνtinui Lse in Dissert. De Hi tum antiquioribus, ium recentioribus m,ribui, circa suem Appendicis ad C.3 o.
63쪽
rentur potione nulla aegritudine vexarentur . Ipsiusmet Cl. Licteri ad id persuadendum innitar auctoritati. Cbylum ad
hepar per me araicas menas recta tendere in amitas, ejus me do cet De Humoribus DilIertatio i , totamque in Me genere Aui
matium rem sine lacteis , ct lymbae ductibus peragi: praeter
quam quod , et x ejusdem sententia , laete is vasis Pasces Carent , ne sciticet aquae marinae salsedine , sicuti ibidem sumbjicit, inficerentur. Quare inlulsam fore, sit ita exstilletur , permittam : addo etiam gratam, & perjucundam : at dubitandum non esse, an sic evadat potabilis, donec ad testimonium Passerculorum alia majoris ponderis non accedant , semper sti prudenter negabo . Etenim hoc adjuncto Potabilis dui dam substantiam periti denotant Physici,. non quae ad breue tantum tempus, sed quae ad longum s dummodo, pr diversa auidorum qualitate. , debita sit mensura J sine ullo detrimento potari possit : immo illam , quae sit salubris ,
veluti e. g. aqua est communis , sua quotidie reficimur . Ceterum marinam aquam , eonsueto more . ad vulgarem
ignem stillatam , quin udum e praescriptas r remediis ad salinum spiritum .exterminandum fuisset adhibitum , nota bili potam tempore i noxiam fui O , .quamquam gustui sua vis accideret , vel in ipsa commendati operis 1 pIaefatione Halesius testatur p. 38. J. Quos nam procreet praesertim morbos, & unde prima horum origo , e prima Auctorris paret Dissertatione. Coarctantur videlicet, Wtque o, rantur exiliora , s ve delicatiora, corporis humani vasa s inter quae lactea principem tenent . locum J unde obframaisaes, durique tumores, suos Medici Scima os vorant
I p. 3r, J ; quin immo suave hoc nectar Obstinatorum &insanabilium moiborum saepe vehiculum est p. & 3. J . Dubitat ne aliquis Falloppianus, ut paria paribus nobis re ferat', an haec vera sint ρ C' es re ipsum missas monet ue 3' at oui vis er a des persennes , qui en avoιent e les-memes fart la triste ex rie nee t initio p. 3. Nec mi
norem e nurnerstti malorum segetem , adscribitque marinae
aquae, secundum vulgarem consuetudinem distillatae, Gauo
64쪽
terius, cujusdam inventor machinae, ad multam fluidi praedicti copiam adhibito igne nescio quo eventu edulcandam i , inter quae , membranaceae substantiae lacerationem, in interiori ventriculi humani superficie a salinis laminis adhuc superstitibus factam, haud praetermittit cr) ,& quaedam ad vomitum irritamenta. Propterea de valida, Praeduraque textura, qua avium ventriculi intrinsecus ob armantur , & earum praecipue , que is grana & semina consuetum sunt alimentum , nonnulla ex idoneis auctoribus documenta praemissa a nobis paullo ante fuere.
XIII. Ut itaque. marinae undae s permittendo interim patentes exstare ductus, per quos ipsae perpetuo Continentis interiora pervadant in potabiles reapse mutentur , atque ita ad aquarum scatebras, quibus Continens irrigatur, con stituendas opportunae snt ; per aliquam prosecto vim tria
intimo Terrae sinu , salibus quibuscumque, tum fixis, tum volatilibus ,. 3 expurgari naturaliter debent; in vasta quemadmodum Oceani superficie illis accidit , quae solaribus
radiis, aerisque motu , vaporum & nubium forma adquisita , in. imbres denique resolvuntur. At quonam pacto in profundis Terrae latebris id perficietur Θ Non aliter sane , nisi, aut percolatione , quam strationem vocant, aut abscondito igne . Qui sola utuntur percolatione , summis
in angustiis versantur , dum , varias coacervando hypotheses, explanare adnituntur, quomodo ad eam in montibus altitudinem supra Maris planitiem, hujus undae &uberrimo gurgite , & jam potabiles ad repere valeant , eX qua certum est perennes quosdam, I salubres Fontes erumpere. Insolenti huic adscensui
iJ Commendata fuit haee machina,
tamquam ingeniose eκeograta a regia Scient. Acas. Paris. A. tor . Huius figura , & descriptio videri poterit , tum T. 3. operis inscripti, Ree-ιι δεν MMhia
pietis Protiemio ad Hale si Instruct onem. xl In adnotatione Interpretis adealcem pag, 3 i. Halesiani volaminis toties commemorati.
micos illi. dicuntur Sales , qui ignis ad imoti vi, dum e eoncretis corporibus sive fluidir, sive solidis . extrahyntur sin superiorem abeunt, seu vOIant, i eum : quare, secundum Chemicorum. phrases, non tantum sunt stabiles, sed oblimant. . Illi e contrario Fixi nnnis cupantur, qui ignis.vi, dum extrahuniatur , non sublimantur . sed, veluti imis
mobiles, in vasorum iando consistunt
65쪽
ges. Ad perpendicularem altitudinem supra Pelagi aequor,
modo unius , modo duorum , modo trium quoque milliarium Italicorum, ex aliquibus montium jugis dulces conistinue manare rivos auctor elh , hac in re maxime audiendus, docti is. & eruditiss. Eustaebius Maufredor i ; cui, ad idem confirmandum , plures adderem alios , nisi ejusmodi viri, licet unius, testimonium sexcenta exaequaret. Scio aliquos Aristotelicae sententiae advertos Physicos , hisce ut occurrerent atque obstarent objectis, modo Maris profundi
ratem ad roo. nescio cujus nam speciei J milliaria si , immo& ad roo. & amplius permultis in locis 3 protendisse , ,
atque ita Tubos fabricasse eommanseantes ejus longitudinis, ut omnium in se rapuerint admirationem ; modo esuidem extimam superficiem super illam totius Continentis, sine ullo naufragii timore, extollere et se ausos ; modo ad marinos aestus, ad vim cavernarum attractricem, ad subterraneam auram, aliasque subtiliter nimis excogitatas caussas confugi Te , quibus amari fluctus , percolationis ope jam facti potabiles, ad tantum adscensum , vel inviti, compellerentur . Verum absona adeo, & incredibilia narrarunt, ut ne Cartesiani quidem , & Falloppiani Sapientes quamvis& ipsi confingendis hypothesibus adsueti, ac de subterravinea , cui adhaerebant , ageretur circulatione a nugatoriis eorum inventis aures praebere amplius voluerint. XIV. Comm
t Adnot. 1. ad C. i. Gulieltaniani p. M s. subterraneae circulat Ionis de-Bperis De Natura Fluminum; ubi deis flansor , dum quaedam sibi obiicit, ad Fontibus disserens: Trovandosona tal- legeat sum praevertendas obvias dubiis votia i inquii J au' alteres di tre Mi- tationes t e dodiendo di e Iarata P aequaalsa Itala ne in eirea ; davrabbe it Μιre a id arat a salire netti Montagne pris aIte , in qualebe Isuo esseν profonis intorno a st eb' piis dat Mare si discoistano ; ὸ neeese I OO. Malia : profondita , a dir wro , sario ammtter Canati, ebe si distendano,
66쪽
XIV. Communis est eorum sententia Geographorum ,
Physicorumque, qui ex phaenomenis mature pensitatis , remcte suas eorrivarunt conclusiones, quin admirabilia ad populares plausus captandos consectarentur, a profundioribus vallibus, in quas amplissimus Maris alveus deprimatur , per pendicularem haud excedi altitudinem, quam , vel in Insulis, vel in Continenti, supra ipsius Maris superficiem editiores Montes obtineant. Ita Varentur, Geogr. L. I. C. a 3. Prop.
6. si ; Halesus in Appendice ad Statuam Vegetabitium tal; Mastius m Hsoria Maris 3 ; Anonymus adnotator dometiss., Adnot. c. ad Valliseerat Dissert. De Fontεum erigia ne έ aliique plures, primique subsellii , Sapientes. Valida istorum argumenta, quibus ea confirmatur adsertio , helepraetermittam; atque interim indicabo tantum, undenam is
vulgaris error, de incredibili illa , ad acio. & ad Ioo. Namplius milliaria , Maris profunditate, profluxerit. Si haec mille excedat Hexapedas, ut in additamentis notatur ad Lexi cou Nautacam potiremae edit. Amstelaedam. 4 poli nomen Sonde , haud amplius , ex consueto more , Botide, seu Cain tapirate Irat. Scandulis , utu mur Naucler e Les 'tur gres
Sonde. Permittamus tamen , hoc attificio. Maris profundistatem inveniri alicubi posse, vel ad duo , vel ad tria etiam Italica milliaria . Si aliis in locis , ubi alia hac maior aliquantum esset , Bolide uteremur ; jam exclamarent Naucleri, ibi esse Pelagus sine iando, & veram Abylsum. Immo qui Corallia piscantur, si per funem acio. Hexapedam rum intra Oceanum se demittentes , hujuS fundum no premant: Disent eu leur Iargon ut in restoria inr1s te ita. I tur
Malem esse altitudini , sive eἰediationi distantia inter manuum extrema, polu utrum , σπ Deorum mediterraneorum quam homo sua bracha extenderit
supra tuo a. raonti parallela , proindeque sex Pein sal sub Mein pag. 336. ,& sequenis dum mensura ir si cur m in Lexi. tia initio . eo sub nomine Mao declaratur.
67쪽
Vitiose adeo concludere, rudes nautas & piscatores ultro Paria muro At quis uinquam ferat, Geographos quoidam ,& Physicos , ex non inventione fundi , Bolidem adhibendo, in aliqua Oceani parte, statim & ad arbitrium intulisisse definitam aliquam & immanem profunditatem 'Duo fuisse alia excogitata instrumenta concedo ad id comperiendum , quod per Bolidem non licebar. Sed primum & antiquum adhibendo, plumbeam scilicet massam, cui per uncum ferreum facile separabilem, aut suber, aut in gatavo sica coniuncta fuerit, certi nihil deduci umquam potest, .cuti ab insgni Riceiotio S. I. et , Varenis 3 a quibus dςscribitur 1 & a Desagutier o 4; etiam demonstratur. Certi aliquid inferri per aliud potest recenti ismum , nempe oper machinam , quam , secundum methodum ab Hale Propositam sue J, laudatus Desagia err primo exi rugit scit, MCoram reg a Societate Londinensi ad praxim deduxit . Verum per ejusmodi machinam, nondum, quod sciam , ut-Ia inventa est in Oceano profunditas illam superans, quam a plerisque experientissimis viris rite ex phaenomenis illa tam fuit Ie proxime die um estis. Quare , etsi demus per strationem, Maris aquam in p tabi Iem verti posse , quid inde λ In primis, secundum Hydrollaticae leges, ab aquae salsae cylindris , utpote paul lulum specie gravioribus , ampelli alii non pollent aquae potabilis ad eam a Iritudinem supra Continentis planitiem , unde plures emanant salubres Fontes. I. Liquorum adscensus per b bu Ia corpora . de quo muline in Expers me viis Phyis Mecba vici, i8J. aut ner fiitulas capillares, de quo iri Pusicis Dissertat ovibus mssisubrae 9 , aliique dii Ieruere , Murm
68쪽
trationis fautoribus praesdio non est; nam, praeterquamin
quod plurimi conira adsunt in subterraneis interposti ,, &dens obices, argillacea videlicet strata, lapidua, &c., de adscensu heic non agitur, qui ad paucorum pedum altitud.
fieri debeat, sed plurium alicubi milliarium; nec de illo ,
qui fluxione temporis debeat lentior evadere, Sc. 3. infinite Parva ellet percolatae aquae quantitas, atque evanescens. XV. Minoribus fortas te illi urgentur dissicultatibus, qui ad Amnium alveos potabili aqua facilius implendos , evaporationem , t eu distillationem, confinxere subterraneam . Nihilominus ejusmodi sunt , ut eorum sententia, si cu Aristotelica comparetur, improbabilis admodum esse vide
tur . Colles & montes , ut ipsi dicunt , in Alembica jam fuere commutata. Profunda sub illis loca Cucurbitae sunt,s proprie heic secundum Chemicorum formulas loqui v limus ; inferiores nempe Alembicorum partes, in quas fiuiis
da , amara , & foetida ex Oceano colluvies excoquenda id emtidem illabatur. Collium vero,& montium falligia sunt Capitella, seu Cucurbitarum opercula, a quorum concava superficie purissimi ex ea colluvie recipiantur vapores : mhoc tantum a communibus discrepantia, quod rostrata non sint, sed canalem contineant intrinsecus circumeuntem, aut plures & secretiores ductus, qui ejus vices egregie suppleant, ad vapores iam condensatosti defluentes in unum cogendos, atque effundendos: ita enim putarunt Adversarii doctissimi, innumeras ex interna testudine, modo ob nives, modo ob alias caussas refrigerata , jam exstillati Maris guttulas con fluere & congregari facile posse ad scatebras Conlii tuendas, quae potabilem aquam perpetuo nobis elargirentur, verum jactatum hoc stillicidium, aut per vehementem ignem, aut pur temperatum & mitem fieri debeat, illum videtur exi
tum habiturum, quem celebre illud habuit Parare , Ualentiri, & Lelmontii Menstruum, seu dissis luens universale, peregrino Alias nomine sit a quibusdam vocitatum , qu
s r I Ita Iohnsonius in LexIeo Chymico Iem νγο, Chemiae p. t. C. et t. liquor. Lib. x. sub nomine in s hs; quamvis in qu tui resolvuntur ealcinati lapides, da Chemicis nonnullis indicatum per th sulphur ex quibusdam lassilibus eAtra tuerit Odraraorum praeparatum ι ε: a liendum
69쪽
Ipsi iactabant , sensilia quaecumque corpora in pellucidam
di mirificam aquam converti posse. XVI. Non defuerunt sane qui adsererent frJ, peram plas esse in subterraneis sornaces , & ad diversas ubique profunditates , quae naturaliter & continenter arderent , quamvis quoquoversus obclusae : contra id scilicet , quod non vulgaria modo, sed alia etiam industrie habita a recentioribus Physicis, & ah misso praesertim a) , plurima ex perimenta, luce clarius Oliendunt ; ex hisce enim evide tissimum est, nisi recenti idem iidem,& elastico aeri opportunus pateat, & liber aditus, igniculos torpescere, & flammas extingui. Fermentationes in Terrae visceribus fieri imientes, & continuas vulgarunt alii ; idque a Vulcanis , &er ventibus aquarum fontibus , aliisque id genus phaenomenis nobis notis inferre conati sunt: immio & his mitiores alias esse superaddendas censuere, sed assiduas & universales et propter quas tota, ex eorum placitis, quanta Patet sinpex scies Continentis, perpetuo corpusculorum inter se dises dentium tumultu agitetur, aestuet & ebulliat. At nos, ta ta ignium copia, & quidem naturaliter accensorum, & vehementium ad magnam ubique in Continenti profunditatemi ut celerius nimirum, & uberius e subterraneo Mari vapo. res , nubium instar , adscendant interea permissa , ne in alias migremus Controversias, sic ratiocinamuris Quomodocumque ignis natura declaretur, negari prudenter haud poterit, divitem ejus copiam in Bitumine, & vulgari Sulphure delitescere. Quocirca, quum per tot, vehementesque ignes occulta fieri undique stillicidia Auctores praedicti aris hi trentur , amplasque fornaces , sed in conspicuas, intra plurimos ardere montes et si paucos apparere ignivomos ultro concedacit λ; plurima quoque, & ampla, tum Sulphuris,
tum Bituminis arcana vepositoria necessaria ipsis omnino sunt, non modo opportuna. A Bitumine primas omnis materiae, qua subterraneus ignis alitur, teneri , post multas, accuratas que
εὶ Vide apud Cl. Rirrberum S. I. opere De Universali Corpinum Graυέν in Orbe Subteri, T. a. L. L. C. II. Se re, Paris. 171 1. T. 1. Pag. τω. Se T. L. O , ubi sese de igne subter. ἔ sicuti a. pag. 181.
70쪽
que observationes do euit celebris inter Germaniae Medicos, deque re metallica optime meritus, Georgius Agricola siJ , De ortu ct Causis subterraneorum Lib. a. frJ, ubi montem describit ignivomum, in Mi suta situm prope ZNic ais ur- hem , tanta fossilis carbonis copia tunc expletum, ut mur Carbonum ab incolis appellaretur. A Sulphure autem secundar teneri partes, ibidem subjicit: & Lib. 4. De Natura eorum, quae effluunt ex Terra, eadem confirmans: Iam ad Igner subterraneos venio, inquit, quorum fomes Bitumeu es , Su pbur , ρος. 3J. Auctorem proposuimus, adversariis minimesiispectum ς quum S ipse ad Fontium explicandam perennitatem, simile aliquid Fallop. & Carte sanae sententiae sit commentus. Halitur apud ipsum s J sunt Exbalationes bum dae , t r ealidae Vapores mers Exbalationes ealidae , O' Aceae . Hinc decernit aquam sub terra ab Halitu tantum , non autem a Vapore , produci; nam Halitus , ut ipse dicit, ius lime canaliam fertur , usque frigore concretus abit in amquam sJ . Mox declarat Iol, ejusmodi Halitum gigni intra
terram, partim ex aqua pluvia, partim ex marina, partim ex
fluminti. Quae quum isa Aut L concludit J necessario aqua fon-
sana, b. e. sua sponte ex terra erumpens, frequenter oritur, Oc. rex quibus cognosces, Plinium hunc Germanicum , quamvis plura optime dixerit, in volumine praecipue de fodinis, opificiisque metallicis; quando tamen inanibus ad rerum caussas aperiendas innixus est hypothesibus, haud leviter abe ravisse. De materia insuper, in qua Vesumit ignes continentur, Italice & docte differens Cl. Anonymus Aeademiae Scient. Neapolitanae in Hisoria Vesuvini Incendii , quod accidit Λ. 1 3 . post repetita accurate tentamina testatur C. a. s8 in emissis ab eo monte igneis torrentibus magna a
sal Pag. 3r. Basileensis edit. A. et 3s3. IIJ Neapoli edita Α. 1738. 3J P g. 333. opusculi, priori jam I34 Pag. 71., ω 76. citato aduexi .