Publii Terentii ... Comoediae 6. Andria, Adelphi, Eunuchus, Hecyra, Heautontimor. Phormio, cum notis Joh. MinElli

발행: 1785년

분량: 671페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

591쪽

366 P. TERENTII

Morbo me visurum affectam , ac sensi esse , uxorem: 3 hei mihil Postquam me aspexere ahcilis advenisse , illico

omnes simul Laetae exclamant in s venit, ε id quod me repente

aspexerant.

Sed ' continuo ' vultss'earum sensi immutarἱ omnia, quia tam incommode illis fors obtulerat

adventum meum.

Una illarum interea propere praecucurrit, ysi

n rintians

Me venisse: ego T eius videndae cupidas recta

si conseqtior:

posteaquam intro: I extemdo eius morbum cognovi miser. Nam neque, ut celari posset, tem is spatium ullum dabat, Neque voce alia, ac res monebat , ipsa

poterat R' conqueri.

Postquam 3' aspεxl, o facinus indignum i inquam: dc ιδ corripui illico inde lacrumans, 33 Ineredibit; re, at Ne 3Α

: atroci is percitus.. 1 Correptam alio morbo, S

non ex partu laborantem . a

Quam percepi , murilem esse affectam. 3 Interjectio dolentis. Iogressum est e In aedes Myrrhinae. s Pamphilus. Mi-mesis . ε Fropter id. subito. 1 Respiciens ancillas . ' Ex vultu facile assectus cognoscuntur ; est enim imago & sermo animi & est is, a ctus, qui

in facie eluere , unde animi motus , ut tristitia , iraeundia, et gaudium colligitur. I. An cillarum. Ir Intempestive, non' pportune , sc. in partu ipso. Ia Anetltis . a 3 Fortuna Prae. er expectationem exhibuerat. 34 Ancillarum. I Intro. Is Myrrhinae S Philum ae . ITFam vicendi, st. uxorem meam

Philumenam . ,3 Scilicet via r nusquam divertendo. Is Anediam . 1o Ad uxorem . a Illieo, confestim. a a Parturientium dolores, id est, deprehendi eam parturire . Ita

Andr. I. S. verbum Mniam ea.

ve de nuptiis : Ne ad merbum Boe etiam . a 3 morbus ille veIPaptus . a Temporis brevitas .as Moram ullam. a 6 Quam .a Partus postulabat. 28 Uxor. as Gemere Se dolorem ostendare . Io Uxorem esse aflectam tali morbo , i. partu rientem . et i Raptim retraxIme , egressius sum statim . 3PE cubiculo parturientis . 33 Propter partum , quem non credidissem , nisi vidissem . 34 Vehementi, propter ingentem dolorem . 33 Cum motus , perturbatus . Plaut. De

592쪽

Μater consequitur: 3 iam ut limen extrem , ad genua accidit, Lacrumans misera: s miserItum est. Prosee o hoc sic est , ut puto ,

6 Omnibus robis ut res 7 dant sese, ita ' magni atque ' humiles sumus.

0 Hanc habere orationem mecum a V princἰplo institit: O mi Pamphile , abs te quamobrem Τ3 haec abie

rit , causam vides.

Nam )s vitium est oblatum virgini olim ab nescio quo improbo: Nunc huc confugit, te atque alios partum

ut celaret suum. Sed cum orata η' eius reminiscor , n

queo , quin lacruinem miser Qua que sors fortuna est , -3 inquit, nobis quae te hodie obtulit, Per RI eam te obsecrainus 34 ambae, si ius, δ7 si fas est, δὴ utii Philumenae, scilicet Myris sunt res nostrae, vel ad Mersae,

rhina. a Sequitur me. 3Jam vel prosperae. 8 Elato animo, in eo eram , ut limen domus superbi . 9 Abiecti , demissi. . exirem . 4 Juxta gcnua mea Io Mimesis. ii Sermonis sui . cecidit ac se projecit . Est Ia Incepit Myrrhina . Liv. l. hoc idem quod προσπίπτειν 8. inaνe Dictatorem insistunt

Graecis, id est , supplieem fieri, inquit ut veniam errori ἡκ-

genibus advolvi . Seneca in nrano, veniam adol centra M. Troad. Ad genus accidosupplex, Fab. daret. I Filia mea, UUIIes uuamque nullius peae, uxor tua. 14 Cogmiscis, ic nomere dextram , Pedibus au- licet Partum a i s Stuprum .mo eo tuis . Misericordiae se- 16 Ad me matrem , vel Udes iti genibus est , juxta Pli- meas aedes . I Maratum . i. nium 3 supplicantes en,m & Qtiae oravit, preces : Is Myr- ad ea procumbere &lecti rhinae . ac Memoria repeto sistebant . 3 rius . 6 Ut res in memoriam redigo . ar Non eveniunt nobis , prout se res possum me continere a la- habent nostrae , vel bene, vel chrymis . a a Quaecunque su- 'male , ita animi nostri esse- bita fortuna est , Forti γνιι runtur vel deprimuntur . In na gratias agebant. , quauus eam autem cogitationem ine iis aliquid successerat. Redit adrilit hic, ex Myrrhinae, nobi- Mimesin . 23 Myrrhina . a. uis matronae miseranda specie , Exhibuit . as Fortunam .

quae dignitatis suae oblita, ad Ego di filia mea. aτ Si sit lι- pedes ejus se abjecerat. et Prosit citum, c non contra ius. a8 Ul.

593쪽

Adveisa ejus 3 per te techa s mclimum apud omnes sint. Si unquagra erga te si animo esse anseo sensisti ream , mi Pamphile, - Sine labore hanc gratiam, te, uti sibi des proeilla, nunc rogat:

' Ceteruin de reducenda id fac , quod In rem

sit tuam

δε Parturire eam, neque gravidam esse ex te lus conscius. Nam δῖ. aiunt tecum post duobus concubuisse eam mensibus: i Tum, postquam ad te venit , mensis 'T agi

tur hic jam septimus: Quod te scire, ipsa indicat res; nunc si potis est, Ramplaile ,

Maxime volo,. doque operam, ut clam Paselus eveniat patrem,

Atque adeo omnes et sed si fiexi id noa potest , quin sentiandi

u Infortunis . x Uxorix . 3Beneficio tuo. Abscondita , Deculta sinu , ne haec alii Diape. s Ne aliis quidquam

indiees de partu uxonis. σAnimum habere ami eum . TUxorem tuam Philumenam .s ordo esε. Philumena , -

ιν ne , uti , id est , ut aedi, id est , exhibeas , fibi Meno gratram , id.est , hoc beneficium , Ril. silentii ,

sive ut ejus Partum celeP,

pro F ω sc. gratia , vel Moamico illo, quo erga te suis, animo ν Ane αιο- , id est , malo tuo a vel ex quo tibinthia in saeisexam incommodi I

in ut mox . s Sed quantum at inet ad xesumendam uxorem minini. Bene reduceu : nam

prius fuerae ducta domum amarito in nuptiis p deinde pinabitum si iteraim iamatur iredhaetur domum . Io Quoiae sit tibi utile , quod tibi commodum vi ebitur . Nam nisi reducatur, reddenda dos erit. I I. Cupere parere , laborareeκ parua. ri Apud te seis se uis . 33 Fama est . rq duos menses ex die nupti xum x D. in. tertio mense . Is Praeterea . Ic Uxor coli ea is est tibi cum uxor tua est sacta . r' Labitur , trad citur. ιθ Hoc tem*uS partus svei rationem temporis ini vi Nse s . nempe mensem jam agi septimum .. 19 Quin conisi status eorripuisti te foras . a

Si fient potest . at Libentissime, vehementissime . Phialumenae . 23 Acelda . a. jus , se. Fhidippum . af lios homines. χε Tam Pater m

594쪽

RECYRA.

Dicam abortum esse: scio nemini aliter se metum fore Quin , quod i verssi te est , - ex te rei se eunti

natum Putent.

Continuo exponetur : T lite tibὶ nihil est quῖd- quam incommodi di 8 s Illi imiserae indigne factam V iniui Iam con-

ε Pollicitus sum , Ac servare In eo certum est , quod dixi, fidem .

Nam 37 de reducenda, id vero neutrivam h

nestum esse arbitror . v Non faciam; etsi amor me graviter, conrsuetudoque eius tenet.

Lacrumo, quae posthac futura est vIta ,

eum in mentem venit ,

Solitudoque. Ο 7 Fortuna, ut nunquam per

petuo es bona'

Sed iam ' prior amor me 30 ad hanc rem

eLercitatum reddidit.

I Ortum immaturum , in. fiantem abortivum , & declinatur hae abortus , Μν ν Mi νin quarta decimatione . 1

Scio quod de illo abor tu vel partu nemo aliter suspicabitur , hoc audito . 3Probabile . 4 Tuum esse verum filium credana . s FG tum . 6 Illico foetus morti ei biicietur , neque tolletur pro 'tuo. Quod non fuit factum , imo cognitus est tandom erasilius Pamp :ili. In hac ressei licet in celando partum svel si exponatur puer. 8 Μabi, scilicet eum alienus exprinitur , & non tollitur proiso. xo Uxori Philumenae. IIInique, turpiter. 11 Quod sit compressa. 13 Celavet,s . Myrrhinae , me facturum , ut clam omnes sit iste partus. Iς Promisi, condixi. as Promisesonem dasam . U Quantum

spectat ad resumendam eam iu-orem. At Minime decorum.

. ut redueam . io Ex hae re fluent omnes turbae secuturae . ao Uxoris . a Et conversatio familiaris , quam habui eum ea , me a Mhcit . a Non possum eontine. re lachrymas, deploro conditionem vitae suturae. a 3 Qualis . a 4 Sine umore . as sit modus vivendi . as Carentia socie tis, eae libatus. δ' Dea mutationis & volubilitatis , euius nutu omnes res in hae vita gubernantur. Epiphonema accusantis fortunae incon

stantiam . ag omni tempore Se assidue es prospera Ae constansi Idcirco Cebes Thebanua eam caecam fingit & insanam, rotundo Iapidi insistentem Itaque Apelles cum eam se dentem pinxisset, rogatus cuFid feeisset , respondit et quia aequam 'sit. λγ Quo amavi Bacchidem. 3o Ad divortium aequo animo serendum .sa Asuetum , idoneum secit

595쪽

Quem ego consilio 3 m sum feci, 'Ictemnesne operam huic dabo. . . Adest Parmeno cum pueris: ε hunc minime in V In hac re adesse, nam i olim ' AII credidI,N Ea me abstinuisse in principio, cum data est. Vereor, si clamorem 3 eius hic crebro audiat, s Ne parturire δT intelligat; aliquo mihi est HInc ablegandus, dum parit Philumena.

x Amoraim Baeel, Idis . a De sui, detexi. it Me non atti Industria, ratione & pruden- gisse Philumenam. Uide , fuistia . 3 Dimisi , eum Philume- pra , r. a. diebus hane piaticuisnam duxi . 4 Ego ipse , qui tis pin Pamphilus me so um.riori amori incubui , huic sedueit syas., &c. Ia Id est νεουoque amori Philumenae in- in ipsis nuptiis. II Philumeaeumbam , ut scilicet missum nae parturientis . I4 Saepe . ιν ac iam quoque hune amorem, Quod . Is Fam s em erga uxorem habeo . s horare . I' Fx clam oribus . Igaervis redeuntibus en Imbro, Parmeno servus eli expelle quo peregre prosecti erant . dus , transmittendus , ἄπαa Parmenonem . In partu , ex hoe loeo in uxoris . 8 Antehac . s Par aliquem Iocum. Is Quandius

ΛCTUS III. SCENA IR

In' tu, ilia hoc Incommodum everi nisse 3 Iter So. Non hercle verbis, Parmeno, dici potest Tantum , F quam si re ipsa I navigare 3 incommodum est.

et Aisne tu, Sosia Narrat So. fa, quae adierit maris periculat

servus Parmeno in arcem mit- aitur , ne parere Philumenam interim audiat. a Molestum,

tadiosum aeeidisse , id est , non eκ sententia successisse. 3aea Imbro Athenas . 4 EXPO. Mi , exprimi . s Quantum . a Ipso facto, experrensa. FIn mari. ε rurieulosim est. Elaeanter Propert. l. l. Temra pamm fuerax, terris ad3e

mus undas , Fortuna miseras auximus arae vias . Anchorate peneast , quem non tenuere

596쪽

HECYRA. ITAR. Itane est λ SO. o fortunatet nescis quid mali Praeterieris, 3 qui nunquam es ingressis mare. Nam alias ut omittam a miserias , s unam hanc vide Dies triginta, aut si plus eo, In navi sui, Cum 7 Interea ' semper mortem ' expellasiam

Iix usque V adversa tempestate usi sumus. TAR. Odiosum. So. ' haud clam mp esst donique hercle 's aufugerim Potius , quam redeam , si , T eo mihi redeun- - . dum sciam. '

TAR. olim Τρ quidem te causae Impellebant

io leves,

Quod nunc minitare sacere, ut faceres, Sosa.ded Pamphilum Ipsum video stare ante

ostium .

I velix Parmeno. a earum esse quaruord Igitorum malum , quod vitae pericula dixit , torulum a morsevraetergressus sis, effugeris. I abesse eos , qua naυigant i 1OQuod nunquam navigaveνis in Assidue , semper . II ventos mari . 4 Calamitates navi- minus secundos habuimus. Iagandi . 3 Hane unam miseriam Illud est molestum to- aua , considera, cognosee . c Lon- semper tanto tempore mor rem glori tempore, vel plus spa- expectare. ν3 Non ignoro , sed tio illo triginta dierum in ego solus scio, bene expertus navi sui. In quo dieendi ge- sum, quam odiosum illud sit. iere eo non resertur ad ινι- 14 Adverb. jurandi. 33 Ausu. xinta , sed ad Darium aut tem- gerem . 16 Ad herum meum . Ius x. ut Heaut. I, I. annos III eum locum, sc. Imbrum,fexa in a natus ea , plus vel in mare . is ante navμ eo conIisio . 7 Inter eos si tionem . Equidem , triginta dies. 8 Assidue, omni- te . ao Nullius m menti , ad bus horis seu momentis: quia est , parvae oeeasiones move- expectatio mali est durissima. bam te . at Te velle aufuge Ovid. AD que minus paena , re a domino propter Illam quam morsi mortis , habeι . s magnam causam. Q. d. Dei Praesentem videbam , id est , Ie credo tabi , te latui mali, versabar in periculo mortis . quantum videtur esse navis Non immerito Horat. l. I. Od. tio, vitanda causa fugam a g. exclamat : illi νοθων , . repturum , cum jam olim imas triplex cirea pectus erat , vibus de causis fugam ador qui fraeitem pruei commi ιμ- naveris: ita jocose ut servum ago ratem Primus , dic. Un- nequam & fugitivum -- de' Anacharsis , eum audiret stringit . aa Λ quo miniis spissitudinem tabularum nauti- sam.

597쪽

Myconium, qui mecum una adveictus est, convenῖ .

FIN Periit vovisse hunc dicam, si salvus d

Redii Mi unquam, ut me ambulando Tun

peret.

' x3 an conveniam modo λ . '

TAM. ' Imo, quod constates me hodIe converse

turum eum,

Non posse, ne me frustra Rillic expectet, vola.

I Vos conservi, ite in do- sertim dieitur . Facete a IIu--m Lachetis cum oneribus. dit ad eorum morem , qui lona Pamphilum . 3 Sc. sacere . gis itineribus mari, periclita-4 Anis aedes Myrrhinae .s Quod ii ut hic Donatus vovent tantopere me expectes . Edi- aliquid , si domum pervenetiorem urbis locum. Mittitur rint . Et convenit hoc Pam. Parilino in Axcem , ne Philu- philo , quem male navigasse menam parturire intelligat . tupra audierat . 13 Dominutν Aliqucm transcurrere , vel meus . 34 Hinc inde curren- ranscursu, transcursione , ut do. as. De fatigaret , vel po- opus facto , opus dacto . Hic tius occideret. Mart. l. raisansetiris in arcem εἰρωνικμ Ep. 14. Maiid te Dana iuvans dictum, quas iter breve sit , temerariast sapius itiis , pri quod longum est . Alibi de sce , datum V equitem rumin brevi itinere, tνanscurr/νe in Perea quam Iaporem , i. Oeei Drum, dixit. 8 opus est trauis cere. 4umpi dicuntur, quibus scurrere in arcem s Tnania ex nimia intensione vocis aut scurso opus est mihi 3 ao Qua- laboris vena frangitur. Is Te in eum locum , sc. in am Cur non properast a' Hospicem transcurrendum mihi est .li illi Myconio . 18. An allo II virum illum amicum exis quar eum solummodo, id est, ternum ex Mycone , insula satisne est, si modo eum eon. una ex Cycladibus , alloqueis venero , nec aliquid fecero pre. aa Dicere ausim Pamphi- Is Non convenies modo , sed rum voto Deo promisisse dices me non posse convenire sere enim, est aliquid Deo eum in eo, quod constitui me

ancte promittere. Pro quo esse adlocuturum eum. ao Inaetiam dicimus a vota facere , arce. at Curre velociter, Ita μνα nuncupare . Unde Provi Curre ut volare magis, quam

598쪽

m R. At non novi hominis faciem . PAM. i at faciam, ut Moveris:

Magnus, i rubicundus, crispus, s crassiis, ε

Cadaverosa facie. DII ' illum perdant. Quid, si non ' venIet λ'maneamne usque ad vesperuin ἐδη Maneto: curre . non μ' queo ,

ita fessus sum. Ille abiit. QuId agam Infelix prorsus

nescio Quo pacto hoc celem, quod me oravIt Myrrhina

Suae gnatae partum; n im me miseret mulieris.

Quod potero, faciam; 'T tamen ut . pietatem colam; Nam me parenta potius , quam φ amori ,

obsequi Oportet : ' at at, eccum Phidippum, & δε

patrem

Video: δ hoi sum pergunt: quid dicam hisce ,

7 Incertus sum.

et Bene monet Donatus , st machose haec esse pronunti-lia. a Corpore , id eit , ille in magnae staturae . it Facie . - Crinibus , id est , crispos habens capillos , qui erispa dicunt r . 3 Pinguis . 6 Glaucis oculis , id est , viridibus , quasi selis Oculis habens . Caseus co r dicitur, qui caeli speciem habet , dictus quasi calius . Et sane caeli color glaucus est , ut nos dicimus HemesM-υυ . I E mctio memorabilis , sed assimulata, in

qua cadavero Am Dcrem cum sebieuxis parum convenire , plerique animadvertunt . DO-

natus dedit operam , ne mihil diceret, nec expedivit . Ego illis assentio , qui cadavero Iam Iaciem , foedam , m -- struo iam Ee similem cadaveri interpretantur . 8 Callidemia cum hospitem Myconium ad quem ego mittor. Hac secum

dicit. s In arcem . Io Ergo ibi expectem. ii in arce. I currere. 33 servus t armeno. a Philumenae. Is Myrrhinae. Iri Glabo . I si ita potest fieri, ut sine matris graviore ostensa & ira hoc, sc. uxoris Partum , celem , libente celabo , & uxoris famae consulam: sin aliter , pietatem erga

matrem amori praeteram . is

Pietas proprie est reverentia& amor erga parentes. Supra tyiam marrιs ferre inistri me a Parmeno , pietas ataber . In seq. scena , Nunc me Pietas matrιs 'Mius commo m Da det sequi. rs Matri meae . a Uxoris meae Philumeme . allobedire . ar interjictio est conterriti & ccnturbati . asPatrem Philumelia . a4 Meum sse. Lachetem . as Versus hanc partem ad me ambo veniunt . 26 Socero de pseui. 17 Nescio.

599쪽

ACTUS LII. SCENA R

LA. dudum, dixisse i illam, se e pectare ' filium λ

TR s Factum. si venisse aiunt, I redeat . Tia. quam causam dicam ' patri, Quamobrem non δ' reducam, nescio. Ita. quem ego hic audivi loqui TA. M Certum obfirmare est viam me, quam decrevi persequi. Los. Ipsus est, de quo hoc agebam tecum. P f. salve, mi Pater. LA. Gnate mi, salve. PH. bene factuna te sadvenisse, Pamphile, Atque adeo, quod 7 maximum est, salvum atque validum. PA. creditur.

a Dixistine ' De redueenda Iud perficere student . οἶβν-

Philumena inter senes agitur. mare enim signifieat firmiter Pamphilus .se reducturum nem proponere aliquid . sie ingat. Fert eam rem aegre Phi- Heaut. s. s. tam Cbdippusz a Paulo ante. 3 Phi- firma te , Chreme . xa I ple Iumenam . 4 Meum Pamphi- Pamphilus . Archaismus est . Ium, maritum ejus qui pere I3 Hanc causam , ut quam gre abest ad haereditatem pe- primum reduceret uxorem . tendam . s scit. est , id est , Al. hie. i Gaudeo , prospere dixi Philumenam dixisse se contigit. Formula est peregre expcctare filium meum Pam- redeuntes gratulandi. is Re-philum z 6 Filium meum . V diisse. I6 Certe, scilicet bene Filia tua Philumena . 8 Ex- est factum . I Praecipuum tcusationem non reducendae uxo- quia advenire non validum ,ris . Haec lacum sollicitus magna est tristitia . 13 Ineo- Pamphilus loquitur. o Meo, lumem redisse te . ly Robui c. Lachetiis io Uxorrari meam. stum, & corpore bene habitos 1 Firmiter decrevi insistere ae vegeto . ro Bene factum viam , i. rationem & consi- esse , quod advenerim , sed Iium , propositum quam mihi mox cum de repudio nostro insistendam sive persequendam agetur , hoc mIoimc credein proposui , nempe ut matri ρο- tur. Donatus r Minus hiandet ius , quam amori, obsequar, respondet , de repudio Ioeaminae propterea uxorem non re i rus . Melius Guyetus , subindueam, & non reducendae cau- misse diei a Pamphilo ad spe-sam veram colem. Sumpta est ctat res eonverso , ita ut ne

similitudo ab illis , qui in- que Laches noc Phidippus a gressi semel iter diligenter il- dire possint.

600쪽

HECYRA. uAdvenis modo admodum . Lia. cedo, 3 quid ' reliquit Phania, s Consobrinus noster λ PA. sane hercle ε homo T.

voluptati obseqtiens Fuit, ' dum vixit: & 'quI sic sunt, y0 haud multum laeredem adjuvant: Sibi vero hanc laudem V relinquunt, vixit, dum vixit, bene.

LA. Tum tu Τ Igitur nihil attulisti huc plus δε

una sententia.

Quidquid id est, quod reliquit; 7 profuit.

imo obfuit: Nam '' illum vIvum & salvum vellem . TH. impune optare istuc licet. Ille reviviscet iam nunquam : dc tamen, utrum in s malis, scio .

TA. Heri Philumenam ad se accersi δ7 hic jά- sit: dic iussisse te.

x Ualde modio, id est, iam

primum advenio: πών άρτίοσήλθον. a Dic mihi. 3 Quantum. 4 Nobis. s Propinquus, quasi soporinus r sobrini dicuntur , qui nati sunt ex duabus sororibus e sed Consobrini sunt,

quorum alter natus est ex fratre , alter ea sorore. Nam eκ1ratribus cognati dicuntur sprιeles , auctore Donato . sania . P Lautitiae suae in.cumbens , i. fuit homo voluptuarius . 3 Quamdiu vixit , j. invita. 9 Qui ita vivunt,

voluptatibus ιbsequentes . Io Non relinquunt multum pecuniae post mortem, non reddunt divitem haeredem 1 Parum coiisulunt haeredi. ii A. pud omnes homines , sei licet ut hoc de iis dicatur, vixit , Se. ra Amphibologia est in verbo vivere , quid interdum simpliciter bivere , interdum genialiter vitam agere significat. Ut apud Catu l. vivamus, mea Iesbia 3 atque ame mus. I Quandiu. I 4 Laute. is sauia sic vixit . rs Praeter illam unam sententiam , μοῦς γνωμης se. quod vivit bene, dum vixit. ITN -bis: quare non est, quod ejus Poeniteat. I 8 Nocuit : quia id lignum est me amisisse ami

cum, quem adhuc vivere vel Iem . Is Phaniam . 2O Inc lumem ac sanum optarem. 21

Sine poena , sine aliquo tuo periculo & damno . ch. d. Si

optata evenirent , nunquam optares, ut ille revivisceret. a1 Ut esset vivus & s vus . 13 Phania consobriuus noster. a. In vitam restituetur . asEligas, scilicet ut reviviscat, an ut nciri reviviscat. as Hic Laches transfert sermonem ad redditionem Philumenae . aγPhidippus laeer tuus . a 3 Ut Philumena ad te veniret. Hoc

Laches in aurem Phidippo dicit , ut id comprobaret .

SEARCH

MENU NAVIGATION