장음표시 사용
101쪽
Iustin lib. FE Scythartim, qui diutius absentes reuersi tandem rebelles ..., se hyψ 'ςxuQ inustnerunt,quos demum non verbis sed verberi bus,non gladi)s sed virgis superasse dicuntur. Ab usu politicorum principum, qui legibus olim statuerunt ut seruiis tu potius quam lenitate ad ossicium cogerentur:sic olim Romani Caesares barbaricas gentes, sic olim Britanni pNiκipes s perieulb viciΠ nationes, sic olim sapientes proceres dociles ad seditionem seruos diutissime in ossicio tenuerunt. A periculo, quia sine fraenis peruersa natura serui in audacja, audacia iii seditionem,seditio in interitu ciuitatis tendet.Sapienter ille: Asyerim sero mhilest cumpurgit in altum. Da vela furiosis fluctibus, mirum est si non subsidat nauis ciuitas tuta non est in qua mancipia regnant seruos er go,V seruos tractare oportet,non ut laxatis habenis insoleia seeunda ρε RHV, sed Vt retractis ossiciose moderate vivant. Secunia
prehensio. da conclusio istius capitis est in qua legissator Lacedaemo , eiἡόώ ' Vm ypixur, quod nulla lege farminas ad decorum viapi, *ς δθix xςm in ea ciuitate astrinxerit Faeminae enim
Lacedsmoniorum ad omne intemperantiae ac libidinis ge- Pelius Mene nussolutae acestus fuerunt. Nam, ut refert Trogus Pom-
zT: I E μδ, iς ira continuos annos in obsidione Meta
m,hs, ' su ' Virgines in Messeniorum conuiuio stupra- Iustin lib., 'βὶ ut i rit uis soci absuerunt Lacedaemonij, illoruni
inminet tam turpiter, tam libidinose vixerunt,ut mirum nonii si Lycurgus, quasi desperans de illarum candore I nestate, nullam omnino legem de illis tulerit; sed incons- cerate hoc factum fuisse probat Philosophus,idq; hac ratione. In qua ciuitate multitudo firminarum male se habet,
teddi . pro dimidia parte est male instituta . Propositionem ex- Homer. Ouid perientia probat, quia aperta hac faenestra Veneris Mar-S Lucret ves inermes&nudi fiunt, urentius enim armati ad conc
titis.h,u, hQii r puinxur. Praeterea hinc auidius quaeruntur diui- lib., a. xiae non Vt meliu Vivatur, sed ut quisque Venere potiatur
sua.Sed quid hic Lacedaemonem accuso utinam allae Nhes ac ciuitates hoc dulci veneno non caperentur. Diana insiluis uiuit, Minerua secessum quaerit at Laides in altis turribus Corinthi locatae splendent . Demosthenes Athaenas deserit ut istam Laidem, Antonius Romam ut Cleopatram cerneret; ille tanti emere paenitentiam noluit, hic misero Mmore desperauit. Quid dicam λMollities huius sexus estu e- fraenanda,nam aliter canities ciuitatis sequitur; at dices: tam mollis columba ceruicem iugo non submitteret gratiosus
eris qui feminam bile carere doces, sed fabula haec est. Ad tertiam nunc conclusione venio, quae est de inaequali ac dispari diuisione rerum Nam inter Lacedemonios ath rem familiarem amplissimam,alij angustissimam lege possederunt; unde contigit ut ciuitas in paucorum redacta potestatem miserius viveret: nam etsi legissator patrimoni prohibuit vendere,errauit tamen in eo,quod donare testamento relinquere cuiq; in ciuitate legibus permiserit. Hinc inquit est agrorum possessionum transtatio, hinc pauperum Oppresso,hinc feteminarum licentia di lutio morum; sed apertus est Arist. Ad quartum ergo quod redarguitur festinat oratio.Hoc loco de Ephoria.i.de imperio Ephororum disputat Philosophus, idemq; reprehendit quod de plebe isti m gistratus crearentur,ratio sic se habet. Id fieri non debet in ciuitate quod periculosum est reipublicae sed est pericul sum Ephoros aut agistratus de plebe eligere ergo fieri non debet Assumptio bifariam intextu probatur,& quia pauperes quistui habebunt ciuitatem, & quia verendum est ne ruentes ad gubernacula reipub ex aristocratia,clemocratiam faciant. Sed attende hic, studiose lector, nam in hac conclusione secunda continetur quaestior An tutius diuites quam pauperes in magistratum sint eligendi. idὶ An paupertas tibi causa videtur Arist. cur Fabritio, cur Aristidi negetur magistratus tran solum deorum filios in regiam solis admittendos putas a caecam fortunam potius quam virtutem authoritate praelucere velis' an verum honorem
in diuith solum nunc ponis Sed quid ago' video quid doceas
hensio. Ex magnis mulierum do. tibus iaer ditatibus bonoru inaequalitas, ex illa paupertaste
virorum p nuria,ex his ruina rei'e
Epitades non Lycurgus. Plut.in Agide. Quarta repre helisio. Secunda quaestio. M
102쪽
gubernacula admoueiadOS, arguntenta.
Quinta repre. hensi Quaestio teris
doceas: non vis ut opinor paupereS omnino a magistratii excludi, na alibi contrariu doces sed hi telis ni fallor potius diuites qua pauperes in magistratu assumendos. Si hoc dicas ratione, quaero; hoc dico,idq; q. argu mentis probo Prinatiui quia probabile et diuites pecunijs,aut affectibiis in intus circumagi polle, quam paupcres 2.quia diuites pictuq; riaiore rerum X pcrientiam habent. 3.quias plandidit: ac honorificentius in ciuitate se geriit. Pothemo quia opibus ait luentes multo liberalius ac magnificentius . suunt haec dico non quod cxistimem omnem aditu ad mygistratu honellae paupertati intercludi debere, sed quod ex praescripto pruuentiae in recte inlli tuta politia longe consultius lat globum ciuitatis diuitibiis honesiis qua pauperibus tam cisa bonis comiti creenon nim in conte platione solum virtutis,sed etia in altione quae diuitias postulat,adminiitiatio ciuitatis contat. Quintuquod reprehcnditaris . est senatus Lacedaemonior hi, in qllo quinque vitia & errata notat. Primum est quod senatores apud illos perpetui sunt. Secundum quod nulla ab eis muneris ratio reposcitur.Tertium quod legissatori etiam suspecti habentur. Qilarium quod eorum electio delectu pene puerili exercetur. Qu in tu quod cuiuis liceret petcre ac ambire magisti: tum .Ex his quaedam nais morsq, sunt usitiones,quae nunc breuiter a nobis suo loco ordine discutientur.Prima est, ani magistratibus ratio muneris exigi vi postulari debeat.Exigi debere a Frino,idq; ab oppositis, a maiore,a simili, a proportione & fine probo Ab oppostis quia hoc dato, lnunqua ad ratione officij reddenda impellatur magistratus, metus erit,ne sontes ciuitatis,exhausi istrari j opibus exaresiacat,&ne ipsi magistratus muneribus acceptis ab officio,prum detia,re ictoq; iudicio deflectat.A maiore quia si reges ac c5sulares viri leges quas ipse tulerint serre cogatur,cia danu audiniuria suis ciuibus intulerint quato magis inferiores magistratus ad ratione ossicli reddeda in bene gubernata ciuitate cogereturZa simili,quia ut minores potetis ac facultates animi iudicio rationis debet subscribere,eideq; ratione suoru acti reddere,si no sint rebelles accolitumaces:ita inferiores magistratusa
magistratus,qui sunt veluti potetiae unius animi,ratione suoru muneru lumis in potestate viris reddere tenentur,si no sint Aproporti corrupti&seditiosi ciues.Aproportione quonia hoc positost ciuiles manistratus&honores, sint quaeda velut stellae prae luccies altis,c5sentane est si non luceant utimus de cilis ii
curiam vocentur Iouis. Accusentur incuriae, ii immane etialia sit scelus condemnentur Ratio est,quia prmilegra meretur amitteresqui cocessa sibi abutitur potestate.Cςtem qui fieri hec postunt, si ad ratione ossicij reddenda non impςii Asilio.
turma Oistratus: Postremo a fine,quia sic obseruabitur ordo in ambiendo magistratu, nec non penitus tolletur ambitionis fomes, cotentio.Nam cum hoc semel ciues telligui se ratione dignitatis reddituros, non tam amore amplitudI nis infla inatur ad petendu magistratii,quam timore redden- de rationis,ne male se gerant in officio, deterrentur. Politentum,quod in senatu Lacedimonior reprehenditur, erratuest quod illi magistratus suos quasi venales omnibus proposuerint, cum potius ut hic docet bonos viros sine omniambitione ad magistratu gerenduc5pulissent:hinc Vlcima, qua in hoc cap.travimus,enascitur dubitatio nem pri An aliquis Quaestio copi possit ad magistratu Sapieter tu quide Arist. bonis vicis v xx cdsulis,sapietius ciuitati;na qua beata critilla tande administratio rei p. in qua ad subsellia dignitatis trahantur boni viripNunc teporu deus bone quot Clodij ad tribunal,quot Catiline ad consulatu, quot Sardanapali ad imperiri ubiq; gentiurapiuntur boni viri ad magistratum aist d pistyinudiςςxς 'iu.ὸu i,is
Nam uiri color albus erat, nunc est contrarim albo.
Boni viri sunt simplices,tino plerim stulti,rudes ignari re maceli prine. ni: in arce ciuitatis politici esse debent, quibus ut ait Machi cap.i8.
auctius yoptadu est ut potius boni videatur qua visi x-ied in '
eo quod fieri oporterer,consiliu recte philosophax in Do δὶς di, theos, vivetiti sequar.Bonos ergo viros ad capessendumagii ratum umenta cooi debe c puto: hoc postulat dignitas virtutis, utilitas ciuitat*s quae beata tum est, cum viri boni regnent salus ciuium, qui bonorum exemplo meliores facti,iustorum imperio facite obsequutur;costitutio legu, quae bonis seper virtutis si
103쪽
ni concedi iubent: si dicas lige recte probare bonos quidem ad magistratum eligendos,non tame impellendos esse respondeo suadere non solum ut eligantur, sed etiam, si nimis dissiciles ac verecundi sint, vi legis acrius extimulentur. Nana, ut natura iubente pars una discrimen subire cooitur potius quam totum pereat ita iustitia requirit ut boni qui sunt partes ciuitatis, periculosum magistratum gerant, potius quam respublica ullum naufragium sentiat. Reliqua quae in reprehensionem cadunt, sunt regnum, conuiuia,sὰρ , - pyx ς'V uium lynx Sis legum, aerari Dinopia . Regias . L. P ' nuinj quia reges Lacedaemoniorum ex Heraclidarum ge- Arist.pol. . nere iure haereditario imperabant Aristoteli autem consul- cap. ii. tius Videtur regem ex rebus gestis animique dotibus aestimari. Conuiuia reprehendit, qui symbolum in illis dare Ε ,hiniui 000 Π RV p upςre quam diuites cogebantur. Pr secturamel, lege, uium arguit,quia nauarchus.i .praesectus classis non aliter Vide Plat de quam tyrannus perpetuus extitit Syntaxin legii suspiei- legib.I.Arist. onem trahit, quia Lacedaemon omnes suas leges ad bellicar' Rudςm' Virtutem retulit, quasi aliae virtutes prster sortitu- dinem non floruissent.Inopiam deniq; aeraritvituperat, quia A ehidamu publica deficiente pecunia,necesse est ut ipsa respub. tam- apud Thucid etsi agris sit opulenta hostis inuasionibus conquassetur. Distinctio primae quaestionis. Anserui indulgentius vel a feriri tractari debeam
Illorum contumacem naturam, quae aliter docilis est adseditionem.
Seruilegi. Illorum petulantiam, quae semper procliuis est ad
bus seuerio Leontemptum. ribus sunt Illorum infimam conditionem Mordinem, quae Cur semico coercendi perpetuam requirum disciplinam. ercendi propter Bonum publicum ciuitatis, quia aliter opus nul
lum perageretur , nullum omnino perficeretur negotiis Lum.
opp. Imperium illudinfirmius est quod visit quam quod amia' uitia iungitur ergo imperium inseruos clementius ac leuim esseti tit. Antecedensprobatur, quia benignitate timentia nobis de πια tu homines.
Diuites potiussi pauperes sunt eligendi in a qgistratum,quia
Resp. isciplina inseruum non arguisuitia aut maehiatu dominium geueritas cum lenitat disciplina cum clementia in herili imperio una coniungi ct copulari possunt. Hoc tamen volumus, Ohusseueritatisferroseruos quam nimia indulgentiagubernari. Opp. Homo ab humanitate dicitur ergo magis ad humanita Aconiugatis l.
Resp. Ab humanitate non discedis rationis Nerium κρυ- scriptum equatur, at ratiopsuLit viserui afferius ad officium
stimulentur,quia aliter illorum contumax natura non vincitur.
Distinctio secundae quaestionis. An tutius diuites quampauperes in magi Bratum Gganturλ
Abundantes rerum copia rarius pecunia&aD
sectione mouentur. Viventes in luce hominum maiorem rerum experientiam habent.
iossidentes multa liberalitate magniticen tia pluribus prodesse possvnx In tribunali sedentes splendidius achonora,
Opp. Omnis malarum occasio in repub. est fugiendased Hen Ab adiuncto 'ria est multorum mHorum occasio zergo effugienda. Hi datisse-q itur quodpotiis pauperes qui minus nocerepossunt,quam iuites in magistratum eligantur. Minor constat, quia diuitiasuperbos, peditioseos, tyrannosporumchfaciunt,vsumi virtut masM quambo paupertas negant. Resp. opulentia non es occasio mali sedconcupiscentia hominis,nea ingerendo magistratu tot malorum agmina opulentiam, quot paupertatemsequuntur: Nam duites fortasseprodigi, alpaup res auario tyrannisiunt. Praeterea cum vita magistratus liber risAlendida st magnifica esse debeat, nihilabsurdius est quam 1 opem ct indigentem rerum, quinesvstum liberalitatu nec magniscentia tenet in magistratum eligere,cum enim abyssurum daret, stivis allium seruat. - 'Opp. Diuiti uultimodissunt antemenda virtuti siedhominem Acosnparatirip perem ac studiosium negligere, flumi diuitem admittere, o inuitiin virtuti anteponererergo nullo modo hoc teri debet.
104쪽
Resp. Honesta paupertas non contemnitur, mo sepe est a mbernacula ciuitatu admittenda. Sed hoc loco quaeritur, an cateris paribmpotius diues quam paupersit eligendus Diuitem concis dit Aristoteles, quia umelius praemia pirtutis distribuere quam egeninpotest. Ab actinctis opp. Optandum est ut meliores in sene instituta repub. m. μsratum teneant ed bona animi pectes,pauperesplerumi diuitia fussunt metiores ergo optandum est utpotius pauperes quam diuites ad magistratumpervehantur . Minor constat, quia pauperes rarius quam diuites otio ac voluptatum esca capiuntur. Resp. Attendendum est quodin electione non tam bonu hominis quam bonum ciuitatis considerari debeat, illi ergo qui sunt simpliciter metnus boni, metiribiusepe suntpraeferendi nain electroue non tam virtus animi,quam virtus o clyspectarisolet. Diues ergo qui magis inutilitatem reipubtendit, meliorem locum habere debet. mit Deus aliquamduratias gratis datas minus bonis concedit in usum ecclesialita viris omni numero non perseliis clauus -perti tria turis usum ciuitatis.
Distinctio tertiae quistionis. An adreddendam ossifrationen impelli debeat magistratin
Bonum Ηο. minis, Ciuitatis Virtus aninai,
Qui ho modo auariti tollitur oeeasio. Quia hine iustior tolerabilior est sutura ciuitatis administrάtio. Quia se impiditur ae mitigatur hominum ambitio. Qitia hoc se i iubent maiorum nostrorum
' opp. Seruile est impellisedmagistratus unestseruus: ergo im
pessi non debet. CMarorprobbtur, quia impenseruitutem arguit, est contemptum authoritatisparit. Resp. lis est lege vim. 'gistratum,nstudes viviseruum ad officium cogi Magistratus e st Abisapersona ciuitatis,qui ciuit republicoram bonorum rationem reddere vocatus debet; nam bona
publicam uni magistratus,sedciuitati u
Ouo concel magistratus lege non cogeret ur.
An aliquis gipossit admagistrarum'
s ident Constitutio lagum, quae sic requirunt.
iaetamen 2 verecunde dignitates capiunt. Dubium. Anconuiuia publica celebrari debeant metuitate
DES DUMEpulo paucis te velim: quo te pricipita sy
105쪽
Lacedaemo nijs Phiditia, Cretensibus Andria, Carthaginens. Sodalitia. Pro conuiuijs
Carteriam ut epicureismum ventris accusor ita conuiuiorum usum penitus non reprehendo.Imo Lacedimonios, Creteisses, Carthaginenses laudo,qui publica conuiuia habuerunt: sic voluit antiquitas,sic itissit authoritas ciuitatis, non negat utilitas ciuium, commoditas,quae inde sequitur,id ipsum postulat. De antiquitate quid nunc commemorem, cum Omnes iam olim gentes ut historici scribui magnifica festa celebrarint pDe authoritate ciuitatis nihil dicam,quae multum splendoris dignitatis perdit, si in eligendis magistratibus&triumphis conuiuia exquisita non habeat. sdium est de utilitate quae hinc euenit moleste scribere,cum omnibus4M stet in conuiuijs publicis lites tolli, odia deponi,amicos fieri, magnificentiam& famam ciuitatis graphice depingi lae- lineari. Alias commoditates taceo,qui sunt recreati ciuium, sustentatio pauperum, confirmatio legum, consultatior tum quae fieri debent in ciuitate. Conuiuia publiea fieri debent in
Recreationem eiulum. Sustentationem pauperum. Confirmationem legum. Consultationem rerum, Reeonciliationem eorum qui imi ter se diu litigarunt.
opp. Inter pocuti Barchus pepiis quam C mera loquitur. conuinia ventrem nanentem passunt equitur ergo quodrecte firsapienter no intin repubanstituta. Resp. Inter pocula rudentia moderatrice sistris merua quin Sacram loquitur. Conuistia authoritate publica, ordine recte inst tuta, magis mentem quam mensam orn-t;Non enim adcrapulamor ebrietatemsediaconcordiam cst virtutem istissemia conuiuia celebrarissient. . Mopp. Bona ciuitatis otiose istiusmia conuiui' exhauriuntur. ergo Astum non debent. Antecedens probatur, quiano iam ad satietatem, etiam ad deliriviis voluptatem celebraintain. Resp. Eo recum; nium bona risitatis,ut ciues lysemper rum
tu ,οtiosesila consumi, sed iuste expeta hoc modo istum M. Nam
me in conuiuiosit delicatior mensa, hoc tamen non voluptate homini,sed dignitatem ciuitatis re ficit,ciuitas enim cumsit maginni a non tam necessarium qua lileia dum sedecorum quaerit. CAP. VIII. Annulla Dee data contineat offenderet An liceat Jontes ceptum deserere magistratum RO XIM E in aciem veniunt Cretenses cum Minoe legumlatore antiquissimo, qui littoribus suae insulae quam incolunt)¢um urbibus quas habem armati,Cadmetum cer-Iamen, in quo ipsi cadunt, aduersus Arist. moliuntur. Pugna breuis est sed vehemens, victoria atrox sed tane sanguine;est enim mira vis veritatis, Quae tot mendaces Cretenses unius lauce superauit;&mirum certesnon est: nam ut lux tenebras, ita veritas legiones fugat sed rem tantum agam. In limine huius csrtamimis Creta describitur, quae inista fuit centum urbibus habitata: in hac olim Minos rex omniu iustissimus imperavit, egetq; salutates in ea condidit. Haec insula veluti . natura ad imperium Greciae facta, hinc Asi ι, illinc Psoponneso cingitur. Inhia Lyciugus relicti Charilai regis tutela diutissime co- moratus, leges isores loci secumin sparta duxi tu hinc olim contigit,ut in textu aperte docet Philosophus,quod L cedemoniorum respub plerisque in rebus Cretensem aemulata fuerit erum ut Cretensis respub.non pauca habuit meliora Lacedaemoniis, ita plurima minus splendida minusque expolita habuit.Ratio est, quia sicut posteriora cogitat hominum maxima ex parte prioribus sunt anteferenda ita res antiquae minus sunt suis partibus absolutae Warticulatae quam quae de nouo inueniuntur.Descriptionem istam comparatio sequitur,eademque duplex,& in his quae assines' im
um repub.eius comparatio cum Sparta
106쪽
miles has duas respub.effecerunt,& in illis quibus una ab altatera discriminatur. Similes sunt primum in cultoribus agrorum,nam ut Lacedaemons Elotas,sic Cretenses Pericecos in opere rustico occupatos habuerunt. Secundo in conuiuijs, quae antiquitus Lacedimonita Cretesibus mutuati Andria, ut nunc Phiditia appellarunt. Tertio in ordine politis, nast apud Lacedaemonios Ephoritata apud Creteses Cosmi principes viri ac magistratus fuerunt. His ab illis non munere dcomcio sed solum numero differebant nam Lacedaemonem Ephori solum quinq;,Cretam vero Cosmi decem gubernabant. Postremo in utram ciuitate omnes singuli participes concionis suerunt; sed penes illa nullius rei gerendae potestas est,praeterquam earu rerum, quae a Senatoribus coiamis decretae sunt. Hactenus de similitudine ac proportione utriusq;: nunc vero in quibus alia alteri praestat breuiter dic mus. Primum ergo consultius sapientius Cretenses psi . hca conuiuia instituerunt, quippe no oppressione ciuium ut Lacedaemonij, sed publico&communi sumptu fructibus Pecorum,vectigalium,&tributorum adaucto eadem fieri de celebrari iubet: ac ne multitudo numerosae generationis ciuitati officeret, tempora concubitus suis taminis definiunt. quamuis quod horrendum diis est masculis cum maiaculis coire, ac volutare plusquam barbarice permitterent. Alterum in quo differunt es electio magistratuum, nam pud Lacedaemonios ex qualibet conditione hominum, sed apud Cretenses ex certis tantum familijs eligebantur, qui ad Reprehensa Iuppim ac gubernacula ciuitatis sederent.Postrem ut silm-- is matim omnia&singula coprehendam, quatuor in Cretein
republica reprehendit Philosophus Primum quia Coisii
nullo iudicio ad rationem reddendam officij teneantur:alte rum quod per totam vita gerere magistratum permittantur.
Tertium qu5d ex arbitrio non ex pretscripto legis rempubliacam administrent. Postremum quod liceret Cosmis cum velint magistratu se abdicare. De ratione reddenda offichae Perpetuitate magistratus paulo ante dixi, ex duobus ergo postremis duas non inutiles decerpo quaestiones, quas en datilla
contingat ostendere Secunda, An liceat sponte sulceptum des et a iitiatum Vanissimammisq; meo periculosa hominum affectibus Darbitratibus ninnciparint. Sapienter
dem hie Aristoteles, Non ex praescripxo
sed suo albitratu inagistratum gerere p iςMipi μφης: in ut voluntas hominis est incerta, ita vox magistrat 'punddministrandi regulan5habetur. Imbhoe addo quod nutu teste dat, non sit offensa, nam lex definit peceatum,& demnitum seueritate tollit. Hoc autem confirmo potenxi 'ςgi t. -- hesa. 2 Mezentia hominis.Apotentia legis,quae est ut si in se ...isit Culvi: duo ciues ad hoe,vel illud praestandum aut sugiedum offensa. Vnguntur;sed nulla lege data in ciuitate tale non est vi eulum reto null1 lege dat ciuile n6 est peccatum Ab ob Ient 2 hominis,' nullus offendit nisi agat prohibitum, sed nulla lage sancit1 nemo agit prohibitum ergo nuga legua zemo octdit. Est enimioties offensio quoties violatur Tatio haec dico,non bd existimem peccasum a lege sic Iraeie ut si lax non fit,non sit flagitio, cum ilium me . i. 6ά uai:sedhoc volo politicia ciuibus non peccM, is horialem
si in neo turdue quid sit hoc ipsum peccare,demonsrare
nemne insatam rationem,a qua quicunq; diuerte it,reus Ice
mes, suror urget ut teipsum figas, si relicta ponet 'n' i', imman scelus p petrasti; quare tametsi nuli egeduli non Gotansa in ciuitatem, quae caret lege in Deum tamen, qui menti loquitur,in in naturam quae rationem moderatur, frequenteriinpia ac scelerati sumus. 'cetius
one nascitur, ubi reprehendit Arist. rempublicam Cretens gistrare, cita
Σγω itatum Counis litaret se magistratu abdicasς, addicinoaem.
107쪽
non licet, idq; sic probo.Interregnum3 vacuitas magistratus permitti non debet in ciuitate sed susceptum deserere magistratum est interregnum permittere ergo susceptum deserere magistratum non liceret Maior probatur, quia ut homo est sine anima, ita ciuitas sine magiitratu Minor constat, quia abdicato magistratu ciuitas sine sceptro, respub.sine voce manet.Porro nulla perturbatio ordinis in repub.pro
he instituta admitti debet: sed ex ista abdicationem agilis tus sequitur perturbatio ordinis:ermista abdicatio esse non debet.Praeterea illud fugiendum est in ciuitate quod sceleris suspicionem arguit: sed abdicare se magistratu suspicionem sceleris arguit ergo abdicare se magistratu non licebit Postremo nihil fieri debet in ciuitate quod ad tumultum ac seditionem tendit sed istiusmodi mutatio magistratus ad tumultum seditionem tendit: ergo istiusmodi mutatio magistratus concedi non debet Assumptio constat, quia relicta ciuitate sine capite,ciues non alite quam oves lupis voracubus relinquuntur. Concludo igitur infortunatam esse remis Pub.in qua magistratus sine lege, miseram vero ac inst licem in qua lex sine magistratu regnat. Quippe ut sublat, lege, magistratus est Lesbia quasi regula ita sublato magistratu lex muta incerta dicitur. Distinctio primae quaestionis. AEnnina edata contingat endere'
Deum. mis duobus modis peccatum eommiti, Naturam. tur,tametsi lex nulla seripta adhibeatur. H Quia sine lege ad hoe vel illud c Ciuitate,&sie nulla non obstringimur. lege data non eon c. Quia sine lege nihil prohibetur.
tingit offendere, Quia sine lege quid sit peccaro
minatis ascelereyrohibemur.Natura crimina non definit ex verost describitor insuas Iecies accurate distinguit Quamobrem etsi nulla lege data in ipsam naturam, discedentes a rationepeccamus ege tamen non data ciuitatis tribunalnon violamus. Opp. N eleges conditas fuerunt ciuitates in quibusfinium Ab effcctis. homicidium, alia questigitia committebantur ergo nuta legerita contingit offendere. Resp. Non negamus ante leges condita fuisse ciuitates, labest humana vita, hoc tamen argumentum nonprobat in ciuitaten se in ipsam natura acinora committi, ct perpetrari: nam ciuitas legibus desinit,ciuitas legit m configit peccata. Opp. Prodere ciuitatem est in ciuitatem peccare,sednulla lege Ab instalica datapotest aliquis prodere ciuitatem ergo ni. Ea lege datapotest ali- quu peccare in ciuitatem. Re sp fulta consideratur velinchoare quoad turam,uelaia solute quoadlegem Prodere cimtatem est quidem is ciuitatempe care sedita, ut nulla lege data quae definiret, polim contra naturam,quae hoc vetat, quam aduersu ciuitatem,qua legem nonsam sic--tti iacfactnm arbitremur.
Distinctio secunda quaest. liceautontesusceptum deserere magistratum t
Quod non Ileeat sulceptum magistra uitatis statu funestius Metus interregni, quo nihil est in republica periculosius. Perturbatio ordinis, qua nihil est inquieto eu
relinquere suadent Suspicio sceleris, quae magistratum in odium trahiti Timor seditionis qui animos ciuium incertos ac tumultuantes redditi
108쪽
Ab exemplo. Plu. in Lycur. Iustin,lib. 3. Magistratus
Publica infamia,Consilij deiectio. Magistratus
Pellandi. De Henrico quinto qua ii filio historia.
esta seeundum auid ut aiunt adsim citeri, negiscimus tyramo hoe fiunt be re verismsiphoefaciat tyrannm,cinita v mmm m iam maioris lunil'est expectatione idipsum tolerat. Oo a1 rarus rex ille sapiens urato popmo adobseruatronem si tam telum donec ab Apollinis oraculo reuerteretur, voluntariuexilium passus,reliquit imperium quo exemplosapientis vir vim turbelli Utrosusceptum magistratum deserere decrepita publica infamia, ingeni', c ili'gdesectio, usaeseunt re lis endi magistratum ergo videtur consultum aliquando honorum deponere, neqnon magistratu nosemetipsos abdicare. Resp. Vnim iri exemplum vim legis non babet. Argumentum ergo i dab exemplo Dcurgi uniuersaliter non concludit. T rationes momentum ac pondus habent nodo cum consenser sab talis magistratus abdicatio Fat. Dubium. A liceat populo impedime magistratum quo minus m iudicio
sententia era QUID mussitas furiose liuneyanc sarem in iudicio
sedentem impedire velis,quo minus sententiam feralyAn rogationi intercedis Quod vicus' uae pestis haec est mra Clodiusne an Caesar regnat ' Miror certe sapiens Minos cur hanc legem tuleris existimasne tutum si coia
mi in tribunali aduersus tyrando R p ς' '
ut vel magistratu ad tempus depriuentur iniuste, vel a lententi1 sednda impediantur id Hoc facere profecto nolliceret. Nam quemadmodum non sanatur morbus, si si utarem stro, nate medicinam eruditus medicus pria i sententi1 abigantur iudices. Ferunt annales nostri in Hei auarti regis lium urentilis in enatum irruisse se uuNouem,rdit dilexit omni conatu a tribunal abrD
i usto & sorti animo b tredem regni sie excepit,Accelera hue suriose iuuenis, gladio, quo caedem iam minitaris, senile peetus hoc meum si placet percute,percute inquam si velis,
nam potius moriar quam hoc exemplum patiar. Locus,quo nunc abutetis,tribunal tui patris est, iudexque invadis personam tui patris gerit, lex quam violas te reum sceleris, non filium principis accusat. Ego igitur tui patris nomine totiusq; regni authoritate te propter hoc facinus in carcerem abiare iubeo.Hoc tonitru perculsus iuuenis gladium deiecit, seipsum sententiae iudicis sponte submisit,in vincula se ad murate populo ultro praecipitauit.Ηac tragica com sdia audita, rex senex ac sapiens effusus in lachrimas, O me beatum inquit qui tam iustum Incerum iudicem , qui tam pium Obedientem filium ante sepulchrum video. Hanc narro hiastoriam, ut quam periculosum sit obstrepere sententia i dicis,quasi ob oculos intelligatur.Sed si haec minus urgeant, sic argutius probo Persona principis contemni non debet in eluitate sed iudex in tribunali persona gerit principis:e ego iudex intribunali contemni non debet. Praeterea ossici iiudicis sanctum tenerandum est ergo violari non oportet. Postremo causa seditionis vitari debet sed impedire magistratum quo minus sententiam erat est causa sediti nis: ergo vitari debet minor probatur quia hac semel data licentia, populus nullum authoritatis iugum, nullum Sscia
plinae ictum patietur. Distinctio.
tus no debet quo misnus semetia ferat, lne Quia sententia iudicis est medicina scelerum. Quia mores ae leges optimarum chlitatum .. . hoc non permittunt. Iudicias
Quia in persona iudicis est maiestas prine pii. Πxfi mi ora Quia in ossicio iudicis est imago religioni, i*Πς Quia in contemptu magistratus est metus si qμηλῆμ' initionis.
Opp. suod iniquum est dicite impiari debet sedastanaiasim qua estsententia iudicis, puta Neronis. ergo 'edis debet.
109쪽
Noenissequitur quodsiit iliam impeditam, quia iniustus impedFri debet.Praeterea, quamuis iudex sit iniqum estfacinorosim, tanta tamen est maiestas tribunatu, tanta re i huim nominis,ut inΡ- fio iustitia nullo modo perturbari debeat. terkmsiquisgravamen indicis corruptisenserit,iusta appellatio adsummum tribunalpatet. Opp. Romani fecerunt olim tribunosplebis, quibu3sententiam iudicis imped re licuit ergo otiquita videtur hoc ipsum compre bare, ne ei liceat populo impetre magistratum, quo minasse
Resp. Non legimin illis heuisse impedire magistratum; erima
postquam furor tribunitim hoc vendicauit, gloria Romani imperi' cecidit. Tum enim euanuit Romanorum lendor, quana irreos tribunorumfuror.
CAP. IX. Asentientibusprincipibita viris civitatis itis populose dicandae plena potestas detur lAn liceat'. plures unasiustinere magistratior
Carthaginensis reip. cum prioribus comparatio eiulque errata. De Carthaginensi rep.PΟ-
latorem inuasit Philosophus, nungvero ipsam Carthaginem demoliri contendit; nam quamuis iis c ciuitas altissimas arces & qnia habuerit, leges tamen quibus tutius quammqnibus conseruaretur, minus salutares cinconsideratas habuisse ostendit.Ucrum quoniam textu luce splendidior interprete non eget, breuitati studens verbositate molestior non ero. Omnium ergo summa haec est.
Carthago aemula olim si sormam Laconicae, postea si famam spectes Romanae reipublicet praeclare se diu multumq; habuit. Huius rei argumento esse potest, quia neque seditio illam oppressit, neque tyrannis illam de uastauit. Comparatio Carthaginensium, Lacedaenioniorum in duobus ponitur, nempe in comessationibus4 magistratibus. Nam comessationes seu publica conuiuia suerunt in utraq; ciuitate
ciuitate, sed modo diuerso. Nam apud Carthaginenses non totus populus ut apud Lacedaemonios, scd lodalit tum quaedam veluti collegia, haec publica conuiuia celebrarunt. Similiter Carthago centumuiratum, It Lacedaemon Ephoriam habuit. Item in regibus senatoribus hae duae ciuitates finitimae extiterunt caeterum Carthagini melius consultum fuit, quod non ex uno genere ut olim apud Lacedaemonios ex Heraclidarum familia sed ex tota ciuitate pro cuiusque meritis ac dignitate reges deligerentur: quippe non generi sed virtuti, non sanguini, sed animi dignitati praemia ciuitatis donari si non sotini debent quidem. Hac facta comparatione, in qua Carthaginem Lacedaemoni praetulisse videtur, pauca in Carthaginensi ciuitate ut vitiosa perstringit:acm primis illud, quod delcriptio huius reipublicae, partim ad statum popularem, partim ad paucorum factionem tendat. Ad statu popularem,quia dissentientibus Centumuiris,principibus ciuitatis lis ad populum reserebatur. Ad paucoru tactionem, quia quinque uiri s penes quos summa reipublicae administratio suiυ a se ipsi deligebantur, nec non centumuiralem magistratum eligebant. Huc
tiam 4llud addit, quod pluribus simul magistratibus quin
queviri defungi possunt,quo nihil magis ad paucorum potentiam Moligarchiam tendit. Ex istis ut vides studiose Iedhor duce mouentur quaestiones prima, An dissentientia hus principibus viris ciuitatis, lites populo dijudicandi plena potestas detur altera, An liceat uni plures eodem tempore subire magistratus Optandum quidem est in omni ciuitate ciuium animos ita in studio conseruandae pacis vigilare,ut neque hostem externum eminere, neque ciuile odium pulululare sinant. Nam ut nihil est ciuitati praetiosius quam v-nio,ita perniciosius nihil est quam diuisio quippe ciuile odium ad inimicorum perniciem praeceps est,in ad utilitatem suae defensionis plane incautum Caeterv quoniam hoc malum ex lacuna inuidiae in omnem pene ciuitatem fluit nam quae ciuitas discordia caret Medicina inuenienda est, nee aquam lupus aut pestis praecordia petat. Recte uidius, Ma P πιμ
Errata Carinthaginensis reip. Legissator aristocratiam proposuit,deis
aut oligarchiam produxit: ergo aberra uit. Aut I.adio pulum aut a
lunt Omnia, ergo demo eratia fuit. Prima quae stio.
est tanquam pestis aut lupus qui primit pr cordia i vadit.
110쪽
Trincipi, sista, stero χχ edicina paratur,
Cum maiaper longas inmisere mora
A qu medicina adhiberi potet , si Milo MClodius, si
Caesar & Pompeius certent, hoc est,si magistratus virique principes ciuitatis capitali odio flagrent ac distrahanturλSera quidem propemodum est omnis medicina, cum ciuitatis praecordia seditionis facibus accenduntur. Verum si ulla haec est, ut e vestigio ad oraculum consiliivolent,ut ad templum pacis in medio ciuitatis extrudium veniant, hoc est ut totam ciuitatem de hac re consulant, qu in unum quasi colledia, hoc monstrum seditionis penitus extinguat. Quid ergo visa Ut populus nobilium lites componat Vt rudis multitudo res magnas ciuitatis tractet λ Uolo; inepta est tua opinio valdeq; quieti reipub perniciosa.d emereo inconsiderate iudicas; nam de populo distinguo, aliquando pror in multitudine ac plebe, aliquando pro voce ciuitatis sumi. Nolo Hydram multorum capitum furiose in unum cogi, ut procerum causas controuersias audiat sed hoc volo,ut eκ
qualibet ciuitate selecti viri ad consilium veniant, resq; in contentione positas; suffragiorum multitudine, sapienter 8c expedite denniant. Populus enim hoc modo acceptus in nulla reipub descriptione est contemnendus, quippe vox populi hoc modo accepta ut est in prouerbio vox Dei dicitur, nam non solum de fama hominis, sed etiam denormaveritatis hoc vetus dicium enunciatur Quod si ita sit in ista
procella, quem portum tutiorem ' Quod melius asylum, quam colle stum una populum inuenire licet λ Certe nullum. Porro ad popularem statum hic casus aut euentus haud omnino tendit, quia non in omnibus sed in raro contingentibus malis, quae aliter curari non possunt, ad populum concurritur. Si urgeas ut paucis concludam singula, sic argume-Pto,ppellati tor Principum odia aliter pacate componi aut extinguione adpo non possunt:ergo populo licet dissentientibus magistratibus lites dijudieare Antecedens probatur, quia publica odia nobilium sciuitas taceat non nisi sanguine terminantur.
Praeterea populus ordine in unum collectus vina eligendi
habet: ergo etia quod multo minus est lites tollendi situdicandi authoritatem haberet. Porro ciuitas tumultuantibus
summis viris non nisi per populum loquitur: ergo populo in tanta tempestate plena iudicandi datur potestas. Adhuc quod olim probe administratae ciuitates in tali euentu secerunt, facere quidem licet: sed probe administratae ciuitates, ut Carthago,Roma, Athenae,id olim secerunt,sicut in hist xijs patet:ergo ab exemplis licet. Postremo quod quietam ciuitatem reddit fieri debet, sed talis potestas populi quie tam rempublicam reddit: ergo talis potestas concedi debete Minor probatiir, quia sic magistratus metu nigrae ut aiunt conuocationis perculsi rectius se gerent, aut si pertinacius fomites scintillas seditionis alant, salutare est reipublica ut intelligat penes populum esse,istis vulneribus mordacem medicinam adhibere. Praeterea hoc modo populo alioquin inimis abiecto aliquid dignitatis conceditur, ut saltemper, clitante republica odijs nobili conuulsa, ei libertas non licentia, moderandi ad tempus arbitrium non imperiun d
tur. Nam in hoc casu solum, in hac veluti extasivi deliqui
Ciuitatis hunc clauum populo concedi volumus Sequi re Petur iam altera dubitatio, nunt liceat simul plures subire magistratus Cui honos datur eidem &onus imponitur, mutabo versum Res enosci plena timoris horari Quid ais Caesar3Peierabo propter regnum In regno ecquid ais Caesar pHeu mihi misero, nam in senatu pereo. Dic ergo Caesar quid regnum putas Est arx excelsa fortunae, sed lues hominis. Vtinam sane impensius hoc unum cosiderarent ambitiosi,qui hodie in aucupadis magistratibus mille scopulos casus patiuntur; sed csca est ambitio istorum temporum, muli sunt Caesares, Catones pauci multi
sunt qui praecipitantius ad magistratus seruntur, sed qui in magistratu se viros quales decet ostendant, reperiuntur d quidco