장음표시 사용
91쪽
ussis,poslamio usus at usus patrimoniorum non est ut venderentur, sed vim illis non aliter quam in chyrographis sanguinis velutiRisiis obsignatis auorum ac parentum nostrorum imagines seruarentur,nec nonstem reposteritati inperpetuum religiose traderentur.Negamus ergo hoc ipsium aut iure natura aut ture recta administratae ciuitatis euil det licere. A Jςstimoni' otio. Iis multis recte administratis civitatibus iura haereditaria licet vendere ergo licet Antecedens experientia docet.
Resp. Credo equidem in multis recte administratis ciuitatibus permitti intolerari hoc malum, non aut prascribi est approbari: Acisurasvepermittiturped non approbatur. Adestitimo Opp. Legibus istiustnia pacta , contractus o venditispatriis mori's confirmantur ergo veniatio ipsa videtur esse legitima. Resp. In ranata liberta orprofuso multorum haου leges inimis non intentio ciuitatis: nampro ficiens iustitia inhibito hoc masemonstrum ingrassari,id est,uetita venditione patrimoniorum peditia memfore Nepermisit, nprascripsis tolerauit ut malum, non deis
e si temporepacis res militariu exerceri debeat in Temporis opportunitate. Quod paeis tempore res mili- Similitudine. taris exerceri debeat probatur Ab incommodo. multifariam,nimirum Ab exemplo ut legenti aperte in suppositione patet.
Ab adue sic opp. militaris perturbat pacem ciuitatisrergo pacis em pore rem militarem exercere non licet sentecedensprobatur, quia nihilmagis paci opponituΥqi bellum nihilquieti ciuitatis quam militum turba, contentio. Bellu gerere. Resp. Aliu est Vm bellicam exercὸre, abiudest bellum rerer Rem bellicam tem rapaci exercerurres bessica, non vlpax turbetursed vic ς ςrςς ς di uitis Aldiose conseruetor: hae ergo militum turba non debet es μμ - molesta, cum non inuadusia defrardi ciuis cm.
mines,verendum ergo est Vestitio ant:quodsi contingat, rellusi maius periculum quam com modum ex hoc exercitio caperet. Resp. uanis leuiuscula ab umbra nos terrere non debet, nil boni acquiritur sine sustricione mali: at qui bonum negligitit -- lumfugiat,maleis agit ut honeste vivat. Reqondeo eraeo icet Uuariequepugnand audacet contenti plerumque e ciantur ἐν mines, non tamen in pace intermittendum esse hoc utile optu,quia ex omissione maius periculum creatur ciuitati ho is inuadat. quampossit ex contentionepaucorum miluum, quos leges π daces
Dii bium. εχ opifices sint ciuespDIC mihi, Mars inuictissime, cur claudicantem Vulca. num a ciuitate pellis An quia faber fuit'An Venerem tibi sociam quaeris impudice, B virum Veneris ciuem suisse negas' Iniuste. Rectius tu Alexander qui Apellem pie minter nobiles, Polic letum sculptorcinter ciues locari iubes.Nescio sane quid de te dica, docte Phaleas, qui opifices seruos non ciues, faeces populi non partes hic a firmas.Diophantus Athenis id olim sanxit sed stulte: Epidamnus ciuitas illa hanc legem tulit; sed infortunate: nam ille explosus ut exul, haec tyrannide oppressa ut urbs infelix perbi Vis ut Cur opisee, probem hanc tuam iniustam csse sententiam: Sic ergobre sint ciues uiter disputo opifices nati sunt liberi, ergo ciues esse debet. Iterum opificibus sublatis maxima pars ciuitatis cadit e go a libertate ciuitatis illos arcere non oportet. Adhuc, pifices onera reipub maxin .e serunt ergo iniustum est si pa ticipes ciuitatis non fiant. Postremo, opifices non minus ad bonum ciuitatis tendunt quam milites sed milites sunt ciues: ergo etiam opificcs.Concludo igitur contra te Phaleas, omnes opifices non seruos sed ciues esse reos vero tecuexcludo, qui in sentinis excremetis ciuitatis volutant,quiq;
ex sordiduliso immudis secibus tractandis ieiuna sua visce ra
92쪽
ra ac intestina pascunt: hi enim ingenio minus valentes aut seruia natura, aut seruis proximi habiti indigni luceo theatro ciuitatis sunt,omcijsq; gerendis penitus inepti: qui vero an sua arte excellunt,rudelibertatis carere non debent:nam Philosophus Zeuxim , Apellem, Polycletum artifices sapientes vocat. Imb Deus Beseleelem& Aoliam nobili mimos artifices ad tabernaculum faederis,ad archam testimonij, adpropitiatorium, cunctaque vasa fingenda templi elegit.
opificescites esse, piobant Authoritas maiorum,quae sic instituit. AEquitas rerum,quae sic postulat. Libertas naturae,quae sic requirit. Paucitas ciuium, ciues non fiant. Calamitas ciuitatis, silex prohibeat.
opp. Omnes ciues participes consilia 2 gnitatis in ciuitate A isthoi II sent .st indecorum es opifices, qminbridis artibin versantur,eip.i. participes consitis dignitatisfieri ergo ab=rdum sit opifices
Resp. E mechanica artes eum liserabbineomparataserdida Acantur,non tamen sic fiunt simpliciter est omnino nes idcirco amittessunt a consilio or dignitate ρHena,quia res viliores radiant; nam Cincinnatin, urivi, Fabritius ararunt, Cato optu in agris egit.
Atestimonio Opp. Aristiη cap. 3M. 3 negat viperesse ciues:ergo nousunt. Rel p. negat simpliciter 2 astute, sed hoc solum docet,
quod sordidi artifices a mereenari iis omni reipub constitutione, maxime in aristocratia nonsint habendi ciues Abadiunctis. opp. Consultatio acumeu, dignita experienti postulat sed opifices artibvssuis intenti, negacumen ingeniynel experientiam rerum habent: ergo opifices minas aptisunt adcivitatem. Resp. Non requiritur ut omnis ciuis qui particin est impera dictionsultandi ut ait Arist. t ille quidempersephilostophus,s ti est siccinfibum audiat, ct a publuum bonam insui anionibus profaciatate covicviat in 1 1
CAP. VI. 6sacra deo offerentibira partem reipub possidere lyceat'
iniuria,damnum, caedes, tantinnsub iuiscium cadampe si in bene administrata ciuitatesummi; debeat esse tribunal ad quodappellatiostat' sensu in bello occumbenti pro patriapublicissumptibis
e n meliore lege inuenta, priorsit abolenda ' ONUS hic adfus est nouaque sce De Hippoda na, in qua primum Hippodamus o Milesio, Milesius ille de ciuitate loquitur. ius quo legi-Hic Hippodamus ut hoc loco docet 'sulit; ' Aristoteles, Euryphontis filius suit, vir quidem rerum exquisitarum studio usque adeo deditus, ut nonnullis curiosius & delicatius vivere putaretur. Attendite quid dicat, nam aureis cicadis in capite vesteque sumptuosa ornatus, iam in theatrum venit, octoque leges, quas ipse tulit, alta voce moreq; imperatorio profert. En ipse adest, silentio facto,ipsum loquentem audietis. Priinum ciuitatem ex decem nati Leges Hippo libus conflatam in agricolas,artifices, milite'; diuidi man damis damus secundo agrum ciuitatis intres partes, nempe sacram, publicam,priuatam,diuidimus;easdemque sacerdotubus,propugnatoribus,agricolis,distribui martiri volumus. Tertio solum haec tria iniuriam, damnum, caedem, sub iudicium cadere existimamus. Quarto unum supremum tri-hunal ad quod fiat appellatio in nostra ciuitate constituimus.Qii intb,iudicibus priuatam consultationem negamus, ne fiat corruptio,illosque seorsim per tabulas ferre sententiam iubemus, ne ulla corruptionis habeatur suspicio. Sexto inuentores magnae utilitatis in ciuitate honore ac praemio inciendos esse iudicamus. Septimo liberos illorum qui prorepub in bello cadunt publicis sumptibus alendos esse cen I a semus
93쪽
semus. Postremo magistratibus per populum electis curam rerum publicarum, peri grinarum,& earum quae ad pupillos pertinent committimus commendamus.His ordine auditis, foribus quasi ruptis furentius in campum prosilit Arist. aduersarium non aliter quam leo praedam quaerit at pollinquam metu tanti hollis eum fugisse didicit, in legum tabulas, quas sorte Hippodamus in fuga perdidit, non secus qua Aiax furiosus in oves lyssis innocἡntes rapitur. Ac primum in diuisione tradita hoc maxime reprehendit, quod Hippodamus agricolis arma, artificibus re agros arma dena ple-Qui honoru it.Si ita legem feras Hippodame ii quit agricolas artifice L non sunt par quein armatorum seruo fecisse, participes ciuitatis eosticipe ,sciui negasse, spe omnium honorum ac magistratuum spoli-iunx siς R asse, d denique eos ad odium ciuitatis impulisse videris: a mi, si ζ' quae omnia quam iniusta, quam pbriculosa sunt incillitate, gris,agricolae tu ipse si tantum sit tibi otium a tonsore vestiario pote- inermes ho- ris cogitare . In secunda diuisione agri scilicet intres par-n xς Q te id vehementius carpit quod Hippodamus sacerdotes
': μμ μμ milites quibus partes agrorum dedit ab ipsis agricolis in
colenda terra omnino non distin uat quippe ut ait non docet quis sacerdotum ac militum agros coleret quo dii ipsi hoc facere cogantur, tum intcr hos illos paruum dis crimen ponitur: Sin vero ali id curs capessant, necesse est ut quarta pars ciuitatis ab his distincta tandem assigne
tur. De contumelia, damno caede eorumque tribu
nalibus nihil in textu videtur di ere Philosophus, neque de summo illo consensu seu prae orio, ad quod a caeteris fieret appellatio. Sed ab his dilapsus legem illam ippodami de sentenis iudicum per tabulas ferendis penitus tollendam censuit; nam perperam inquit sancitum est, ut causa simpliciter intentata diuideretur sententia iudicum; hoc enim est iudiceni arbitriina,&iudicium solunt γVid Cic.pro hi trium facere; nam in comproinisso seu arbitrio hoc li- Rosci Co cet at in iudicijs, tribunalibus non liceret , quippς hoc modo valde anceps consula imo potius turbulenta&seditiosa erit causarum i ciuitate iudicatio, Vt e emplo
emplo aperto debitoris .etitoris probat in textu. Legem de inuentoribus nouarum rerum in ciuitate ac de illo Mutare remp. rum praemio plausibilem & speciosam appellat Philoso periculosum. phus, at si oppido examine tu plenam inquit periculis, ple e nam contumelijs esse inueniemus praeterquam quod sine magna lites negotio hoc fieri non possit, ut quisque reruni utilium inuento magnis honoribus remuneretur: ita periculosum est ne in remunerando aliqua demum innovatio vel saltem rerum mutatio fiat. Legem de liberis eorum qui in bello ceciderunt publice alendis, nec non il lam de magistratibus per populum eligendis, aut approbare aut leuius refutare videtur. Verum quoniam in sexta lege de inuentoribus rerum nouaru suspecta fuit innovati aut mutatio rerum, Opportune eam quaestionem Vrget, An meliore lege inuenta vetus sit antiquanda Instramq; Quaestio si Parte primum disputat,docetq; ainailitudine artium harbaricarum legum idipsum licere:at in calce huius Cap.cOncludit contrarium,scilicet non licere Ratio est,quia mutati Abrostatiostpe legibus ciues non assuescunt obedire praeceptis ac in legueneruaesitutis principum:frequens enim abrogatio legum obtem rempub. perandi enervat consuetudinem, neq; est tantum commodi
in mutatione legis,quantum damni in studio nouitatis nam ut illa bonum ciuitatis intendit ita hoc ovum scorpionis id est semen seditionisin inobedientiae gignit. Quare antiquis legibus nouas surrogare, est vim robur ac maiestatem legibus adimere. Sed hae enus de lamina eorum quae in hoc Capite tractantur nunc restat ut de quaestionibus pro-Iositis ordine disputemus. Prima est, An sacra facienti Questio.I. us pars aliqua reipub debeatur Religiosus & sanetus es Hippodame, qui unam portionem terrae sacram, detq; ministris consecratam esse volueris in hoc Atheismum suetis. quod Dei curam geras. Sed, proh dolor, in quam aetatem mundi In quos mores incidimus: Vbi Numa Pompiliaus, qui tot Romae augurum Collegia Vbi Constantinus, qui tot sacra gymnasia struxit Vbi Theodosus, qui totve Eusebius moigalia Vbi Iustinianus, qui tot priuilegia dedita Sed histEcclesi. Is velum
94쪽
Sacerdotes nullo rerum caducarum visco caperen
velum coloribus obduco meis, ne se multi nigro carbone in his tabulis notatos videant:illos,illos inuuo qui spolus ecisclesiae & sacrilegijs ditati, sacerdotibus victum, ecclesiae
censum, pauperibus, viduis Morbatis cibum, ignorantis bus veritatis lucem, desperantibus salutis anchoram ultulerunt. Sed quid miror: Religio diuitias peperit, 'alia deuorauit matrem. Verum quoniam hoc loco rationesi rerum causas quaerimus, rem de qua agimus argumentis quibusdam probare conabimur. Primum ab antis qua consuetudine laxemplo maiorum ducitur, qui sena per id curs habuerunt religionis, ut sacra facientibus omnia necessaria suppeditarint, imo certas easdem non mammas reipublicae partes concesserint: sic olim AEgypth,ut Trimis pili sic Lacedqmonj, ut Diogenes Laertius sic Romani, ut Titus Liuius; sic omnes ac singui pen Egentes, tumuerti historici scribunt, fecisse dicuntur. Secundum argume tum a proprioin praemio virtutis petitur, nimirum quod maxim studiosis virtutis amplissilia bona fortunae debeantur: sed sacra facientes maxime sunt studiosi virtutis, aut saltem esse debent ergo sacra facientibus amplissima fortunae bona debentur. Propositio est Aristotelis Ethiscorum primo, ubi probat opes, honores, alteraque fortunae bona bonis animi subhci famulari, eademque solum in signum virtutis ac pietatis attribui debere in ivp o nota est. Nam sacerdotes a turba populi ideo seleeti& egre oati sunt, ut nullo rerum caducarum visco capti, nulla
ἴurpitudinis pice coinquinati, liberius sanctiusque Deo pro se, alijs subseruirent. TertiumJargumentum quo Vtar est a comparatione minoris ad maius, quippei milites, artifices, agricolae, qui gladio, malleo, ligone suum opus
azunt, partem ciuitatis vendicent, quanto magis sacerdotes, qui tantum res sacras tractant, externis rebus ad contemplationis quietem datis circumfluerent Praeterea quoniam Deus est dator bonorum omnium, quae homini
usum vitae conceduntur, esset quidem homo ut ait Pythagoras homnium animantium ingratulimus,simbit Deo
reddere conaretur; at Deus his rebus per suos ministros ad augendam pietatem, ad inopiam subleuandam, ali que sexcenta bona promouenda utitur; consentaneum ergo est ut si Deo grati esse velimus, Dei ministris partem ciuitatis non negemus. Aliud hic argumentum a diuino testia monio hauriri potest, ubi praecipit ac praescribit Deus ut filiiIsrael Levitis de possessionibus suis multa concederenti Postremo a fine ciuitatis sic ratiocinari licet, quod vere beata respublic esse non possit, si tales in ea viri honorifice non tractentur, qui ciues a caducis ad aeterna, ab hum ni ad diuina, ab undis lapsurae voluptatis ad portum sempiternae salutis pertrahant. Sed video orationem hanc meam in immensum fluere, ad alteram ergo iam quaestionem venio, quae est, An solum iniuria, damnum caedes sub iudicium cadano Rem verbo peragam . Omnia flagitiosis ad iudicem delata sunt aut voluntaria, aut non voluntaria;illa sunt vel simpliciter omnino talia,ut surtum facere, adulterari vel mixta, ut metu maioris mali conscientiam pei stringere haec nempe non voluntaria iterum in violenta inuita a Philosopho quinto Ethicorum partita sunt;quorum alia aperta, alia clandestina dicuntur, sed ista omnia sub his tribus continentur ergo omnia quae in iudicium cadunt,ad haec tria capita reuocantur. Animaduerte dum ergo est quod hoc loco capita scelerum in genere,non ipsa scelera in specie demonstremus. Nam si voluntaria sint, iniuriam si non voluntaria, damnum aut caedem denotant. Praeterea omnia scelera ciuitatis respiciunt aut contumel am ciuium, quae ad iniuriam aut dispendium rerum, quae ad damnum;aut nocumentum personarum, quae ad caedem reseruntur: Sapienter ergo Hippodamus tria in ciuitate tribunalia statuit in quibus distin die omnes lites controuersiae ciuium definiantur. Sed ad tertiam festino quaestionem, quae est, An summum debeat esse in ciuitate tribunal ad quod a caeteris fiat appellatio' Inter multa quae praecla
t ab Hippodamo hoc loco docentur, illud mihi quidem inprimis videtur utile, quod in recte administrata ciuitate
cunda. Crimina m. luntaria, non volunta4ria,mixta.
Scelera ad Contumelia. Dispendium,
95쪽
Requiruntur in iudicijs, Iudicis graui
ras,Legi Sau- thoritas,Litis experientia, Meritis constantia. Pro appellati
unum lummum erexerit tribunal, ad quod ut ad sacram anchoram Mosylum a corruptis,indoestis,inaleue affectis iudicibus confugiamus.In hoc tribunali grauissimos,iustillimos, prudentissimosque senes collocauit, qui ad sedem sine pompa, ad causam sine fraude, ad sententiam sine motu ardore animi accederent. Nam quatuor cri docent Philosophi illustre iudicium reddunt, grauitas iudicis, autho
ritas leo is, experientia litis, constantia mentis grauitas iudicis, quia aliter suspicio leuitatis nocet authoritas legis, quia alit cessuspicio corruptionis nocet; experientia litis, ne ignorantia laedat; constantia mentis, ut non affectio ed ola iustitia in iudicio vincat Caeterum quid ago' e summo tribunali hoc loco agitor Credo equidem neminem repugnaturtim sententiae Hippodami at si repugnes, sic tecum a loco proportionis disputo. Sicut in regno est una perlona simpliciter superior reliquis, ita consentaneum est, Ut sit unum tribunal quod tant authoritati adaequetur sed est in regno vna persona simpliciter superior reliquis,itaq; consentaneum est ut sit unum tribunal quod summam maiestatem habeat. Quid negas in hac demonstratione' imaiorem, vide quid agas. Nam aureum sceptrum re glaus, id est, summam potestatem negas quippe dic mihi quO- inodo rex interi iudices summus dicatu si amplissimum
non habeat sorum, in quo corruptas sententias aliorum iudicum aut reuocet, aut moderetur Praeterea ab incommodis, quae sequuntur in ciuitate, deficiente hac curia, licet iam arguo. Omnia damna omnesque iniuriae a quocunque illatire sarciri debent in recte administrata ciuitate, sed hoc fieri non potest sine summo tribunali ergo necesse est ut summum tribunali quavis rem administrata ciuitate detur. Assumptionem probo, quia subditi damna iniurias a principibus viris , imo saepὸ ab ipsis regibus patiuntur quae quidem tolli non possunt, si summa curia non detur, in qua ciuitatis vocem reges sua sponte audiant, nec
non legibus quas ipsi tulerinu reuerenter obediant. Αμgumentum a lege diuina haustum hoc laco non urgeo;
quamuis expressis verbis id probat quod nune defenditur, sic enim dominus ad Moysen loquitur. Provideas de plebe viros prudentes timentes dominum, in quibus est Veritas,& qui oderunt auaritiam, constitue ex eis tribunal& centuriones, quinquagenarios decanos, qui iudicent populum omni tempore quicquid autem maius fuerit,reserent ad te,&minora iudicabunt. Huc etiam illud spectat,
quod Paulus a Festo iudice ad glarem appellauerit. Porro 'quid respondes ad illud argumentum, quod hoc modo a comparatis ducitur ZIn homine qui parua est quasi ciuitas minor mundus aliud est sorum mentis quod in serius, aliud conscientiae quod superius dicitur in illo ratio at cum affectu,in hoc sola iustitia moderatrix sedet;ab illo si affectus let- dat fit appellatio,ab hoc vero nunquam. His positis concessis sequitur quod in magna ciuitate par tribunalium &4udiciorum ratio haberi debeat. Exempla optimarum rerum- publicarum hoc ipsum suin lege comprobantium non adfero illud postremo in loco quasi in suppellis habeo, nihil in florenti repub. desiderari debere, quod ciuitatem honorificam reddia sed augustissimum principum tribunal ciuitatem honorificam reddit ergo augustissimum principum tribunal desiderari non debet Maior constat Minor probatur, quia nihil augultius, nihil honorificentius in ciuitate habetur, quant ut Caesar maiestate summus, lex quasi loquens&ius animatum fiat . Quarta iam qiuestio suo ordine doco sequitur,quae eis, An in iusto bello morienti-
uni fili j sint publicis alendi sumptibusὸ Hanc legem Hippo
dami, Athenienses olim, Maccdones, Lacedaemon j, aliaeq; antiquissimae gentes religiose coluerunt, quorum vestigia in hac restinam sequeremur:tunc sane tot errones,tot mutilati, tot miseri mendici a Marte in crucem non tollerentur: sed quod deplorandum est, consenuit hic usus, tenerrimaq; haec cura militum extincta iacet Verum cum hoc loco in
quid fiat, sed quid fieri debeat perscrutemur, paucis hac a gumentis rem necessariam esse in beata ciuitate suade mus,ut illorum sith,qui in praelio pro ciuitate cadunt stulta-
In homine sorum Menti Constientiae.
.Quaestio. Lex Pisistrati. Plutiin Sesolv
96쪽
militantiam. Ab effectis. .Quaestio. Lex Diuina, Humana,Naituralis. Humanae legis conditi
il sumptibus alantur Mors belliea ut docet Arist. ei
obiectum sortitudinis: quid ita Non ut morientes in bello palmam amittant, sed ut perenne nomen in posteris retineant: at qui hoe fieri potest, si sortium liberi miseriam entiant Si Hectoris inchillis fili,mendici fianta Praeterea cum patria morte suorum ciuium pro se bellantium vivat. instrata prosecto esset si occisorum filios inopia perire senat. Quare si ciuitas grata esse aut videri velit nccelle est ut propugnatorum tuorum liberos miseria premi non patiatur. Adhuc duplici animoin duplicatis ut aiunt virisbus aggrediuntur hostem , qui hoc dilemmate in militiam veniunt. Estocii vivamus, patria nos colet, si moriamur familiam alet, pugnemus ergo sortiter, alacriter Irruamus in hostem nam honor vitam posterorum amor noliram mortem sequitur. Postremo hic usus ciues fideles reddit, pacem conseruat, hostem pellit. Quis ergo hanc legem Hippodami non approbandam censet Accedo nunc tandem ad ultimam thesin istius cap. quae est, An lege meliori inuenti prior sit abrogandat In aliud tempus Inagis pro prium vi in calce huius tractationis docet Philosophus reseruari debet haec quaestio veruntamen quoniam ultra citroque hic adducuntur argumenta, abs re non erit sagi Ium tabulae imprimere sententiae Aristotelis interpret tionem adhibere Lex secundum Philosophos triplex est; diuina, humana naturalis. Diuina est aeterna incoinmutabilis ratio, qua Deus omnium author omnia 'imgula ad bona secundum prouidentiam suam ac volunta tem dirigit, disponit, moderatur. Naturalis vero est quidam huius diuinae legis participatio, quae ordine ad bonum nature tendit, quique aliter ac est assuescere non potest. Humana denique est rationis ordinatio ad bonum commuis ne ab eo qui curam ciuitatis habet edita promulgatae huius eonditiones sunt ut sit iusta, possibilis, secundum' turam, consuetudinem patris, loco ac tempori conueniens, necessaria, utilis, aperta, non priuat commodo,
sed totius ciuitatis su bonoque pxat scripta. De bac non
de illis hoe loeo ab Aristotele disputatur, nam illi fixi, firmet de immutabiles manent, quippe Dei voluntas est causa prima; ancilla Dei nempὸ natura, vires secundet dedit, at Deus non mutatur, neque natura fallitura homo vero qui tertiam finxit, errat spe, cui mens caeca ratio infirma, voluntas anceps semper incerta fuit Lexero humana quodammodo mutari mon mutari potest mutari si magna mutandi urgeat necessitas, non mutari si ex mutatione seditionis tempestas sequatur.Quod mutari pose sit sic primum a causa probo Principium legis humans est mutabile ergo lex ipsa mutari potest. Antecedens constat, quia voluntas hominis est causa legis Dat voluntas hominis ancepsin infirma est. a. simili hoc ipsum probatur; quia ut fit in artibus ita in legibus fieri potest sed in artibus mutatio *pe est necessaria utpote in medicina symnastica reri in legibus fieri potest mutatio. 3. ab absurdo sic ratiocinari possum. Si mutare leges non liceret, tum semper antiqui leges moresque viuerent sed hoc est valdE absurdum ergo mutare leges aliquando licet Minor probatur in textu exemplo stultissimarum legum de gestandis gladiisi emendis uxoribus, quq a maioribus antiquitus tradebantur. Stultum enim esset ut hic docetur primorum hominum nunc leges admittere, cum illi quasi terrsiiij nullum rerum usum,nullam experientiam habentes easdem insulse condiderint. His addorationem unam a necessario, quod mutatio morum sit causa mutandi legum:sed Φpe in res ciuitatis mutanIuru ergo etiam aeges mutari possunt. At dicet hic aliquis, quod Arist. in calce istius cap. contra rium doceat, nec non aliquibus ex istis argumentis respondeat. Huic dico quod Philosophus non omnino absolutὰ leges immutabiles esse contedar,sed hoc vult ut rarissime
non nisi maximis iustissimis de causis legum mutatio fiat. Ratio est, quia leges humane causam prinςipς Q otiis immhura consuetudine habent: at frequens mutatio ςgum talionem: principem contemni, instituta ciuitatis violari facit gum. u quitur ergo quod legum alteratio raritana esse debeat.
litur. Pro mutati ne legum argmenta. I.Abessiciete.
97쪽
ctuare etsi praeseribat ratiore melioribus inuentis antiquio-tez tabulis ciuitatis dispungantur, si tamen consensus populi in hac re non sit, cicatricem potius ferendam esse docemus, quam nouum lethale vulnus faciendum. Nam qua-uis posteriora cogitata hominum metiora sint prioribus, non tamen sunt illa statim ac temeresadmittenda . Nam ut consuetudo veterum facile non amittitur: ita usus nouarum rerum haud facile approbatur, im plena periculis plena procellis est omnis rerum in ciuitate commutatio. Si ergo meliore lege inuent1 veterem discupias abradere,caute,sem sim ac prudenter te geras.Nam ut in corpore victus mutatio morbu,si sit subitanea ita in ciuitate legis mutatio malum, si sit inconsiderata,gignit. Distinctio prima quaestionis. An sic facientibin aliqua pars reipub.debeatur
Partem lreipub deberi sacra facientibus probanti ntinuitas, quae illis multa concelli
Di zi, in illi, Virtutis, quae eisdem fortunam
Exeellentia offeta. quaei ipsum requirit. Prouidentia Dei, qui suos ministros non nego' Acilio ita, verbi quod hoc ipsum iubeti, Faelieitas ciuitatis, quae summam sanctorum e ram habere debet. l
e , , t auia possessiones eiustamsolum ciuibus debentur. πω, α iure hariabnimve careminuta tamen nun Ior
ramosecundum philostphiam meliores ciuibus, nec nin partem ciauitatu merentur, quoniam in arcepietatis excubias pro ciuitate agunt. Opp. Vera rerum abrinarum contemplatio, rerumg humana Acontrarijs. rum possispo interse opponi tmr ergosacerdotes rerum diuinartim contemplationi stridi rerum humanarum possessioni mancipari non debent e gntecedensprobatur, quia contem piatio perpetuaratis quietem quaerit, at ressollicita est rerum postesso, mi liumcn animsi humamim distrahit ac perturbat. Re sp sessis contemplati impliciter nom opponuntur, cura ramenpossessionis quieti contemplationis opponitur. Alio ergo modo theorici,alio modo politici possiones tenent: ilh nesintsupra modum solliciti circa res qua mudisunt, hi' vero ut rerum aceruis collectis.
suis posteris benefici 2gratios anc illi Orsine curasibi debitis adivisudore crindustria comparatis gaudeant. Distinctio secundae quaestionis. An iniuria,damnum,caedes,tantumsub iudicium caZint
vel coninua Primm tabulam , quae in Deum sunt, de quibusque non agitur.
Famam ciuis, unde nominis detractio Secundam 4 seu contumelia. tabulam, Rem ciuis, unde damnum possessio- quae respi num iactura.
erunt ver Vitam, unde caedes&homicidium nas. Opp. rima sunt vitia morum qua sub his non continentur ' distribiit ergo inepta est haec lagitiorum distributio Antecedensprobatur ab ne abestectis. induestione timoris oraudacia quaesortitudini, prodigalitatis S auaritia quae liberalitati, aliorumg extremorum qua albs mediysopponuntur,quippe istorum nultam contumelia amnum, aut homi- Gaium dicipotest. Resp. Inviti's moerum considerantiaer duo vabitinctaAm: habitis deprauationem voluntatis respicit,aclubsentetiam iudicis re i i des ii ' quiriti, quoad habitumpub haec tria tribunalia vitia morum non a turduo, Habi. sint,at quoad actum cadunt. Exempli causa Actus auaritiae cum tus, Acturi iniuria, asim prodigalitatis cum distendio coniungitur.
98쪽
ciuile peccatum quo ut his non continetur.
Res Crassat rantia considerati bifram , aut abso ute is se is se pro te sub unon myrehenditur; aut comparate,
Distinctio tertiae qua stionis. summum debeat esse tribunal adquod tappellatio' et Maiestas regis quae fidem iudici sibi aequiua m
Id quod similitudo in alijs rebus, quae in quovis caetuacor Abelsecto.
fiat appel- Iatio,probant dine unum summum' ς' ---sii tudinem si . Exempla nationum,quae hanc consuetudinem'.
Beatitudo eluium,qui hoc modo in pace vivunt.
opp. iuicauidest eausaeotemptus non debet admitti in Ita
in ciuitateruator constat. inreprobatur, qum hoc cogmto,qμsiaticeat appellare inferiores iud ces contemptus erunt.
ru,non contentionissedquietur nam hoc aurum huse patet, qui gravamine iudicum vulnerantur u
ne alium in regno iussicem aut moderatorem habent, sunt enim
tate communitatis:Reges enim iuratisiunt insalutem non inpernicie ureum cinium.
Distin filo quartae quaestionis. An siti mortuorum in belDpublicis sumptibiti ciuitatis sint alendi Filii occumbentium
in bello pro patria sunt publico aerario alendune Pereat mortis bellicae memoria. Sequatur inde multorum miseria. Languescat militaris scientia. Augeatur hostis audacia.
merito nemo tangium beneficium veni re debet. Antecedens p ret, quiapatria est communis pnens o iumMinor probatumquia pugnare aut rip patria non meritum Fed debiturata haberi debet. Resp. Bifariam huic argumentore fondetur, vesquod patria non meritum pugnantis sed munificentiam ct honorem ciuitatis refficiat,velquodpereuntes in Milo hoc ipseum mereantur. Namsi ciuitatis vitam, quaest maximum beneficium natura, restituere nonpotest, aquilinpostulat visuperstiti amictagrata esse videatur. Praeterea cum meritum non abacto pso nitψ' tempore, seda tate dependet, cumi volunca unitu ciuis infinita sit in conseruandapatria curam posteritatis non tam exfauore quam ex mer
ro exigio requiriposse existimamus. Opp. Nihil feri debetin ciuitate quodpericulumst damnum Ab adiuncto, ciuitati adsertusedliberos occumbentis in bello alere, periculum est damnum ciuitatia eri .ergofieri non debet Minreprobatur, quia*e tauri bene Pisistorum ibiti erimi, nec non in 's alendis Filiarum turbositis itior opes ciuitatis exhaurientur. opp. Ciuitvi nec ingrata est,nec improuida pergo istis conferebeneficium,ut onme fugiat sederiisetpericulum:non enim hoc semium proponit istae omni studio ac cura visatur, sed vise-cuniam orisnem ac leges viventes par tua et vestigia mi
99쪽
is melare lege inuenta prior sit abrogandi
m Diumae,quae Deum suam causam habent,qum Naturalas, quae naturam que mutari non possunt. Humanae,quae muta- Diuturna consultatio, ueri quide possunt ob cau. torum conluetudo, fas superius allatas, sed c a Veterum legum obseruatio, in mutatione debent Populi inclinatio,ne non sii considerari quatuor, mutes eiusde plena consensio.
Opp Aristoteles defendit leges non esse mut-2u,ergo male hἰς
defenditur contrarium. l . Resp. Non defendit omnino leges non e se mutan .sed rem --
modum pericu losam esse ostendit veteres leges antiquari earumIloco nou. stituerersi ergo mala quae eueniunt ex antiqua lage, vinsunt longe maxima,non tim tollenda est,ne innovatio tumuμ
taconis erunt,quas mutare necessarib cogimi : ergo non spera culosum veteres leges abrogare. Antecedens est Ar .intextu
Resp. Conceduus absurdas leges barbarim quidet extirpanda. iapaulatim uicum consensurpuli. et
plus noceret malapita consuetudo,quam bonariis recens --
Dubium capitis. n meliussit ma voce quamscripta tabula iudicem inserasententiam perrep
NImissuspiciosus vel potius superstitiosus es Hippoda
m cui Soloni&Lycurgo vocemin linguam negas. Aristi es in foro non corrumpitur Scaevola in iudieio ει-ctbus non vincitur melius est erg5 viva voce ad terror miudicis, quam scripta tabulὶ ob tiniorem corruptionis sen tentian in senatu aut tribunali se . Scrutinium ii suum suspicionem, calculis sententiam ferre seditionem alit veAb effectis.
ritas nuda est, apertὸ iustitia loquitur; lex voce non eme, cur ergo legis interpreten silere in tribunali iubes Sed piinctis ago Viva vox iudicis maiorem timorem incutit quam 1.Ab effecto: tabula coscriptae ergo in foro melius est viva voce sententiam serre. Praeterea veritas angulos non quaerit, cur ergo U-quitas veritatis comes9 incertos calculos postularet ' Porro ita pessen, iudex est publica persona ciuitatis, tribunal in quo sedet est iudiciis. oraculum iustitiae,lex norma es vi moderatrix curiae. sed hq comnia iudicis sanctam&solemnem requirunt vocem: non ergo sub pallio silentio in senatu aut soro*gς xu P0βxς ebriiratio. mo tabula occulta incertum potius arbitrium quam certum E ac definitum iudicium facit, sequitur ergo celebrem vocem beXemplo. iudicis in defini edis litibus ciuitatis necessari requiri.Omitato hic usum omnium recte administratarum ciuitatum, quae hac laudabilem semper tenuerunt consuetudinem,ut palam non oculte iudices sententias loquerentur.
Melius viva voce maiorem timore iudieis, o Quam scripta tabula, maiore reuerentia legis, sententia in iudicio Honorem ciuitatis, fertur propter Celebritate tribunalis,
Opp. Scriptis siententiamferre ob dua causa videtur esse me Ab adiuncto. Irus, quia maiorem inryci metum iudicitus, ne sequetulcantes ignominia apudposteros laborent, requia scripta tabula maiorem deliberationem , quam vox visa halet: sequitur ergo quodmebussisperscriptam tabulano quam per vocem iniud clyssentem
Resp. Causa hae duae pandiu ac m-rmum ratimum 'ua modo adductasunt haudlabefactantinam adreurrentiam legifflin m Dupopuli quin iudicis requiritumpraeterea nescio as maim odium vox iniqua quam tabula iniusta concitet. Fostrem negamus -- rem deliberationem adscriptam tabulam quam advivam vocem requiri cum deliberatiosit multorumserebus incertis consultatium,quam Hippodamus iudicibuspernegauit. Opp. Res malis resciuitatis Arutinio ct Asri agansumit et is parῖBiones Histratuum in multis loris ergo absumdi non est udis umeodem modoferri.
in Quae omniano in tenebris sed inquee hominum iudicia, tractari postulanti
100쪽
ICTORIA, aiteos animatus Philosophorsi He in turbanti con. fidentius irru t. Non diutius in socr tem Platonε, non amplitu in Ph Ieam4 Hippoclamum, sed his deuietis in magnas ciuitates intonat .Laced emonem retam,Carthaginem, aliasque gentes nolinullas a pace ad
bellum, a m qnibus ad arma urget Et quoniam Lacedaemonij omnium Tapientia& brtitudinet amplisssimi habebantur,cum illis in prima acie confligereri concertare gestit. Illos ergo alta voce in Martem euocat,ilulorum ciuitatem multis maculis dedecorat inspergit, illorum leges ineptas, ordines peruet a magistratus iniustos mores dissolutos, iniquas consuetudines,totam denique administrandi serma inconsideratam esse concludit haec Omnia tam perspicua ac dilucida sunt intextu, ut radios soli videamur adderes longiore verboru gyrci uteremur: ad certa ergo capita omnia in hoc certamine comprehensa deducemus, propositasque quaestiones ut ordine occurrunt fusius. Io m repudi paulo pertractabimus.Summatim in hoc tractatu decem re- . . . ra I p b indit Aristoteles, seruitium Lacedaemoniorum , lice tiam Iitalidainnonem rerum, magistratum, senatoria dignitatem
nitatem, regnum, conuiuia, praese ituram nauium, synt xim legum,aerari,inopiam. Postquam igitur in fronte istius resutationis duo proposuerit, alterunt ut in examinanda administratione aliarum ciuitatum sedes quaeranaus, quid sit optime legibus constitutum,alterum quid moribus obseruatum: ad illud accedit quod nunc traictamus; An serui indulgentiHs an asperius in ciuitate tractari debeant conesusio haec prima sic se habet. Inutile est seruos in repub.constituere,vi legem qua ad obediendum instigentur negligere sed se suos seruos habuerunt Laeedaemonu: ero iure in hoc reprehendi debent Maior probatur,quia deficiente lege qui coerceantur, procliues serui ad seditionem fiunt,ne non sa-cili aduersi, easibus ei uitatis insidiantes imminent Minor constat ab exemplis Elotarum, qui in ipsos Lacedaemonios; Penestarum, qui in Thessalos saepissimὸ eonspitirunt. 1si finitimi sint infesti ut Laeedaemonius Argivi,Messeni j,Arcades; ut Thessalisae hiui, Perrabi, Magnesiisuerunt saeillimSalliciuntur seruiin suos dominos perniciem machinari, suasque dextras in patriam hostibus porrigere. Nam cliberale ingenium libertatem:ita seruile licentiam quaerit. Epiphonema ergo illud verissimum est quo utitur Philosophus, nempe quod magni negotii sit legem qua seruos in officio
contineas inuenire;nam si cum eis clementius agas,petulanister ωdisblute vivunt si vero asperius, in dominos crudeles insidias moliuntur: caeterum grauiore iugo potius premi,qua rude ut aiunt donari mea quidem opinion debent.Hoc autem probo a natura seruitutis,a simili, ab exemplo,ab usu politicorum principum, ab inutili vel potius periculo si hoc
non fiat. natura seruitutis, et requirit ut serui donati orum potestati ac imperio subiaciantur, quod quidemccmn: Odefieri non potest, siserrum seueritatis aliquando non sentiant, imo si Draconis legem sanguine conscriptam perpetuo non resormident. Verum certe est illud Familiaritas contemptum seueritas reuerentiam parit. A simili quia viserae edomari non possunt,si verbera non timear trita serui contumaces efficiuntur,si iugum non serant. Ab exemplo nem-Helotae Laesdaemoniis P nestae Tnesu. lis,Perieret Cretensibus serui erant. illi duo saepe desereruntiisti