장음표시 사용
141쪽
Libertas Ab Resp. Libertriciuium est elabsoluta vehestricta, tam ciuit teparispericulum, haec vero est nec saria ad imperium illa es fiuiimocratia ubi nugi lege buror populi restriingitur, hac es ut in monarchia ubi metu ciuilci iustitia refranatum. Opp. sausa contentionis est virium hom inis non libertas ciuiram ergo inconsederarie causaseitionis hic libertas iscitur. ἡ nimis cedens probatur, quia libertas respotius bona quam, mala est, at homo deprauatio dia abutens stamma editionis in a gulos mutatis
Resp. Deprauatio animi humani est 'mem causa omnis viti',anis tamen occasio mali aliquaniasoris o fertur Exuli causa,vt prelabra multer est causa adulter ' ita libertas non ηqua causa est disdi'sed viis animo Paridis venenu latet, quod in libidine 'umat ita in an avo ciuis coπtagia inest,quodpubi ecie libertatis inseditionem ruit.
fractio υἱrtutis sit soti menseura distribuendi ho idioris in faederatae ciuitates interse eaud rempub. sticiant' EN S I ac paulatim in altum nunc
vehitur nauis,nam a nominibus reru-
pub ad ipsa arcana venit; distinctae sunt satis ipsae species ciuitatis, requiritur ergo lan a tandem ut partes,Vires fines cujusq; latus percontemur data igitur occasione contentionis interoligarchianam popularem statum, quid iustum, quid iniquum sit in qu uis ciuitate luculentius hoc loco ostendit Philosophus Sed ne fusius quam par est disputatio haecnostra suat, ad duos hos sonteS revocamus omnia, ni imirum; An actio virtutis sit sola mensura distribuendi honoris 'Et An faederatae ciuitates inter PAma quae se eandem rempublicam essiciant'Euatis potentes viri,erramo, iis populares vos optimates, quia uitii in diuitiarum copia; vos populares, quia iustum hominu in libertate definire contenditis; vos diuites vultis imperare , quia opibus abundatis;
vos pauperes quoq; vultis imperare, quia libertatis estis par-
ticipes. Sed attendite dum errorem hunc vestrum tribus aut quatuor argumentis refellam. Primum est a circumstantissiusti, secundum ab ipsa natura iudicij, tertium ab inductione contrari j,quartum a definitione boni. A circumstanti js iussi, quia iustu ut in Ethicis docuimus,quatuor limites terminos Arist.etlUA: que habet,duos respectu rcrunt, duos respcictu personarum: p 3'. Vt si aequales per onae sint .rcs ouoq; arduales 4 aliter si per l*'μ Ri
tonae lint unpare S res etiam impareS inaequaleSerundat terminatuta vos in vendicandis honoribus ciuitatis hos terminosio obseruastis:ergo in velit adcfinitione iusti error periculosus in- est. Quodvcrum hoc sit liqui ob constat, quoniam inter vos aliqui solum affuentiam rerum, aliqui vero solam libertate iniusto definiendo consideratis. A natura iudicj,nam qui in re sua iudicat, male tu sicar: at vos cere vestra ipsi iudicatis: ergo male iudicatis AP inductione contrari j, quia honos non diuiti)s,non comm zrchs, non rebus necessari)s vitae,non alijs quibuscunq; ne uothsciuitatis debctur inepte igitur a vobis definitur iustum quod vel auctum copia, vel ab homi num libertate pendet .Postremdaces i. itione boni,quia vera mensura distribuendi honoris cst studiosa actio&meditatio virtutis: sed hic finis,lisc forma a vobis negligitur: ergo error turpis&immanis a vobis admittitur. Hinc perspicuum est neq; Crssos propter diuitias, neque C sares propter victorias, neq; alios quoscunq; propter externas causa Vendicare possc honores ciuitatis restat igitur hoc unum,quddsola actio virtutis sit iusta me sura distribuendi honoris: quip- Penoti genus sed virtus,non sanguinis splendor sed pictatis amor vere nobi q&generosos facit. Hoc quidem probari secunda qum potest in altera quaestione, quae huic assinis est: nam si faede sti rat civitates eandem omnino rempublicam non faciant, nisi virtuti studio peniciis conspirent, nullam vel aequitatis lancem meliorem, vel dignitatis mensuram iustiorem actione virtutis esse putemus. in quod faederatae ciuitates alia nulla de causa unam rempublicam faciant, sic ex Aristotele demonstrabo. Primum ab enumeratione, deinceps a simili, hiae a definitione, postremo vero a fine.
142쪽
Qifae illa sunt Ab enumeratione scilicet eorum quae sideratas ciuitates fa- 'μ 11 Tt ciunt; haec autem sunt possessiones reru, societates vitae, deinpulsiones iniuris commutationes,aliaq; similia: sed istiusmodi unam rempub.non faciunt faederatae ergo ciuitates unam rempub non emciunt Assumptio ex textu in singulis probatur.Exempli causa. Possessiones quarum causa faedus multae ciuitates ineunt unam tandem rempub.non faciunt ratio est,qui respub stabilis serpetua manere debet:at res fluxet sunt diuitiae quae aliquando non citius ortum quam calia, non prius fluxum quam refluxum habent. Praeterea comunicationes ac societates vitae causae non sunt, cur ea de res. pub dicaturinam quamuis muliae ciuitates faedus percutiui, ut una delectabiliter vivant, tamen quoniam hoc belluis seruis contingit,ut inter se consocientur, nemo estia imprudens qui dixerit eandem excommunicatione hae rempub. Ordinari Absurdum enim est seruis ac brutis animantibus ciuitatem concedere.Porro quanqua non ullae ciuitates ad depellendas facile iniurias faedera mutuaq; subsidia agunt,una tamen ex his respub. non nascitur; nam quis diceaei Anglia Scotiam unam esse rempub tametsi faedere pacis sibi inuicem vinciantur Adhuc faederatae sunt ciuitates saepissimδCOmmerciorum causa, ut Tuscorum ciuitas carthago At comercia alia lacta rei contrahendar eandem rempub. non essiciunt ergo laederatae ciuitates unam rempublicamno reddunt Minor huius syllogismi probatur a Philosopho,
quia ciuitates illae in quibus h qc faedera exercentur de pec nijs4 negoths,de tabulis saetis sui valde sollicitae: at in gistratus virtutis quae maxime remp. definiunt nulla omnino cur nulla constitutionem habentiPostremorem vicinitas ciuitatum . qualis fuit Megarensium corinthiorum, quorum maenia coniuncta erant, ne , conubiorum vincula, neq; peregrinorum hospitia, neq: maioru leges&instituta, neque religionis similitudo&sacrificia eanderemp. possunt essicere sat haec omnia faederatas ciuitates ex consensu saeuunt sequitur ergo hederationem ciuitatis non esse susticie
tem causam cur a respublica appelleturamo hoc addo, quod
quod interdum sint sanctiora faedera, quibus ciuitates principibus, ducibus,& comitibus se obstringunt nihil aliud tamen praestare tenentur quam olim Asiani Romanis, ut sciliacet Romani imperiivires non frangerent, ciusdemq; maiestatem non obscurarent. Ex his iam tande perspicuum euadit primum argumentum,quod ab enumeratione eoru,qua sideratas ciuitates ellaciut,petitur. Secundum est a simili, navi satis non est coli frere aliquid cum toto,utrem Vnanum ro matura faciat, nisi sit ex essentia; hinc crines rungues in homine, ita & flores in arbore a natura utriusq; excluduntur:ita ad efiiciendam unam rempu. non satis est res externas adserre,quales sunt de quibus diximus nisi probemus ipsa ciuitatis esse principia,quae in ordine & virtute maxime subsis uni.Tertia ratio est a definitione reipub quet est ordo ciuitatis circa omnes magistratus,maxime vero circa summum eat in faederatis ciuitatibus istarum rerum cura consultati omnon habetur:ergo faederat ciuitates eandem rempublicam non efiiciunt. Postremum argumentum est a fine ciuitatis, qui est bene heate vivere at faederatae ciuitates non st
de quam iustus quam iniustus sit ciuis, quam probus quam Vt inter Heu improbus magistratus;sed hoc tantum eis cursest,ut iniuria ςΠ0em 'ne fiat,ut omnia in pactis stliciter succedant.Concluda ergo : 'M cum verbis Aristotelis nempὸ perspicuum esse ciuitatem in ..stitui,neque ut sit loci communitas,neque ut sit depulsio ho- .stis,neq ut sit commutatio rerum , neq; ut sit similitudo morum haec quidem externa sunt faedus faciunt;at ciuitas ea demum societas est quae bene vivendi gratia instituitur Inanis ergo est strepitus multorum, qui de genere, de libertate, de gloria, de thesauro,deforma laictitant: ratio est quia neq; respub per ista definitur , neque ciuitas istis infirmis iundamentis nititur.Quocirca qui una rempublicam, qui firmam ciuitatem habere velint, ciues bonos iudiosos emcere contendant aliter plus ignominiae quam honoris,plus dam . . ni quam lucis ac dignitatis adserunt. Est enim a i Virtus trutina hono trutina honoris, ut prima; nam virtus non faedus eandem re ris.
publicam iacit, ut secunda quaestio iam demonstrauit.
143쪽
Honor est dimplexa Suecessio sangui .aisin actio
Distinctio primae quaestionis. soti actio virtutusit mrmata tribuendi honoris'
Naturalis, qui sanguinis suceemioni debetur. Ciuilis, qui virtutis actioni loli attribuitur, laee est vera mensula distribuendae dignitatis in ciuitate propter quatuor conditione, quae in mensura
Prima est,ut sit iusta&aequalis. Secunda,ut sit communis omnibus.
requirutur Tertia,ut sit comparatu facilis. quarum Quarta, ut sit perpetua mimmutabilis at actio virtutis iusta est omnibus patet,omnibuSsse offert, tempore non mutatur.
Opp. a ximae divitates debentur regibiu sed illarum mensura estsuccessi anguinis non actio virtutDeergo actio virtutu mus semper norma Astribuendu honoris. Resp. Succesiosanguinis actioi virtutis in uno colungipossunt: veru cotingat haecseparari, potius virtuti quana sanguin ιbetur honor. Restondeo igitur naturam se menseram quidem suas-pe ciuitates utuntur in distribuenis honoribu reipub caterum haemensura non est persesedper accidens quippe obliqua est 2 Mnt Batrutina di nitatis. Opp. Tutius utitur hac norma seuocessionis quam virtutis ciuitas in aestribuendis honoribus ereo verisimile ebimeborem esse men inses me sintecedenspatet in omnipropemodum ciuitate,ubi regum nobiliumg lj patervis honores non auter quam im hareditarium eapiunt. Resp. Necessim iubet multa tolerarid ciuitate quae approba lamn cesset aquilas. tum quidem est ut regum nobiliumὐ sit,in gibm insolissedes Agnitatissuccediit,at loge mehus est ut auitas virtutes sequeretur. Huic autem ma olicite mederi natur amisnis ciuitaι,cum de casta educatione procerumsaisissimas leges tulerit,ut inseptimo politicorumpatet. Opp. Actio virtutis non obseruat omnes conditiones optima mensurarergomnis optima mensura istribuendi honoris. Antecinis dem probatur imism quia actio virtistis non est communi omisnotu namplures male quam iuste viuulseeundi quia non est rem
par facilis tr ut ait Piales his ste is ethicarum est rea
-mum ius icillimastudiosi fieri tertio quia non est ire mutabilis serpetua, nam allio virtutis temporemitur, c ut docete ristoteles est mediiim rationis quod mutatur, non meduum rei quo immutabile manet. Resp. Aelio virtutis communis mensiura dicitur, vin quod om Virnis res sintstudiosi, sed quo secuniam hanc regulam ct menseram . Communis. omnibu/ quod suum est tribuatur. Simiister comparat actis ebis citur, non quo facilesit comparare virtutem, sed quod musit disti hi di,. eiis praemia bonorum e magorumsupplicia eiusdem lancibus ponderare raraeterea multi asserunt rem iusticillimam essestudiosum eris festum, non tamensi volu itatem ita rationem oectes P Aremo actio virtutis in commutabili, ct perpetua ducitur,non quod 3 Perpetuα non terminetur ten pore, sed quod insubiectostabili maternostdeat hoc est in animo quisemelvirtutepollens cr confirmatriinper peιuum a posteris commendatur. Opi sui aut pecuηθs aut viribus ciuitatem ab hoste liberarit, Limesnovsunt boni or excellentes viri,iure amplissima in ciuitate vendicent: ergo nonsolism actio virtutis est mensura tribuedi horaminia pecunia est bonafortuna,vis aut corporis est bonum nature. Resp. Non pecuniam sed magnificentiam , non robur corporisse ortitudinem honorat ciuitas. Quare siminissioni viri aliquam do am opibus aut viribus ciuitatiprosint, Apropter se virtutes,velpropter insignia virtutum remunerantur hinci ciuitatis essui captim bello victo rabin subsermant, non quod semper victo res sint meliores viri, sed quod in illis virtutissigna magis quam in viactis apparuerint.
Distinctio secimdat quaestionis.
Ansaderata ciuitates unam rempub. efficiant' ' Faedus est nihil aliud quam quaedam eonditio paederis De
ex pacto principum, at respub. est ordo magistra finitio. Paederataretvita tus ex consensu civilim. Vid.Arist.pol. te unam rempub. Fqdus externa civitatis negotia, respub.interna .cap.I. non possunt eon. cciuitatis principia respicit.
Faedus ex oeeasione mali euenit,respubNero ex oeeasione boni. Faedus propter bonum utile pereulitur, respli, ' propior bonum honestum eonstituitur.
144쪽
Tharsis nati, Cives Romani. vid.Pol.3. cap.Ia. Domus Iudiis eis oraculum eiulinus.
docimtatis sedissederatis ciuitatibm eadem potes esse formalis iaministratior ergo eadempotes esse respub Minor probatur,ama Athena ct Lacedaemon easdem leges e-demi ordinen admianistrandi possunt admittere. Sic hodie Helvetiorum cistates tr decimse Anglii Hyberni vim nt. Resp. Si eadem sit penitiss administratio, demsi, omnino onris,eademproculdufiore sub constituitur, ut in Britannia, I sitast 'bernia, qua una rempub.ssciunt, an sepatet alsis nonsunt faderata ciuitates, sed unita membra unitu capitis cir velut co glutinata partes eiusdem corporis taeteris consideraria his es, ex impulsupacto principum, an ex consensu hbero hic ordosiat: si primo modo,θώου; Decundo modo, unius ciuitatis administratio
dicitur. Opp. Insederatis ciuitatibis libere nati sent vere ciuesee of derata uitates nam rempusividentur consituere. Ratio sequiatur,nam ciues non tam a ciuitate quam irepub or ordine adminis Asuaforma petiit Antecedens probatur exulo Archia poeta, que sicero probat esse ciue Romansi, etsi Rcimae natus no erat. Hoc argumento sinis beatu Apostolus Paulus qui ciue Romanum e audebat disere, ese Tharsis non Roma ortu regine initiva, traxit. Resp. Haec ratio nonsequit nam expacto datafuit ista immunitas, ut omnes Hetruria aut Tharsis nati libertate ciuis Romani donarentur:non tamen hinc recte concluditur etruriam cst Romam eandem esse repub Tharsimi Romam eande esse ciuitatem.
Dubium. An aliquis possit esse iudex insem ipsius causa SApi ENTER quidem Philosophus in hoc cap.fere inquit plurimi de rebus suis domesticis mali sunt iudices, sisere phirimos dixerit,haud omnes Ingulos esse intellexit. Fateor equidem omnes de seipsis suis non male iudicare. fateris Cur ergo prohibes nequis sit iudex in sua ipsius causat Verbo ostendam quia plerumque est caeca hominum an sectio, memo est qui seipsum non magis quam alios dilugat. Domus iudicis est oraculum ciuitatis, in quo iudicium publicum non priuatum floret. Recte Scaevola, iudex estyox aequitatis, qui aliena tractat, si ipse lucem virtuti s stati,
giat, praetextu iudicis sententiam non dicet. Quam enim absurdum est,qualia indecorum est,ut reus iudex in sua causa fiatὸ An hoc aequitatem,an hoc ciuitatem sapit commune est bonum ciuitatis, commune serum in quo ratio non voluntas,iustitia non affectio sententiam diceret. Socrates cui serunt accusatus iniuste, noluit suam causam dicere:
quid ergo Licet Catilinae in tripode ciuitatis sedere,& suam ipsius causam iudicare t in haec sententia tribunal decetΘEgo Catilina amplissima familia natus, iudex de laesar maiestatis crimine cuius accusor factus, omnes singulos qui
me mendacijs onerant, ad furcas, ad lapides, ad praecipitia damno. Abi in malam crucem pessime moderator rerum, longe a ciuitate abi nam iudicem priuatum facere, est magistratum in umbram vel potius in nihilum commutare sζd .Ratione, ut punctim concludam omnia;ciuitas hoc negat, hoc negat cur nemoquarquitas,maiestas fori tribunalis negat, negat publica per dux esset insona iudicis,ratio & consuetudo maiorum negant,negat de se ipsiu ca corum, negat exemplum, quid ergo obstat quo minus au 'elioritas neget, imo potius iubeat ut nemo sit iudex in propria causa Nam quamuis sunt aliquot boni qui bene, sunt tamen plures,qui male de seipsis iudicabunt homines enim sunt homines, &vix unus est hominum inter mille qui sibi non pepercerit.
' 4 Affectus non magistratus loquatur. Nemotu Vetus consuetudo iudicandi violetur.
dex esse maiestas soli&tribunalis minuatur.
debet in Exemplum mali in scandalum populi pertrahatur.
sua causa, Contemptio magistratus, iurisin aequitatis ex hoc
Opp. Principes nec legibus,necalysiuacibu02-ciuntur: emgopossunt esse iudices insuis ipsisum causis Autecedens probatur, quia principessiuntsummi magistratiurectorem ciuitatu. Resp. uuamuis nec legibus nec adjs iudisibus pubjeiunium re rora Respub g , istia tamen ciuitas iudex essepotest. Esten inquavis repub IR ς p inMMUMmnum aliquo trib-alin quo noninus o ectu e totas' '
145쪽
persona infirmitas, officio maiestas.
re debent. Opp. Boni trisunt leges sibi ergoposunt dest si iudicare. Antecedens est Arist.hinus libri nono.Ratae tenet,quia boni praesemus esse, imperare non ivicari debent. Frtus enim insitus imperio iudicioue se est. . Resp. Duplex Usubiectio eluium alia voluntaria quaesib norum,aba coacta qua morum dicitur Boni quidesunt leges cattamen legibus propter ordinem,principibus propter exemplum libentissime obedisnt. Re fondeo igitur, virtus etsi nullius imperis judici esubest propterflui excellentiam, utrii tamen in bonisμ θciturpropter ciuilem ordinem in quo resfub maxime confise t. Upp. uuirens certissime ea nouit de quibuι iudicat,accuratius iudicarepast:sed nusquis certissmesua novit .ergo is quisii accuratius desuis iud repotest:quodsiconcedas, sequetur rue libet iudicem esseposse insiua causa quam intus staccurate nouit. Resp. Forum est duplex in ciuitate, publica iustitia priuata conscientiabinforo iustitia obseruatur ordo i nemosi iudex ct m deratorsuri inforo autem conscientia, opta dum est tun quisis ι esurii tuae rei.Solicita enim examinatio animi retundit vires virusipeccati. .
opp. Asteri non licet iudicare a terum ergo cui, licet sua a re seipsium. Antecedensprobatur, quoniam qui alterum iudicat, se crimine vacare debet,at nemo ut ait Cato fine crimine vivit.
Resp. Non hominem sita magistratum,non infirmitatem rasta fiestatem σαν utribunali iudicisi sectare oportet.AD-θlu desine crimine visit, at o tum iudicis sanctum streligiosum est; serrarfat,i os qui inat: sauia assecti'homo e uipe
eat:- est tamen tollendus massisatus propter peccatum homin nam etsi in homine infirmitas, momio tamen maiestinines. μkondeo britur auodliceat alteri alterum iudicareproptersummam
instatem σέ in quo iustitia veritvisententim dicere, o
populm,veD3 -- mites,velprobi rei opimis nucvellex rempublicam administrare debeat Au expetat magis populum quam paucos studisses imperare Ansummum imperium concedaturpopuloZE,1 M hoc loco petos Arist.siue tem Grsciae, ad Angliam ouendam pertraham, si ultro citroq; disceptantem de multiplici statu ciuitatis ad rempub. nostram accommodem De aristocratia & populari statu, quae tum in Graecia florebant, multa praeclare disserit; sed ut quidam volunt, An monarchia excellat, adhuc distincte operte non demonstrauit; cum tamen aliqui ex interpretibus hanc quaestionem de monarchia hoc loco moueant,quoniamque hic Philosophus comparationem diuersarum administrationum faciat, nos rar,ab illorum vestigijs desilientes,eam thesim inter has intriuimus , ut incomparatione omnium graduum luperlativum illi tribuamus. Nam quamuis in decimo cap. huius libri de monarchia eiusque formis agatur, ubi multi hane causam disserunt quoniam tamen hic facta est comparatio utrum melius sit ciuitatem
regi ab uno quam pluribus , opportimius quidem hic quam illic mouetur usilio; longiores fortasse eriinus sed taediunt vatietas devorabit. His omissis Aristotelem aggrediamur, qui hoc syllogismo ab enumeratione ducto thema huius capitis auspicatur. Populus vel tyrannus, locupletes veIprobi viri, optimus unus aut lex iusta regeret ciuitatem: 1ed neque populus, neque tyrannus, neque locupletes, neque probi viri, nec denique vir unus optimus ciuitatem regeret ergo lex iusta quae sola reli sta est ciuitatem Ggeret Assumptio huius ratiocinationis, disputandi
caua in singulis probaturam primum quod populu
146쪽
Repub.arce tur,tribus aris mentis.
seu multitudo rempub non capesseret, tribus his argumentis in textu ostendit. Primum est ab incommodo secundum a periculo,tertium a comparatione. Ab incommodo, quia multitudo serocior facta,&rebus secundis diuitum infesta. non aliter ac vultur suos ungues in sacculos opulentorum insereret, eorumq; opes4 agros deuoraret, idque ius putaret, quia dominatur. Nihil enim molestius fert multitudo quam aureos Nilos diuitum, nihil magis optat quam ut illorum turres gloriaeque pyramides furoris sui mine deuastentur. Apericulo ut aiunt dialectici P ab interitu rei,quia illud imperium non est approbandum quodlciuitatem perdit sed populare imperium ciuitatem perdit: ergo populare in i perium non est approbandum .Ratio constat, quia potentum iarorum viribus semel oppugnatis vique populi opibus diremptis, flamma seditionis statim in ciuitate nascitur, quae latius serpens in cineres conuertit omnia. Α comparatione, quia par est gubernatio populi tyr nni sed huius imperium non est tolerandum: ergo nec illius. Propositio constat, quia tyrannus inopulus in hoc uno conueniunt, quod in rem suam propriumque commodum auiditis volent, rapaciusque aequisita teneant Arguit in secundo loco contra secundum membrum, probatque opulentos non posse iure vendicare ciuitatis imperium.Ratio una est,nempe,non esse
admittendum illud imperium a quo iniuriae,damna,oppressionesque populi fluunt:sed tale est imperium diuitum: ergo diuitum imperium non est admittendum Assumptio patet, quia diuites populum,ut leones,praedam faciunt. Nihil enim est crudelius lupo cum esurit, nihil furentius diuite cum aliena sitit:facile diuites inueniunt baculum quo cardant canes facile opulenti modos excogitant quibus occidant pauperes;Irus in valle vivit,quia nihil habet;at Qtiint. Aurelius amittit animam, Albanum quia iundum pQssidet ratio est. oculi potentiorum sunt inuidi &bouem mendicantis sag nari non sinunt.Tertio disputat Arist. in tertiam partem Moiscetque quod boni&studiosi viri ciuitatem non regerent: causa est.quia sic infinitia participaxione honoris arceretur, cuius
cuius iniuriae insolens&impatiens est natura hunaana,adeo- Imparitas limque impatiens ut in seditionem prorumpat, si senici taedio Oi una seditia suarum rerum vulneretur sit ergo virtus quae in illis regnat; 'VR p- at excluso populo dignitate, virtutis comes inuidia erit.
Quarto declarat Philosophus id quod in quarto loco agi xur, Non lidei
nimirum quod nec vir unus licet sit insignis Virtute Vecica unitoli imperet imperium .Ratio eadem est cum priore, quia sic honori rium vendibus depulsus populus, teda veluti imperiosae bilis accensus c. excandesceret: si ergo populus paucorum potentiam agre, multo aegrius unius ina perium fieret. Postremo ultro citroque legis efficaciam & dominatum arguit Prinatim quod debeat lex civitatem regere,quia immunis est ab omni aestu perturbationis,nec non rectae rationis norma Secundo quod non
debeat ciuitatem regere, quia leges in quovis statu non aliter loquuntur quam qui in arce ciuitatis sedent. Exempli causa,apud Persas tyrannidem, apud Christianos clementiam sonant Sequitur iam tandem secunda pars huius tractationis,in qua Philosophus fixum aliquodvi definitum ponit; aliter enim ut nebula contrarijs ventis: ita mens dubia contrarijs argumentis distraheretur. Quaestio in hac parte est,u se unda ouae trum expediat multitudinem potius quam paucos studiosos lib. dominaii Dissicilis hae est controuersia, multasque in se spinas nodosque habet:utcunque tamen est, sensum sententiamque Arist.pro viribus persequemur; hoc autem ut limatius accuratiusque fiat,iprimum duo genera multitudinis di Multitudo singuenda hic sunt, alterum politum ciuile, ac propensum Civilis, Senii ad prudentiam; alterum impolitum, seruile, ac praeceps ad με malum: illud intellectu magis quam appetitu,hoc sensu magis quam mente agitatur. De primo non de ultimo hic agit Philosophus, aitque expedire quod multitudo potius quam pauci boni viri ciuitati prae sint.Causas Margumenta sextra pro muli dit, quae omnia similitudinem ac proportionem aliarum re rum imperictrum praeseserunt. Primum est avi naturae, quae unita multo rationes e . sortior Messa cacior redditur at in multitudine vis magna in Vi Vnixaruit
est magnumque lumen: multitudo igitur potius quam pau- ci studiosi ciuitatem regerent, meliores tamen sunt non qui
147쪽
dem viritim singuli sed collectim uniuersia.Hoc ipsum probatura similitudine caenae, a proportione partium in corpore, ab exemplo pictorum,poetarum Huncorum. A similitudine caenae, nam ut caena illa copiosior delicatior est, quae multorum sumptibus symbolisque, quam quae unius impensis apparatur. ita prudentia illa long efiicacior subtiliorque eis,quae a consultatione multor nascitur, q: lim quaeniis..ia in paucorum industria iudicioq; ponitur. Α proportio ire par-
oeuli Te tium, quoniam multitudo est quasi uniuersalis homo, qui oculuet Vt Argus multos oeulos, ut Briareu, multas manus aliasque numerose partes sensus ue habet; quae partes collectim populum viribus sortiorem,& potentiorem opibus, virtutibus animi sapientiorem efiicit:vnde sequitur ad mlnil irationem eluitatis magis polita multitudini quam paucorum bonorum senatui, censurae concedendam esse Plus enim 'ident oculi quam oculus,ut est in prouerbio.Et iterum,
Multorum manibusgrandeseuatur onus.
Quid multis Vox populi,vox Dei est,& administratiosi uilis multitudinis imperium paucorum bonorum superat.Ab exemplis pictorum,poetarum, musicoru, ratio iam sequiatur.Nam ut multi musici accuratius de harmonia,qua pauci, ut de arte poetica uniuersi melius iudicant quam singuli ita multitudo sapientius regit ciuitatem quam pauci, tametsi sint verὸ politi probique viri Praeterea ut partes quae asingulis pictoribus delineatae sunt longe venustiores elegantioresque apparent si ab Apelle aut Zeuxi coniuncta in una tabula depingantur ita prudentia quq in singulis viger,multo eminentior, mulioque augustior est si in tota multitudine perspiciatur. Haec posuit Philosophus non quod quicquam a bonis viris eorumque administratione detraheret, sed ut comparatione facta, popularem statum, qui maxime tum floruit, laudibus efferret. Summa omnium quae docuit huc accedit,quod in populo ratio perspicacio intentio melior,actio permanentior quam in paucis studiosis insint. Ratio perspicacior, quia plures oculi plus vident quam unus oculus, plures manus plus faciunt quam una manus, plures
Stob.scr. 32. Contra popli lilii petium '
intellectus plus sapiunt quam mens una percipit. Intentio melior, quia populus quocunque se vertit bono communi contulit proprium cnun bonum populi bonum conantu ne dicitur Aetio permanentior, quia rarius affectibus multitudo Pol.3.cap.r I. quam unus homo cedit, rarius corrumpitur populus tiam
paucorum senatus. Sed ubi et iste telorum ciuiumque saLciculus, quem octoginta Scyluri fili,non potuissent trangere λ Rarissima est isthaee apium consili ratio, rari ilima est tam fidelis ciuium consensio. Qua resistius laudis in textu sequitur quaedam moderatio, nec no restrictio popularis imperi j. Moderatio ubi Arist. studiosos viros vere pulchris populum vero depictis imaginibus comparauit; nam perseete bonus habet in se omnia pulchra, at populus suos naeuos suasq; labes habet.Verum enimuero quamuis in quibusdam partibus multitudinis sit deformitas, ut in claudicante Vulcano Thersite; reperitur tamen inter multos unus qui pulchriorem frontem, alius qui acutiorem oculum, alter qui firmiorem pedem habet: sic in toto populo diuinior persectio lucet qua in paucis, etsi in illis magnus splendor sapientiae inest .Quid ergoῖSummu imperium populo est concedendumλMinin id gentium;hoc nullo modo voluit Arist. Quid ergo voluitZAttende, ino vel altero syllogismo quo ille in textu litus ostendam. Aut nullarum rerum publicarum imperium tribuendum est populo, aut aliquarum: sed nullarum imperium populo mandare est horribile formidolosum:ergo rerum aliquarum administratio est concedenda Assumptio probatur, quia si populus omni dignitate omnique gradu honoris careat, non ciuibus sed hostibus plenum imperium erit. Age,rerum aliquarum imperium teneant. Audi ergo alterum syllogismum. Si rerum aliquarum imperium populo sit attribuendum, aut summi magistratus, aut consultationes , iudicia, electiones illi debentur: sed summi magistratus nullo modo sunt concedendi ergo consultationes, iudicia in electiones solam populo debentur. Non summi magistratus, quia multitudo plerumque
si imperita rerum, difficillimeque o gyrum rationis
In quo popli ius preesse de bea.
148쪽
eogitur, fierique non potest ut grex sine pastore, sopulus
sine rubernatore vivat. Quod vero electiones, conlultationes,iudiciaq; ei mandarentur, probat Philosophus authori-Pol ,.e, to Min Solonis aliorumque legumlatorum, qui antiquitus po-PIut.. Solon pulum magistratibus eligendis&censendis sapienter praefecerunt, id est populum magistratuum electorem censo rem constituerunt:singulos autem per se imperare non permiserunt. Sed contra hanc positionem duae obiectiones intextu fiunt hoc modo,Periti solum ut olim voluit Phocyli- obiectionec des iudicare,eligere,& consultare debent: sed populus non ςOR V pQpu' est peritus & expertus rerum:ergo populus iudicare, eligere consultare non debet Maior probatur exemplo medicorum 'Aeometrarum,de quorum medicinis figuris, tuniniedicandi&mensurandi artibus ornati iudicant. Respondet hvie obiectioni docendo quod non intelligit singulos sed uniuersos, non dispersos sed congregatos in multitudine,& sic inquit multum sensum habent, permixti cum meolioribus plurimum ciuitati non aliter quam subtilis cibus ca. cra permixtus sanitati)prosunt. Nam quemadmodum ais Arist i qςφxx linientum subtile non est utile sanitati, quia facilis concoctionis existens velocius viciniores partes alit, aliasque remotas ieiunas deserit,quod tamen permixtum cum crassiore firmiorem nutritionem facit ita neque subtilis iudicij homines,neque crassi ingeniim ultitudo seorsim per se ciuitatem regerent, sed coniunctim ingenia consiliaq; consereniates singulas quasi partes ciuitatis alere conseruare debet. Praeterea non semper ad iudicium requiritur scientia rerum, nam melius saepe incola de domo quam architectus, melius Consilium, , de cibo conuiua quam ipse coquus iudicat. At dices,quam dieium,electio periculosa res est iudicium, consilium, electionem quae ct clauo Jςipi ues reipub sunt populo committere, prudentes perorare, iudicare stultos,quod olim in Graecis reprehendit Anachariasis Uerum hoc est quod dicis, si una clim populo non consultaret aequitas, si totus senatus sententiam non diceret. Quid tandem concludis Hoc nimirum,multitudinem metas quam paucos studiosos ciuitatem regere, eandemque
vendicare At nihil adhuc delegixisti. Bene mones nam Arist. utrumq; in calce huius canit
am paulo fui prolixior distinctionibus&ar timen Atr
Distinctio primae quaestionis. xivax ,qua Metilis,domitii in seruum est Ut supra, Nuptialis, viri in uxorem.
cRecta,&haec ut supra diuiditur in Non recta, haec ut supras haec ut suprPublica diuiditur in
quae est Mixta in compar tione posita, Ssic
hoc loco concludit Philosophus quod
Lneque, nitoris i Monarchiam. Aristocratiam. Democratiam. Tyrannidem. Oligarchiam. Timocratiam Populus. Tyrannus. Diuites. Boni viri. Vir optimus
scis polita ub titudo cum studiosis
149쪽
ou eo quodmagureceditosedadministratiopaucorumstudisserum homini mproxime accedit ad optimum:ergo melior est dominatup puis qui receat magis G sumptioprobatur,quia bo rum imperi Pol .eap.Ir mmproxime acceat ad moηarchiam,qui tu ab Aris.GOptimus faudatur. I
Resip. si lex est administratio Ju1-aist media: βmma qua
gerit persenam olim ciuitatis, media quaepartem re ablica ira Administratioctat. Vonarcheta optimus tus aeritur re fectu me authori- 'RN RaΜ tatu adquamproxim e accedi paucorum sis serum imperium Atre pectu media administrationu adquampopu .r istimo expedit agi muli tuisnemia, qua paucos disses regere. Opp. In recta republica pulus aliquandos remEmmperium renet ergo asimma administratione hoc loco non bene excluditur.'ntecedenspatet is democratia, in quapenespopulu8 Ammum
mpum absin te imperium tenet; existimamus tamen nos imperium ni ,hodie in
imperiumobtineret' non ergo absolutesedcomparatetic loco purus participationesummi honoris exciatur. Opp. Si non sexdemocratia inaniter rectam rempublica ἐπτres Lyecies ἀχα ι Platosophis ergo est plex democratia.Quo Cyp sconcessesequitursum imperi' multitudinem participem esse. enim in democratiaprimarim magistratio ipsa multitudo. Resp. Confeci tionurioris none masepe enim ea qua actu non sunt a philoseopbist iniunt- ivtprisci a prima rerum natura simplices bessima esse dicunditur, quae tamen citra mixtisinem , -- ὸμφ 0d 'ρο- ρον pureM: ita has inae erumpublicarum me sessa, 'ἐμφ' demonstrantur,ritet tamen se vi ter absolute tales non eat insunt, sicut b queaeutium in omnistatu videre licet; simplices ramen eo Imme spe trir, quo propim ad hanc vel ad Ham here formam admiAi ritoxu veniunt.Exempheausa G, . SestIUibr
150쪽
authoritvi aristocratia, pularis consensu democratia vim quamdam Jeciemi admixtam habet. opp. Imperium ilia de turmagis inquim vis maior virtutumnors metus iussentionis inestsedinpaucis tosis visu vis maior virtutis minori metu Assentionis inest quam in tota multitudine: ergo imperiumpaucis diosis inris magis quam toti multis divi dedietur inreparet,nam interpaucosstudio, vera nutriri potes amicitia, at in multitudis plerumg exardet od a discor
Resp. Distinctio multitudinisprius algata hunc nodum dissoluit: me in agresti multitudine vis minor virtutis maiori metus dissentionis insit unpolita tamen ac ciuili multitudine quae his intelligitur ex ovosito vis maior distulis minori metus seditionis μget. Nam quamuissinguli paucissuperantur, uniuersi tamen in
unam quasillharam rationis coactisud ostio ge superant sta recellunt. lDistinctio tertiae quaestionis. AU mum imperium 'concedendum populo J Per se seorsim ab alijs in repub magistratibus, xta
ei non est eommittendum summum impetuum. MIMIMULAE Comparare&coniunctim cum alijs,&se est eommi tur vel tedum;non tamen vires magnas proponat&eoncludat. sed ut vel consensissio approbet vel authoritate neget.
opp. Aristoteles in textu aditim ad unis rum imperium pusiintercludit: ergo in distinctione stac macle ceduturi Resp. tum adsiummum imperiump*..intercludit Misam NM simpliei te simplicitersecae V parate. Hoc est ergo quodvecti Arist. vi inter rejeitu omni bene instituta ciuitate res magna proponantsapientes, fidem populus sed i veropropositas auisuis calcaeis approbet, ainsuis sulf mysterne QR p I xς. get prudens inexperta multituro; prudenter experta multitia iuco,quia qui urbs populus agitatus diserit, ciuitatis non e I rim aestimare;hinc in omnisenodo orgraui consi latisne reipub. ex turbampuli vir prudentes 2populares eliguntur,sine quorum praesentia nulla tu e celebrantur cocilia, consilia nulla approbantur. Opp. Expedit ciuitatem regi ab illis quorum opera ciuitatis finis
Dialiis acquirati esse pauco rata disserum imperios ae
ciuitatu facilius aequmtur: rgo expedis ciuitate rius au νὼ diosis quam a multitudinegubemara Minorpatet, quiafacilius a Nicae bonis qu- malis crustatis finis acquiratur. Res Negammmultitudinem esse malam, i honestam in umia.
seacosiettim uniuersi,visuperius diximus. Opp. Nemo de rebus quas ignorat recte sapienter iudicat sed, oti populus consultationem,electionem, or ludisium reipubsicem rara Oo Tergopopiam recte oes pienter de istis non ivduat.
Resp. Hoc argumentumsolvituris textu, iacet Philosophis
populum hac ipsa non peniti ignαrare.Verum concesso quod1σnoret propterpericulum tamen non ea cludetur. aetereat incola de domo melius quam architectus itapopu saepe de hu iam meliusquam optim ues uicat. Postremo consentaneum non est rationi pisuca negotia reipublica tractentur sine consensupopuis, in quo minima lux ciuitatis cervitur Sedde iaciste satis accurriecthubtiliter, ristia textu dui ad dubium igitur Mim capitis iam Dubium capitis. Momonarchiasis optimusatus reipublua haesitas Arist cur non apertὰ loqueris 3 Die quaeso CommunIe
diverbo,esin monarchia optimus status ciuitatis p Quid tio eum Arist. Obmutescis RPertimescis populu'Philosophus es, tibi Aicus Socrates, amicus Plato, sed magis amica veritas esse de-het.velum depinxi,sed tu non vides opus Age, quoniam sub velo no aperte loqueris,dic mihi in aurem quid de hoe sta Etl .sb. ru senseris. Hunc optimum esse dico. Dicis quidemsed non P 'doces. In prima philosophia iterum amrmo turbam multorum magistratuit perdere ciuitatem - Assirmas certὸ sed non confirmas benὰ Apes4 grues ad unum regem, principi rerum ad unam causam,omnia in mundo ad unum deum pQstr*phe tendunt,nonne haec probatioc Est sand quod dicis aliqui te ergo monitore quae sparsim de hac re scripseris in una tabulauUicta legam.Ηoc age&videris me monarchiam omnibus