장음표시 사용
171쪽
a loceus seu Fenestella in pritat.de
iudicio relinquanthir Magna vis legis est,at maior autoritas magistratus;in lege via elliat in magii ratu vita sine lege ciuitas languescit,at sine magistratu perit est enim ex regula qua dirigitur, est magistratus anima qua conseruatur fiergo lex aliquando erret, relinquitur magistratui ut erratum eo rigat.Sed quid est desectio legis'Quae cura magistratusἰ Qvqratio cur magistratus tantam authoritatem vendicet' Defectio legis est lapsus humanae prouidentiae, quae in rebus si gulis,contingentibus &futuris quod,mmodo caecutiuit.Vetus est illud,Aliquando bonus dormitat Homerus Nemo mortalium omnia tempora,mores, casus,euenta potest prospicere,fieri certesnon potest, mens Solonis onmes rerum vicissitudines, omne'; mutationes morum praeuideat homo deus non est cui omnia praesentia senui.Quod cum ita lit, connivendum est si ipse Argus dormiat,si sapientissimus inter mortales erret; sit ergo prouidentiae error desectio legis, quae si contingat alio trullo modo aptius corrigi omendari potest quam solo iudicio boni magistratus Cura igitur magistratus in hoc consistit ut deficiente lege aequitatem sibi comitem asciscat, dissiciles causas lege non decisas iusse&prouidenter discutiat, sententiam de re dubia non incertam vacillantem serat, eamq; pro lege in similibus euentis posteritati relinquat Ratio cur magistratus tantam authoritatem sibi concedi postulat confirmationem propositae quistionis in se comprehendit, qu quidem consistit in quatuor argumentis,quorum primum 1 descriptione,lecundum a similitudine, tertium a maiore , postremum a diuisione ducitur. A descriptione magistratus qui est interpres moderator legis,quod certe fieri non potest si legem aut errantem
aut deficientem non explanet,non moderetur;nam interpremtis est sensum rei dextre exponere, moderatoris vero errata
desectione'; corrigere emendare: si ergo in ciuitate ca si dissiciles easus incerti&ancipites occurrant, quae non definiuntur legibus, non ad legem, quia non existit ted a magistratum,qui semper in puppi eluitatis sedet,confugiendum erit, a quo ut ab Apollinis Tripode sententia aequitatis
expecternus. similitudine hoc ipsum probatur. Nam vide.
sciente ratione, qisae est lex naturae,ad deum: ita rationis nor
ma deficiente,qus est lex civitatis,ad ipsum magistratu co fugimus quippe ut medici defectus corporis:ita magistratus desectus legis iniuitatis supplent fanant. Α maiore hoc modo. Si fit in potestate magistratus leges condere, multo magis penes magistratum erit legis desectum corrigere moderari: sedes in potestate magistratus leges condere: ergo multo magis penes magistratum erit desectus legum coris rigere moderari. Propositio constat a maiore ad minus. Αilumptio probatur, quia leges nihil aliud sunt quam decreta masistratus ciuitatis calculis approbata Postrema ratio a diuisione suscepta sic se habet. Quod desectus legis relinquendi sunt vel populo vel magistratui at populo relinqui non debent ergo magistratui sunt relinquendi. Maior patet, quia inter populum magistratum non est medium. Minor probatur, quia populum conuocare aut in senatum cogere ad omnem desect- legis sarciendum res quidem non tam absurda quam dissicilis videtur esse absurda, quia quid stultius est, quid inconsideratius quam in sexcentis casibus, quos leges non definiunt, multitudinem consuleret Difficilis, nam quid laboriosius est quam de singulis erratis legum,quq quotidie rubiq; emergunt,populum ad nouum
concilium congregarer sapienter ergo Aristo.hoc loco eoncludit omnia Ingula quae non sunt deeiis lege iudicio in giitiatus esse reserenda. Nam ut cum morbus corporis nos lavstram Vulnerat,ad solum medicum:ita cum defectus legis nos ino Medicus. Plae. uet,ad solum magistratum confugere oportet. Ut enim in D P0llMς0.
ni edico est scientia spes falutis:ita in magistratu est experientia&salus ciuitatis. Miscant hinc principes quanta sit Apostrophe. moles regni discant se leges tanquam claues suis manibus lavesciuia tenere,fi recte aperiunt ciuitatis portas pax & iustitia,sin mata M'le is Miscordia regnant. Traduntur claues illorum mani bus in signum potentiae, caueant ne timor; traduntur leges in signum iustitis caueant ne furor regat:si claues desint non
vi sed arte sunt reserandae lares,si leges desint non vi sed arte
172쪽
sunt eomponendae lites vis diros tyrannos, ars veros magi stratus decet. magni Caelares grande est onus imperj quod humeris sustinetis, gloriola haec vestra breuis est sed viro plena periculo, discite ergo prudentiam, discite iustitiam moniti:prudentiam ut illa priditi leges condere,iustitiam veilla ornati legum deseictus tollere possitis sit vita vestra lux ciuitatis, ει honor regni splendor virtutis gloria nulla est ut uiuat Caesar, at gloria magna est si Caesar iuste vivat Co eludam verbo: Omma casar erat, sedgloria Casam esse Desut. --liniis erat inope m.
Quia magistratus osseium est leges moder ri,omnesq; defectus supplere. Quia magistratus est oraeulum eluitatis, a quo ciues au um consiliumque in rebus dubijs decisa magistratus petundi iudicio simi resereda Quia magistratus auctoritatem habet omluendi; ergo multd magis corrigendi legem.
Quia populus tam commode&sapienter non
Opp. . Antepositum est ab Aristotele iudicium rerum ad pulsi
pertinermergoniale hoc loco destia tur contrarium. Resp. contrarium his vim debendum, nam iud cium laperti uet adpopulum, ut ciues ludises or magistratusfiant, non tamen ut inpriuatis Musispubsicassententiviferantesiergo contingat mliquos ex multitudine ad dignitates ciuitatis promoueri,hν quidem iurissum causas disternere necim legum desectiones sterrata
Arist.de mun opp. Aristoteles in Medisti f.ait nihilsariendum esse reod 34 Alς voluntate, rem Me Cap. hae habet verba.um homHemissetis imperare addite eram; quasiaceret lex vi recta nam iam miraculeta Ur crudelissera imperat. Ex his concludo defectu legumum esse iamim re quendos.
Resp. Non solum ait Philosophi in praciasnticap. nihilum dum esse regi proflua voluntate,sed hoc etiam addu prosua libidine; quastisceretio affectiosed ratio in magistratu regeret. aepsem ad alterum sicum res onaeo, quodperseram assectum non magistra
tum intel at. opp. Defectio legisper magis,atum non eorrigitur e ratione ergo non fine lege Argumentuntis probatur, quia ratio est lex natura ut est in punio Ethicorum is lex natura ratio, ut in
primo de legibu3. Nesp. Aiax est argumentum,nam mutatur sensus,quippe NA Ophiu legem ciuilem non naturalem intelligit. Opp. Periculosum est nouas leges constitueresia qua remsunt legibus deci pro ambitrio magistratus, mire, es nouas graconstituere ergopericuloseum est qua Missum legibu decisam gistrati iudisio de re taurior est Aristotelis in quarto Foliticorum macriorprobatur, quia decretum magistratria habetur prelege. Resp. Primiam resfondeoperieulosum no esse noum leges eo inserueresilegum defectu desiderentur noua hoc quos infirmo des
ctus legum resarcire non ust nouas leges constituere. Nam ut me-ducus qui morbum reporis tossit Duam sanitatem non introducit:
ita magistratus qui legis defectum tollit nouas leges non constituit. Uuffa vero duo decretum magistratus haber pro lege, restondeo id verum esse' uis consensu approbetur. Opp. Adquanaeo contingit defectamia, legis esse in rebus quae statum totius reipublicas'ehunt sed in tali defectu omnia magiis pratus iudeis relinquere est agripericulosum ergo omnia quamnsunt decisa legemnsunt magistratuου iudicio relinquenda. Resp. Argumentu hoc est fecundkm quid ut aiunt a m pliariter emine Urerimur hoc tollendum esse omnino imbrium quia istastisset,spericulosum Prateria restondeo in taliquos de fectu magistratus authoritatem maxime valere nam etsi populus prabeat consensu magistrat M tamen rem totam demissum se tentiaAselmi consau G. Laus Deo.
sed ratio in magistratu regere
173쪽
Relatantur calumniat Multa in Poli. ticia obscura. Quatuor hia
CAP. I, 5 positici sit re pulθca optima quies, differentiιυμ res, ct leges describere, tametsitalis nusquam potest existere N iustam reprehensionem incuti ut hac interpretes, qui Arist. in hoc de subsequentibus libris nugas egisse
asserunt;certe issa quid salis in politiacis praeceptis habeant, quod sentio quam sit exiguum existimo tam n gas eum fugere,quam qui res maximi ponderis scribere &demonstrare contendit;quippe iam penetraaia ciuitatis resecat, arcana veluti mysteria rerumpublicarum reserat, genera,formas,vires, conditiones, leges cuiusq; status administrationis explicat toto igitur corpore & --nibus ut aiunt viribus in hoc studium incubui,ut sicut in pria oribus ita in his quoq; dilucidὸ nobis eloquatur Philos
phus Scio equi deni, nec non libenter agnosco, multa in his libris esse densis circumfusa praecepta tenebris, scio etiam ii Ium diu muliumq; in re na versari; in quorum altero obscuritas,in altero taedium inest;cieterum in rebus pulchris scien diamor obscuritatem, studendi labor ipsum taediunt tollete hoc autem ut fiat certe ipse conabor,ut tam luce interpret tionis, quam multiplicis quaestionis varietate utrumq; diminuatur. Sed ad Philosophum iam exponendum accedo, qui postquam rempub. in rectam ion rectana diuiserat, triusq; species abunde satis explicuerat, ad alias nunc formas declarandas venit: , aperte agam, diuiditur hic liber inquatuor partes,quarum prima diuisionem rerumpis.in genere fecunda singulas partes eiusdem diuisionis, tertia inter
omnes optimam ciuitatis formam, quarta vires in omni republica necessarias, nempe consultandi, iudicandi, imp randi continet. In primo hoc capite demonstrat Philosophus quaenam sint politico in hac ciuili scientia perpendenda, unde desumpta est haec,quam suscepimus quaestio,An politici sit,reipub.'ptimae species,differentias, vires,& leges describere,iametu talis nusquam potest existere λ In tractatione huius quaestionis thesi ad hypothesin progressus Arist. primum ostendit hoc requiri in omni scientia, ut non solum commune obiectum sed simpliciter optimum discutiat, unde infert necessarium esse in hac scientia quoq; ut non solum quid sit respub.communiter, sed quae simpliciter si excellens, accurate perquirat Ratio generalis sic se habet. Omnes artes quae versantur circa commune aliquod subiectum considerare debent quid sit optimum,& quid cuim conueniat:sed ciuilis scientia quae est omnium artium n hilissinia versatur circa commune aliquod subiectum ergo ciuilis scientia considerare debet quid sit optimum, quae
cuiq; accommodentur. In hac ratiocinatione per optimum perfectionem cuiusq; artis, per ea quae cuiq; conueniunt vires ac proprietates, quae de subiecto domonstrantur, intelligit Philosophus Exempli causa, in hac scientia sibi ectum est ciuitas, perfectio optima respub ad quam ut ad scopum
omnes contenderent; proprietates sunt,ut consultare, causas discernere, iudicare, magistratus gerere, aliaq: similia quae ciuitatem ornant absoluunt. Hoc probat Arist. dum hus similibus in textu, quia ut est gymnasticae artis consider re non solum quae sit optima exercitatio corporis,sed qualiscuim conueniat, ut medicinae est docere non solum quae sit optima constitutio hominis, sed qualis cuiq; accommodetur:ita politica est scientiae non solum optimam rempublicam describere,sed vires,leges,proprietates,aliaq; cuncta,quae omnibus coueniunt,exacte demonstrare; suauis vespub talis omnibus suis numeris absoluta nusquam terr rum orbis appareat, sapienter tamen a Philosophis deline
τι debet; quod sequentibus argumetis partim ex Aristotele, a partim
Quiduequira. iura politico. Non subiectu .
do,sed Moptimum in quam scientia dist
174쪽
partini ex alijs desumptis probo. Primum a comparatis est, Nam quemadmodum philosophi in contemplatione naturet de aequalitate ponderis Mundiq; persecteti elementorum coismixtione non ineptὸ disserunt, xv medici de mirabiIi consensu iucratia humorum, quae nunqua in corpore humano extitit, acute disputant ita politici sapientes viri de augustissima maxini eq; persecta ciuitatis forma praecepta tradunt, tametsi huiusmodi nusquam eminet aut e mergit. Sed vi illi haec duo quasi exactissiuata media eo ante oculos
figunt,quo melius quanta sit a medio declinatio intelligante ita hanc forma reipub.describunt politici,ut qualis sit administratio ciuitatis re s percipiant;& hoc certe non est absurdum, imo potius utile fructuosum, cum sapientissimi olim viri nee non peritissimi ciuitatis idipsum secerint; nam aliter quid sibi voluit Cicero tam excellentem nobis oratorem eum deseripsit Quid sibi voluit Plato tam diuinam reipub . deam eum eEnxit QEid sibi voluit Morus doctum illum libellum de topia in lueem eum emisit , si res vltra sortem viresq;humanas positi ad medioeritatis norma optima sum nos non allieerent Sagittarisiectissimi non seni per iaculis pyφp'dim* attingunt scopum, satis est v metam aliquand collimentr:αθ' ,- ' taeertὸ politissimi viri insigne hane formam ciuitatis pro-
' ponunt, ut eandem quasi metam intuentes ad summu pro viribus dies nocte' elues flee herent. Quemadmodu ergo mathematiei punctum indivisibile,quod non est, describui,
ut omnes lineae a circuserentia ad illud pertrahantur: ita politiei diuinissimam quandam reipub sormam, quae non est, definiunt, ut omnia vestigia ciuium e quam maxime fieri potest dirigantur. Huc illud quoque accedit, quod Deus optimus maximus ita suas leges dederit, ut proprijs nostris ipsorum viribus compleri non possint non est ergo absu dum ea nonnunquam proponere, quae aequiri faeilὸ comparari no possunt, praesertim si in illis propositis a nes attrahendi lateat hoc est, si in illis vis magna insit,
qua veluti manu virtutis recta ad excelsa perducamur. Po
stremo quantum interest reipublicae, ut hoc ipsum fiatn
mo paucis dicere aut demonstrare potest suffciathoeunu, quod tali descripta ciuitatis serma plurimi acrius virtutis deant, bonoq; communi se ipsos accommodent. Nam quid Inagis accendit animum hominis quam vivacissima forma imago virtutis ' Praeconium Achillis ad studium sortit dinis magnum Alexandrum mouit, multo magis autem nos forma virtutis ad studium ciuitatis commoueret. Sed satis non est politico viro hane formam reipub. describere,adde Nihil quod ad
re Oportet vires, mores, proprietates, ossicia, leges Pergit ivitatem
ergo Philosophus in textu, eosque refellit qui aut sol m is
Optimam aut solam communem reipublicae forma descrip termittendiu
serunt; non enim inquit sussicit scire quaenam sit simpliciter optima, sed etiam oportet scire quaenam sit bona, imo scire oportet quaenam sit ex conditione atq; ut dicam ex suppo restione bona; scire denique oportet, quo pacto sit ab initio ισconstituta, quam diu conseruata, quibus legibus instructa, ebaee inquam omnia politicum seire oportet.Si rationes isto- rarum quaeras,sequuntur in textu.Primum fornis eluitatis sunt perquirendae, aliter quomodo una administratio ab altera
dijerat,penitus intelligi quidem non potest. Iterum si eses quae sunt nerui eluitatis politieus ignoret, qui potest for Legeretule, mam administrandi seeundu leges iust lyraeseriberet si mo tis ne . res populi sedulo aediligenter non eonlideret, quales tandeleges, quos ordines, quas consuetudines morumq; praecepta tradet'Si ossicia ignitates,iudicia,eonsultationes,ali allvires ae proprietates ciuitatis negligat, quibus tande modis aut recte rempublicam instituet, aut diu eandem institutam ab interitu naufragioq; conservabit' Qui ergo politicus esses contendit, operetpretium est ut haec omnia distincte&accuratὰ intelligat, nam aliter ipse errans periculose, nauem
reipub scopulis allisam perdit: quod si fecerit non erit facilEvel ipsas tabulas concussae ciuitatis saluas in portum trahere, quippὸ ut hic ait Arist. non est minoris operis ac negoth Greipub. ministrandisormam corrigere,quam ab initio nouam aliquam constituere.Si haec sint vera vi sunt verissima quanta est incuria nostrorum temporum, in quibus multi
175쪽
Miserae ciuita Hypsea caeciores ciuiles magistratus gerunt λ Qui non alitertis perditima quam muta simulachra sine voce, sine vita, sine motu ingist δ My subsellus amplissimis ciuitatis sedent:intelligo pistores,cat ponarios, sutorea, alios' infimae conditionis homines, qui turpi faenore saginati loca aliquando magistratuum in urbe tenet. Tales sunt qui melius de poculis quam de legibus, aptius de fabulis Esopicis quam de tabulis salutis ciuitatis disputent. Quid multis Ignorantia gubernatoris nauem, sultitia magistratus ciuitatem perdit.
Gquando Exquisita, quae est reipub insigniter bonae r in omparatione aliarum arti umiummum aliquid demonstrat
non existentis,quae ta- tale bonum effingentium. Contem
men conteniplatio est necessariaJ Probatur Communis,
Asmihtudine sagittarioru se pum proponentium. Ab vlu civium melilis hoc modo .. tuemium. Formas reip.rim potest distinguere. Bonos eluesn potest efficere. Bonas lcgesncu potest praescribere. Tuta civitate n5 Potest conseruare. Legum, ' Ethec qum, Morum, sq; est necesi officioriae saria,quiλ Actionu, aliter
opp. Frustra de Mnente Assutatur sed ressublica in niter bona, qua nusquam existit, est Mn ens: ergo de ita frustra distut
tur. Marorprobatur, quia omnis quaestio isquam materiam pubiectam habet. Minor probatur, quia re sublica talis non est: at nouens, est id, quo non est ergore sub talu est non ens. Resp. Primum negatur maior alios, quia de noente utilis est ab umis utatio vide insinito, is cm, negatione contra- iacensiumst
dicentium: hoc autem contingit aut cum non ens pro eme defendi utilis est di tur,aut, em qisa est oppossum non per ρ μ μ -'ς ο ibuis, Es positorum meliis intelligatur sed minorem cis, si V , 1.honen, Ampliciter boram non esse non ens, quamin novari exsitqm ex eorruptio-dem. UM non existat, causa est co ruptio hominis nou defectio ne hominis, in ipsa essentia ciuitatis .Exempli causa; nonsequitus hoc moriar non defectior guis. Non est in hae vita immortalitri propter lapsum hominis:em ς' go immortalitas non est; ita non tenet militer dicvi, non est abso-oite perfecta ciuitaου propter imperfectionem hominis ergo ciuitas perfecta non est. Opp. manas expectatio quam nustin fructussequitur ergo vanas contemplatio tali ciuitatis cuiu fructu π qu m perci 4 Λεμει et pitur Ratio est, quia talumparit talis contemptitio, ammo dium. nium defatigat, imo in desperationem'is sequentvrget. Resp. Natura non est defatigata, eis puciter optimam te periem non cernit; sagittariis ommemssem non deponit, sisemrer. scopum telo non attingit. Similiter diosus ciuis hancformam ut spes audioptimam temperiem orsignum praeclara ciuitatis ante oculos ponit,
aditamsuas omnes amones Argit, mores conformat, vitam m)- uit,9 quamuis variysiactatus casibuι nonsemper attingat, o ruriamen hoc modo ut quam optimus esse videatur, non ergo taci--sedalacritatem, non desteratione ed fem maximam virtutis an ciuium amimis haec contemplatiogenerat.
Opp. Scientiapoliticas uniuersalis, ut hoc Ioco docet Philos phussedsicientia legumsingulares actiones hominum ut est in ethi Eth.s eap. 3 icis se trudergo i scientia leges non tractat. Resp. Scient,apolitica consideratur bifariam,vel quoad hcore Duplex positimata 2praecepta seu qua tradit, sic est uniuersalis sedemo me considera. ratiua;vel quoadactum ustumi ciuitatis, orsic uniuersaliapra Πλ.
Cepta ad mores ciuium, ut medicus admorbos hominum accomm
dat. viros modo accepta leges considerare debet,generatim id iacet demonstrando optiman deciatim conseruando bonam ct com
Opp. Est iuri feriti leges legumidisserentias considerare: ergoodpoliticia non spectat. Cumentumprobatur,quia iuri fr/Υ-
176쪽
Legum eon Resp. Iuri prudentia ct scientia posetica regnata tisi deratio ad O lut subalternat posita. Ree fondent ergo interpretes leg- conisiiue adiu is si ii e M pertineto ad Miticum definitivi, ad uriffri prudentem tem eropositive. Ratio est, quia ille demonstra ex ossicio qu positive perti movi legesposita primis legum causis ac incipi' conueniant, hic
nsti vero easdem promulgat s exequitur.
Opp. Omnes legum ac rerumpub eiseumstantia cansiderare
longam requirit experientiastasicientia politica experientiam nom. requirit ergo omnes legum ac rerumpub circumstantias eonfia Ar ga, i rare non debet. Mamrionstat quia circumstantiae legum ac reru-ρ-.m aerioni inmπνθum homιnumponuntur. t rore quosp tet, quia scientiapolitica in particulari non versatin, ut docet
Philosephusper comparationem hui/GIesentia cum albs artiHuiu ronte istius capitis. Cireumstan 'esp. Circumstantia legi Me rerum . eonsiderari possurariae legum du duosis modis, vel secundumpraescriptum artis, cpoliticu asia.
Ei,hici ' γ' erat vel secundum actum iustitia fra natu, sic istas
non tractat accommodat tamen siuam contemplationem adfingis la actiones more 4mmnum mosecuta m experientiam, φιμ- semper non quaeri se ecundi scientiam rerum quam baset Re- fyondeo igiturnecessarium esse polita viro ut legum aerem v nihl P ub ' βι-- mstantiscon et qu-pra μι-- rationis, modo eonsi tamen est neces riumsemper ut confide et quoadexocutionem derandae a quitatis , quamsol m magis tibin eisinatis re quis Meest
politico. quodantea ostendimi ae liue ad istacum, 'iueiamet stragum hac omnia con eranda sectare. Dubium. At id flagris de asinam rempus cinere suam Gisiastis nouam constitueret l
rivi Maeci uehalteram utiliorum animos sua scientia probὸ instituereti agnouis
agnouit vir prudens, non minus laboriosum esse mal percepta dedocere quam artis praecepta recte perdiscere.Vt est in arte,ita est in ciuitate, quam deprauatam corrigere ut ito dissicilius est quam a sundamentis nouam constituere. Quippe si consuetudo siue bona sit siue mala altera natura Consuetudo fiat, si praua assuefactio ciuium altas radices agat, res non alto natura. iam'ardua quam periculosa erit omnes fibras euellere, more'; populi commutare. Nam ut planta adhuc herbescens flecti quidem facilὸ in rectum potest,succrescens vero in lintum non potest ita ciuitas recens instituta facillime ad vir tutem iustis legibus conformatur,malis autem moribus assu efacta rarissime aut nunquam iniquam consuetudinem deponit. Qui optat aedificium esse stabile, a firmissimo fundamento debet incipere:ita qui veliteiuitatem rectam instia tuere,prima initia quasi seminaria morum illum respicere oportebit. Nam aliter ut male coniunctam domum non in minoris operis reparare quam extruererita minorem non re, Dissicilius
quirit industriam ciuitatis reformatio quam eiusdem dc no z I
uo constitutio. Respublica Romana olim saPentur fund x a uε ἡ accreuit multum,florebat diu: at licentia Tribunoritia popu Maeeh.in L .laris facta ad pristinam administrationis se a nulla indu lib. I.cap.3. stria reuocari potuit Magnae molis erat Romanam conde Virs AEne re gentem. At maior Iapsam conseruare. Praecauere morbum res ardua non est perito medico, at laborantem curare
est dissicillimum se quidem politico viro facile est nascet tem rempub perpolire, at labentem erigere opus magnum est xvaldὸ dissicile Summa haec est aboriosius habetur a Prima rati te percepta dediscere quam benὸ prscepta discere erso dis 'ficilius est deprauatam rempub eorrigere quam ab initio nouam constituere.Sie in textu Aristo. Iterum, malam consuetudinem deponere est longe dissicillimum ergo eluit tem deprauatam eorrigere est laboriosum. Adbuc,mux xio vid PM.L legum in ciuitate est periculosa ergo multo periculosior est mutatio morum Praetere saeilius est domum findamento extruere quam ruinosam resareiret ergo dissicilius estui iam rempublicam emendare quam nouam instituere.
177쪽
Hoeipsum probat exemplum Romanae ciuitatis quae lapsia non refloruit, similitudo valetudinis quae semel infirmata non facile restituitur. Distinctio.Qudd dissicilius sit rem -' Ratio in illis similibus quae antea distincte pub.deprauatam cor explicantur.
rigere quam nouam Experientia, qua legum motumque m constituere pro stlatio admodum est periculos ubique cog-hant noscitur.
Opp. Correctiose emendam est paucorum, constitutio verio est omnium ergo rempuk deprauatam corrigere non est discibus quai nouam constituere Antecedenspatet ab interpretatione eorum qua eo riguntur constituuntur de nouo Ratiosequitur,qui/facilius est pauca quam multa in ordinem redigere. Resp. Difficultas ista non est reffectu paucitatis in rebus,sed re-- fectu mersitatis in hominibus, quos mala conssetudo magis qua noles premit.Quamuis ergo constitutiosit omnium c rectio vero paucorum: quoniam tamen in ilia est quaedam ciuiam propensio ad bonum,in hac vero illorum deprauatio, hanc muli distis iliorem esto afirmamus. Generatio a D Poliritim est eae minente res nouumfacere quam rari
sellior iam ni sua eressea constituere rempub se nouo est ex non misens Muumfacere, corrigere nessu mre id Heclinantem reis siluere ergo difficibus est empia' de vivo constituere quam in dem deprauatam corrigereum emendare Uuaior constat, quiet . neratio est optumatura dissicilius quam alteratio Minorprobaim;
quia constituere de nouo rempublicam estis gener carrigera verio e sis adterare. Natura poes Resp. teneratio non es opus natura disse. squamalteratis,fleens undique vim M temtam natu spectes. Ratio sp natura non mininefficax est in ternis quam in externis rerum acquirendisformis. stes a deo igitur hoc argumentum non tenere a comparatione, imbormo deprauationem re M. Volii alterationemstapotisu cor
ruptisxem esse rei L. Et vis med in impossibile m tuum ado tam reuocarerita estpositico via asscite remptiblicam nuptam adrectum ad inrationissor reducere.
.CAP. II. si tyrannissit deterrima inter labes reipublici O C caput in tribus consistit, neniape in descriptione tyraΠΠjdi , in Cap. diuisio.
reprehensione Platonis, in monstratione ordinis quem in s quentibus praeceptis sequetur Phialosophus . Sed antequam ad y Pol. 3. e. . rannidem describendam venit, su Ciuitas recta, perius allatam diuisionem reipub. I On recta. in rectam mon rectam paucissi ι' 3 ς γ.mis repetit, docetqtie se rectae reipublicae tres declarasse species totidemque non rectae, quae labesin transgressionesciuitatis vocantur.Recta sunt ut regnum, optimatum imperium, ea quae communi nomine respublica seu politia dicitur; non rectae ut tyrannis, paucorum potentia, timocratia, in quas tres illae priores aliquando labentes cadunt. Nam regni lapsus in tyrannidem, aristo eratiae casus In Vid.Pol.3.e. Ioligarchiam, politiae ruina in populi furorem vertitur, o S Machia: rumq; conuersio iteru in tres illos meliores status forma' Liu. ιιo.I. a. administrationis reuocatur.Sic tempora sic imperia,sic reru-pub status suas vicissitudines&conuersiones habent, fluitti refluit humana potentia, nunc in altum surgit, nunc tandem in cinerem commutatur, sic rotas agit natura, sic hominis prudentia cadit.Sudhφc in proximo libro ubi de con uersionibus rerum pub agitur Iluculenter patebunt. Nunc sequitur tyrannidis descriptio seu eius dei in eum reliquis administrandi formis comparatio, unde haec quaestio qua nune tractamus agitatur Vtru tyramala sit inter omne reipu.lab. . Ionoὰ deterrima'Deterrima esse Arist.hoc loco assirmat, ra-Tyi ,es, de
tion q; ab oppositis duct1 sic probat. uicquid optimo ma '.
ximyopponitur idipsum est deterrimur sed tyrannis opimaae administrandi formet opponitur: ergo tyrannis est deterrima.
178쪽
Monarchia omnium adis ministrationu
augustissima. Monarchiae Tyrannidis Antithesis.
Propositio tenet a loe eontrariorum, qliorum opposita est natura . Assumptio probatur, quia tyrannis et pestis monarchiae quae omnium administrationum est longe augustissima. Est enim monarchia beata ciuitatis constitutio, est tyrannis ipsa ciuitatis lues atque miseria est in monaris chia rex aut consilio admissus aut successione designatus,est vero in tyrannide truculentus leo; in monarchia proponitur virtus, in tyrannide triumphat scelus leges in monarchia ais pertὸ loquuntur, at in tyrannide oracula ciuitatis silent; in regno communi bono studetur,at in tyrannide populus opprimitur.Quid multis λopponuntur haec duo per omnia:e go monarchia existente optima necesse est, tyrannis omnium pessima habeatur Hactenus ex Aristotele generatim, nunc speciatim ex interpretibus hoc ipsum probo, irimu ab instinctu naturae,quae tyrannidem ut monstrum abhorretae detestatur videre hoc licet in multis, maxime tamen in
homicidis, qui naturae digitum indicium tremebundi sugiunt.Quis quaeso hoc ignorat,interfectum prssente homicidi sanguinem ei dere A quaero sanguinis effluendi
causam aliam certe dare non potes praeter Deum ac natuis
ram, qui homicidium &tyrannidem hoc modo produnti
Hoc modo execrantur oves lupum,quadrupedes leonem, ues aquilam, urtica marina securim, tota denique natura
diosam tyrannidem, crudelitatem ut sibi maximὰ perniciosam inimicam fugit. Est ergo tyrannis ut naturae ita eluitati infestissima. Nam ut ab efrectis disputem,qualis est quam miseranda ciuitas in qua tyrannus regnat Nonne in illa oppressio multitudins, effusio sanguinis, ordinis conis fusio,violatio legum aeram omnium perturbatio inestλ C put Pompeii vi, placuit Caesari, Cieeronis eaput Antonii furori non satisfecit,triginta senatorum eapita in primis sediculis offerebantur Mario, Nero senecam praeceptorem neueuit, matrisque suae viseeras hori endum est dictitio vulnerauit;hos actus,has serenas tyrannidis tragaedia habet.' ergo ciuitati in qua tyrannus regnat.Porro quid obseero magis lasestum est humanae naturae quam atrox iuerina erudeo
litas'Ratio in homine non furor, mansuetudo non immanutas secundum vim naturae principatum tenet. Quanta est iis gitur declinatio a natura cum leo ex homine, ex mansueto tyrannus fiat Est ergo tyrannis non solum contra naturam in genere, sed etiam contra rationem in qua maxime essentia humana cernitur. Si hic stragem multarum ciuitatum, uae fulmine tyrannidis perculsae ceciderunt, ante oculose pingerem, in immensum accresceret oratio mea, lachrimae temporum,lugubres vestes maiorum, miserabiles voces Wclamores multarum ciuitatum maxime execrabilem hunc statum reipub.esse declarantae stes huius rei sunt omnes historiae quae Dionysios, Phalarides erones, Heliogabalos aliaque portenta mundi nobis descripserunt Nihil hic dicam de sacra philosophia legeq; diuina, quae Antiochum,
Herodem,aliosque truculentos tyrannos virosque sanguinis frequenter meminit. Concludam verbo, tyranni est qu si Πρ,nni, idε vipera concepta in utero ciuitatis, nam ut vipera in lucem ciuitati quod non editur sime ruptura matris: ita tyrannis non existit sine i per matrLruina& interitu ciuitatis. Est ergo tyrannis omnium admi he 'i Τ δ nilliationum pessima siue cum bonis siue cum malis reipu.sermis comparetur: cum pessimam dico,intelligo paucorum potentiam,populique insiniam furorem prauitate acie nicie ab illa superari. in occurrit secundum,quod in b0ς,εν Ehenso capite traetatur,nempe insinuata reprehensio Platonis qui Platoni, . dicebat popularem administrationem esse pessima, si com Platii polituparetur cum rectis: sin vero cum non rectis esse optimam. Q. Quasi diceret, rectarum rerum publicarum est una deterrima,cum tamen nulla sit mala, ste non rei harum est una optima,cum tamen nulla sit bona; omnes en in rectet reisublicae sunt bonae quamuis radus quosdam persectio labent, omnes non rectae malae dieuntur quamuis una illarum m...t peior deterlorhue in eomparatione unius eum altera in eo
dem genere habeatur Tertium quod ble agitur est demonstratio ordinis quem in sequentibus tradendis praeceptis Methodus Arist. proposuit Primum inquit distinguendum est quaenam Aristotclierusint differentia rerumpubliearum, deinde quaenam respubli
179쪽
ea sit eommunissima maximeque expetenda praeter illam optimam quam descripsimus Peroptimam hoc loco non solum monarchiam sed etiam aristocratiam intelligit, quia hae duae administrandi serma eadem lege virtutis deuinctia untur, reserunturque ad idem bonum ciuitatis. His exposi- tis inquiu videndum est quaenam gubernatio cuiq; popu-
lo acc1uitati conueniat,&qualis is debeat esse qui alus prae- est; tandem vero cum horum omnium breuis ac dilucida fia- sta fuerit mentio,conandum est, causae evertentes conservatrices rerumpub. adamussim atque ad viuum deline entur; quibus cognitis multo tutior in quovis statu reipublicae administratio erit. Postrem,ne seges ciuitatis penitus negligeretur, ostendendum est quibus artibus quibusque morb.bus imbui ornari debeat iuuentus, in qua flos reipublicae crescit,spesque suturae ciuitatis emergit.
Persona gubernans,&sie est omnium administratio num pessima,quia per vim aut fraude imperi occupatur. Persona gubernata, sise est omnium miserrima, quia populus opprimitur. Materia tractata,& sic est omnium deterrima, quia inissa virtus extinguitur. Finis proposita,& sic est omnium funestissima,quia b num eluitatis in priuatum usum conuertitur. Comparatio facta, se est omnium pernicioeissima, quia per omnia monarchias quae est opuma constitutio
reipub opponitur, ut sup-iu multis argumenus aperto hostendimus. Dranis quot In tyrgnide. nominibus fit spectantini possima.
opp. cmerinae aliquamis est uisese Meessarium is eluitate. ι sim non es omni tessimum: μ tyranni est aliquando utitas
est nec tria in cimtaterergo tyrannis non spes a. c Maior con-wide pil stat,quia utile c- honesto recessatrium cum virtute coniungitu cap. o. inreprobatu arma tumultuantestatione ciuili utilis neces
Dicta V ς Hasismiura, qua nihilaliud est quam ainobata Frannis,
Resp. Urannis nunquam est auritisi aut neces ria, ne tum quidem cumseditio σιωructistestinasemam, neque est dictatura violentat annis, siavoluntaria, iusta, ct approbataseueritvi. uuia πὸ dictatura tyrannis nominetur, hino quia distator in Qu*modo a
tempestateseditionis vita necis potestate habet,ο viqi in an 'a
reipui procelia pro arbitrio ornonsecundism leges regu in hoc ' Lmen a 'rannide Afri,qtio illaselum malos seditiosos Oac vero bonos grsu Hos adcarnificinam trahat. Opp. ligarchias timocratiasiunt deteriores tyrannide ergo
tyrannis non est deterrima. Antecedensprobatur, quia is t- Numerus sunt deteriores in quibus plures tyranni regnant, quam qui Unum get nefas. solism tyrannum habent:sedin ollarchia δ' timocrati sunt plures tyranni, in tyrannide ver es olum unus ergo ollarchia r timocratiasunt deteriores 'rannide Minor huius f Logismi paret,quia in ollarchia furorpaucorum, in timocratia insania st furor totius populiprincipatum tenet.
Resp. maristocratia st democratia nonsiunt meliores reipub. firma quam monarchia,quoniam in illisplutos hac νη-jU Ur Non quot,sed sudiose regnat ita sitrarchia fiamocratia nonsunt deteriores a quales tria ciuitatu quam est tyrannis, esin id plures, in hac unus -- perium raptimctpro arbitrio teneat Rcusos,PMuti mi, Vialia Ab Aiainita est vis virtutum istersa in cateri zita in V nnide om i lonnium vitiorum contario nes, quae in eisquis non rectis adminis nasormis magis dissipatur. Opp. uuae-s administratio ma ime ciuitati nocet est omniaxm deterrima sedfurissa populi administratio maxime ciuuati m Vide Bodin. cet ergὸsioriosapopuli adiministratio est omnium deterrima.osnor de reipub. probatur,quia infuriosepopuli administratione tyrannidia vis a lior inesta elusi vehementior ratione multitudinis, qua niue sim conssirans totam cristatem concutito deperdit. Resp. Vasasuppositione hoc argumentum duritu , nam minino nulla est talis administratio, is qua tota multitudo uniuersimor siectimfurit. Nimocratiastu mala gubernatio populi est in
qua fautoribus populi tribunisi plebis classes reipublice commim tuntursedis his magis Assipatumvis vra uis quamsi τηι
180쪽
ca sit communissima maximeque expetenda praeter illam optimam quam descripsimus Per optimam hoc loco non selum monarchiam sed etiam aristocratiam intelligit, quia hae duae administrandi formae eadem lege virtutis deuinciuntur, reserunturque ad idem bonum ciuitatis. His expositis inquiu videndum est quaenam gubernatio cuiq; populo ac ciuitati conueniat, qualis is debeat esse qui alus prae- est; tandena vero cum horum omnium breuis ac dilucida fa- sta suerit mentio,conandum est, causae evertentes conservatrices rerumpub. adamussim atque ad viuum delineentur; quibus cognitis multo tutior in quovis statu reipublicae administratio erit. Postremis ne seges ciuitatis penitus negligeretur, ostendendum est quibus artibus quibusque mombus imbui & ornari debeat iuuentus, in qua flos reipublicae crescit pesque suturae ciuitatis emergi
Persona gubernans, &se est omnium administratIo
num pessima,quia per vim aut fraude imperi occupatur. Persona gubernata, sise est omnium miserrima, quia populus opprimitur. Materia tractata,& sic est omhium deterrima, quia in illa virtus extinguitur. Finis proposita,& sic est omnium mnestissima,quia b num eluitatis in priuatum usum conuertitur. Comparatio facta, sic est omnium perniciocissima, quia per omnia monarchiae quae est opuma constitutio
reipubJopponitur, ut sup-iu multis argumentis aperte hostendimus. Dranis quot In tyranide. nominibus sit spectantur possima. vade pota.
opp. 'quid Miquando est utile est Meespirium metuitate, ἐ-um non est omnino pessimum: sed tyrannis est ad quando utilis
est necessaria inc laterergo tyrannis non spessuma tata reconstar,quia utile cum honesto,=recessarium cum vnrtute coniungitur. Minor obatur,quia tumultuante editione ciuili utilis ct neculiaria est dictatura, qua nihilaliud est quam 'probna tyronis, τι Ra inalges iam definier t.
Resp. annis nunquam est aut utilis aut necessaria, ne tum qu iam cumseditio ciuiluin intestinasemat neque est dictatura violenta tyrannis, seduoluntaria, iusta , cst approbataseueritvi. uuod vero dictatura tyrannis nominetur, hi sit quia distatoris Qv omodo a
reipuL procelia pro arbitrio ornonsecundi m leges regit in hoc si iti mena 'rannide differt,quo illaseolism malos seditioseos Nec vero bonose studiosos adcarnificinam trahat. Opp. ligarchia Urtimocratiasiunt deteriores tyrannide ergo tyrannis non est deterrima sentecedensprobasur, quia κυβι- Ν umerus a sunt deteriores in quiriti plures tyranni regnant, quam qui Unum get nefas. solum tyrannum habentsedin ollarchia, timocratiasunt plures tyranni, in tyrannide vero Mysorum unus ergo obgarchiae timo se cratiasunt deteriores Vrannide Minor huius bEogismi paret,quia in ollarehia furorpaucorum, in timocratia insania orsuro in totius pubprincipatum tenet. Resp. aristocratia fidemocratiamnssent meliores reipub. firma quam monarchia,quoniam in illisplures ,hac νη- iuste Non quot,sed sudiose regnatria obffarchia ortimocratia nonsunt deterioressa qualesim ciuitatu quam est tyrannis, esin idisplures, in hac niuimperium raptimopro arbitrio teneat. Re so est,quia ut in monar i. , ebia unita est vis virtutum,distersa in cateris. ita in tyrannide om sibi. Τπium vitiorum contagio inest, qua in reliquis non rectis admini-srand ormis magis iussipatur. Opp. uuaeungadministratio maxime ciuitati nocet somniisum deterrima stafuri apopis administratio maxime ciuitati no Vide Bodin. cet. ergo siuris apopuli ad inistratio est omnium deterra et umor de repub. probatur,quia insuri apopuli administratione urannidia vi m ire inestumpe tua vehementior ratione multitudinis, qua uniue fim conssirans totam cristatem concutit 'deperdit. Resp. Afalsasuppositione hoc argumentum ducitu , nam om--ο nulla est triti admisistratio, in qua tota mustitudo uniuersimo collectim urit Tmocratiastu mala gubernatio popis est in qua fautoribus popuὼ tribuni ii flebis claues reipubtica committuntursedis his magis Assipatum vis tyramidis quam si uni N