장음표시 사용
161쪽
Aristoteles de monaret ita fuerit, de quam apertam viam de illa disputandi latius iam patefeceris .
Distinctio antea tradita suit. opp. Nulla virtus est a natura ergo monarchia --ymptovi tristem non estu cenda naim M.Antecedens est Philosophi a.αthieorum Arguments equitur,quia alia ratione hoc loco non ais
Resp. Nonpropter virtutem qua est habitinodproptersui eo
seruationem qua est naturalis actus,unius monarchia hoc loco a M. rura duitur.Quaree virtus 18sa non is naturalis,ciuitatu tameeonseruat ορα - virtutem esinaturalis hoc inde euenit, quia virtus mavis conseruat,vitium magis corrumpit naturam rer-νω
opp. Hae quaesis ante discussa est ergo otiose hic uerum domonstratur. Res INegenerat de omni monarchia, Ne Lyeriatim de ex cellentis viri metperio agituri,illic quaritur an monarchrasit optimus satin ciuitatu, hἱ vero an unitu optimi viri imperiissit naturale. Opp. Imperium talis viri ut ais est tumiae: ergo obsequium quoque erit naturale Ratiosequitur 'via mperium stobsepuum sunt relata qua eodem mori sciuntur . Resp. Non negamin virumselfi ciuitatis, at pernegamu si NT βίαι hominis re fectum habeas. Naturale est imperium ressinurale, homini i mraxu clymam rapui conseruatione est salute habet et in obsequis liberum ciuilibbertaino aliter qua inpotentθsamm ab interum cernisuri
Virum Jecies monarchia recte assignentur
'mae 'θεια, AC TVS occasionem ex his quae Mon He modo de excellenti virtute viri dixit Philosophus de monarchia seu
unius imperio pluribus nunc agi parteq; vltima huius libri in eo statu fusius explicando consumit.De m narchia primu agit secundu D.Tho. mam, quia illa constitutio ciuitatis est omni optima veluti mensura
reliquarii perseetissima.Ηec forma administrationis in quinisque
que species hoc loco diuiditur, nepe in Laconicam, Barbaricam, Aesymnetiam, Heroica Pambasileam: quae omnes&sing iis tam diis iacte: tam perspicue tradiantur in textu, velongius verborum4 expositionis filum aut pensum trahere, eis et taediovi molestia animos lectorum nimis defatigare. Si genus huius diuisionis scire desideres, existimo ana- Iogi esse in significata, nam secundum prius sosterius ut aiunt)nomen monarchiae his formis conuenit; hoc quido constat in principio alterius capitis, ubi Philosophus has omnes ad duo capita reuocare contendit. Sed ut m dine de singulis agamus Monarchia Laconica verbo definiri potest dietatura seu imperatoria potestas in bello iusta neces ria. Laconica dicitur,quia Lacedaemoni filia,saeuiente hoste, utebantur. In hoc regni genere non absolutam rerum omni um,sed circumscriptam ac definitam autoritatem reges habere debent. Hoc probat Philosophus ab exemplo Asa me- nonis,qui cum maledictis ab Achille incesseretur contumeliam illam ferebat patienter in concione populi, at postquaegressus est ad bellum hanc legem tulit. Quem longe a pugna ad naues issecedere cernam, Non volucrum effugiet morsus,rictus, voraces, Mortis me penes arbitrium est ismma potesto. Quid multis Laconica monarchia est imperium militare cum summa potestate vitae ac necis: hoc imperium est tam utile, tam necessarium in omni republica,ut sine eo neque hostium fulmina dispelli, neque intestinae seditionis semina sunditiis extirpari possnt obseruandum hic est, quod Aristoteles intextu doceat,reges in hac forma non soldm potestatem vitae ac necis, sed etiam rerum diuinarum religiosam quasi curam sibi mandatam habuisse quasi diceret, bellici imperatores non omnia pro suo arbitrio agerent, iram iurorem manes ipsius belli semper ardere non permitterent, clamore hostis , effusione sanguinis sem per non caperentur, hoc potius cogitarent se Deo in dici omnium subiectos esse, ut illius metu perculsi armis ad salutem, non autem ad perniciem iustein religiosa
Lacinica, Barbarica, AElymnetia, Heroicast
162쪽
Discrimina Monarchiae syrannicae, Barbaricae.
Religio in Bel terentur. Religionem ais requiri in milite rerumque di-la uinarum curam in Martes Insanis profecto deliras muti tum,confusio in bello,religio in pace vivat Antiquum obtines. Sed audi, bellum ullum csse debet ergo religione non careret .Qui enim ad verum bonum ciuitatis tendit, si a perenni fonte bonorum omnium penitus declinet ξ Sancta olim Cie.de offlib. apud ethnicos iura belli firma inuiolata pacis suerunt se 1.&de senect dera.Sed Deus bone bireligio Reguli,qui potius quam m an rhariCa dem lios ' violaret,ad hostis dira tornient se recipereti se cunda species monarchiae Barbarica dicitur, herili imperio admodum similis & cognata Atyrannide haec in tribus m xime differt, primum quia inuitis non imponitur, secundo quia in ea secundum leges vivitur,tertio quia rex non ut ty rannus a suis defenditur. Primum probat Philosophuscxemplo Asianorum,qui seruilioribus ingeni js nati, herile imperium facilius quam Europaei serunt; & certὸ multi ita sunt a natura ad duram seruitutem conliit uti, ut quamuis seueri us aliquando tractentur, morem tamen suis dominis sine omni grunnitu murmureque gerant. Si olim Persae, sic hodie Moseouitae sub suo rege vivunt, non inuiti ei obtemperant,non inuiti mores legesque pati tae obseruant, non inuiti personam sui regis satellitio defenduntiat in tyrannide eon. trahate omnia fiunt a tyrannide ergo hae e species regni na- Εsymnetia tura differt Tertia monarchiae speςies Aesymnetia dictav. Dictatura nius definitur imperium suffragio concessumo confirmat Distinguitur a barbarico qubd illud iure haereditario traditur hoc ver,suffiagio demandatur.Si olim Mitylenaei insulares illi Pittacum unum e septem sapientibus contra ex les suum regem elegerunt, quem postea ut hic scribit Arist..Heroica Alcaeus poeta Antimenides furiosis carminibus irriserunt. Quarta regalis imperiispecies est heroica,quq administratio heroum temporibus per suceessionem, ut ius haerediatarium floruit. Huius imperi,primas causas opinione suar censet Philosophus, nempὸ magnificentiam in collocandis
Vid P multis beneficias, sapientiam in nouis excogitandis scien RI' IRRin i lithielitam in propulsandis hostibus, prudentiam id diu
persis congregandis hominibus nam cum principio rerum excellentes egregiiviri optime de populo sint meriti, aut artes inueniendo, aut ab iniurijs hostium de sendendo, aut barbaros more belluarum vagantes in maeniain urbes congregando, factum est ut illis illorumque propagini regna in perpetuum concederentur. Hinc Saturnus, Iupiter, Hercules, Apollo,Bacchus, Minervavi Ceres inter deos deasque antiquitus numerati sunt: non ob aliam ut opinor causam quam quod inuentis suis vestigia perennis memoriae
posteritati reliquerint. Sed quid prophanas historias quaeropLegimus in sacris literis Ni mrod alia via sibi procurasse imperiums venator enim robustus fuit,populosque vi xarnus sceptro subegit Sequitur in textu descriptio ear rerum qu et ad hunc statum heroici imperupertinebant: primum requirebatur ut summam authoritatem in rebus bellicis obtinerent, secundo ut aerifieiorum quorundam curam suscipe rent, tertio ut quaedam aera lacerdotibus permitterent,
postremo ut iurati in rempub sanct & religiosi officium obseruarent.Sed ut aliquid hine fructus consequamur, pauca de his quatuor dieam, primum sanὸ optandum est ut rex heroico spiritu sortitudinis suam patriam defendat, ut inuicto animo hostem inuadat, ut intrepida manu sceleratos ac seditiosos in eluitate seriat; si Hannidat ad portas pulset opus
est ut lacertis Scipio, si Catilina in urbe maneat opus elisi verbis disertis Cicero animose pugnet. Tum cives in hostem ferociter volant cum suum regem sortiter pugnantem vident, in pace prudentia in bello regia sortitudo cernitur. Ut ergo reges in pace quietis palmam habent ita in bello rerum maximarum curam sustinere debent. De sacrificiis quae .sacrificiά hic requirit Arist. nihil dicam, nam impiadi superstitiosa fuisse scio. hoc unum tamen dico,si ethnici reges sacrificia suis daemonibus immolarunt quantb solennius, quanto sanctius christiani reges in pace & bello diuinum numen adorarentpConstantinus imperator in ipso bello defixa in Christum mente signum salutis vidit, at Iulianus Apostata sui me a Io
uis dextra demissum sensit. Quid sibi vesit Aristoteles de se
Quatuor oboseruanda. I.Fortitudo in
163쪽
3.Sacra a cris quae ad sacerdotes ion ad reges pertinent' Prosecto ce dotibus nescio, illud tamen icio in Oziae fronte lepra apparuisse, qui Pς miss*- cuin rex esset vi sacerdos tam nunc ensum obtulit.Nadabac 'Ch φη ς p Abihil noua thuribula obtulerunt,thddchiscente terra ho
Leuit eap.ro rendum est dictu)viui ad inferos ceciderunt. Meminerint re- Reges gerunt ges,meminerint inquam Caesares se non olum politicae iis
cura Ecclesie uitatis, sed etiam caelestis regni, id eli ecclesiae curam comisset ς p Α'. missam sibi habere;&it illius ab Atili patres;ita huius a do- , Maea I mino nutrit uvi nutrices dicuntur Si conseruent,si alant,oMeium praetant:si vero spolient&expilet, manumquam Bauthasar vidit in pariete,equum quem Heliodorus sensit in aere ante oculos ponant .seatq; manus oculos a consecratis decipenitus remoueat. Nam vetus illud est Qui semel deo conis secrantur,in humanos usus couerti non debent. Postremus hoc loco obseruandum ponitur,est quod reges olim iurati in Iuramenta regnum fuerint.Sceptrum regale virgula iustiti et est,non sν num inanis gloriae. Qui sceptrum capit regnum habet, qui regnum habet sphaeram grandem in dextra tenet, ut vero iuste teneat,ciuitas a rege sacrum iuramentum postulat,hoc auten idcirco facit, ut non tam potentia quam conicientia in ciuitate imperet. Attendant ergo Caesares si in priuato conscientia mali sit mille testes,quot sutias in animo sentiet magistratus, si iuramentum quo obstringitur ciuitati omniano negligat contemnat Si bona ciuitatis, si iura, si leges
violeti Privatorum facinora merentur crucem: ergo Caesarum flagitia merentur gehennam. De quinta specie monariss Pambasoa chiae quae Pambasileaiicitur proximo capite agit Philos phus hanc autem per se tractat,& quia perspicua est, quia alia quaestiones ad eani spectant quae huius capitis circuitu facile comprehendi non possunt Distinctio quaestionis.
Absoluta&hbera, qua rex in ciuitate paterino mo regnat, lare vel iusta Pambasilea,vel prope ad 'Potentia diu rannidem accedens Barbarica dicitiarinum est aut Cireuscrip- Militaris,quae Laconica
ta, quae est e Popularis,que AEsymnetia appellarunaue Ciuilis quae heroica
opp. Laconica st absoluta administrationis forma sunt verae fecies monarchia,utpostea docet Philosoph- ergo non es ista vera diuisio. Resp. Non absendimus hoc d uisionem essegeneris in veras 'e-ciesse ut antea dix/mm analogi ins significata, quae modum cst rationem fecierum habent. Opp. Barbarica administratio ιγrannis est ergo monarchia ste polries dici non debet. Antecedens probatur, quia Barbara reges sciues viseruos tractant Argumentum tenet, quia monarchia cr rannis natura asserunt.
Resp. Te Barbaricam ad ministratione hoc loco non immamivi Quid Barbati. fumo tyranni,sedauthoritas regisseueri intelligitur. Multi e ca adminiages Maeseuerius cumsuis agunt iaspolitice S sapienter: nam sty xi' gentes quas regunt propensaμnt ad barbariem licentiam1 morse, ut apud Indos est Persaου, multum proculdubio populvi contumax O rebellisset,sinustu eueritatis iugum 2 legem teneat. Opp. Barbarica arimnistratio 2popularis illa qua Aosmaretiae tacitur in nugis distinguuntur ergo ut hecies monarchia distincta non recte assignantur. Necedens pro tur , quia reges in trocli genere ea undem rerum curam halent, nempe bessicarum cta uia
Resp. me iuuenera pluribus ae serunt quam hoc arsumem i. - . tum docet,nam Tarbarica atam stratio haereditaria, Edmnena vero voluntaria dicitur: ilia quoqueperpetua, hae solum adtemp- Barbarieae genianet;illa res omnes in ciuitate vacsolum res definitas 3 olim di- Est mnetiae. Elamma apud Romanos tractat. Dion Halicanopp. ause monarchia heroica non recte enumerantur ergo.
Resp. ristoteles enumeratiusta non iniusta ea imprest, fatendum quidem estprimos obm reges utrit Iustinu suis pro θs possissimi νη-suisse contentos hinc Nimia Asserismum rex am- mAtisu primum bellum gessit primumi impressit nummum, quo Iustinia.r Zomastremo Ad iuberauit quo uniuersum dum turpi-
164쪽
Rom. 3. Truncus Rex inter Mnas.
ter eorrvit, vere dum sane est ne vispec-ia prura tententur, qua iustioribus mediys comparentur imperia.
Og rex neciso vita potentiam in silues hahat
D Is TRICTUM gladium rex sua dextra tenet aequorsum quaeso si nullam vitae, si nullam mortis potentiam in suos ciues habeat rauidpan rex inter ciues ut truncus inter ranas uiuiimn liciores,secures,gladios,cruces,tormen.
ta habet ut multi seditiosi in ciuitate vivanti Certe ita non est, nam rex non inaniter suum gladium gerit,sed ita gerit ut non boni sed mali, non tamen omnes mali sed seditiosib noq; communi ciuitatis insesti aetem istius gladissentiant. Sunt enim ciues mali qui sibi nocent,ut inuidi,qui legis pqn1 plecterentur sunt ciues maliqui alios laedunt,ut seditiosi,qui regis hoc gladio tollerentur. Vis haec ut probem' Sic paucis accipe Partes putridae totius corporis abscindi debent ergo flagitiosi ciues. Argumentum probo, quia ut partes sunt re spectu corporis:ita ciues sunt respectu ciuitatis. Si ergo dico liceat partes corporis obtruncare,multo magis principi licebit perniciosos ciues occidere. Praeterea id licitum est quod recta ratio & iustitia iubent sed recta ratio justitia iubent ut mali e medio tollantur. ergo malos e medio tolleis re est licitum.Assumptio probatur,quia ratio Justitia a ime iubent ut communi bono ciuitatis consulatur,quod fieri non potest si insigniter mali in ciuitate vivant. Postremo belluas licet occidere, ergo etiam & seditiosos ciues Ratio sequitur quia ferocitas peccati omnem usum rationis tollit, homine' bellitis deteriores facit Si ergo belluas occidere liceat ad usum hominis, facinorosos licebit condemnare ad salutem ciuitatis. Hue addi potest quod sacra philosophia hoc ipsum iubeat, nam aliter quorsum in sacris diceretur, maleficos non patieris vivere, iterum: obedite regi, nam Histra gladium non gerit 'Exempla in hac re non desideran
tur, nam ubiq; gentium in omni imperio distri hie gladi-
principi stri gendum rat. seditiosi pr.ditores belluis peiore Roma p.r3
us vivit. At dice quid haec ad Arist.Multu an Φ. nam in textu ait.Rex vitae' necis potestate habet. Haec ergo scripsi, nosolum hane potestatem habere, sed iure eandem venuicare posse argumentis probem.Quid λan solum reges hanc potestatem habentURespondeo visua&per se habere. Cur ergo iudices alijq; magistratus hoc ipsum agunt λRespondeo quia reandem authoritatem a regibus concessam habent.Dic quς- se, non licet priuatis aliquandb suos hostes occideres Certe idere an non licet. Quid si videas proditorem insidiantem prineipi P μμ vi non licet occidere'Licenqui haec cohaerent' rectὰ:tum enim Insidiantem non ut priuatus homo de hoste meo, sed ut magistratus de principi licet hoste ciuitatis supplicium sumo.Expedi hoc unum. Quid ii 0 Hiς lud est ySi quis seipsum csdat, est hoc iniustum Est certe.Rationem redde.Ratio in promptu est, quia sine ordine iustitie '
ciuitatis membrum partemq; tollit Placet mihi valdiliae d. r '
tua conclusio, nempe quod principes necis potestatem in malos habeant, quodq; nec priuatis ut suos hostes,nec decperatis ut seipsos occidant ullo modo licere putes.
Distinctio. - similixudine partium amputandarum 2 eorpore.
Od neeis p Ab inretitu civilis boni,si mali permittatur vivere. testas penes re- in comparatione illorum eum belluis gem seprobatur testimonio diuinae philosophiae quae malos et medio tolli extirpari iubet.
regibus potestatem necis est causa mais ergo dare regibus potest . rem necis est quos ipsium malum. ire tenet aloco topico.Q-- ω ausa tatas esseti in bonis st malis. Visnarrobatur, quia, gem crudelem ct tyrannum reddis, ut leuissimo de causis infensis seu ciuesferiat.
165쪽
Opp. mcqrud repugnat druina iustitia approbari non debet ut bonum seu talu potesta vita ac necis repugnat diuina rustitia ergo rasis potestas approbari non debet ut bonum . Uuaserpatet, quia vera bonat humana a prima veritate bono, incommutabist unt,eos tendistist reuertuntur. Minorprobatur, qu aprimum bonum omnibus rebus esse Ur bene esse dessit, di conseruat ut d cent ilosophi est non deperit. Resp. Aprima veritate bono ,--o omnis humana veritatu ac bonitatis persectiosuit,eὀi ut ais: reuertetur:idιquos nostra m- primam causam rebus omnibus esentiam eiusdemi conseru C sep η io,,em indulsisse, non tamensequitur quin homo ab hac Veritaισέ. a. ''' G, bonitate deci nas iuste video ac ciuitati infestiuspumatum ausa Dium: iusti ergo istus mais non est iudeo qui dat esse bene esse edesymbo metie consonum, qui Jesuum in non esse, bonum in malum commutauit: non est lim M Jαις ς is eoirarivsequetius consonu diuinae iustitia malos e medio tollere. Opp. Quodperste malum est non licet:sed hominem intersistere est perse malamis ergo non licet Minorprobatur quia hominem interficere est optimum natura vitio essectum inrrumpere, quod per siemalum esse videtur Resp. --nem occidere spe emadumse emicissum homμλ. - la emtineres ciuitatis quidem bonum. Iudex non homine Muia
Ee: mih tium extirpare contendit sedcum in multis hoc fieri non potest sine
malum,ciui nece corporis, sapienterprascriptum est ut pol uspars napereat au bonum. quamvr totumpraceps indiscrimen ru/t.
Opp. me potestas est coutra chamitatem ergo non est licita. iste edens Matur,quia charitatis assecimariuens esto omnes
Reip. Ludis, nam etsi charitatis ecti ead-ies diffundat sivi vino isterquam ignissingulosisse contendat vertere, rectσtamen eum hoc affectustueritas iustitia constet 2 copuletur nam ebaritas utiqua permisit inania Ba esse crescere,ius messores sim eademMimmis tamdem cossumere. Quare sciri cistem ad tempus aferat expectau ρ- tentiam men nonse
Charitatis affectio. Mati.I3.3
Vtrum ciuita melius ab optimo rege quam as optima legeia ministretur' An expotitus cessisne quam electione terea risul VI Nque in hoc cap.proponuntur, Cap.diuisio
enumeratio eoru quae ante de sor in. .Parie
mi rei p.dicuntur, optima ciuitatis administiatio,defectio legis,succeiasio principis,eiusdeq; fidelis conse uatio. Enumeratio in stote huiusca. aperta est,nempe quod constet mo narchiae esse . species, quarum Prima heroica,altera Barbarica 3 ty rannis quaedam in electione multitudinis constituta. . La Pamb Seiaconica quae erat perennis quasi dictatura, postrema verere si ' μὴ'gia quae quodamodo paterna domestica appellari potest. Haec omnia genera ad duo reducit, nimiru ad hoc ultimu in quo plena potestas imperatoris cernitur,&ad Laconicu, in ri quo an dux perpetuus sit utilis ciuitati quaeritur.Ηa enume- ratione sequitur optima administratio, de qua mouetur haec Prima quaest. quaestio,an melius ab optimo rege quam ab optima lege γ Erb. .cap. Imbernetur respub. Primum arguit contra administratione te P0 3 AU Dagis, quae solum uniuersim de rebus loquitur et arguit con R 'tra administrationem regis, qui plerumque affectibus vinciatur ac superatur; quare ut lex gubernare non debet quia deficit in singulis: ita rex gubernare non debet quia perturba-m tionum faculis inflammatur. 3.quod proponitur est desectio s. aer' tegis, in quo loco quaeritur, An unius vel plurium authori. eate legu desectiones melius resarciatur Melius perplures .... o
nus, e quia multitudo corruptior quam unus manet ne.
fartum quod in hoc capite tractatur est successo regis, id Osorium ubi Quetur hoc dubiu, vim electione potius qua successo si xςg- tib 3.&
n bi creandus princeps.Contra successione inprimis dispui ij et ' M'
166쪽
tat, docetque esse valli periculosum ut ciuitas a successione regum dependeat.Verba Philosoplii haec sum,Si nascaniatur fili patri dissimiles ac degeneres perniciosum est eos De praesidio. regnare. Noli cmum quod hic agitur est, regis per suos satellites utilis custodia , quae ideo instituta est ut contumaciter iustum imperium recusantes coerceantur, Jeroicae personae regum habeantur in tuto . Hactenus de expositione textus, nunc ad quaestiones sustus tractandas Prima quaest venio prima est, An ciuitas melius ab optimo rege qua ab optima lege gubernetur . Video hic quosdam interpretes acerrime inter se digladiantes de hac causa, quo rum ali tutius a bono principe, alij melius a bonis legibus rempublicam administrari putant; sed somnia omitto, o --;nse ar umenta quaero, iane ut uno quasi ictu scopum attin-
Muta, T gam, nullam comparationem inter mutum' loquentem magistratum, hoc est inter regem Megem video. Quid enim lux aliud est quam mutus magistratus, quid rex aliud quam lex loquens quasi ciuitatis anima ut norma nihil potest sine artifice sita lex nihil potest sine rege, quippe prudentia regis moderatur legem. Sed hoc argumentis probo,quorum primum a defectu legis ad hunc mo-mλs. - dum ducitur Lex solum uniuersim loquitur,o saepe in rem ' 'r' bii, siliouit, , eontingentibusvi suturis deficit ergo lς Πο est opitia moderatrix ciuitatis quo dato sequitur longe melius ab optimo rege quam ab optima lege rempub a Plato inpoli ministran. Alterum argumentum est a simili, nam ut medi- ilico. cus non est ita iuratus in singula praecepta artis, quin ali Mςdici SR quando pro sua prudentia agat ita moderator ciuitatis
gi's p ' non est ita astrictus legibus, quin saepὸ pro suo arbiyrio m μ' eivitate tegat. Qilippὸ ut ars medie , ita lex politio ii lani uniuersa praescripta tradit. Quare ut medici nauuos perderent si solam sequerentur artem ita rege rem M. . m. publieam labefactarent si solum sequerentur legem Conis
uic artem eonsulere, si sanitatem ita melius est apientem
Tertia ratio naturam Mossicium utriusque docet, nam lex Lex muta est solum muta regula rationis, princeps est lux& vita vini ciuitatis ergo multo rectius a bono principemitam ab optima lege respublica gubernatur. Quartum argumentum se se habet. Ciuitas recte administrari potest sine lege, at sine magistratu non potest: ergo melius a rege gube natur. Quintum argumentum strespectu ciuis, qui ma-
sis regi quam legi seruit, quis enim scriptum timeo Quis
sceptrum regis non veretur ae gladium non habet quo percutiat, at rex habet quo putrida ciuitatis membra partesque corruptas tollat est ergo melior ciuitatis in uno rege quam in multis legibus ni oderatio. Postremo lex a principe vim suamin authoritatem habet, non princepsa leger ergo melius ciuitatem princeps quam lex gubernat. At dicis, Aristoteles in textu contra haec omnia arguit Scio, sed ea quae disputata sunt pro argumentis contra quaestionem adhibebo . Nunc autem ad alteram quaesti' u fili, onem inua est, An rex potius successione quam electi secunda. one adsciscatur pyexplicandam venio rae certe ut paucis hanc rem attingam , principem successione constituendum esse plane res ipsa loquitur . Hoc autem probatur tribus modis, nempe ex parte regis, e parte successoris, Pro Reeessi ex parte ciuitatis , quae tria in longe meliore conditione nerata. futura sunt, si filius patri in regno succedat, quam si electione alius creetur princeps. Ex parte regis sic probo, i Ex parte
quia si te norit filium sibi haeredem suturum eo diligen regis. tius ipse natur1 impellente curat omnia, putatque si filium in solio regiae maiestatis relinquat idipsum ad se suumque nomen pertinere. His stimulis quasi eommotus videlicet naturae, gloriae, virtutis sollicit Sadmodum suum feeptrum tenet, regnum opibus honoribusque ornat, leges
sanctissimas iunissimasque condit, mores populi ad obedientiam paeemque fingit, nullum non denique lapidem mouet,ut omnia in eluitates tanquam propria suo filio tradat; od si aliter fieret, spes sueeessionis tolleretur, negli' - , sentius oscitantiusque tractarentur omnia: nam qui mos Sueeetatis.
167쪽
talium tam amice ignotis quam suis in possessione regni
prouideret Ex parte successsoris, quod melius sit hoc mois do ram publicam administiari, ratio sic suadet. Nam filiisus eum ab ipsis incunabulis regno sit destinatus omni cura ac diligentia enutritur , ardenti studio parentum ad castitatem vitae, ad veram gloriam, ad prudentiam rerum inllituitur his modis instructus rortuo patre sceptruinreligiose tenet, honore tanto oblato non intumescit, regia uiti ut ius suum legibus defendit quam optandum esset ut reges suos Regulos sic hodie instituerent Natura mouet, prouidentia iubet, respublica postulat ut sic instituerent: indulgentia nimia est nostrorum temporum, liberinta nimia quanta, Deus bone, est mollicies in educatioue procerum Quanta licentia morum Hinc fit quod accepto regno regum fili veluti nouo Minspirato honore intunae scant, hinc fit quod ij non aliter quam qui inopinato ad tantum fastigium evehuntur, leges violent, gazas ciuitatis expilent,ciues oppressione vulnerent,rerumque omnium sq-pe periculosa naufragia faciant. Sed hic non de facto ted de iure disputo, nam si id fieret quod deberet fieri, haec certe nullo modo euenirent. Postrema ratio est ex parte ciuitatis, in qua nulla maior est pestis quam seditio, quae inter nobiles propter magistratu euenit at haec in iusta successione nulla est, quippe natura quasi digito successorem demonstrans omnem litem tollit, ambitionis so- iniic sextinguit, tragicos histriones a theatro ciuitatis penitus expellit at in ele Siton cupiditasin libido domia nandi regnant, perpetuas flamin s seditionis mouent, iactiones alunt, ciuitatem in partes distrahunt, runt conscientias ciuium, peruertunt leges, corium punt mores, homnibus se tradunt,eiuitatem produnt, vi armis, insidio deuastant omnia. Ex omni ergo iam parte liquet melius esseve .patri in regno filius succedat , quam ut alius eligatur princeps. Huc addi possunt exempla gentium series a nates temporum, in quibus consuetudo perpetua mai
rum successionem magis quam lectionem probat. Nihil
CAP. 1r ' Liber tertius et sue
hie dieam de saetis literis in quibus successo approbatur, nam a Dauid ad Christum successio mansit. Mue quidam ad successionem in regno quatuor cautiones postu l ςG0nisi ni, nempe Vt faemina, ut peregrinus, ut deformis corpo R VR re, ut spurius non succedant in duabus ex his cautionibus recte sapienter, in alijs ineptein ignoranter agunt. Nam de successione far minae quis dubitat, cum tot exempla maiorum, tot sacrae leges, tot historiar tam humanae quam di ' ' uinae aeminarum successionem vi iustam& legitim, ino ' i' 'μ' bis approbarinc Romani tulerunt legem ut faeinmaei rentibus in iure haereditario non succederent, sed beatus Augustinus hanc legem in tertio de ciuitate Dei, ut iniustam contra naturam relicit, adfertque Xemplum Num de filiabus Salpha quae iussu domini ut legitimae haeredes ζ' μῆρ' suis parentibus successerunt. Sed de hac causa satis in primo libro Politicorum diximus . Alteram quoque condiationem in qua requirunt ut corpore imperfectus non succedat, quis est tam imprudens qui admittat Nam etsi optandum est, reges in compositione corporis alios vi PDI. .eap.r Saul ille suos fratres superent, si tamen non superent i S m ' causa iusta satis non est ut a possessione sceptri pellan C/ς Tui qu.
tur. Nam ut sub brdida esse aliquando magna sapien- uia ζ' 'tia ita sub illiberali specie corporis magna vis mentis laesilao. 'irtutis lucet Lacedaemoni olim statuerunt ut claudus Nelius est in regnum non admitteretur, at tandem hoc verum esse i ςgςmquam senserunt, quod melius sit regem quam regnum claudi μ ly care. Absolon omnes sua serina vicit,at Absolon mentem 1.Sam I .in vitiosam habuit non ergo in fronte sed in mente sermosa virtutes sedent. Alias duas cautelas libenter sero, nempe Vt neque peregrinus, neque spurius regibus succedant: nam in altero grande periculum, in altero magnum indecorum inest quid quaesio maiorem pestem in ciuitate gignit quam peregrini successi, Quid maiorem labem quam:puriorum administratiota Peregrinus enim ad natale so Reiiciturium nimum intendit, spurius sibi magis plerumque quam uςςς si regno consulit. Peregrini
168쪽
Distinctio primae quaestionis. Vtram melim ab optimo rege qua' ab optima lege ressu sica administreturλ
lib.3.cap.I2. Lex non ic quitur sine voce magi, stratus.
propter Lex iusta vivma sana. Po 3.cap.IIa Defectionem legis, quae res omnes contingentes re
rum qile futurarum euenta non cernit.
Expericlia regis,qui defectiones legua errata corrigit. Prudentiam ciuitatis, quie magistratum non solum veregulam scdit animam requirit. inconstantiam ciuium rerumque vicissitudines , quae nouas leges quotidie&instixuta postulant. Obcdientiam facilem, quam ciues principibus potiusquam lcgious persoluunt. Authoritatein,quam legEs a principibus,non principes a legibus recipiunt.
opp. Quicquid afectibus caret melim ciuitate regit qua illud quod affectibus agitatur: sted lex caret affectibus ergo lex mebus cimtatem regit. Maior constat, quia ast in cum is motivi animae appetentissub fecistini, aciem rationis retindunt udicivmi rectum impe uni plurimum. Resp. Illa vacuitas affectus in lege regis ouidentia compens tur.Fraterea licet alse tin lenior in magi*ratum cadat,virim ficacior tamen ossici' manet. Vt ergogladius non ferirsine manui mininita lex non loquitu lae voce magistratus: quare etsileaesiit incorruptior regesia sectum est tameno administratio e ineptiorsi principatum Issectes. Opp. Regula iustitiae ciuitatem regὸret ut est in .Ethicorum sed lex est regula iustitia:ergo lex civitatem regeret. Resp. Regitur ciuitaου bifariam, aut primario, θ' a rege; aut minis primario, est ut aiunt instrumentaliter, disicio te regitur. Est enim rex principium,est lex instrumentiem ciuitatis. Opp. Lex iustior est rege ergo lexgubernat Antecedensproba. rur,quia lex est nihilaliud quam vox aut norma iustitiae. Resp. Lex anegatur iusta vi urina sana vox quidem iustitia foed non aliter quam Echo per reflexi vocis,qua a magistratu μditur; frema est quoque ut a Piushlia,sedium non aliter quam iusta mensura icitur.
Opp. Principes legumflu ministri 'custodes ab Arist.duutura ergo in administrati ciuitati rinc alii legibus videtur dedi .
Resp. Ratio nonsequitur, quia reges ministri ct custodes legum Rege mirmiscuntu , non quo ubserviant, seu quia earum vires adhonorem 'ri' cust
ciuitatis utilitatem , ciuium accommodentis exequantur mini 'Sum stri, quia voces legum exponunt, custodes quia rila Hingues elumis
bestilia o defendunt. Distinctio secundae quaestionis:
An rexpusio huccestione quam electionesit inaugurandu38
Natura,quae eertum haeredem regni digito quasi demonstrans omnes seditionis occasiones tollit. Experientia maiorum, quae successionem per multas aetates lationes ut meliorem recepit. Pro uiecem
Suecessi Regis, qui cognito haerede maiorem curam ne ne nobili l ciuitatis gerit. Orem esse Vtilitas Succestaris,qui ad expectatu imperi veni- suadent es in insolescit, minusq; suos ciues premita Ciuitatis, quae naturali instinctu magis insitis qua assumptis regibus obteperare cupit. Lex diuina,quae successionem magis quam electionem in Leuitis regibus approbauit.
opp. Reee, ut antea discis Dilosophus absolute boni esse de Hoe.eap.
bent: θd haec persectio virtutis certiis per elestionem quam per successionem acquiritur ergo electio magis quam successo approbanda videtur. Minor probatur, quia ut habet Arist.secundos fro 'Meto ces, nobiles multi a parentibiusuis degenerant, in Rhetdib.x.
eriores mor prolabuwtur; at in rota multitudo instar mou- -p 3
sines,sionum dissum cst prudentem virumnminuenias.
r Simplex quae sine ulla suffragatione populi aut ciuia statis consensu est, hec in tyrannide exercetur. Composta, quae praeterius naturale se suini , eQR dueeessio Successio bi- sensum civitatis, directionem legis, iuramentum, ςQnsi simiae, lium, aliasq; eremonias admittit;&haec est QMDiςὶς combosita ctione comelior quo certior, eo tutior quo multorum Uapientiain consilio efficacior redditur.
Opp. cuiequidstseeundi virtutem melius est eo quo υ cundum naturam:θaelectio Psecundium virtutetis,successis vero
secundum naturam: ergo electio elis clune melior Maior t 'quia virtus est perfectior natura ut est in Ethicis. vir cor β 0 ς-pa Irat,quia elestiosiscundumprudentiam, quae est omnium virtuti.
169쪽
I Ianira virtu Resp. Mnaui natura aliquandosis imperfectior virtute in
te non incer certior tamen non est Praeterea re*ondeamm non F Ηmnaturam ' ' sed etiam virtutem, nonsortemsedprudentiam insuccessione com
positis sectari, quippe ad hanc populi consensis optimo misen
Opp. Quicquidspem aditumi regnε multitudisi intercludit estor iniustum spericulosium: sed uccessi stem aditumi regni multitudisi intercludis zergosuccessio est iniusta 2periculosa DiomPoI.a eap.7. - quia multitudo , docet Philosophau quouis una ct m hor c=prudentior habetur.
Resp. non de illis quaseri non possunt, sedis his qua possuntfieri dissutamus fatemur totam multituinem collest supintam quouis uno Er meliorem 6 prudentiorem esse; alfieri non potest ut tota multitudo ut collecta regnet , necesse ergosuit intro illam rationem ut uni regeret; hic autem πω rex est, ciumstu
cessio non intercludit aditum ramper' populo, cum sectum imperi' solicite Flaboriose comunicat;sic labor regis est, at honor ciuitatis. Opp. Athenienses, Lacedaemoni', Charthaginenges, Romana magna illa mundi lumina diu loruerum at isti omnes electione suorum Sonsulun ast regum utebantur ergo electio videtur e sonolitior. Elemorum Resp. Indumio ista nossetis'ma cumgeneratis non con inpςxi clavis. Porro existimant historici Hectionemprincipum in hisce imperi' ipsorum ruinampeperisse. Opp. Successio ab LArist. infine hium capitis rei'ci videtura ergo missecundum Aristotelem defenditur. ntecedens in textu patet,vbi aitperniciosium esse voli'patri assimiles regnum obtin ami, hoc etiam addit quodiam cacmsit amor parentum inpuras hos, ut aliquando ineptossuccessorespostse relinquant.
Resp. Obiectu hac est apud Philosophum is mutandi causas .cepta, cuisufacilis essolutio, successionis aestinctionem antea adduis spectes; in qua consensus ciuitatis Ursapientum consilium ad regis admi rationem requiruntur; ita reo aliquando. bono aut vero defecerit tersuos a confido virosprudentitu reuocetur. Dubium.
Ansatellitium regibinsit necessarium λ
SA c est persona regis,& sui prssidium necessario postulat armati sunt multi ut invadant hostem, at satellitibus succincti septim sunt.reges ut propellant iniuriam: regnum certe quasi turris excella est in qua opes infiniis reclusi Regnum tu iacent, ad hanc arcem expugnandam certatim ambition saeseditiosi veniunt, huius custodem omni arte, fraude, maliti- aq; tentant; si igitur desit praesidium magna arcis ruina m xima regum iactura sequitur; at reges oportet esse viros optimos quos nemo laederet, at regnum est esca quasi aurea quam sibi ambitiosus raperet Ciues lassiciunt ad defenden Amor incedit dum regem .verum est si presentes semper propulsarent ho R inu , λογ
Rem Armati ua bello non in pace viverent; armati in pace Thom.Pona vivunt ne bellum aestuaret Metum ciuibus satellites in tan. cutiunt; verum est malis ne reges percutiant. Natura abhorret v viin armis teneatur regnum imo natura abhorret ut vi armis tentetur imperium Animatos ad tyrannidemessicit custodia; imo protegit reges ne fiat iniuria.Reges virtus non clypeus tegeret; recte urges, si comes virtutis
regni inuidia non esset Age satellitium regibus necessarium puto, at quantum hoc esse debet, in quo ordine poni,adhuc non video. Facilis est istius dubitationis solutio, nam tantum esse debet quantum maiestas regis necessitasq; ciuitatis postulat Non ei Phodie nostris principibus tales custodes satellite' comparare decet, quales olim Mitylene suis Aesymnetis id est dictatoribus, quale'; Syracusani Dionysio suisq; tyrannis cocesserunt, scilicet ut quousq; pla I saleslitI, cet conseruent, quando Velint rege Opprimant sed ad Fides.Fortitu nostrum satellitium requiruntur fidesne perfidi, sortitudo do, Robui, Vit ne tonaui, vigilia ne oscitantes,robur corporis ne fugaces Si Retergiversantes fiant. Distinctio.
C Persona regum defendatur. Necessitas, quae WMetus malis inhciatur. Insatelli est ut Iustitia floreat&conseruetur. tio specta- HFides
170쪽
stomali. Meessarium Absoluto . Respective. Regnum phaerM
rio. Oeea limati tollinia est in emitatorseedin se tellitio esto
ea mali tergo stolgendia in cimtate,aior est Arist. quinto Ethmeorum Minorprobatur, quiasi rex affectibin astuaretPericulum est ne sic armatis ad Wrannidemst verteret.
Leesse nonpotest: si arestitii regibu necessarium iacitur qui tuto non visunt'esubsidio l
Vtris L quamn sunt decisa lege magistratu arbitrio relin quantur AEc vltima linea est quam noster Apellae' hoc libro ducit si circ
flectas tota monarchiae veluti sph γram& circumferentiam videas in hae sphaera unum centrum, multae lineae,motus aequalis inest. Per una centrum unum regem, permultas lineas rectas leges, permotum in
qualem iustam administrandi foris mam, per ipsam sphaeram totam ciuitatem hoc loco intelliinoo.Centrum unum sic rex ineae rectae sic leges,motus qMMIis sic administratio, sphaera rotunda se ciuitas persectassis debet.Sed quid de hoe centro dicat Philosophus videamus, ordine percurram textum primum institutum de quore
loquiti. ostendit, ναὶ hic adhibenda est quaedam dign-C A P. I 1. Liber tertius.
ctio,quba nonae regis duobus modis accipiatur,vel absolutὸ vel ex parte: Absolutὸ rex ille dicitur, qui imperium is ciues in leges tenet Co inparatὸ qui rei motam authoritatem habet, nominatim ut duces Dyrrachii&Opuntis, quae duae ei uitates plenam authoritatem suis regibus ut hic Ariastoteles doe et monetone esserunt. Hae distinctione facti regem absolui non om parat Esumptum intelligendum proponit, de quo primum quaerit, An in eluitate ubi multi pares sunt aequum ac iustum haberi debeat ut unus simplicitὸ praeceteris imperium teneat Ultris eitinq; de hae re disputat,&primum arguit hoe ipsum iniustum esse. nam sieut fit de vestexetbo:ita fieri debet de honoribus eluitatis sed eibus4 veis
sis aequalibus darentur aequales: ergo honores eodem modo pares paribus cocelerentur. Hinc alia dubitatio nascitur,lcilice An desectiones legum iudicio magistratuum sint relinquendae. Requirit Philosophus in civitate degem is agis ratum, at si lex deficiat, magistratus iudicium dolertiam laudat:magistratus dico non hominis, nam homo inquit sine lege est veluti immanis truculenta fera:hinc refellitur illa similitudo artis quae in priore capite adducta est pro principatu hominis. Nam ut certior est scientia medici quam pinio, ut de fide medici dubitantes requirimus ut potius secundum scientiam quam ex arbitrio curet: ita gubernat res ciuitatis legem non aliter quam medici artem sequerentur: Gubernatores ait, quia potius plures quam unum in defectibus Merratis curandis postulat ad confirmationem huius rei Homerum introducit, qui in persona Agamemnonis plurimorum consilium approbauit plurimorum consilium dico,na aliter desectiones legum in rebus singulis commodὰ sapienter resarciri non possunt.His iam hinc inde disputatis ad ultimum nunc tandem venit, idq; concludit quod in votis est,nempe unum eximi 1 virtute virum iure posse vendicare ciuitatis imperium quod vero hoc ipsum antea negauerit,respectu non absolute hoe ipsum fecit. Sed hactenus de extu, nunc ad propositam quaestionem ulterius discutienda
ni , quae est, An illa quae non sunt decisa lege magistratus iudicio
Regis nometa Absolute,ex parte.
cunda. Magistrarias non homo. Patri de re lib.8titis. Iliad.Io.