장음표시 사용
291쪽
CAP. IIII. Vtrum in democratia agricis pastor Au es mercenar,ssime praeferent lAT & Columella quorum ad
huc nemo authoritatem vi exotica attenuauit tantis encombs rei ruiti. caestudium Marten extulerunt, Vt
plane nescias si oppido non attenderis utrum melius sit cum Fabritio illo senatore rathis laborare, qtiam cum Hortensio in rostris causas ciuiles attica eloquentia agere. iii philosophantii in theatro honorem vendicant, & non inuideo; at qui operantur in agro honorem hunc alunt,cuibus aliquid aesopus concedendum puto Gallus gallinaceus dum vertit stercorariu offendit gemmam; si gemmari usi quod est pretiosum capiat,ingratus est si gallo granum non concedat Agricola, pallor, mercator; qui terram, pecus, merces colere, nutrire, augere cupiunt; hic ab Aristotele inter se comparantur: ita tamen ut agricola, si popularem imperandi modum latuspectes,patiori mercatori longissime praeseratur. At dices quid hoc ad rempublicam de planta,de oue, de tricis naerca. torum agere Plurimum sane interest reipublicae istarum reis rum usum cognoscere. Nam si aratrum negligat,granii ni si
Agiicultura, suem,lana; si mercatorum tricas sut ais, ornatus splen or vitia reliquas ciuitatis deficiet:ex agricultura enim multiplicem terrae fruis omnes a xς rictum, ex arte palla ali infinitum pecuduin pecorumque m lxης' sum , ex mercatura externarum gentium,rerum morumque propter neces tam scienxiam quam utilitatem percipimus. Maec tria ergo sitatem.tum sunt in ciuitate quidem necessaria,nam ei victum, vellen,&propter hone decorum tribuunt:verum quoniam in vita victu maiorne-sam' ilix ecssitas quam in velle, investe autem maior utilitas quam in ς ip 'N' orna tu inest iure optimo agriculturam.quae vitam & victum
titeri triblut potiores artique mercenariae Arui hic antepotuit.
Vtilitates quas particulatim producunt he artes, enumeranturi
292쪽
cultura subat. Agrieolae vir. tutis studiosi. Fraus viget in
Diio,vnde Otiis si venenum reipub nomiis nantur. Diod.
mentem saluam reddit: Qui ergo mimὶs animo&ingenio vigent,liij cum agricolis deludent corpore,ne dum sent usi ginentur otio, aninai vires corrumpantur vitio.Patres olim in renascente ecclesia conitituerunt ut fratres Monachi studio fatigati in vineis soderent xlaborarent, hoc autem ideo fecerunt, ut non solum oblectamentum caperent, sed etiam ut otium,quod est vitiorum fomes Mesca,fugerent. Clteium ad Arist.reuertor,sunt inquit agricolae aptiores ad gubernan dum democratiam, primum quia existunt plerumq; honestiti studiosi virtutis, tum quia sunt serὸ omnes ianguli inexis perti fraudis,deinceps quia sunt alieni ab avaritia, postremo quia minime omnium ambitioni seditioni student. Quod sint studiosi virtutis patet, nam ut supra ostendimus, agri colae onus WAElnam reipublicae lustentant, labores dolores ciuitatis deuorant, corpora exhauriunt, animosa vitiorum tyrannidei iugo liberant, hi enim nec oculos idolis Veneris, nec gustum Bacchi ferculis, nec tactum scortorum menstruis, nec aures Paridis cantilenis, nec nais res spumosae voluptatis fumulis corrumpunt. Si cespitem, cum seruum bouem habeant, vivunt contenti, vltra sortem nihil ambiunt, pro soribus cane 'nsere vigilante securi dormiunt, surgunt mane, laudant Deum, ad opera reuertuntur, sed quid hoc aliud est quam honeste de studiose vivere t Quod vero sit expers fraudis minimeque astutum hoc genus hominum, hinc constat, quia otio non torpetin consortio caret et astutia enim ex otio prauoque consortio manat, quippe fraus studium, insidiae callidum consilium postulant: at agricolae laborum tedio vulnera ii id oth non habent ut dolis , id consili non habent veinsidijs studeant Praeterea agricolae sordide non sunt auarii siticulosi helluones rerum rationes in textu addit Philosophus, tum quia solum naturalibus diuit 3s utuntur, circa quas nec appetitus multum decipi, nec appetendi modus ultra modum superari potest, tum quia minore illorum conditio χxilis status conseruatur:vnde saepe contingit quod agricolae mutata administiandi forma diuitum
illis multis gradibus praeserendi. Succedunt nunc Romulus
abel iniuriam inferre, ut ius ciuile agricul
dentes ab omnibus opoprestionibus defendendos esse statuat. l. II. e. de Iucris aduo lib.
293쪽
suis indis oviumque gregibus in senatum veniant Tityrus
ΜeIebsus Mantua non Romam colunt, pastores in valle monte' silua cum suis ovibus versari debent potius quam in ' concione cum suis ciuibus,sed verbis ludo, rem ergo in punctum contraham. Pastores hic non solum pro illis qui oues alunt, sed etiam pro his qui ex pascuis vivunt, accipiuntur; ad Iris,sto qu0xuin Vix in requiruntur tria, litudo vitet,animi industria, tris requirun corpori robur seu sortitudo. solitudo vite,ut attedant gregi tuc nisi industria,ut pascua pabulaq; salutaria inueniant m - Qiqvςpςcori curent;corporis robur, ut gregem non solum teris defendant,sed etiam ut ipsi omnem aeris procellam &tempestatem serant hinc oncluditur quod vita pastoralis
non sit propriὸ ac simpliciter politica,quippe est solitaria;sed
solitudo quodammodo est contraria luci celebritati hominum,qua propriὸ ciuilis dicitur.Praeterea versari xviuere perpetuo cum belluis mores a ciuitate alienos gignitrnam ut nimia familiaritas cum scortis meretricios efflaminatos vim ros reddit ita qui eum brutis animantibus in annos vivunt mirum non est si agrestiores rudiores fiant est ergo vitap Idynodun periculosa naalὰ educatis viris,quos antea Philosophus ab omni communione vitaein virtutis iustissime exclusit. Nam quemadmodum boni saepὰ vitam h remiticam agunt, ut in hoc puncto mortalitatis aeternam &Infinitam numinis circumserentiam oculatius contemplentur: ita mali Mitaluti solitariam saepe profitentur vitam vea illa circumserentia in faeces suorum scelerum fauces misterna prςcipitantius cadant, isti sunt qui pro punctulo voluptatis immensum virtutis praemium aeminam perdunt, pro terra coelum,pro pluma Christum:pro pluma dico Christum quia in hac valle securi supini dormiunt,quorum vita mors eii' mors vitet sepultura.Non tame hic nego quin sint multi L .a pastores, qui vigilantes media nocte videant angeIos,audiant canant gloriam in excelsis Deo, qui inquam pascen-IMGr. x sura te ament Christum, cuius vestigia sequuti praeclara exempla
exempla sanctimoniae relinquunt gregi. Sed quorsen haec An palloralis vita theorica potius quam politica iiii lis
nonunetur 'inio certe, nam solitaria est, nec non aluc pitu ci.
uitatis remota&aliena .Enoch, Abel David, dum inter Du Gen. s. meta pascebant greges, sinceras deo emiderunt preces: si ςn,δ. mens nimis igitur non sit depressa,vita pastorum non est ab HVS si iecta;si vero cum agricolarum opere Marte coni paretur,minus ciuilis est miniisq; invium ciuitatis necessaria. Superesti mete
nunc ut mercenarhin mercatores eorumq; vita cum agri turm colarum4 pastorum conditione a nobis coseratur,nam haec est postrema pars comparationis nostrae. Mercatorum mater natura,nutrix semper experientia suit.Cum enim in omni loco omniq; terrarum plaga omnia non abundent, adeoque milita utilia, multaq; etiam necessaria desint, mercatores creati sunt v qitae domi pristo non habentur, ex illis petantur nationibus,in quibus copiosus fluunt: vehiculum merca- toris nauis est,manus d cxtra, nummus fama,fides, scopus re rum commutatio: institu tur ergo mercatores in omni republica ne indigentia rerum necessariarum istilium laniagueant aut labantur ciuitates; hinc mercatoribus libertates priuilegia multa dederunt patres, utputa commune OIu, portum, templum, iudicium,&vltra in multis locis liberum suffragium, non aliter quam si essent a natura aut electione ciues Mercator ut Sepulueda statuit debet esse vir comp-Qualis esse tus,diues,lustus, laborum patiens, linguarum, morum, loco debet mercarum doctus, in acquirendo diligens,in expendendo sumptu- φ .
Dius ornatus corporis requiritur, ut fiat amabilis; diuitiae, quia luuantin quilior sua nummorun seruat marca, Tantum habet, fidei; Iustitia, ut nomen ridem seritet laborum patientia,ut maris aerisque tempestates ferat linguarum, morum,d locorum scientia, ut suas ipsus causa sin negotia tractet in acquirendo diligentia,ut copiam suarum rerum adaugeat;in exispendendo liberalitas,ut fauorem populi sibi conciliet. Tales mercatores reipublicae praesdia sunt x xt ita loquar dese-Mm tuum
294쪽
suum in ciuitate medicivi medicinae quippe quid deficit quid sit defuturum sedulo considerant consilio capto perritare, per terram, per ignem ad Indos volant, naves one-
tibi, '. 4b, V p Syrxς rςdςunt, nullum vitae&Mrtunarum discritani nee libri 's fugiunt, modo rerum deficientium foecunditate χο- ne eessaria as pia tua ciuitates bzent Laudantur in sacris literis Tyrus&ferunt ouen Sidon propter mercatores suos, beati suerunt illi qui dein
disiunt merea mercatores, qui pretiosa multa in aedificationem templi S
; .REg., iv K Oi 'p', quo emptumst in aura tribus mercatores iii
Genes. s. AEgyptumo in domum Phar/onis detulerunt: in hoe non
sunt condemnandi, qui iam Indis, Anthropophagis,&immaniter barbaris honunibus gemmam verbi diuini cum suisis inercibus obtulerunt; mercei em in coelo habent, qui tales naerces emunt. Hactenus de conditioned nomine niercati rum, nunc de comparatione eorum cum agricolis 'astorisbus in democratia agitur. Distinguendum hic est quod vita aercatorum bifariam consideretur, vel stricte fecundum riginemn institutionem, vel fille communiter secundum progressionem temporum hominumque corruptionemrprimo modo eorum vita ulla omnibus, utilis sibi, reipublicae necessaria eth iusta omnibus, quia neminem trait: utilis sibi, quia in quaestu&lucro ponitur; reipublicae necessaria, quia eiusdem indigentia subuenit succurrit.Secundo modo accepta nocet plurimum,estent in rapax&capax omnium, ata.des placet,qubdit mendax fraudulenta; rapax, quia plerumque in mercatoribus appetitus pecuniarum est insatiabi- Iis,iuxta illud, Belgarum. Cressit amor ominari quantum 'sapecunmcrescit;
qui mereato doranto enstrantur, adeoque aurum non aliter quam vus. re omnes ii tures&leones praedam inordicus in arca tenent Mendax, bidinum irri quia omnes serem singuli mercatores in protrudendis me ramenta ap cibus audent peierare,nedum illarum id pace dicam menti-ν 6, bEi. 's ri,fingere' dissimulare.De his locutus milosophus ait quod kbisti agricolis&Pastoribus sint deteriores, tum quia illorum sti
dia&opera nihil habent cum virtute commune, tum quia auari,fraudulenti, ambitiosi existentes facilius ad seditionem pertrahantur, quibus malis difficilius in illis occurritur, quia potentes sunt & opulenti, nec non in foroin theatro quotidie versantur, cum agricolae& pastores ruri in opere quieti vivunt. Animaduertendum hic est sub nomine mercatorum artifices mercenarios omnes in hoc capite genera tim intelligi, proprie tamen ut superius dixi nnis mercatores sunt qui naui,merce,arte,reipublica defeetibus opitulantur, omnemque indigentiam tollunt. Si paucis hic velis accipere quae ordine in hoc capite ab Aristotele dicuntur, Summa tot in summa haec est, primiim quidem probat quod administratio capitis. illa popularis sit optima, quae ex agricolis constat rationes addit, quia agricolae solum circa necessaria ad victum occupati non moliuntur quicquam aduersus rempublicam,quia suis detenti operibus urentius aliena non appetunt, quia delectabilius illi opus conficiunt ruri, quam lucem ciuitatis ferunt, quia magistratus non petunt, aut si petant, faci-lὸ illorum sitis extinguituro satiatur, si saltem creandi a dis, gistratus corrigendi facultas illis tribuatur: statuendum istratu Eli ergo est in hac forma reipublicae ut populus magistratus gendo obseris eligat, ut idem certas ac definitas possessiones habeat, ut uari debenti haereditatem non vendat, ut in immensum non ditescat, .st0 ς apud ut secundum leges& instituta maiorum Vivat Post agri astiteolaium colas, pastores in hoc genere imperi proximum locum nomine conis vendicant, magnam enim cum agricolis cognationem ha tinemur.uthent quippe in agris versantur, corpore valentes ad beu 3pud V lum apti, utilesin idonei sunt caeterum minus politici eo habentur quo magis solitariam quam agricolae vitam desiderant. Deinceps tiarbana mercatorum, opificum timer 'cenariorum deterrimam popularis imperi speciem effice ore ostendit, ratio in textu sequitur, quia otiosa est, avara, ad omnem hiotum seditionis facillim incitata . Postremo tres leges ad conseruationem huius administrationis tradit Philosophus, prima est quod nemini liceat posisidereo galia ultra certam ac definitam proportio-
295쪽
nem, secunda quod nemini liceat primas sortes hqreditatis diuendere, tertia quod nemini liceat ius suum hetreditatiuin
mercatoribus Sinereenari κis in demoueralia praeserendi propter ' Antiquitatem agrieulturae quae post exilium' primo.
rum parentum a paradiso instituta fuit. e Vitas
Neeessitatem eiusdem in victu,
GCultu. Multiplieem utilitatem rerumq; immensium frui tu, quem ciuitati praestat, utputa in grano, in planta, in passione, alijsque infini is rebus. Incredibilem voluptatem deletitationem,quam ex ea omnes in omniatate habent eu ergo vita palloralis& mereenaria neq; institutione ta antiqua, neq; in via ciuitatis xvitet humani ta necessaria,nec delectatione .laamina sit,merito agricolarum vita est praeferenda.
Opp. gricola seemper versiti agrestes strudessiunt: ergo non timum apti ad rempub Antecedem constat,quia rustαι- tam couuetui in naturam abi t. Mergumentum tenet,cyma illiseo. Γιmsunt ad rempub. evesendam apti qui morsina ornatu, cultumis geni', Misenu imperio valent. Distinctio A. Resp. Agraeoiasiumuntur aut pro mancipi's natura orsic ugyiς0l xum, su*t apti ad apesendam rempublicam; autpro patribrufamiliawri risinicite oremtu, virisi rerum rusticarum probe expertis. Hsunt pastorib- cst mercenaris longe aptiores adpotentiampopularem ubernandam, de qsai;c agitur. Notandum ergo hoc loco est, u odprima non dentur Ur colis re se tu omnium , nam sic meliores essent φκam consulis,auamsenatores, quamosapientes viri; sed tum his comparatio est inter agricolas, pastores cst mercatores, is qua comparatione propter rationes superaias allatri Mys issi iure feruntur. Opp. ita theori seu contemptiatis est mel' politica seu a morsiapastorum vita est magis theorica ct contemplativa quam vita agricolarum o ergo vita pastorum sinebar. --r est
Aristotelis decimo Ethicorum LMinor vero est in textu. Resp. Non hic disteritur de perfectione vita re fectu moralis virtutis aut mentis sed effectu eluitatis ractionis piar ab agria colis quissemper in opere Periam a pastoribui qm plerums mitio vinunt emolumenta or commoda reipub. erunt1 ; melior est quia demo theoricavita,Ehominem; at melior estpsitica, sicivitatem
Opp. Mercatores in opere magis havorisco, inpericulo magis formidolose reipublica causa versa tum . ergo agricolissent praefere di sentecedens patet,quia opus mercatoris est cum exteris nati nibiu pacta inire,illarum moresseritu or leges ascere, eluitatis de fectioηersensere,interstries nauigara, qua omniasunt multo si priora quamsterquiliniumfoder terram arare, aut quodvis negotium rusticorum agere. Resp. Ludis, nam his non tam dignitatem qua necessitatem oporis actionis cosiderare oportet.Fatemurfortasse in aftione invita mercatorum maiorem esse flendorem stomatum,at negamus penitu ex illa maiorem utilitatem e ructum reipublicae euenire, nam omniafere qua mercatores emuntsuntsuperflua,at omnia qua agri. eola pariunt sunt necessaria; iaromatagemma or aurea vestra dosint,vivit rei'ubliearat emitas laurano lana ct cibo rit. Opp. Negarium potest auin mercatores maiorem prudentiam ct experientiam imperandi abeant quam agricola ergo in admis stratione reipublicarpulari uni magis aestimandi sentecedens ex textu patet, in quo docetur quodmercatores in luce ciuitatis viis uant, auod conciones or concilia adeant, quo rerum maximarum
Aucessionem est vicissilua nem intelἶgant, quod mores ciuium viressae legum ad unguem discant: sed agricola ruri in eis nisestpauperi timis istorum nihil vidente vel audientes sedent.
Resp. me omnia plurimum urgerent si de asto fatu Ur somma reipublica hoc loco ageretuin, sed in democratia in qua populus
principatum tenet haec omnia tam accurate non requiruntur. μά-
terea cum mercatores locupletes fasti. obgarchia potriti quam populi libertatis dere soleant , verendum est ne plus illorum eo perientia noceat ad mutandum, iam agricolarum meiocris
Nauis antioquitus non plus quam
phoras ad fluctus solum vectandos necessarios, ut ait Liuiu
296쪽
in hqriaprosit adranseruandumstatum emitatis Satis euro est iupopuiaripotentiapy rem habere sicientiam es experientiam Grum,aut saltem lapatituri expertis viris tatues ciuitatis concedere,vtillusta syro arbitriopopu et multitudinis liceat nycere. Opp. Absurde in hoc capite trassit multa iosephus'. ergo male hoc loco defenditur. Anteceas probatur, quissuadet in hoc lup puciri consultumfore ut quisis pro arbitrio vivat.Iterum tutum esse ait inhorienerei'unos pernici ter peregrinos ciuitate donare.
Adbue licitum es affirmatsephismatis crasiis eoisisfallere,donec
multitudo nobiles inmedios superet. Rura quid addam Seruoriιίμeentiam, puerorum mollitiemfaminarum communitatem, plusa quam barbaricam diuinor cum humanis confusionem, omnia de aris tyrannica artificia es commentabis approbare videtur, qua
Resp. o verbo Arimatur tota hae eontrouersia, fidicam; in fluuia is, qua ad c/-tur,de ultimablecte' uiarutotentia dra futari, qua istis artibvi 'in habetitionseruetur: seni via quam dicipotest deterrima,mia spessimo conseruanda quippe ex eo alemultitudou eoalescit,spurios, ad stagos, barbaros, impum
ros ommigenerem tiorum coopertos carnifices tauquam ciues optimos usuum amplosisvum senatum rapit Fatemur ergo Arist. hae mura dicernit tamen ut ad tyrannicam est furiosam populi in-sariam potiusquam adveram populi potentiam referantur omnia: ut 'itur antea de tyrannide agens temporum, locorum, hominum retexitscelera ita nunc depopularifurore duserenssub nomine conseruationis pestes contagiosulabis elusiuem ad viuum reserat orci scribitris Hys vero popularis administrationisformis, ut hispersi cuum est vac monstra maserumfugienda docet. Dubium. Vtrum vulgira adstudium agricultura incitaria eat
TR, s a Philosopbo in hootἡxtu sanciuntur leges ad conis
seruandain populi potentiam aceommodatae, quarum prima est, quis' certam ac definitam agri mensuram possideret, secunda ut nemo prim msortem haereditatis ven-
deret, tertia ut nemo ius haereditarium pignori aut usurae da-Tet primam secundam Plato, tertiam Oxylus Thrax ille leguntiatqr Aphytaeorum tulit: in prima squalitas,libertas in secunda,in tertia ciuitatis honos amphtudo quaeritur. Pa-zes enim sunt ciues cum quis' certam mensura habeat,libericu quisq; aliquid iure suo proprio teneat,honorifici cum neq; scenore alios neq; pignore seipsos vulnerant.Sed de prima so- Iu hic lege agitur,quae mihi videtur tantum ad agricolas perintinere,quippe fieri non potest, omnes & singuli artificcs atque mercenarib agrorum posscssionem quaerant, neque hoc conuenit ut omnes in agris vivant,4 sane verba in textu Aristotelis huc tendunt: sic enim ait, Ad populum agriculturae studiosum reddendum leges quaedam ex hs,quae apud populos olim positae sunt,omnes adiuuent conserantq;. Leges veris, quas modo recentui, proximis in textu sequuntur verbis: hinc colligo vulgus in eitandum esse ad utile studium agriculturae, quod partim ex hoc loco, partim ex alijs breuiter se probo Est necessarium in omni repub.vthoe fieret: ergo fieri debet. Antecedens eonstat,quia sine hoe studiovi opere resipublica conseruati non potest. Deinceps nobiles,mercat -τes,mercenarij, opifices alijs reipublicae usibus4 locis inseruiunt:ergo expedit ut vulgus solum adhoe studium alliciatur. Praeterea vulgus a natura procliue est ad hoc opus su- diuini ergo si praemium laudem addas, facile alios cunctos in hac arte superabit. Porro nullum studium maiora aut m liora comoda ciuitati suggerit quam agricultura ergo ad Giusdem studium populum magnis propositis praemijs magia stratus traheres exhortari debet. Postremo omnes olim ciuitates sapienter instituis hoc ipsum secerunt tergo fieri quidem debet: melius autem fieri non potest quam eo quo hic docet Arist.modo,nempe ut nusquisq; certam ac definitam agri partem teneret,eandemq; possessam vendere aut oppignorare non liceret. Proprietas enim rerum voluptatem omnibus,perpetuitast reditatem posteris certiorem facit;vre go patres certa possessione:ita succe res spes expectatione ad laboriosum hoc onus, uso studium allectantur.
ne legatur, agricultura neutiquam negligatur,ad. monet rein mellius Ser
297쪽
opp. contra primam&secundam legem. inopp. Si unusquisis certam agri mensura teneret,adeo, tenere-rur lege eandem non vendere,otios posteri redderetur. hac ergo ratio incitanis vulgin ad dum agriculturae non enatis prouida utilis ct consisa Antecedens probatur,quia inopia laborem 2 industri a copia torporem Uniuempari ut ait Seneca hoc enimpositis
quodsigniores a uatur mus,libi addito qώοdconstet de posses e
pater iuris,non dubitandum est arumpotius otio involuptati quam negotio oriabori nosmetipsos voveamin. Resp. sputas qua ulla esset inter inricolas educatio, nulla rei rusti facienda consuetudo, auisortasseper agrimeyuram mag-- rerum abundantiam intel is, sed in viros plurimum decep tuberras; amper certam gramensuram Philosophm exiguum yradiolum intelligis,quodsine cultu or labore Desedum non reddituram usuum ereo uiuum patrisfamiliasse etiam successorum labor ad messem istiu egitis requiritur, eo enim ux tendt,eos praemium
Opp. Tanim non est in agrisultura sudor quantus est honormergo
vulgo non conuenit. Antecedensprobatur,quia antiquitus in omnis
praeclara repub.viri nobiles sese ad hoc opus contulerunt,ut de satone, Quintio, cum, Est sexcentis apud Romanos, de Oromm reissi apud Persas, apud Athenienses de Codro, dei andro apud Lacedaemomos in histari' legimus. Praeterea ex agricolis frix fomrissimi or milites strenuis urgumitur.Postremoscientia agricolari no spretim expers astrologia est meteorologra,vi ex Hesiosor Virgili' georgicis constat:ΡMnes militaris disciplina, negauisa rum rerum contemplatio vulgo id est ruta hominum multituim cst turba conuenit ergo nec uiuum agricultura ad stusspectat. Resp. Fatendum est olim ho-hicosi,iros hane agriculturas
entiam nobilitasse, echis neeamin quin adeandem cris, terra astra orum contemptitio quodammodospectete caterism illos noni restatis sita voluptatis causa arasse eensemus, eami caeli,terra Ure reum contemplationem naturalem experientiam tiis quam
scientiam, obseruarionem potitu quam demonstrationem obm fui or nunc esse putamus;agricola enim nonsum astrologi aut Phil via araesediseudonscientiastana ra est longa rerum experientia.
quirutur prae cepta ad conis seruationem
CAP. V. An bona damnatorum titu Deo quamprimi biu vera. bini in repub. Uecrentur N, LY444 istius eap.haec est,agitur de conseruatione popularis impers; in quem finem quinque adducuntur praecepta Primum quod legumlatorum sit, non solum in hac sed etiain omni reipub. rma, sancitis legibus conari, non tam ut ciuitas existat quam ut diutissime conseruetur. Nam sicut in corpore humano vita non est vivere sed valere: ita in ciuitate parum prodest collecta multitudo,si non sit eiusdem salutaris ordo diuturna conseruatio non enim societas tantum sed societatis diuturnitas incolumitasq; ciuitatem facit. Secundum praeceptu est ut damnatorum bona non principibus, non pauperibus, sed sacris usibus consecrentur non principibus,ne sitis immodica rerum illos tyrannos non pauperibus,ne spes mercedis illos homicidas truculentos accusatores reddat.Naauri est sacra fames, at Crassi aurum suffocauit dominum. Tertium est ut falsiis insidiosi accusatores exquisitis paenis mulctentur, qua lege publice demum noteti rariora iudicia, pauciora periuria supplicia fierent. O quam misera est ciuitas in qua innocentium mors vita a perditorum cauterio exustis conscients pendent; quam scelix&beata quae subornatos testes sycophantas tolli, nam quis tuto vivit, si cuiuis quemlibet falsbaccusare liceat' Quartum est quod ubi sunt parua aut nulla reipub vectigalia, rariores conciones;ubi vero magna multa,frequentiores senatus fierent; ita tamen ut quet abundant bona statim populo non diuidatur,sed in publica reseruentur ciuitatis gaza populus enim. in accipienda mercede est instar dolij aut vasis perserati. Na ut dolium pertusum paulatim ex una parte recipit&ex alte ira effundit ita multitudo non citius capit quam consumit Mars omnia.
Aurum utile propter sum, inutile propter appetitum
298쪽
omnla. Caeterum cauendum estnd populus cum extrema sortuna' miseria conflictetur,nam hoc nausea otum est democratiae hinc quintum est pretceptum, nempI quod utile latex amuentia redituum oppressis& inopii laborantibus aut tantum dare quantum ad agelli comparationem,ueli rum commutationem mercaturam lassici naut more Carthaginensium Tarentinorum illos ad beneuolentiam, placabilitatem allicere suis ipsorum iumentisin aliquibus possessionum fructibus inter egenos ac pauperes distributis. quos sic ditatos nunc sorte, nunc electione ad magistratum dignitatisq; locum admiserunt. Hactenus de expositione Quaestis textus,nunc ad quaestionem venio quae est, An damnatorum bona magis Deo quam principibus aut pauperibus cons crenturmecessit est ut in omni rep.sapienter instituta putriadae partes de quarum desperatur salutexa politico corpore rescindantur, ne earum contagio pestiferos halitus in t tius ciuitatis venas iraecordia spargat divi ergo bonis,
Pihi. xur, aeterum ne membra sine causa pereant,iustitia inisericordiam&prouidentiam sibi comites habere debet ut sietanquam mater propitia, si spem virtutis; cauta tamen &έ vera,' sceleris immanitatem videat. Hinc in omni ciuitate. comitia,tribunalia,iudicia solemniora instituuntur,ut nemo summae mediat, infima conditionis sine iuris ordine Mi dicum religione condemnetur: non ergo lice imo horrenis dum est adeoque eontra iustitiam, humanitatem,&nat ram miseros in carcere vinculis detentos suffocare, eo Dderri aut alus quibuscunque modis E medio ante sente tiam damnationis tollere. Sed quaestio hic oritur, Utrum Q saluo mo Deo' sacris usibus damnatorum bona consecrentur Amr- 'probem quatuor sunt. consentaneis, ab euentis, icontramys rane. A consentaneis, quia ratio postulat ut Deo
qui est iudex vindex scelerum languinis effusi pretium
tanquam victima oriratur. At dices auro&gemmis non eget Deus, verum est nec tuis mecibus; minutum tamen
ipsius viduae boni consulit, precesque Cornelii Cananeae
non contempsit. At quid vis ut Deo damnatorum facultates demur Uolo quis autem accipiet Deus perni nus pauperum in ecclesia. Attende triginta argenteos quo Iudas in templum detulit, principes sacerdotum recusantes dixerunt non licet eos mittere in thesaurum templi, quia pretium sanguinis fuit; quid hinc Ergo non licet
bona damnatorum quae lunt sanguinis pretium deo consecrare. Erras, idq; multifariain, nam primum agni innocentis facinorocissime proditi,accusatii condemnati pretium hoc fuit, sed iuste condemnatorum alia causa aliaque conditio est. Praeterea consilio accepto agrum figuli in sepunturam peregrinorum ijsdem argenteis coemerunt,pretiumque illud non in prophanum sed in diuinum sacrosan
ctum usum ut sacrς iam docent literae conuerterunt. Secunis da ratio ab euentis ducitur, nam cum homines intelligant damnatorum hona Deo consecrari,iam rei quam accusato
res religione quadam&metu perculsi&a peccando saepius& ab insidiando magis sibi praecauebunt extimescentenim ne occultissima mentis sensat copitata perscrutatus Deus languinis pretium ab illis exigat, si alijsiniuste accusando insidientur; steteris paenam requirat,si ipsi facinorosius vivant. ine ut opinor constitutum est, ut bona illorum qui sibi violentas intulerunt manus sacris usibus debeantur, quae consuetudo iam apud Anglos viget Acontrarijs demonstrari hoc potest, quippe si principes aut multitudo haec bona possiderent, non salus sed oppressio, non ciuium quies sed contentio deditio erit. Nam si Achab Naboth vineam ardentius appetat, repulsus subornatis testibus in vitami sanguinem innocentis saeuiet, verum si Deo non sibi uuas vineti deberi sciuerit, placatius aget, lapidemque non quaeret quo iustum obruat: similiter si nihil quaestus ac lucri inopes sibi obuenturum ex nece damnatorrum senserint, lupinam appetentiam sanguinis deponent,
virique eminentes tutius in portu nauigabunt; tum enina
in nobiles multitudo sunt, cum exetas eorum sangui-
Matth. I 3.Reg I. Cupiditatis sunt pedisseis quae, Indigem. tia,Desideria una, Iracundia Odium.
299쪽
ne praedam opimam speret, ne ergo undiq; aut opprestares pauperum aut accusatores nobilium per forum theatrum ciuitatis volutent,melius cum illa repub agitur in quadam natorum bona Deo potius qua principi aut multitudini conis cedantur. Postrem a ratio ducitur a fine,est autem finis istius legis duplex, humanus&diuinus humanus in quiete ei uitatis&in salute ciuium, diuinus incultu sterni numinis coinstituitur ad confirmationem primi verba solum Aristoteliss in textu adseram,sic ergo loquitur,Hoc lege sancito ne quida eorum qui damnantur populi fiat, sed consecretur; ij qui in- a iusta facinora faciunt nihilominus sibi a peccando cauebunt viaeque enim multabuntur & multitudo agrestis atq; impo- a lita minus erit ad reos condemnandos facilis prope se, utpote nihil inde lucri factura. Ex his verbis concludo multo salubrius esse civitatis si vel Politicum spectemus serum visne accusatorum odiosa turba testifera colluvie respub. sit institutat nam quae paxλQuae quies ciuium esse potest si in omni angulo, mensas tecto latitent insidientur Zoili, &contecti Ouinis pellibus canes dupi voracissimi Dissiden-
omni, aee, tiam&suspicionem horribilem hoc inter ciues parit,eorum satio quae tu animos detestabili odio accendit, rapit incautos ad crucem, crum spectat, ad motum seditionis uniuersos tandem trahit. Haec vero
RV 04λμ' omnias bonis damnatorum sacris usibus dicatis euitantur, ut si finem politicum consideres melius sit Deo quam hominibus damnatorum bona consecrare. De fine rusu diu, no qui ex ista donatione pendet quid dicam Nemo est ut opinor qui non intelligit auctis ecclesiae militantis hoc mois do bonis maiorem reuerentiam religioni adhiberi:nam totis te omnem in ecclesia honorem,ordinem maiestatem,tolle'; ipsam ecclesiam quippe etsi Christus siuos Apostolos terrae dominos non constituit,sanctis Melectis tamen terra rumorbis possessio iure debetur solum, imo ut loquitur Rom.eaA8 postolus,languet opera creaturet Dei ut in electoriimo 3.Reg.cap.ε. nus traderentur. Qui ligna, lapides,aurum4 ornamenta intemplum Salomonis attulerunt, non sunt a domino repre-Mare.eap.rs henn,laudatur Viduaque minutum in thesaurum templi musimpliciter
Matth. 26. Marc. I . Matth. 27.
st laudatur Magdalena quae pretiosum oleum in pedes&caput Christi sedit, laudatur Ioseph de Aramathia qui syn-
done&sepulchro eius corpus texit, laudantur qui munera altari,qui decimas sacerdoti, qui Deo primitias soluunt;huc mea iam tendunt verba, ut iniquὸ comparatum esse putemus, si aedificia in quibus nos homunciones vivimus sint quasi palatia & templa in quibus Deum colimus, sint quasi stabula; si inquam nos vermes saginemur ut porci, ministri Dei summa rerum inopia laborantes vivant ut serui; non suadeo hi ut in Ecclesia dominentur sicut reges, nam hoc prohibuit Christus illud tamen ex animo perinopto, ut ab Ecclesia omne dignitatis praemium splendor non tollatur; est enim ecclesia instar lunae, quae etsi magnam eclipsim aliquando patitur, omnem t mentuςςm QR nil tur Lunt. amitteret dignitatis suae; haec enim dignitas partim viventium donis,partim morientium Hamnatorum bonis augeri debet. At dices malὸ parta qualia sunt plerumq; damnato gum bona grata sacrificia Deo fieri non possitiat verum id est,attamen cum in ambiguo res existat cui fieret restitutio, consultissimum est haec bona osserti consecrari eos is enim in meliorem usum ea commutare in sua ecclesia potest: quippe ex malis Deus gloriam sibi 'onorem ecclesiet requenter elicit, non quod a Deo approbentur mali, sed quod ille summum existens bonum cuncta in bonum,no aliter quam ignis omnia in igne solet conuertere. Caeterum dic mihi quid de pauperibus suturum est, si Deo soli Ee lesiae damnatorum bona consecrentur Melius est Mitillaeap.is, profecto ut diuedantur ista dividantur pauperibus Magna haec species est charitatis, sed iste grunnitus Iudae uir,
qui crumenam tenuit, quasi vero bona Ecclesia non sinthona pauperum, certum est ut Cornelij preces elem O Actor.re, sanae per angelum ita bona Ecclesiae permanus pauperumbeo offeruntur imbiotius quam fame grex Christi con-t besceret, Laurentius presbyter pretiosa templi vasa diuendet,s tyranni minis eontemptis ante martritum pauperibus diuidet dilargietur. - . .
300쪽
Bona damnatorum Deo potiusqitaprincipibus aut pauperibus. conlecrari debent, quia sie Trequens tollatur esuium aeeusatio' seditionis effundedi sanguinis tot
Honoris' rerum inieclesia maior fiat augmentatio. istorum bonorum in meliorem Hum fiat conuersio.
opp. contra primam conclusionem capitis. Opp. Probibet Arist prima conclusime huisu cap. seres mam e populares in democratia, aut consulares enatori in oberam fastu diuriumpotentia constituere se hoc agere est istos rapsb. rusprosterneresias actare dergo improui ct inconsumo misdetur de buformis hic di istare. orprobatur,quia populi interum maxime popularibus decretu,eActu vero consutiri rum authorita maxime defendimri ratio est,quia ut corm iam num ili dita ciuisopoliticum non c-trari eoseruatur.
Resp. Considerantur atm duobus modis velinchoare vela et ηαρate,' sic legumiatores in eis constituenatis n- tam ρ-bminem decreti legis quam Cres emes conseruati
a Iouitatus rure oportet.&-m exempis caussumdatoreιν auaris di tentia inprima institutione eiusdem leges maximὸ pia re conderent pterreisquiasprioris impericulumsed tionis eis mineret. Me ergo Arist.vintilis auturnitatem ranseruaticiniae
'va militudinem letu considerent quivelpopularem tum vel
ratum tentiam constituunt,vij sensimae sento aba πψαι an riniueis adistentam fremamperarahanturi Opp. contra quaestionem.
nis latitare: quis meastim quam adulter, quisIahimus se religiosia quam dissimulator, qui iustim quam malevoliti insidiator I guinis cir vita loquitur' ater comparationefactasibona dia
ratorum deo consiecrentur rariores accusationesferent, etsi inuid.
bus velut infitia ergo Deo consecrari non debent Antecedens co- sal,quia plerumssunt maleparta,ct in malos usabilia desinata 'a tio tenet, quoniamsolum sacra c=pura Deo conueniunt. Reip. Ut meaici venena temperatasaluberramaalex1pharma ocasaciunt: ita Deus bona damnatorum prophana inpiosisusurr-rit. Munera enim ct dona a templo, ab altari, a Christosanctifica Matth. 13. rionem ut ita loquar halent. Nam ut Deus venaetronem Ioseph, Gen.Α . quae fuit mala, insalutemstatrum, qua fuit bona, commuιainteita damnatarum bona, quamuis suurumpiorum manibus parta quassinfecta, dem Deus insacros sus conuertit. Opp. Ieheiodamnatreum bonis in immensum aucta insolens ct superba redistur,nec non his modi saginata aut in x uam oblimcnem dei,aut in truculentam rebelgionem vertituris enim locuple rata diuitia parit, qua ii ut est,n prouerbio facile deuorabit matrem. Praeterea voces Christιsunt, Tolle Mem ςqμer me aiie.eaps no ait tolle aurumo mundusiteri abi ct vende omnia, ct iapau Matth eap.rν.
peribus. Adhuc mossibile est inseruire De mulct Mam,moni biath ε. Porro qui voluerit inter vos primm esse, erit velle sierkm. me M v b c D Q.
adde quod Prophetae quod Apostoli, quod Christus ipse, quod Mam
thoritas m 'sa Eeclesia quaeri debent Christ- saluator nosteri cum in quem caput retanare non habuis a ergo decet nos miseros Iria e plumas inuolutosseeurusime dormire Andecet pumpura,aurogemmis lui inissimis pigmentis gloriose ornatos imcedere Resp. Verba reo amenta ha unius ea Iumenta, Ac neruos sacra Philosophia tendati,qui visu eccles a via πή-ut ecquare