De origine, situ, qualitate et quantitate Frisiae, et rebus a Frisiis olim praeclare gestis, libri tres / [Cornelius Kemp]

151쪽

adiacet, nam i villanari parochialem Ec- clesiam in arenoso loco sitam de Vento impetuos ex septentrione multis annis irru, .iente, mare tam importune illi sit ad littora, 'Vt temporis successu, montes ac colles rue. rent in mare S pluri in a terra ab eadem Insu. ιla absorpta est, cuius incolae viplurimum pi- scationi operam dantes victum sibi acquirunt, atque a piratis plurimum affliguntur, qui ibidem saepissime latitant. aequoraq; infestant, nam ex istis altis littoribus praeternauigates naues ex inopinato obruere possunt.

Et aliquando usu venit,ut mare in ii ac insula Balena visendae magni uidinis in littus eiicitat, quae propter molem atque miram defor- Initatem, aspicientibus magnum terrorem ac timorem incutiunt Patet ab hac Insula,

i incolis iter nauigabile in Frisiam trium ho- rarum spacio, secundis quidem ventis, is quando serenum est caelum potest haec Insi illa facile videri in Frisia,&est ibi inter conti-

nente&Insulam, sinus quida maris, in ali lub bus locis vadosus, ubi conchae marinae legun- tur. Pr terea lata est illic,&in aliis insulis ae- is tum peries, ut pisces non ale conditi, sed antum soleti aere siccati, totum annum du-

152쪽

rare possunt. Habet cita haec Insula cuni lo in maxima copia, qui habitantes in suis antris securii ibi elegerunt domiciliu Iuxta illud G iude in sis su habitare cuniculus antris. Nam in arenosiis istis montibus .collibsaltantes, ima ac palustri iunco pascuntur i

Est autem ciuitas Doccum, ita in Don

gei delia, in qua sum natus. a pueritia educatusanaud procul distans ab Oce, no Locus in quo haec ciuitas constructa est, primo fuit dumosus Minuius, paludinosus atque horridus postmodum vero propter commoditatem subortam villa saeta est, acadeinde ciuitas constructa ac audia, quid nim non mutat peruigilis instantia curarabique laboris Amnem habet ex portu maris Schol baici, bis in die alluentem dc refluen-item, qui in Oceanum delabitur, ipsam quel: ciuitatem quasi mediam intersccat,ad nauigationem plurimum accommodus, e quo ilmagna ciues ibidem habitantes , sentiunt commoda, quia maiores naues ad hancci uitatem, per illum amnem deduci possunt, inon quidem equis, scd impulsu Ventorum, ive maris fluxu atque refluxu concitantur. lHaec ciuitas vita maioribus meis accepi in lim emporiunt, omnium occidentali una l

153쪽

iis modo non usque adeo sit frequ nsu ple-lna habitatorii, A mercatoribus Pontes ha-

,et duos ligneos, struetos super.amne quo rum alter celeberrimo silice constratus. loco

lsori publici celebratur. in quo quotidie si e

'i' ς xς sunt ciuium deambulationes. Haec

inquam ciuitas olim altis vallis&prosundissossis, magnisq; propiignaculis munita fuit: coeterum temporibus Caroli quinti impera toris, anno domini, set s. destructa ac uersa, nunc temporis Vero terii anno dominisci-llicet. 1382.facitionibus Goseanorum, reaedis cata reparata vallo ac sossa Ut prius, munita. t Forum habet satis amplum moblongum, magnificis 3 preciosis sedibus ornatum, in quo publica domus in medio, speciem pen insulae praebens, consi ructa est, in qua librialpens ad usum Reipublicae constituta, bi, serta vas abut)ri, caseique . caeterae me ices omnes, an iustam habeant thiantitatem. ponderantur atque mensurantur. Et quidquid praeterea russici ex circuuicinis pagis, ex agris suis percipiunt fruct us, code en i leportant. Cities sunt industri j,&plerum C negotiatores callidisssimi nundinas annuas habent quatuor, atque duas Eccletia paro- chiales in uno coemiterio constructas, Vnam Sancto Martino,&alteram Sancto 1 onis acto dicatam. praeterea extat ibidem quod lara H en a

154쪽

dius Auga lini, Praena ons ratensis in cuiusli. Ecclesia est sepulchruna eiusdem Sancti Martyris non pi 'cul a choro,testimonium sanctili funeris reserens. tiam aliorum quam plurimorum Sancitor it Martyrum reliquiae&os isse, ibi em in ciγpta ante chorum in omni ho i

n ore ac reuerentia obseruantur, Veneran i

turi qui in eodeni loco Martyrium pro Christi nomine, ni eruerunt. Existit ad Occiden item illius tumbae,flans pulcherrimus ac salu-itiser seni per aquarum plenus,&nunqua CG fluens, praedicto Martyre Deo tamen a chitecto)cuea regio incredibili siccitate era fruisset, miraculose, pastorali baculo percus

sus cuius quidem aqua,tota est limpidissima atque dulcissima, multis prosecto miraculis

c 'rruscans. nam eius potu sebricitantes sanari, alleuari existimant. praeter hoc etiam e .genis, pauperibus , infirmis ad valetudinem recuperandam, nullum conducens atquec'nferens.Extitit praeterea ad mea usq; tempora, calix quidam ex puro auro, haculus pastoralis ex ebore, ornamentum item is sale, quod casulam Vocant, testamentum

nouum Italicis literis in pergamen propriis digitis conscriptum quibus omnibus Sanctus ille Martyr Bonifacius, Missam ces ebra

155쪽

DIre, solebat quaeq; omnia magnisco apparam, septeni annis, publice popillo ost endo bantur. Uisebantur etiana mea aetate , cum pueritiae annos agerem, atque apud Doccu- manos bonis literis ac moribus operam Drem,panes quinque siliginei ab eodem martyre, in formam lapidis transmutati pristinum tamen candorem saporem, in hunc 'sque dicia habentes pro ut inserius tertio ilibro, ubi de eius vita latius agetur, planius idicemus. Haec omnia quae praedicta sunt, ob is an fit moniam cantiquitatem in archii iisl dictae Ecclesiis ad hoc usq; tempus, sunt ob seruata, cum adhuc nonnullis aliis Lancto-t lyum Martyrum sociorumque eius reliquilis toto orbe celebrandis, quae in festo dicti Martyris die, in populi frequentia, summa licum deuotione ad huius Martyris mili ltis Christi memoriam ac mortem refrican-

dam exornanda i ostenduntur, visitantur l&spectantur haec qui videriis lauti is ohaec me faepius vidi lse fateor)nec quicquam 'lantiquius, nec mirabilius usquam vidisse lasieret. Et quamuis haec iunioribus videan turcise fictilia ac abulosa tamen succinctilial si me ea, quae huius rei veritatem Ostendent, - lin fel Ius annotabimus. Hic fuit ille Bonifatilcius, qui aliquando rogatus, an liceret face ldotibus i ne is calicibus acrificare, fertur

'l Ospondisse, olim aureos facerdotesti meis

156쪽

rret at sculis litasse, nunc vice versa ligneas face dotes esse atque aureis calicibus uti cuius quidem praedicti memorabilis xlartyris, in decretis Canonicis fit mentio Ged verbis in

uersis. Haec inquam Civitas tam priuatis a diliciis,temporurn successu exornata Ob factiones Suni in imm . vetcvirorum gravisse sim pertulit damna. in contrarias factiones saepius expugnata ferro ac lamma consumpta tandem praeualente altera factiosi rum parte,iterum extructa, post excidia una renata atque reaedificata, variisque sortunae procellis agitata iam tandem sub Phi

NVnc vero, id scriptionem Civitatis

couardianae calamus noster conue

tatur, haec enim est Ciuitas Frisiae occidetatis Metropolitico ornata honore, Oppidum certe nouum ac recens in meditullio occiduae Frisiae situm, semieirculi instar, ii fracentum vel circiter annos prius a quodapraesecto urbis, Magistro Petro Hoppers

vallo communitum, atque temporum sta

celsu ob fertilitatem terrae in magniticentia ac diuitiis citoadauctum.Amnem habet pζr-

157쪽

nauigabilem fluentem per singulassere Ciuitatis plateas, omni genere merciti accom-

datissimum , atque plurimos ponte supernem, ex coctilibus lapidibus consti 1-ctos, in quibus frequentes fiunt ciuium deambulationes. Solum per circuitum Ciui

uatis est valde oecundum, quare etiam ibidem maxima est butyri&casei copia, quae hebdomadatim ex circumiacentibus pagislatque illis aduehuntur: atque confestim a. peregrinis mercatoribus, haud leui publicit aerarii vectigali lit aestu, nauigiis ad circium- iacentes regiones portantur,ciuesque exta infrequenti intritarum gentium conuersatio- ne opes suas augent, magnumque quaestiani faciunt. Atque ex cunctis undique regionibus,tanta rerum&s iumenti copia vicissini aduehitur, ut singulis septimanis dic videlicet Sabbati, publicae nundinae celebrentur. Itaque prae ciuium c commertiorum lquentia , merito totius prouinciae mi Ori-lum appellatur . Quantum vero attinet ad

humanae vitae sum, nulli Ciuitati Frisiae est secunda, nam gratissimis&Jautissimis pisci- ibus omnis generis abundat, unde etiam in i hac ciuitate Leoiani diens delicatius, quana 4 lus in Fri a locis vivitur,4 in mediocri preci O, panis, caro pisces habentur. Est Iquoque in hac ciuitate sedes Epis copalis,nno domini, in o. ex optimo consilio:

158쪽

mirum in modum dotata, in qua sunt en i

randae dignitatis Canonici, qui in horisti

nocturnis siue diuinis, no intermittunt laudare nomen domini Dei nostri. Habet haecilciuitas tres parochises Ecclesias, quarum

una est Basilica Episcopalis olanoess in hono

rem Sancti Viti, dedicata:altera Divae Mariae virginis pylio vela, Vocata terita ero Ecclesia Sanctae citharinae nominata Sunt etiam abide Franciscanorum momini-lcanorum Praedicatorum, duo amoenissimas monasteria, ac templa, maximis sumptibus extruct a, atque duo Coenobia sanctimoni lium virginum quorum unum est ordinis Iacobitarum inclusarum , quae perdiuites sunt, atque in hoc viruis aliquem seu muli

vena aliquam ingredi, grande piacillum est:

alterum vero est,sororum Sancta Annae, subregula Sancti Augustini militantium.Praetore sunt in eadem Civitate,duo valde honosta Xenodochia,eaque opulentissima , cum eorum Sacelicis,quorum num in honorem Diui Iacobi Apostoli, alterum in honorem lSancti Anthonii est fundatum Vtrumq; profesto bene dotatum, ad sustentationem pauperum , peregrinorum , aegrotantium, i gregie ornatum, ita ut vix in tota Frisia par D simile illis inuenias. Habet etiam Leouar-

dia perpulchras, in domesticae suppelle-- ilis

159쪽

das, plateasq; lapidibus silicibus perpolitis.l stratas. Ferunt quidam antiqui Frisii scuod aliquo modo similitudinem quandam,

a ferre videtur Lecti ardiam dictam, a iii dam Caupone, cui nomen erat Leo, qui in eodem loco hospitium, siue pas agium cunctis transeuntibus praebere solebat quasi dicerent, Lepre Uxeert, Vernaculaque lingua, nomen loci ita inditum,ac deinde corrupto vocabulo Lev ver den , denominatum, Uilas

quidem initia primo parua fuerri sed de indo

multas per tempora habuere accessiones Sed haec maiorum nostrorum relatione accepi, anus. Insuper ibidem quam plurima aedificia, ex decreto Magistratus, non traminibus tutarundinibus ut antea, sed coctilibus tegulis successivis temporibus,constructa sunt, tantaque prosperitate Civitas breui tempore eXcreuit, atque in tanta copia ibidem homines habitare coeperunt, te hospitio villa, ex villa Oppidum nominatissimum sit aedia

scatum. Tandem vero Anno domini. I OI.

l cdecroto Alberti Ducis Saxoniae, de tum temporis domini Fri ibidem munitissima id Arx est constructa,sombardis aliisque id generis munitionibus sinuas haud nouit sa Vςtustas decorata, qua Ciuitas, maiorque pars Frisiae in ossicio retineri possit institimatetiam Dux, dominus ibidem Curiam

160쪽

dignitate sex patriolae siue intranei,&toti . dem ex plebei peregrini,assectores sunt. Ad illocatorum de procuratorum ibi admodum i frequens est numerus, omnes malefactores ex tota prouincia, Leouard jam usque ad prouincialem Curiam deducuntur, atq; ar custodiae in Arcetra lutur, ubi iunt hor ribi: s carcerum loci quibus lancipantur, , iiii ob crimina atque facinora interimendi . veniunt; ibidemque executicani mandantur . Ciuitas habet Senatum ex optimatibus i uium quotannis nominatum,o a Regio prς secto Frisiae confirmatum, a cuius author ita te ac iudicio, prouocatur ad Senatum R egi :um, siue Cur jam prouincialem eoq; etiam brecurrunt in decisione causarum suarum .i omnes ludices rurales ex tota prouincia esnam illi mittunt eo suas dubias causas ad tu risconsultos sequorum ibidem est magnus Dumerus diiudicandas. Jagna si Quidem veneranda ciuilium legum authoritas ibi , habetur, S praecipue fulgent atque florent a docti usus consulti, ita ut merito doctissimo . rum Virorum ei portum dici possit, quique

nodos omnes, di incilesque iuris quarti iones , optime soluere, enodare, explicare nortit, ut recte quidam in eius laudem luculenter

graphice his panegyricis Versibus, scribat . Curia'