장음표시 사용
31쪽
tatis est forma cimtatu, publataforma res ipsa tollitur. Si ergo
mutetur ciniim ciuitas quidem Metur, non tamennfecie quaestaterna sed numero, 'se,ut Plato ait, metempus citatem habet. Opp. Alberim,Borrem,Donatus,mtitorius ersor, stali' permuni aiunt ciuitatem solum a inchoat ue est materialiter a naturaese ergo mille defendu formam q-que ciuitatis naturalem esse. Resp. Nihil antipulus apud me est quam authoritati cedere, nihil religiosius obser quam veterum iudicio subscribere. In hoc tamen illorumsalua reuerentia dicam quo sentio, sterilem esse interpretationem itam, si hoc modo exponunt. Ciuitas est a natura, id esseti materia ciuitatio;quasi vero in opere naturis,quale est ci- mim,nou tamformam quam materiam naturapariat. Quemad--diser e natura nonseunt holum dominin seruis, pater er lius vir ct uxor sted etiam eorum naturali connexi ct habitudo: ita nonsolum est ciuitas quoa artessed etiam quadam earum tartiura naturalis conglut natio est ordo , a quo vere nomen ciuitatis ducitur. At hac conglutinatio, hic ordo: unt naturales forma ciuitatis Adisparatis . opp. Quaesiunt asola virtute non mia natura sed unio ciuium Pirrisunt asola virtute nimiru prudentia ergo unii ordo tu tatis non siunt a natura quo dato, ciuitas a natura esse recte non δε- Eth.1.cap.I. fenditur.Maior est in a. Ethicorum Uuinor est inpoliticorum . Resp. Verba Arist. in calce huitu cap. ruod homo naim sit pruindentia 2 virtute praediim me mouent ut existimem,nῆ solum nudas Deustates intelliflui voluntatis,sed etiam illarum actus primos quales sint ratio 2 oratio, hominii tesse a natura: quaesiita insint, quorsum quaso, nisi ut naturaliter loquendi ratiocinando cum alus rectius uiuatur, a quo hic ordo ciuitatis, de qzo est nunc disputatim citur Z Attende veros' od aliud sit ratio, aliud re taratio inam Lec a virtute,illa a natura oritur. Illa naturalis prudena tia appellata,vaturalem hanc unicnemctordinem ciuitatu OIt. Est
4. 4, 6. α elisit i. Mordo, mi esti homine duplex ratio est ordo
In itate or-c exionis a natura, est redoperstitionis domipla , co isaturalis, hunc prudentia ciuilis per cit. Hic tot M a pςx Iod eiuὸsto uetuitatur sediudiciu non e VatVra ergo
Virtutem sequantur dosectiom S.
Mendimus alium a perfecta prudentia iudicio' accurato natumo hoc loco ordo ciuitatis dicitur. Sed huncgradum ordinis non aratu sed a virtute persici in ciuitate non aliterquam ammam mbomine ascientia dicimiu. Distinctio a. quaestionis. An homo sit animalpoliticum aut ciuile a natura'
C Inchoat: secundu potentiam activam animi, sic a nat ra politici nascimur,id est simpliciter apti lumus ad ciuitate.' Materia ciuitatis,4 sic homo est anima ciuile a natura.Nam quilibet aut pater aut filius,domI
nus aut seruus a natura dicitur.
Vim appetitus, quo societatem Iustitia
vim intellectus,quo eam regit. Vsum rationisi sermonis, quo e- est prop- undem ordinem praescribit. ter Commune bonum, ad quod' 1 Lmo naturaliter contendIt.
Opp. Aliqui fugiunt ciuitate natura ut melancholici,aliquiprauitare viscelerati:ergo omnis homo non est ciuile ansmala natura. Res Refibondetur huic argumento bifariam, vetquodparticular instantia ab actu ducta uniuersalem propositionem in multu quae insunt a natura non destruat;ut non 8sam dicere, Heraclitus non ridet,ergo omnis homo non est natus adristum mutus non loquitur,ergo omnu homo non est natis adsermonen elancholicviactu 'ei consortium, ergo omnis homo non est natus ad ciuitatem. Vel Aplacet resfondetur melitu, quod melancholici non a natura sese ternaturam fugiunt ciuitatem Nam dum est iusta proportio eiusdem humoris in bomine, expetit ciuitatem at cum est exceρμ vel adustio morbus est idemqbpraeter,aut contra natuinam Nouergo a natura hedpraeter aut contra naturam melancholici lucem rheatrumfuliunt.wesceleratis dico, quod non a natur eouo 'nominus aptisunt ad ciuitatem. Ab instantia.
32쪽
Ab oppositis opp. Volintarium cst naturalesineti oppositasedes imalcim .le est vo tarium ergo non est naturale. Maior probatur,quia, tanta ex libertate; tura ex necessitate agit.Minor docetur,auia solitariam agentes vitam eligunt polim solituanem quam ciuitate. Resp. Voluntainst natura semper se in omnibm non pugnant, multa enim optam M. quasiwta natura, ut vitam S anitatem. Re fondeo igitur, quodsi quodammodo voluntarium cst tameni turale esse animalciuile . Nam et Thales eliga olitud=nem potius eqs m ciuitatem stac tame aptitudo visit animesciuile manete urisit Heraclitus,test tame potuit Ebas, Iohamnes Baptist Maced , Maruluis in . Antonii , Hilarion,asi' sexcenti in eremis, in montibuι, ιαCassianua latifugis vixerunt, ct tame in luce Encorona ciuis iuerepotuerui.
Ansolitariam degentes vitamsint ciues, aut tolera inrepabra
' Necessitate sortunae coacti, ut pauperes , tales sunt tolerandi,si non ex vitio hominis sed ex casu, qualis est naufragium in tempestate, contingat. Homines Ex vitio humoris,ut melancholici,serena Solitarie de degunt vi Prauitate vies ac insani. gentes varijs tam soli animi, idq;κ Ex vitio hominis, ut sicarii, sitres, homude causis rariam, bifaria, aut scidae, qui in sylvis latitant ut alijs insidie vel utur, aetates sunt persequendi. Pietate commoti, quates sunt vere theoricis contemis plantes Philosiophi,qui exuti ac liberati rerum mortalium i curis, intentius multo rebus diuinis student.
M adiuncto opp. Uenaci in rapis non tostrama ergosolitar' indipia onerespuat Ortina coacti non trolerarid. Antecedensροον tur,quia erratici cum*tolus nocent quamproseunt ciuitati, cui Mpubiscum cheommme banum exhaurimi, leges violant ordines peruertunt. hesp. Aliud est esse menaeum,--pauperem. Fateor equidemor durios, Lacedaemonios ct Romanos olim rarissimumsuisse hoc genishominum,cst utinam apud nospauciores essent: id quidem optandum esset, ut quadam hostiliapusti arepecum si, ciuitatis bis extruerentum, in quibus pauperum necessitati melim consiti
es commune bonum ciuitatis non augent,nec pro ciuibus t Babed nec mi tolerandi in republica sed contemplation causa viventes monastice. unionem ciuium distrumnunt,'publicum bonum ci uitam non autent:ergo nec pro ciuibussiunt habenis necseunt tolerandi in republica alarpatet,quia unio es Orma,c publicum banum est inis emitatista nor constat,quia monastice viventes ab υ-nione ciuitatisseseparant,ct publico bonose non accommodiant. Resp. is ciuium nousolum est externa in bovo ut sis ' Vnio,externa, sed etia interna in bono honesto ciuitatis;quamuis Heremita ob interna. tarie vivent seseparant ab unione externa bonos Vtil ct in Vis, iri, siunt tame coniuncti in unione intemast bono honesto, cui non minus bonestum. m. multomaeissudent,quam qui in theatro ciuitatu lucent. mer . non min: pietate, consilio apientia reip roseunt,qua qui armas: ut,aut qui publica negotia tractant, uni pro ciuibus haletas Oeti toler idi in ciuitate; maxime in ea,inqua,viro 7.libro δε- Uta 7.ca .eelphisisiphus, tuis bonina bono viro non distinguitur Opp. Invita Minerua, ct contra naturam monastice ac it rie viventes agunt ergo nonsunt tolerandi. Antecedensprobatur, quia naturale est ut qui amrtaliumsit a petentio Focietat non solitudinis. Argumentum tenet, quia nihil contra naturam es mo
orcta uor redditur; at haec est proprie natWabomin . VAE' Auth, vires quahbet es uafrma ita homo est in essentia nihilaliudquam mens sua vi testis est Aristoteles in decimo libro Ethicorum cap.υμ fimo,ubi nocet illum humanam vitamsolum vivere, quisecum dum inte umssapientiam, nonsecundum appetitum c-upiscentiam vivit.
Distinctio quartae quaestionis.
e ciuit sit domo priorλDuo in hae Ordo generationis in sic partes eluitatis sunt priores
ebriside Ordo persectionis&intentionis naturae,&sic ciuitas rantur, est prior suis partibus, mpe domo&pagi .
33쪽
Ab Absurdo. Fieri &Esse. Methodo sua
facilior fit Aristoreles alioqui ob
opp. Domin prim intenditur a tura quam ciuitin ergo 1 tentione naturae ciuitas obmoprior esse male defentatur Antecedens probatur, quia id primumfacere intendit natura quodprimum fieri necessario debet sed domus necessariosieri debet, antequam ciuitas mi ergo primum domum,non ciuitatem intenis natura. Resp. Ratio haec estfallax,asecundum quid adsimpliciter;fateor enim auod natura intendat domum primu eri in ordine tamen ad ciuitatem;quippe intest primum ciuitatem tanquape estionem domus.Caeterum quoniam ciuitasseri non potes sine domo, domum primum quid facit utpartem,non autem intendit visinem operis. Opp. Riduculum est docere domum primumfleri, tamen C re domum primum esse:ergosi natura intendat domu primumseri, intendit etiam domumprimu esse, ct ex consequeri domin prior erit ciuitate. Antecedensprobatur quia res nos,nisietiam ese dicatur.
Resp. Abudsfieri ab est esse. Nam quamuis esse ad rise-
euxin obseurus,ordo tamen, quo inscribendo utitur,illum longe faciliorem reddit. Vt enim lux tenebras noctis se ordo nebulas obscuritatis
spargit Proposuit in initio se primum de simplieissenis partibus ciui
tatis acturum eundem nune ordinε
prosequi contendit, quippe tres partes domus hieordine deteribit,ut quid sit domus perspecto quid demum sit ciuitas perspici,tur acutius.Domus inquit
persecta ex fetuis xliberis constat recte ait domus persectat Nam domus pauperis ex domino & boue aliquando tantum consistit. Per seruos cliberos herilem, nuptialem paternam societatem hontinum* connexionem intelligit,ex Partes famia
qua domus compacta hic rectEdefinitur Sediatu domus ' ζ'Σ3':
non est pars simi icissima ciuitatis.recte mones. Non ergo I, de domo absolute, sed de partibus eiusdem comparate hoc loco agitur. Ac primum ut ipse aiu de domino seruo ,
quorum coniugationem natura primo peperisse videtur: in homine enim intellemis domini, appetitus mancipii& serui rationem subijt.Sed ut ordine proceda,mihi videtur philosophus in hac parte cap.mouere quatuor. Primum An ex societate herili, paterna, nuptiali consistat faivilia Alterum, An res possessa sit pars familiaet Tertium, An seruus sua natura' Postreinum; An is minae imperare aiceare Quae hie interserit Arist.de opinione illorum qui herilem administrationem eandem cum regia & politica sbmniarunt, omnin non attingam: quippe satis de hac re prim que iam motaquεstione in primo tractatu a me disputatu esse existimo.Qui plura requirit, primam distinctionem Margumenta huius capitis legati Nunc ad secundam quistione venio, qui est An res possessa Res possensit pars familiae Videtur non esse. Quippe ex aliis partibus ep- se quam ex seruis liberis non constat domus; quasi vero es φ' partae aut relictae seruorum rationem non habeant Non certe Die causam: quia serui liberi homines sunt, at res possessae sunt inanimatae,ut ager,iii pellc , pqcuniae Quis a se uti tristiti. an haee solum imo Erras profecto toto Celo. Nam seruus memum est quem tu hominem appellas, res etiam possessa dicitur. Quid i es possessa.
tandem id proba, Ut Arist. in textu probat At qua ratione ille)hie nimirum: quia est in potestat in possessione clamini. Est autem quaedam distinctio rerum rosessa 1:ini. Du illim. Rerum possessarum inquit philosopl iv, 3lia sunt inaninae, Re possissae aliae animatae. In animae sunt ut clauu i'escii stadius lux ''
toris: Ammatae sunt ut bos, ea nis& fel ui sarcipietriis. ἰi uitie. eri .es possessa pars quidem fami is est et iis mi ertius te,
quidem possessa. bdita sit nec Osiatio ratio docet,quia snet his
34쪽
non Instrumetum activum,factiuum.
his uistrumentis,doinus nec esse,nee bene esse potest. Quemis admoduin enim gubernatori nauis, inanimatum instrumentum clauus et , animatum verolis qui ad clauum sedet ita patrifamilias supellex instrumentum inaninium , at se uus instrumentum animatum a natura datur. Et ut nauis non est tuta, si illa non sint: it domus non est salua, si haec in familii gubernanda desint. Hoc addam, quia vires in nima est ad manum artificis ita seruus est ad nutum dominiae posses ris. Concludit qrgo res te Aristoteles, serinuum tem possessam & instrumentum esse: rem possessam, quia sub ἱmperio domini tenetuit Instrumentum, quia illo dominus non aliter ac instrumento utitur. Est tamen instrumentum animatum ut dixi, quia alia instrumenta inanima nec se mouere,ut Dedali simulachra; nec se tueri, ut tripodes
Vulcani possunt,quos iit poeta,
Diumum vel ontesim certam im se. Cum ergo nec radii textoris vi sua texunt, nec pled ra cytharam vi propria pulsant, nec denique ulla alia instrumen-..ta inanima per se actionem pariunt; necesse erat ut aliud
instrumentum natura pareret, quod animo praeclitum opera sui domini expeditius redi iusque absolueret. At hics ruus est, qui specie& natura ab alijs instrumentis disti guttur. Hoc probat Philosophus duabus rationibus a triplici distinctione instrumenti sumptis. Prima haec est. Instrumenta ad Eua ut aiunt&factiva differunt, sed seruus est Instrumentum activum ergo ab alijs quae sunt ad tua differt Actiua sunt, quoruni operi nihil acquiritur praeter sum, ut vestis clervus: Facstiua sunt, quibus aliquid praetervsunt acquiritur, ut pecten gladius. Altera ratio sie se habet Aetio Meffectio speciein natura dissident, ergo instrumenta quinus illa indigent. Nam sicut actiones per obieeta , potentiae per ad iones ita instrumenta per suos esse dius differ uiri. ostrem a ratiocis, quod vita sita-ictio est enin aetio prima animae vigentis sed seruus est instrumentum vita, ergo seruus ςst instimentum actionis.
Quo dato,sequitur, ubire matura eparetur ab illis, quae instrumenta pastionis habentur. Ex his omnibus serui definitio elicitur. Vt sit instrumentum animatum, activum, Settius quid. separatum, alterius homo exulans , tensque ration aliena non sua, cui naturale Mutile est seruire . Si optes hanc definitionem planius exponi dicitur instrumentum animatum, sic ab inanimato ad tuum, sic ab este diluo; separatum, sic a coniuncto homo alterius existens, sic a libero utens ratione aliena non sua, sic a liberto; cui naturale Seruuin quo Nitile est seruire, sic a captiuo differt Ferunt seruum ab modo de Aristotele hic definitum, ab Apelle olim sic graphico de pinxerit , lineatum fuisse, ut aures asinina , nares porcinas, manus ps h omni histrumentorum genere resertas, humeros patulos, macilentum venitor , pedes ceruinos , labia duabus seris lausa Qvigata haberet Per aures asinina tardi s tatas in audiendo consilio per nare S porcinas velocitas in olfaciendo herili commodo permanus instrumentis plenas voluntas ad omnia subeunda opera;per humeros patulos robur ad omnia sustinenda onera per macilentum ventrem vitae seu alitas; per pedes ceruinos corporis agilitas perlabia seris duabus clausa animi fidelitas intelligitur Seruum hie descriptum, seruum depletum habes. Altera nunc quaestio sequitur, An hic seruus sit a natura Asarmat esse, idque Quaestio ter probat a prouidentia naturae,a multiplici distin 'ion rerum s itu, Ea ia comparatione animi&corporis, ab exemplo maris&fae natura. minae, a robore&vastitate multiIudinis Aprouidentiana Prima ratio
turae, quae in necessarijs non deficit a multiplici distinctione Secunda. rerum, quia in omnibus quoddam imperium& seruitutem arguit; a comparatione animi&corporis, quia illum Vid Tertia. minum imperare, hoc ut seruum parere docuit ab exem-Quarta plo marisin serminae, quia in omni genere animantium haec illi inseruire disceret a roborein vastitate multitudi- H nis , quam solam ad struitutem natura destinauit. Mira est senii neeessi, prouidentia naturae in seruis procreandis meo quidem iudi ias.cio. Nam aliter quae domus 3 Quae ciuitas ' Quod imperi-
una Quis ordo'Quae rerum curavi administratio esse potest'
35쪽
Quorsum alios solertes & ingeniosos,allos hebetes flumbeos produceret uorsum in elementis,in plantis in belluis, ordinem dignitatisin seruitutis praescriberet, hominibus vero quos dominos illorum finxit imperium denegaretῖPulchrum est profecto in ueri theatrum rerum omnium,&in eo hoc unum animaduertere, quomodo inferiora omnias perioribus ut mancipia domini subhciantur; sic terra quae,aqua aeri,aer igni, mnia elementa,&ex eis mixta imperio coeli subiecta influetitiam, motum, lumen non aliter quam serui Liuis dominis rationem, vestem victum habent Seruum igitur a natura negas Tu ipse ergo delicatule, sentinam in naui haurias, rastris N aratris terram faecundiorem reddas ' haec quidem praestanda sunt si uiuas, tibi certe si seruos esse a natura neges.Leuis cinconsiderate homo, nonne in teipso corpus animo, appetitum menti, affectum voluntati subesse a natura videi Tu ipse ciuitas es, cur ergo in ciuitate id a natura non inesse asseris,quod in teipso inesse confiteri. Vide marem, vide faeminam, nonne illum quasi potentiam,nonne hanc ut impotentiam fecit naturaλSed opinportune postrema nunc quaestio discutienda venit. Audi phialosophum. Mas cum Demina comparatus melior est, haec autem deterior,&ille quidem imperare, haec autem imperio parere debet. At caue ne virus ex his verbis haurias. Nam multae sunt 'minae meliores viris,quas magis regnare quam parere decet. Non dicit Philosophus omnem virum, sed ,rum foemina meliorem esse. Non dicit omnem aeminam. sed faeminam subesse viro . Ut ergo sermone uti aut domis nari in hominem quidem cadit a natura, omnibus tamen sub homine comprehensis non conuenit, multi sunt uti. multi sunt serui ita meliorem esse faemina in virum a natura cadit, omnibus tamen, sub hoc nomine comprehensis,nequaquam conuenit.Multi enim sunt stulti, sunt multi ad er- uitutem nati. Errant ergo&hallucinamur omnino, qui ex hoc loeo Arist. Deminis consiliu imperium negat,qui omnes iueto seruitutis premutit, qui omnes ab omni virtutis arce
ti mercede pellunt. Inter illas estim sunt ' Sabae, quae signi
sapientia; Corneliae,quae multiplici rerum cognitione; Ar Qiiinlisanii temisiae, quae rara fortitudine; Susannae, qtiae mira castitate Gestu lib. Ipsos viros superant. Muc adde, si placet, quod TQm si a , h ilia Cirum, L Hester Hamonem, g Iudith in crinisi Olosermn qui stin. I b r.
vicerit. Quid Sunt inter lae minas quaedam a natura libe- Hcst .cai 6.rae, sunt ingeniosae, sunt scientia, consilio, pietate, o nanique luci c. r. i. virtutum genere dccoratae tamen pro seruis raran-cipus habenturi Nunquam hoc sensit Philosophus. At scnsat quidem. Dic ubi In postremo cap. huius libri, in cuius principio M verba habet .mas ad principatum obtinen dum aptior est quam farmina a natura . Non pudet te hunc locum inancum mutilatum protruderes Cur ea qua se quuntur verba dissiimul ac Sic enim loquitur philosophus. Mas ad principatum obtinendum aptior est quam lamina a natura,nisi sorte ita comparatus est ut a natura desciti erit:hoc βipiunt Nisi ciniquum te esse iudicem huius causa prodit. Praeterea nec rem de qua agitur, nec vim pronunciat diligenter attendis.Non rem,quia de mari Tarmina. Non de omni mari, de omni aemina disputatur. Non vim pronunciati, quia desermina subiecta viro in nuptiali communione hic locus intelligitur. Sed quid respondes loco sic quenti in eodem capite, quod semina habeat illa quidem consulm itandi facultatem, sed irritamin imbecillam λ Simile illic , de virtute sarminae habetur iudicium, nempe quod sit qui idem in illa virtus sed languida imperfecta. Haec de armina nupta non libera, de coniuncta viro non soluta 4mmuni intelliguntur omnia Concludam ergo natura saeminam saepe solertem, industria literatam, educatio piam, ex . perientia sapientem facit quid obstat igitur, quo minus administret rempublicam 'dicrum natura eam pe liberam parit, cur seruiret ' Eam regni hqredem parit, cur non regeret Haec piar leges, haec gentium mores, haec instituta patrum, haec sacrarum literarum exempla probant. Insanis ergo serentius vir bone, qui odio in unam sani inam incitatus monstrosein regnum ae minarum doces. Hoc unum
disce, si sis Philosophus, quod in arminis imperse et o bu-
36쪽
Et regnet precos. Domus partes,instru-A distributi
moris non sit in illis desectio virtutis Molliores sunt viris fortasse corpore, at viris virtute non sunt secundae. Si illis sceptrum natura dederit, cur regnum negas Si splendore virtutis te multuiri superent, cur debitum Wossiciumn bipersolvis Haeres est Angliae ii in una farmina, negari audeas; permultos annoS regnauit b ata, fae minarum imporio ergo subscribas. l
Distinctio primae quiestionis.
Partes Formatis, quae sunt materialium illarum partit: mi: tu solife soniones&rcspectiis naturales, ut in viro S uxore ad colis ruationem speciei hin domino dc seruo ad admμnistrationem ei familiatis. Animata, natur ἰ,ut serui. I ii strumenta eadeq; aut in lege,ut conductit ij. quae dicuntur In animata , ut omnia supellectilia aut ad ustis necessarios destinata.' Proximus, ut administratio & conseru Finis aio famillae. ι Renlotus ut administratio S conserua-Ltio ciuitatis. Iopp. In omni domo trinascietatim copulaseu connexio non est: ergo domus hoc modo non recte desinituη tecedens patet,cloia in domo aliquando de liber auiserui,ut experientia docet. Resp. Pomm d uirguitur persessam, qua hic ab Aristotiae de ruitur: st in imperbelitam,in qua ali t an ina istarum convexseonum desideratur. l
et Pater, Filim, Dominus, Serum, Uiro Uxor anformales, et timentia tume acquirenat pecunias, stratio priιδε er sim
Opn Partes domussunt a natura sedinstrumenta stipeιω- minxensunt a natura ergo non=nt partesdomm. Maior constatra; hoc cap. ia tota dom m est a natura. Minor probatur,qrsia1nstrumenta4rsu ista sunt plerumque bona ortuna, qta arte pomis, auanta natura constant.Exempti causa, rastri md aratrDm agrico a sceptrum o coronam principi, aliasib milis, ipsascientia nonnat:sra xit. satis Rcsp. ' Rcoondent quidam omnia instri menta G si peliettura in Amo esse a natura qzoad materiantia, non quoaaso Dim; Pcrθεω a,Nati ra ciuit lanam non vcscm,lignum non sectum, corium non calceum serrum nongladium, ct insimilibm. Sed hoc re ἶo sum parumpiacet, quia haec omnia in materrasolia consederata nonsiunt macis partes familiae quaim alterium ui chnq. rer, quac sLisco et Re ondeo igitur omnes essentiales partes domuu esse a Miurg, qualesse nisocietates illa 2 illarum connexiones seu Basset parte ortuita ct accidentales Ataiunt quae existentiam poties quam essentiamste GHηt Op Iliasunt Messentiasine quibm a Gid Nec esse Nec stem A desinitione ejepotest .se sine instrumenti, ct supellectibbus domus nec esse de bene esse potest ergo sunt exessentia, ex consequenti non sunt partes fortuitaplano aduentitia. Iinor est in textu
Resp. Multassunt accidentia necessaria, tam ea qua mater an sequuntur, ut amensione reflectu corporis, quam ea quas an , ut flendor ct radius c fectu solis si instrumenta orsupellectiliasunt valde necessaria re femi domus, mius eatenus pontes dicuutur quatenla uni in illa haberi. Adsicum restondeo, quod esse 2 bene esse illic pro esse , aiInit ex sentiae,usisque eiusdemperfectosumuntur. Nam ut beatus ahquis vulgo non dicitur qui instrumenti ortuna eget, quamuus sentia faelicitatis i ola virtute maneat ita domu populariter esse' habetur instrumentissortuna caret, quamn: ehcntia domus l
37쪽
domm in trinasocietate proprie emineat c=pub Vat. Disti iustio seeundae Quarti ionis. - possessi rerum a nobulimarum aut relictarum
Materialiter pro rebus ipsis posscssis, sic sunt partes Possessio ae- Erillitae 3 aceidentales , ut sui la docuimus. eipitur bis Formaliter pro lu&administratione, si est soro min, aut malis pars domus , aut saltem tu illa parte compreobhenditur. Adisparatis opp. miliassubstantiasunt partes aeridentales sed respo sese se Iunisubstantiae, ut patet destina, oleo, Ira ergo Mnsunt partes accidentales. Nano Astantia accidens nec est, nec esse αι-
Resp. Vt homo,quamuis sit sub antia, in praedicamento retitioinnis accidensia citur reffectu domini aut serui dita res possessae ut vestis, calcem, ager, lichsimisubstantia, accidentia dici posuistre fectufamilia, cuius essentia in retitione non insubstantia po
A sorma. Opp. mio ct ordo administrandi res necessiria est forma domus e sed possessio non est uio aut ora aliministrandi res neces rus ergonones orma domus, 2per consequenspars maleformalas dicitur lj Re sp Pars familia dicitur vestrimario, qua est ipse rei forma, primaria mi Strartu'ges estis homims,ordo respectis domus: velminus primario, nus primaria qua est afectio consequens 1 amformam, Grscpossessis Orma aut pars formalas dicitur. Hinci . cap. primibb. oeconomicorum ait Philosophi . Domin quidem partessunt homo possest o homo materiae,possesistoformae rationem babet. lAb adiuvisto Opp. 'ossessio rerum partarum aut a pareηtibus nobis relicta-
rtim mutari potest manente domo ergo non videtur esse pars do-- ώ. ntecedens probatur, quia talispo sessio vendi aut mutari potest. Argumentu equitur, qui totum non manetsumta parte.
Resp. Domus non manoisitotapossessoruat. Possunt quidem res ipse subiecta possessioni in commutationem, iusi mutari: alsiomni possessa tollantur, domin eodem motu labefacitata cadit.
Distinctio tertia quaestionis, Anserumsit a natura. Ante lapsum,& sie seruitutis paenam non sensit. Prouidentia naturae tuae in necessari j
non defieit,quod quidem deici,si suum l p
sum & miseriam,seruorum ope non resce et loidineis dispositione aliarunvrcrum seritus an quarum aliae alijs antecellunt tura sex de Coparatione totius animi, qui regit cor causu. . Homo eon
sduratur, Anatura in- vel te mortatis ς uus ius mentissu appetitum ut seruum habς .esse debet, quod probatur Exemplo viri, cui taminam in matrimonio natura subiecit. Intentione naturae , quae alios solertes, alios hebetes minus ingeniosos parit. Effectu quia alios vastos deformes,alis os pulchros elegantcs constituit.
seruitus est quadam impotentiastu desectus:ergostruitus estprater naturam. Maior est Arist.insecundo Ethicorum Minor probatur, quia mihiu valere animo 2 virtute es quadram daefectio: se e uus minὰs valet animori virtute ergoserum est quadam defettio. Resp. si mimuisserum sit quidam destam res ectu domin , non Seruus me tame cestre fectu natura,qi seruum necessariosscitct inten- ἴ'dῖ ςidit.Falso hoc sum minus valere animo esse defectumsane. at v mm hoc est si cum domino conferatur,nonfli uir ius natura o fideretur serum nam eruo minus valere ingenio utile est, quia et Serui perse- seruire perfectio est. Absolute ergophilosophus non loquitur, camis et te inrecat impotentiam: desectum Opraeter naturam: intelligitur pro- p itisseώ- in illis, quorum perfectionem intentam a natura qua dam praeter optatum natura imperfectiosequitur vis intendat hominem, producat monstrum. Fratereaseunt qugiam' pq ς' ij. Ehesi ἡtia, quae etiam naturales dicuntur, utpotefamina, pcnectu .i H natur,le,.seatia quassise praeternaturam dixeris, errM, quiasib sanatura nes,tamina'. procreantur. infantes. Opp. Natura omnibus is fingulis hominibu eandem essenti mi Ab seiente. easdem potentias animi, eandem libertatem voluntatis dedit inimsa ergo esse videtur, si alios ad seruitutis iugum coegerit, alios addi emtatis 2 honorisseoli pertraxerit. Antecedens negari nonp res. Argumentumprobatur, qui iniustum est libertatem in anim
38쪽
essentia coMedere quam omnibus seeu 1δι- phiclosophum dedit natura ct eandem iam datam vinculis si seruitutis premera
Resp. Natura omm . Agus eandem essentiam, simpo- tenim anima, eandem tibertatem voluntatis deditsed ita dedit,is eodem modo in omnibus cstsingulis non assicerentur, es hoc ipsum est iniustum in imperio natura, quia pronficiens hocsere inutile P perniciosum sibi, si omnes regerent, flua dona prosum prudentia Naturae histi bs GH 1-t. Quare Put in omnibus mixtis componem- ita. dis natura proportionem ob eruat, non illam adpondus ut aiuntῬed
adiuuitiam, ut unum elementum in quolbet mixtopradomnetur, subseruiat alterum ita in constituenda ciuitate, qua est veluti x-rum opus natura, eam obseruat aquitatem, ut alim imperare,adimpare e possit Etsicut in illis es iustitia, ut nihilprater naturam fieri dicatur: ita inlices ordo, ut nihil iniustea natura sciente intend videatur.
A bsuid Opp. Si scrumissi a natura habendin, qui misim animo
e virtute valet, duo magna incommoda in ciuitate sepe seque rursed hocsieri non debet ergosi non est definiemdus seruus t V iorprobatur , quia honorani reges qui saepe minm ingenio est vim tute valent, et, venerandi senes qui dehrant, proseruis a natura haberentur quibus incommodis nihil absurdum, nihil immanitu excogitaripotest. Res p. Concedo equidem rege Ursines lisquando minus sag
ces ingenio, minus insignes virtute eupe'. nec hos nec illos tamenn tura seruos esse concedo. Nam in rege nonunum hominem seiatotam ciuitatem intelligo. Uuare etsi in homine, qui rex est,si qua dam rationis aut virtutis defectio in rege tamen qui est perso ciuitatis, nec ratio nec virtus deficit usu dico considerandum esse vita anteacta cursium ac rationem rassim ingenio ct uirtute tres: erit, vitium aetatis mancipium non'cimi vero tam l. tis vixerit, natura eum non modoseruum sedomum ervorum exemplum portentu ecit. Abadiuncto opp. Omnispanas praeternaturam Fiastruitu spararempos aeternaturam quo dato,seruus non sanatura locator
ex lapsu natura humana hoc malum contigit. . Reis. Credo eauidem ante lapsum nec animo nec virtute nostros
defecisseparentes. Scio unaquefuisse per ectos tanquaminteiab ntias lucis nescio tamen an Scam in ipse primosatu aliquam seruitutem fuisse .c mdem homini in omnia creata potestat st perium dedit, imo in ipsamseminam quam exco a xit Mah c in Gera philosophia doctioribus relinquens, hocsolum nunc vico, philosophos fictam tractasse naturam, ut eamps lusium inuenerint AEquaseruitutem non panamst ubsidium, nonperniciemsed salutem, non denique malum sed bonum adnecessarinvitatam
nausus existimarunt. . . . . .. '
Opp. Nullum violentum est naturales eruitiusvissimum Abaduci sis er o non est naturale. Maiore est per ficu secundo plasticorum, celavissentumst naturalesunt opposita. t mo robatur, ma seruitute est quadam rea tio. Nam licet ismisisseeruos a natura adisiectissima operarium velint, cogere; ct non aliter quam Mura
Resp. Recte Seneca, Serum ad sum m ad crucem datur semus φ .
Dis id minus viiseruo ut instrumento Mneces AEtem v t seruo, nee se pimur Aristoteles, Cum struis ita verset Him με ut προν perbo, neerii perbos esse at neque abiectos esse patiatur D 'quin abiectos esso sent seruo necessaria, tu, Cibus, Castigatio; opus vero ct ca sinas. sigatissime cibo violenta res est Re fondeo ergo eruitutem non esse violentam,sivi natura iubet tracteturpemus. Opp. Vis naturale est quod omnibus conuenit,sed struitus egi secundum ius naturais ergoseruum omnisu conueniret a. definitione. torpetitur a definitione iuris naturalis. Minor constat in ipse rextu. is P Resp. sucquid conuenit secimiam im naturale ab ut σformaliter I omnibus conuenit: at fruitus suism comparate stre finiue conuenit. Sed huic argumento in explicatione ex
Drofeci. Distinctio quartae quaestionis. πίω usa n-is imperarer
39쪽
test imperare quibu pro baturqliodfarmina imperare possit, sunt
Quia ipsa natura aliquando is minas haeredos regis norum facit; quibus depositis non solum seditio sed etiam
confusio in repub.orietur. Quia aemina non minus quam vir secundum natu. ram animi consilio,prudentia,virtute valere potest;atqui ita pollent excellunt a natura, domini in textu esse dia
Quia Nes,instituta, exempla maiorum nostrorumhoe licitum esse confirmant. Quia corporis mollities, aut impersectio humoris
ini praestant. in lamina illam non magis quam senem aut infirmum a mercede virtutis,id est honore,debet secludere.
Quia testimonio sacrae philosophiae imperium De
Abadiuncto Opp Omη imperfectim perfectiori una natura ordinem styrascriptumsubesse debet sed omnis famina est imperfecilior vir'emgo omni amis subesse debet Maior constat Minreprobatur,cyma omni aemina est naturalis quaedam impotentia est imperfectio natura,vir autem naturalis potentia or perstitio natura dicitur. Imperant qui Resp. Duplex est re fectus infamina, videlicet animio corpo-
dotibus an ' rissatemur omnem faminam esse naturalem suandam impotentiam impe eotionem natura,st aut moniminem cor m aut infremam temperaturam humoris spetites: sedhoc loco imperium naturale nonsolum corporis viribus, stametis etiam dotibus cst ornametis definitur, in quibusfamina aliquando ante docuimi usos virossuperat. opp. ores animi sequuπtur temperaturam corporis ergosi faminast imperfectior corpore, verisimile est quod is etiam imper- femor anima sentecedens probatur, quia Eum mens est in corpore, tamdiu corporis orgami ct instrumentis utitur ad uos actu producendos. More, se Resp. fores animi plerumg nonsemper temperaturam cor . 'uvnxur tem potassequuntur, imo corpore infirmo ac moriturospe animus vi-Pςy- μνδ aetior reditur causa est, quia tum disruptis qua eruitutis vi culis adpuam immortalitatem ac libertatem volat. Concedendum quidem est inplerisis faminis non aliter ac in viris animos in Irm ores esse hoc tamen in omnibus contingere pernegamus . Sunt
enim plurima, qua deuictis ac sedansiperturiationum procellis Apari.
celus mentes placata ac tranquisivigerunt. Opp. Valde indecoreum estis natura ut femina leges condor, uti disparatis. vim praescribant,ut bel gerant,ut bonos, mosos orsapientes doceant; erbo valde indecorum est visemina ius imperi in viros en ant. Anuecedens probatur ex Philosepho ubi cet quod adperat Pol tib r.eap. decus omni minasilentium;fli dicat omni, excluit nullam. Prate rea in omni bene instituta repubfamina asenatu ut muga ruta, leues . inconstantes abiguntur. 1siis in concili's loqui aut gamrire non permittitur, iure ciuili aut emtimico illi imperium non conceditur. Resp. Multa quidemsunt in hoc a gumento qua urgent, quo vero cogunt aut vincunt nulla. Indecorum non est in natura visae-mina virtute excesiens cum consensu suorumsubistorum eges condat, ut consulam aegnitate ac vigilantia utens virispraescribat, ut forti animo praeata ιeni ususcipiat,ut bono animos, sapientes adsuum consilium ad illat, ut consio grauis, prudens, cum Lacerimoniorumfoeminis in ipsumsenatum veniat. De concili , de iure ciuit, canonico quod adfers,dico imperium per Eafaminis
negari ron quod non rissent imperare a naturased quodvere pleri/gia nuspraestent, quod ab ipsa natu suscipiunt. Opp. ristotelis verba in hoc Cap.sunt,quod mas imperare, ouod fami parere debeat. Iterum,Mas ebores a naturas mina. terum in Cap. 8. Liberseruo, infamisa imperare debet. Adluc vi adprincipatu obtinendum aptior est quam semina,nisi visa natura desciveriti, huc adde quod seminam silentium deceat, ouodvirtutem non habeat nisiadmodum infirmam est imbecisiam. Sexcentasiunt alia loca sua eundemsensium ac sententiam habent: ergo non est obabile quod Aristinae is erium concedere, licia rumputet nedum laudabile. Resp. omnia haec loca defaemmis contactis λris ut ante re fonsum est intelligi debent, q- maritis quidemparem, sed imperant familia, vespares dum uxores, Asela iam vidua aut virgines. Dubium capitis. CAnimus corprei imperio he
c Mem appetitui insessio elitiis Disces
40쪽
iv qiud sit ciuitas, si in teipso quodammodo
ciuitatem discas. Animus in corpus, mens in alias potentias dimiti' p tum tenet; iubet animus,ad nutum&iussim mo-
Quin imi Sed attende quod corpus ut seruus suo domino, ubdappetitus ut ciuis suo regi subsit. Nam corpus sic est in potestate animi' non repugnet Appetitus vero sic est in potestate mentis ut eius imperio saepὰ resistat Herile ergo est imperium animi in totum corpus, ciuile autem mentis respectu ppetitus. L
I Animus eorpori. Analogice,&sie in homi- Mens voluntati. ne est quaedam imago si Omnes praestatiores no Lmatitudo ciuitatis, quia tentiae inferioribus domi- nantur.
A desinitione. Opp. Ommserum estinstrumentum dramini sed corpuino es
instrumentum animi ergo ne erum, per consequens ammm-erium herile inerem non habet. Maior est in hoc Cap. Linor
nonseparans, quale essemuri Ammω enim non habet propriarnstrumenta coniunctasibi in essentia,seiadum est actus corpor m tur organu eiusAmpro imperio ad uos actusproducendos. sic remtis ad videndum, lingua adloquendum, auribus ad audiendum
Abadiuncto Opp. Appetitu in imo Ethicarum ex res rationis dicitur; edigo in Erumpotius herile quam ciuile mentis debet esse imperium. riotrobatur, quia ciuile imperium est, ut ait Philosephis in textu solum in liberos
se te is esseηtia, or sic expers rationis est
Resip. st struus contumax hoc modo mentis in Egum est herio prestus co- imperium.
Aderaturi Comparate .ctsic aliquatais factis est quasiosed
aut en sit in hoc ver modo imperium animi in illum cri vile habetur.
Aupra terseruum a naturasi erum lege Ancapti bHosint vereserui An nobilitassita natura Auvllasit amicitia dominicumst op R AETER seruitutem a natura da serimus I tam, aliam lex civitatis dedit,de qua sali . hoc loco acturus est Philosophus. Haec quatuor quae in capitis fronte intueris dubia multas hic nugas umbras ingens pariunt, quae a Buridano ερ alijs,de distinctione seruoru, mouentur quas tame motas lubens praetereo, illis enim tan ametricis nimus lectoris impeditus se facilὰ intra limites authoris non continebit.Est erg&seruorum alius a natura,de quo iximus: est alius a lege, de quo dicturi sumus. Seruus a natura' est, qui ingenio considii,& virtute defici Seruus lege, qui bello victus in alterius potestatem venit. Exempli causa Lis orta P . est interreges, bellum indicitur, pugnatur, pars una Vmcitur; lex iubet ut is qui sortun cessit,alteri qui vicit,obsequatur Atleoe hanc iniustamasse dico.quid ita Quia imperium no potentia sed virtute,n5 fortuna sed constantia animi,non certo belli exitu sed multiplici optimarum rer ornatu definitur. Ηec quidem una opinio est in textu sed audi quomodo res
pondeat altera, nempὸ ubd haec victoria no sine virtute ac 2 ',
quisita carere non debeat triumpho,in quo captos eruo dc legibu, captiuos teneat. At si meliores s spe minus in bello fortunati barbaris,sapientes ignaris,boni malis subseruirent oncedo. Quid hoc absurdius dinos sic non fieret, quid hoc in repub. periculosiusλOstende causas. Tres assignantur in teXtu.Quae Legas, seruia sunt Prima est a ratione legissatorum, secunda ab utilitate tutis rationes vincentium, tertia a conditione eorum qui superantur: ara Gάtione legistatorum qui politiceae prouideter hoc modo re munerandos esse victores in signum virtutis suae ac sortitudianis