장음표시 사용
61쪽
Ab India venit. Responde ad rem pretiosa res est at quanti queros certὰ amice tecum agam, nihil lucrabor.Nugas allis, die mihi quanti vendest Ab Indias Enit, res pretiosa est,ha bebis viliori pretio tamen quam ipse dedi. Mentiris omnia.
Na heri emitti vili, & hodie magni nil nisi nari eupis. Sed hoc non dee et, severum sit quod Plitioso hi a doe et Quid Philosoplitat Certe ut fati iii coempt in non vendas, ut rem commutabilem meliorem reddas, Vt occultum rei viii uinemptor demonsilies Mercator sum, non Philosophus. At haec profecto ageres si velis haberi uitiis.
Opp. vilius emere non licet tiaram vendamus, nusius et quaestus at quaestusubiat omnM tol etur mercatura: eroo, iis
emere licet ut carrus vendam; .
Res p. Licet vilius emere vicari. veἡdas, attamen ut timis hoc agas antequi res empta melior tua operasiat e e quidem prohibetur. Nam vide incommodum , vem auarkut torum,totuma. granum viliis emit. Ad huncindi s concursum est:carsus nuncis vendit, iniuste bo factum esse quis non vide, At quaeris quo- moc res melior a mercatoresiat. Re Meo in multis hoc fieriamrificio, multis opera. Nam quamuis res in India nata a mercatore non mutatur,traiectione tamen ad A tam in metiorem utimio
'N X tribus ceconomia partibus satis de herili reiqili acquirenda facultate disputatum iam est,restat ergo ut de reliquis duabus societatibus donius,nempe de nuptiali late na,nunc disputemus. Series huius tractatus facit Lex ordine propositarum quaestionu intelligetur, eande enim semper in mouendis quaestionibus viam tenemus quam in discistiendis rebus sibi Philosophus
losophus elegit ae definiuit. Quaeritur ergb primum, An Quaestior. uxor, filius be seruus eodem modo regi subernari debeant Natulae lationis luini ne olim illuli rati Philosophi in uno homine expressam Ideam vivamq; quasi imaginem imperi intuentes eundem non immerito minorem mundum appes runt. Nam ut totum lio uniuersum ab uno infinito imperatore, deo scilicet qui est separatus, simplex, purusq; spiritus regitur:ita omnia hominis causa' ait Philosophus)constituta, hominis imperio iustissime sub thciuntur. Si ergo 'in uno homine effgies uniuersalis imperi natur quasi penicillo delineatur, quanto magis ciuitatis administratio in dona o quae parua esse videtur ciuitas nobis appareat Hinc in fronte huius Capitis traditur ab Arist. luculenta inter ciuitatem&familiam quaedam comparatio. Quid muliis Pater CiuItas&Anam gubernationem regali, nuptialem vero ciuili imperio milii compar comparauit Philosophus Paternam regali, quia ut rex in rantur interse. ciuitate pro arbitrio suis subditis: ita pater in familia pro voluntate suis liberis: Nuptialem ciuili, quia ut magistratus in repub secundum leges multitudini ita vir in domo secundum conditiones uxori praeesse dicitur. Plena est authoritas regis in subditum,patris in filium; restricta est authoritas magistratus in ciuem, viriq; in uxorem. Rex imperat secundum leges quas ipse tulerit, sic pater senator regit secundum leges quas consensus fecerit, sic vir uxorem Pater filio virq; uxori non ut dominus seruis, sed vi Rexin magistratus liberis praedominantur. Natura enim subiecit faeminam non ut seruum sed 't sociam, non ad mancipium sed ad libertatem vitae Esterii antet aduertendum hic est, quod ciuile impe Imperium ei.
rium a nuptiali in hoc uno differat, quod in illo si vicissitu μη δ' ἐψοdo imperandi, in hoc vero non sit;non enim is mina suo Viro ne quidem Xantippe Socrati imperare deberet, si vero hoe
contendat, impetus hic est infirmitatis non naturae. Namma, ut hic ait Arist. ad principatum obtinendum aptior est quani lamma. natu grandior quam adolescens. Sed quis Mulier imps non videt de sinina coniuncta viro non soluta hoc loco a Icapax.
nilosopho disputari. Si sit Hecuba, inseruiat Priamo; si sit
62쪽
viro inperare potest. Amasis 4
Generis hu- anilitas honOre virtuti non
Nςgati Seeunda quaestio. Virtus an in
seruo alia praeter instra. ruentalem.
Dido ciuitati imperet, id est strupta iit regina, subhciatur regi; sin regirum natura dederit soluta imperare poteli Neq; ei quod magis infirmitatem mulieris contemnas, quam olim. Egypth Amasis siti imperatoris ignobilam locum&paupertatem. Hic Amasis rex . giptimiit cui cu populus parentes sitos viles artifices indigii ab hiade obiecit,eique parere pro ossicio recusauit, vas quoddam aureum in quod principes gyptioi vomere iscixe solebant m celebre idolum fundi commutari iussit, in templo erexit, instituit sestum,coegit populum, nouum Deum admirantur omnes, venerantur singuli. Amasis rex sapiens in aliuni ascendit, sic affatur Charissimi ciues cur me contemnitis,4 tamen
De uni ex matula conflatum adoratis O ciues non locum
sed virum, non me seruum sed regem respicite.Hoc intellecto populus prostratus cecidit, conteiraptum regem adorauit, audi ergo ut humilitas loci huic ii, signi viro imperium non negauit ita infirmitas naturae omni steminae aditum ad dignitatem non interclusit. Sed de hac re antea satis, nunc ad secundam quaestionem venio, in qua quaeritur, An eadesit virtus tam parentis quam imperantis. Primum in hacqusstione de societate domini & serui agens stilosophus si inscitatur. An praeter virtute quae ad instrumenta4 minis eri apertinet in seruo sit alia,verbi gratia, temperantia,sortitudo aut iustitia Disputat Arist. in utramque partem. Nam si sit alia, qui inquit a domino seruus natura differt atri non sit,
quomodo particeps rationis diceretur ' Agnoscit ergo tam seruo quam domino, tam parenti quam imperanti virtutes
inesse, sed ita inesse, ut hae ab illis natina specie distinguantur.Ηoc probat a contrarijs, a similibus, a testimonijs. contrariis, quia parere 4mperaret specie latura differunt. Α similibus,quia a virtutibus m ntis horis derivantur. A testimonijis Gorgiae rhetoris & Sophoclis poetae.Ratio prima sic se habet Parere imperio & imperare specie differunt: ergo virtutes parentis N imperantis natura differunt. Secunda sic. Quemadmodum i anima virtutes mentis a virtutibus moris differunt:ita in ciuitate virtutes paretis,
qui appetitum, S imperantis,qui intelleistum sequitur, inter se natura cisterunt, sed constat illas distingui specie, ergo etiam necesse est has specie distingui.Postrema est ab authoritate,in qua partim refellit Socratem, qui easdem virtutes moris in viro farmina esse putauit: partim laudat Gorgiam atq; Homerum,qui proprias virtutes viro propriasq; Deminae asscripserunt. Hinc illud. Adperidera omnis nasian m.
Sed quae est ista iam noua opinio de virtute quo tande Philosophu contradicendi studiu malicia rapuit Socrates
in saeminis eande temperantia,eande iustitia,eande aequitate animi ac in viris posuit;quia Socrates posuit, negauit Arist. erras,non ideo negat, cum veritate negat. Qujdὶ Non est in faemina vera teperantia Non est vera iustitia Est.Cur ergo negat' Assirmo iterum quod no neget. Quid ergo dicit Hoc nimirii quod omnes intelligit vitu,vxore, dominu, seruit,pa cetre,filiu participes esse debeant virtutu .Verum n6 eodemo cedo,sed quantu quisq; postulat ad munus suu obeundu .Re ne ce quomodo haec verba intelligis'Attende. In homine duo co Duo in homi siderare oportet, essentiam animi & ratione officij si ea spe ne politicoetes,easde virtutes domini & serui,viris uxoris,patris dith considerari esse existimo. Si vero hanc id est ratione ossici j,n5ite. Aliud ς' . .
est esse homine,aliud seruu;aliud est esse homine,aliud rhogi
inc quaeda Virtute viri,qus da virtutes ossici,dicuntur. Ex ossieq.epli causa.Prudenter visimulier quoq; prudenter vivit.Vtri-q; inest eadem prudentia,si habitu virtutis,non tamen eade,
si ossici utriusq; spectes. Na prudentia viro inest ut uxoriri seminae studiose consulat; mulieri inest, ut viro suo in leo itumis officiose obediat. Sicut ergo obedire in hac ab imperare in illo: ita prudentia in hac a prudentia in illo differt; verum tamen hoc est non quoad essentiam animi,sed quoad rationem existentiam officij. Summa haec est,uirtutes parentis imperantis in quatuor differunt in subiecto,obiecto,actu, ct fine in subiecto, nam alius imperat, alius paret inobiecto, quia obiectum imperantis cst imperium, obiectum parentis est ipsius ossicium in actu, quia aliter imperan- tehaliter parentes agunt; in fine, quia illius cst praescribere
63쪽
imperare, huius vero subscribere obedire. Hinc ubi dicit Philosophus in seruo non esse omnino consultandi facultatem,in feminis esse quidem sed imbecillam, in pueris etiam esse sed imperfectam, intelligit respectu officilin quo
est in squalitas, non respectu viri in quo par ratio virtutis inesse potest. Inique igitur quidam inusminas contorquent haec loca, ac si essent non solum ab omni virtute imperio aliens ,sed etiam quaedam monstra & portenta naturae Male profecto ille, Mulier est impersed io naturq:ergo monstrum. Mulieres natura imbecillior viro: ergo ei non aletur reg-nti Decet femina silentium: ergo non imperium.Non est in seminis ut in viris virtus: ergo illis reipublicae non concederetur clauis. Non est in feminis efficax c6silium: ergo mon-stissum est illarum imperit .Haec&sexcenta alia stultiora argumenta ex his athsque locis Philosophi sine sensu, sine iudicio eruuntur. Ridercntisti si contraria hoc modo colligerem Mulier est maioris pietatis quam vir Mulier est plerumque ingeniosior viro. Mulier verecundia, clementia&- consilio ipsos viros superat. Quid ni ergo imperio superaret pSed lis omitto agnoscens quidem permulta non sine causa in hunc sexum dici est enim plerumque loquacior est Mulier mala petulantior est inconstantior viro. Sapienter ille si de fae- definitur mina mala legas. Mulier est hominum confuso, insatiabilis bestia, solicitudo continua, indesinens pugna, quotidianum damnum, castitatis impedimentum domus tempestatis, praelium asperrimum, pondus grauissimum, aspis intolerabilis, humanum mancipium. Sed quid ago' Virtutes Virtutes bone non vitia taminarum quaero.Requirutitur ut hic docet phi- uxoris quinq; losophusPin bona uxore,castitas ut honeste,sobrietas ut moderate,silentium ut quiete, constantia ut iuste, fides ut sola cum suo viro vivat. Sequuntur in fine istius cap duo, nempe comparatio serui cum artifice,& repetitio eorum qui in hoc libro continentur. Comparatio est Quod seruus sita natura.
tius eum arti M tale autem a clentia; quod eruus sit una nobiscum in ea-,fice dem domo, artifex solum conducendus pretio; ubis seruus bonuua moris ad obtemperandum, artifex bonum artis ad
bene operandu habere debeat. Quid multis hic suadet phi Virtuti omnesiosophus, ut rex&subditus dominus&seruus, vir&vxor,t bent incum
pater & filius,omnes';& singuli qui in luce ciuitatis vivunt ' ς'
virtutibus morum studeant Mincumbant. Praeclare Seneca Nunquamst ias fertur ad umbras inclyta virtus. Beata ergo domus, beata ciuitas,in quibus maxime honoratur virtus. Repetitionem, quam hoc loco habet Arist. in tabula quadam post argumenta inuenies . Quare hic iam cesso, primumq; hunc librum claudo. Vides lector descriptionem domus,vides imaginem ciuitatis. In alijs libris contendam ut ipsam ciuitatem videas. Distinctio primae quaestionis. An uxor, sibin, erum eodem modo regi GVuberrari debeant
Imperi regalis quod pater habct in filios quibus pro Imago ciui
arbitrio praeest. Imperi ciuilis quod vir habet in uxorem , quam vilibuScerni beram ciuem,non ut seruam&mancipium;quam legitur,respe bus restrictus non pro libidine immunis regit. ctu imperitherilis quod dominus habet inseruos, quibus ut instrumentis pro sua libertate utitur.
Opp. uicun patris imperiunt insibos cum regali, Ni in Liblia rvorem cum ciuili imperio comparat, ipsam domum quasiparuam uersali. ciuitatemfacit stedita hoc loco ad iniurationem iamin cum iam nistratione ciuitatis Arist. comparan. ergo domum quasi paruam ciuitatem facit.Quo concesso videtvrsibi contraicere inprimo cap. huius libri, i reprehendit Platonem di alios, quisic iamum cum
Resp. Turpe est doctori cum culpa redarguit 1Μumrsedis hoc no pendit Arist. - idi quidem reprehendit eos qui doma nihiliai--dixerunt esse quamparuam ciuitate id um etiam hoc loco docet.Nam quamuissis quadam analogia d mmcum ciuitate insin litus ea inistrationis est tamen magnum discrimensiessenti amestrationem constitutionis I fines. Haec ergo omnia analogice
non univoce in comparatione viri s dicuntur.
Opp. licitum est regi mos ciues evita tollere eoatrino licet a dissimis malos filios e vita tollere ergopatris imperium non est regium. Resp. odo docuimiti hanc comparationem non esse a Uutam
64쪽
seda raboeam cst re fecitura'satis est ergosi in quadams sum.
dine acproportione conuemant, sic quissem conueniunt. Nam veropro arbitriosi s ciues: itapaterno authoritate quam natura
A relatis dei, suos filios regit. Opp. Civile imperium est in quovis udo existit imperavi sed
innuptiali non est vicissitudo imperan ergo nuptiale perperam cum ciuili comparatur Maior constat Mi rprobatur,quiaposita viacssitudine imperariis, uxores imperarent. quod est ut Acelphis
Resp. Eodem modo is quo alteri argumentore fondetu nempe quodis omnibus haec duo non coueniantida logice 2 exparte. Distinctio secunda quaestionis. Ansit eadem virtusparentis 2 imperantis
Essentia animi, sic eadem virtus specie tam in a In parenti Maente quam in imperante esse potest,ut sortitudo, tempo
rantibus Existentia offici Subiecto, conside eq.&si virtu Iobiecto, Vt suprarantur duo laes utriusque Actu, probatur.
differunt Fine, opp. Virtutes parentis ct imperantis aut sint moris aut meu tis edit selum appetitum, hasolum intelle tum in omni homine subiectum habentre o virtutes parentis imperantis subiecto non differunt. Maior inmino constant 2.Ethicorum. Resp. Appetitu intesiectem considerant bifariam: tabse tute respectu animi, sic in omni hominesuuisubiecta virtutum: Aut comparate respectu es cst, sic alites inseruo aliter in domino asticiuntur. emplica . . Inteiae IusAulpatiens respectu viris tutis,intellectus vimini agens essectu authoritatis icitur. Sic de appetitu er voluntateacendum est. Nam quamuis formailiter ut aiunt ita essentialiter intellectus, petitio,volumin, absipotentia animi inparentibus er imperantibus quatenus sunt homines ino
disserant,differunt tamensidiuersa ossiciis sectes.
Opp. Temperantiam viro eadem est cum temperantia isseniana:ergo eadem est ininparentis 3 imperantis Antecedenspr batur,quia idem obiectum nempe voluntatem, idemsubrectumn pro eummo, eunam actum nempe moderari assectum, eum
dem siclem nempe castam, vitam habet. Resp. Temperam stomuis viritu conscierari potest duobuι modis abs te, Psic in vir c, famina est eadem temperantia; r pective, s sic non est, nam res=rcti Migri' mutauit naturam . Exempli causa, temperantia absolute seu ta hominem bonum es cit orsaminam bonam tempera: rtra vero electica maratum bo-mum in imperio, uxorem bonam in ossicio reddit Absoluta ergo r-ιm est hominis ,comparata istem est re metits . Sed ut homo qui est substantia 2princeps qui est re fecim disserunt ita viritu abs ἐ-ra a virtute re pectiva disseri Re fondeo ergo quod temperantia eadem sit in viro ct semina si abse ut esum.wtur: atfro viro est uxore accipiantur, quaseunt effectus, sic eadem non e edd vers. Opp. μου est omnino virtus inseruor ergo male hic contenditur quodsit Auersa. Antecedensprobatur, quiasi sit virtvi et feruo, tum serum potest esse dominin nam virtute antea dominum ase κο Arist. distinxit. Resp. Virtute mentis non moris dominum a struo rist. 1-sinxit requirit tamen hoc loco viserum virtutibm morumperor-netur. Nam eruussit Minsem, i intemperans, qua erit adminiseratio domvis Dubium capitis. maximum decvi semina 'silentium'TAce garrula,nimis mihi molesta es loquacitate tua.Tace tu,nam ego te imperante non illebo.Pica es,pcrgin' adhuc loquiλ Pica non sum, sed loquar tamen. At silentium te magis decet Teipsum doce. Sed tu hoc disceres. Imo tu. Proterva es Falsum id est. Impia es. Id quoque fictum. Meretrix es Mentiris furcifer. Adhuc non siles'Dic cur silerem' Audi philosophii.Stultiloquum diceres. Attende quae .Fiat id tandem si me exores.Natura te docuit frontis modestiam, philosophia te docuit oris silentiu Naturam audio, philosophiam non audio. Sed audi. Certe non audiam. Dic quaeso causam Quia silentiunrimperat. An hoc molestum. Iniustum diceres. O stulta inulier recusas gemmam Aerem
Yς beras,non retinebo linguam. Retinere licet si moderaris. Moderari
Eadem viros absolute si impia in viro&faenaliana non verδcomparate Screspcctiue svnipta. A contradi. centibuS.
65쪽
Moderari placet siti discederes Victi is discedam, verbosa
vale.Discedam victrix,vir bone vale.
Arguit impotentiam naturae quae plerumque ad lo- . quendum profusior est rationis imperio refraenari. Silentium Arguit animi modestiam, nam petulantia linguae anis maximum inconstantiam, taciturnitas opportuna prudentiam decus femi- notat. . in nae esse do Parit firmiorem viri amicitiam , suique in adminicetur,qui stranda domo maximam quietem. Nam ut lac extinguit tartareum puluerem ita silentium neminae viri iracun-bdiama
sat, quia tum insacris tum in prophanis historidis legimiti quasdam famininprudentiast contentione eloquentia excelluisse. Tales enim fuerset Saba uiuit Hester, apud Romanos Hortensia,Cornelia, ct Sybilla, qua pro oracusis sapientia habebantur. inor probatur, quiasilere in illis est velutigemmaspretiosas corporis mole opprimere, estsine usu reipub magna virtutes in cimeri' tenebris quasis focare. Resp. Natura cunflisseminis loqui, industriaperpaucis eloqui, paucissimis autem philosophari dedit. Si tamensint Saba, audiant Satrimonem .s m Hortensia,causas instenatu dicere permittantur. Hac autem non probant quin esse tu sexus in quo imperfectio quadam e aminarum virim dicatu lentia, non ut omninosiil ant,stdut ultra lanam ct telam Frudsioressint non ogrediatur. Ametaphora opp. Verbaseminis armasunt,cst lingua velutiscutum quos am impotentiam nec nonβpe innocentiam tegunt iniquum ergo est iiij silentium imperare. Resp. Imperare otiumseminis hoc Aco non est verbasiavembositatem,non linguam se petulantem rixamdi garriendi licentia am illis negare,rectum1 sumsermonis 4ungua praestribere iis quentes enim tumsilent c lentes loquuntursamina, cum ranis modestavsaoegerami duo re. Laus Deo.
a si unita in communitate omnium magis Assoluat quam
gno strarvi debeat esseperpetum'M A Go ciuitatis solitici admi Methodus denis rationis in domo est Quoniam scopus lib. . ergo copiole de ea eiusdemq; partibus disputauit philosophus,nunc incipit de ipsa ciuitate ac eius ordine qui resp.ib. nominaturi disserere. Sed ne somnia & phalasmata quorundam nomine insignium phil sophorum lucem veritatis obscurent θ primum fallaces falsas eorum opiniones de ciuitate tollit,antequam suam ipsius sententiam ponit. Factum hoc quidem sapienter. Nam ut salutaris herba inter spinas non crescit: ita veritas erroiit vinculis suppressa non lucet.Quare ut spinas radicitus euellere, si terrae fertilitatem: ita erratalanditus extirpare debes, si veritatis speciem ac pulchritudinem intueri velis. Classicum ergo hic canit philosophus, in primis Socrati, classicum Platoni Phaleae,Ηippodamo,alijsque nonnullis qui nouas ciuitatis administranda forinas inuexerunt,nouas leges intulerunt.Diuiditur hic liber ut ait Donatus in duas partes, in prima redarguit scriptas, ins cunda exilientcs respublicas quae sua tempestate recte gubernari videbantur. Primae partissenti. capita, in quorum quatuor Socraten in Platonem de communitate uxorum
possessionum in quinto Phaleam Chalcedonium,in sexto Hippodamu Milesium refellit. In principio primi cap.aperit institutum, aditumque facit ad vulnerandum Platonem qui Primi piris um propter nouitatein opinionis,&propter diuinitatem JHμvxum nominis
66쪽
nominis per ora hominum volitauit; institutum est, errata tollere,vanissimaque de repubdogmata resutare. Ingressus quem iacit, a diuisione est, nempe, quod in bene instituta
ciuitate aut omnia, aut nulli, aut saltem aliqua debent esse communia. Erras inquit si dicas nulla, nam ciuitas societas est multorum,qui eodem loco habitationis,eadem libertate legis utuntur.Sed magis tu erras Plato,qui ut omnino una sis, facias ciuitatem,omnia in ciuitate communia,fortunas,VXO-F' ' res,liberos,esse debere putas. Noua inaudita est haec tua C inmuni opinio erudite Plato nullius principis diplomate obsignanni pi*x00:ς d nullius philosophi chirographo subscribenda Abhorret
communes esse debere doces Ciuitates enim domicilia vi tutis,n5 lupanaria meretricu esse definiuimus.Dulcis est liscdoctrina tua sed periculosis, pulchra sed miseri)s plenaeoptata sertasse multis,sed sui cultoribus perniciosa.Fenestra enim aperit ad omne licentiam morum,ad omne confusione reru, ad seditionem ciuium,ad ruina maufragium omnium. Sed
Plato Poliis antequam hoc tuum de uxorum comunitate dogma exami-
Quaesti I. nemus,die causam quetis cur omnia comunia esse in ciuitate Ctuix xi 'di' velis: Si queadmodu doces, ut ciuitas inde sit maxime in G2πε, munitate una,longὰ in eo tua pace falleris,nam unitas potiis refutata. us dissoluit qua conseruat ciuitatem,idq; q.argumentis pro-Vnitas addo bo,primu a disparatis,hoc modo. Quicquid dissoluit&cor-
v ςdigix rumpit ciuitatem, optimum ei non est: sed unitas dissoluit de ς ν ςst in eoersipit civitate ergo optim ei non est Assuptio probatur, quonia id quod ad una domum vel unum hominem deducit,
corrumpit ciuitatem:sed maxima unitas id facit: ergo maxima nitas corrumpit ciuitate Maior constat,quia cissolutio compositi in partes est corruptio eiusde Minor patet,quia ciuitas est multitudo, quae si magis magisq; ad unitate redigatur, necesse est ut tandem ad una domum adeoq; ad unuDestruit mul homine deueniat,in quo dissoluitur non conseruatur ciuitas. Uxudinem et .argumentu est a serma ciuitatis,quae in multitudine homis*ςςiς diffς num specie, ordine, fortuna&instituto vitae differentium
F ponitur.Ratio sic se habet. Quicquid tollit aut peruertit dia
' stincta ossicia hominum in ciuitate ipsam ciuitatem ob
uit sed maxima unitas tollitin peruertit distincta meia
hominum in ciuitate: ergo eandem dissoluit. Maior pater, quia ciuitas cx dissimilibus partibus, ut planta, ut homo, ut harmonia, ut res pene omni naturalis constat Minor
probatur,quia in maxima unitate non est distinistio 1ed confusio rerum . . argumentum ab absurdo ducitur ad hunc modum. Quicquid vicissitudinem parendi imperandi tol- Tollii Videstit, id etiani ciuitatem tollit;sed maxima unitas vicissitudine parendi&1paredi Mimperadi tollit ergo maxima unitas ciuitate tollit perandi,ergo
Propositio aperta est,quia nulla existit ciuitas si nulla sit spes invix Vm. dignitatis; nulla respub. si nulla vicissitudo imperi ac magi-sratus.Assumptio probatur,quia unitas mutuam recipro Lege Romaecam maoistratum gerendi ciuibus rationem Maequalitatem sancira. Cic3.
negat. 4 algumentum a fine ciuitatis sumitur, quae est copi s Is . cc
affluentia bonorum omniti quibus sertunata te x xςd eientia ergo ditur. Hanc unitas Platonis sterilem, hanc nullam facit; quae eluitatem. enim faecunditas in unitate,quq affluentia in sterilitate inest Pol lib.1.cap. Fortunatior est domus teste philosopho quam unus homo, , beatiores pagus qua una domus, longe faelicissima ciuix F, ab ii ita hominum,quae domus,quae multinu pagor copiam Geoae assiuentia habet. Non est ergo expetendus ciuitas sit maxime una; nam unitas inopiam, societas assiuentiam bonoruni parit. Suma omniu quae diximus haec est,maxima)ssa unitas
qua soniauit Plato multitudinem dissoluit, Ordine&officia pii is des reipub.cosundit, spem licissiitudine parendi imperandi unitati, da
tollit,sontes bonoru omniu in ciuitate claudit: ergo beatitu na. do ciuitatis in eo non est, maxime una essiciatur existat. Miraris fortasse studiose lectod cur in hoc cicilla no describatur quinio qua prisci interpretes hic solent mouere, nepean uxores liberi debeant esse comunes.Respodeo me passim vestigia Arist.sequuturu,qui in primo quide cap. eadem mouet,sed in et .persequitur absoluit Primu enim thesim proponit,an ciuitas debeat esse maxime una thypothesin de. inceps discutit. An si maxime tu una cunulla uxoru&libe-
torti habetur distinctio)Multi hic ut pauca adi cia e istim*yp bp1, .h. Arist.ex verbis Platonis corrupti& malu extorsisse sensu N eoiussieuci. aiuntPlatone node equalitate.possessionis,sed de communi.
67쪽
sollatio. Vnitas Plato nica qualis C6munionis Platonica ellecta mala.
tate usus,non de confusione rerum, sed de unione civium animorumq; contensu disputasse Vanaeis certὰ haec ab istis Platonis introducta defensio res enim apelta est,negata non potesti aequalitatem rerum possessarum expres e voluit, iure reprehenditu communitatem uxorum ac liberorum statuit, iussu refutatur. Quod isti adferunt de unitate ordinis consensus, ex suis ipsorum cerebris effingunt,ex Platonis scriptis non eliciunt.Hoc unum tamen fateor,Platonem non potiu-lassest ciuitas sit una omnino numero , quemadmodum accepit Arist. in primo huius cap. argumento, sed potius ut sit una in proportione aequalitate rerum, una in ratione dignitate ciuium, una denique in c6nspiratione usuque virtutum Uerum enimuero ut una sic fieret, duo pessima inuenit media, nempe communitatem rerum contra iustitiam, communitatem uxorum contra naturam; putauit enim tumna axime unam sore ciuitatem,si omnia omnibus essent communia. Sed in hoc candor philosophi desecit, quod aculeos
istorum monilrorum, ides , euenta illarum communitatum penitus non prospexerit: euenta sunt ut pollea copiose ostenditur negligentia rerum,licentia morum, scitantiaciaui umbruina ciuitatum, horribilis deniq; uxorum, liberorum, omniumq; in re publica confusio ac perturbatio. Hinc enim lites,hinc iurgia,hinc clandellina conflia,hinc bella,tumultus, caedes, aliaque sexcenta ni ala,quibus veluti magnis te rae motibus fiundamenta ciuitatum concutiuntur. Sed de his postea, nunc ab unitate ciuium ad unitatem magistratus h1c accedit philosophus,&quamuis quodam accepta modov-nitas distbluit ciuitatem, est tamen unitas quae conseruat, ea
scilicet qui in oculata prudentia iusti & peruigilis magistratus cernitur Uerum quoniam hoc loco non tam de unitate quam de perpetuitate: successione magistratuum disserit Arist opportune certe mouebitur hic quaestio,an perpetuus debeat esse ni agi Malus3Per vices iij quit philosophus est ii perandum,parendum etiam per vilissitudinem. Siccine atquid hoc est pervices obsecro imperare'num annuos Vigerant magistratus sicut olim Romae ponsules,aediles praetores
& tribuni plebi, Num ita verti magistratus debent ut statis
temporibus hi rnunus ineant,alij deponat;hi inaugurentur,a-Ib se abdicent Scio equidem Graecis Aesymneta S,Romanis dictatores opere consecto,exacto tempore fasces sui imperbabiecisse: lis tamen6c6uincunt, quin inplacato reipublicet statu magistratus perpetui esse possim t.Itanc ubi tu spes agria colarum s ubi praemium virtutis ubi honoris participatior quorsum munera dignitatis in ciuitate sunt,si uni perpetuo.&non vicissim singulis distribuantur λ imperandum ergo est imperandum singulis ed non nisi ad lepus,non nisi per vices imperandum.Siccine agis. An quod canit poeta,
Omnia fert atra animum quoque --
ei concinit hoc loco philosophus, Sua est ut corpori sic meti senectus Zan magistratus qui sunt animi ciuitatis,orti interitu,infantia & senectutem habent'cstne in mente stas in sapientia cosulari tempus. est quide.Vis ergo per vices susceptos geri magistratus)volo,at muscas iam diu satiatas depelli; locus cedant recentibus quae aduolant famelicae haud scio an equus magis scabie laborans optet, quam Sicilia a Verre expilata ferat. Sed ista tua vicissitudo&alternatio nouos culices acrius mordetes ad cadauera oppressotu ciuiu aduolare quada authoritate iubet:c5sultius ergo estvi tutius reip. vicisse perpetua dictatura gerat,qua vi Sylla,Clodius aut alij rapaces vultures alternatim succedant,qui diffide testempori,teporis quasi falce ciues iam laborantes vulnerat.Qua-obre ne saturis famelici in aurea messe ciuitatis, ne expertis rudes imperiti,ne iustis & sapietibus viris carnifices Iutores in senatu magistratu surrogentur,plurimum a multis magistratuu sternitas 5 mendatur.Uerust haec omnia apertiora fiant, distinguamus si placet magistratu in Regiu,Senatoriu, communc .l egius esse debet perpetuus ne fiat seditiorSenatorius quoque continuus, sed pro voluntate regis: Communis vero sqpe mutari debet,ut reliquis ciuibus via ad honore pateat.De maiestate regia consulari dignitate postea disputabitur,nunc solii de c5muni agitur. Communem
autem appello,ut in pace urbis praefecturam, in tumultuosa martis
68쪽
Martis tempestate dictatura. Hunc magistratum tempore loco de filii re circumscribere spes ciuium, ordo ciuitatis, consuetudo maiorum iustitia ipsi suadent Spes ciuium,qui stimulis honoris ad virtutis studium alacrius incitatur: Ordo ciuitatis,qui hoc postulat 'rqscribit,ut ciues consili,&magistratus pro merito virtutis participes fiant Consuetudona aiorisi, qui a rastro ad senatum, a cespite ad solium dignitatis plurimos euchere ac promouere solebant: Iustitia,quae ideo lances reip. tenet,ut dignitateS ciuitatis no vni perpetuas sed singulis promeritas distribuat ac partiatur: quod certe fieri non potest, si omnes magistratus perpetui creemur.
Vnio Pla Destructionem milli itudinis, multitudinem enim ciuia
tatis ad unam domum unumq; hominem tandem deducit. Confusionem ordinis,onanem enim rationem dignitatis omnemq; ossiciorum varietatem distinctionem tollit. Perturbationem administrationis, quippe omnem p rendi Mimperandi spem ruicissitudinem deleti Corruptionem perfectionis, quippe finem ciuitatis, quae est assiuentia bonorum omnium, penitus subuerin
Opp. Forma rei rem ipsam non tost . cedunio ciuiu estforma eiis D rat zergo vnto ciuium non tollit ciuitate.Propo sitio estper Facua, quiasorma reis eiusde perfecilio Assumptio est Arist primo lib. ubi desinitur ciuitvi numerose hominuminita legibus multitudo.
Persem cst fidelis amibilia maxime in ciuitate est opto. sed iocimum, ut Plato inteluxit, perfectam cstfidelem amicitiam parit ergo unio Platonica is ciuitate est maxime optanda, Agin
Minor probatur, quia unio Platonica est ut ciuitassiit maxime una, Plato.instinuta omnes ciue ni Pn homo non aliterquam amicm est alter β
Resp. Iarames inter duos, π4sima inter multos. Fateor equi de eos te lasse Flatonem,ut quam maxime ciuitatem unam in consensu virtutis usiceret, sedpartim attente hoc unum ammaduertit, v nitatem Dirtutia cum communitate rerum sim si 'p6Ρςρbss i A. L .ferare. Communitvi enim non charitatemsediscordi*m, n imo eap.i.&3. rum consensum sed odium capitale nutrit. Opp. Beata est ciuitas maxime infine sed is uitatis est, A fine. nus ergo beata est ciuitas maxime o sit una;quo concesso sequitum veram esse opinionem Platonis,quod beatissima dicatur ciuit qua imaxime una insu nec initur.
Resp. Non unitassed dignitassinis beatam ciuitatem e citora tergo dilutur beata ciuitas quia, sed quia perfecta est insuosine inam una est siconsitutionem, beat persedi ionem festes. Opp. thra omnia quasi unum in ciuitates cit 'rot Φης b sesi4h ἀneget Antecedcnsprobatur, quia natura nec meum nec tuum μnuit; es quidem dεditsed res in mea ct tua non distinxit, ex quo sequitur beatam essectu talem quam communitate rerum maxi Vide ea.
me una redditur, quas istam aestinctionem non audit, hoc meum est hoc tuum est. Resp. Natura omnia quasivnum in ciuitatefecit quoad usum
rationis,quam etiam homini tandem concessit. Quodergo rationis quae a natura est lumine ct imperi at, id contra natura erimn putamm. s ergo natura dedit,re etiam meas ct suas dedit: nam quamuis communis natura res non Aufit,hominis tamen na
tura,qua est raris o di imit, Mi recta ratio ex in nata lege ap
opp. Bonum unius hinlisis dicivitatis fidemsedtinum vni A fine. us hominis es visit maxime unm: ergo bonum ciuitatis est visit Syp maxime una.Maior est Arist. I lib.Ethicorum. nor est in lib.de historia animalium.Ratio additur,quia bonum cuium rei iuram est unirassorma,qua rem semperficit. Resp. Bonum unius hominis ct ciuitatis idem , es in essentia b- , --tGet in existentia eiusari . Vbi vero alan
69쪽
tu quod hominu bonumsitit maxime unis existat in Labitu natura. Re fondeo non indesequi victuitvi sit maxime unam ratione existentia siua,nam persedito homini a nitate,perfectio ciuitatis adistinctione or varietatependet. 'badiuncto Opp. Plato in unitate quaerebita ruastatem ut patet intextu stiti bibit qμι - ς Wtute suem rct construat,ut in Ethicu iaculi rem go unita potius conseruat quam disso triuitates. Resp. Equalitas accipitur furiam velarithmetic ut omnes AEqualitas eis sint fortima dignitatepares, sic dominus a seruo non dis distribuito, prout iustiti ingulis praescribit, ct haec aequalitas con seruat ut docet philosophus imitates caterum non hancIed ιμlam aequalitatem auulnus Plato docuit. Distinctio a.quaestionis, An magistratus esse debeatperpetuus
Magistratus Senatorium,qui comparate perpetuus esse solet. distinguitur Communem,qui mutari quide debet bonus etiamsi sitan qui illum teneato Rationes ante apertae sunt: illas pitur
opp. Omnis mutario in repub. est periculosa: erg. maeistratus mutari non debet. Autecedens est Arist. huiussecundis to. Resp. Mutatio est duplex,rerum 2 personarum illa periculosa est,quia innovatione arguit: haec veros lutari quiaseditione tollit. Op Iniustum est virtutipramium negare ergo iniquum esti mini virtute praedito magistratu quis virtutu quasipraemium,
Resp. Pruritia qua mens est ciuitatis in hac alterna magistratui uccesssione, Ansinopriuata refficit Iedpublicu. Fieri enim nopotestsine ciuita viuria,unmit sepersedeat a gubernacula,cuipa- respubindesentiva exhauriat.Seddit illide viguibiti in bello sic mihi virg. et ' de magistratibus inpace Wari liceat,Succedit,seruemq; vises. Dubium capitis.
An unitas orinis conseruet civitatem' omnia num
MYsterium illud plailosophiae adna iror, qudd omnia sint
unum Pristare philosophus ens inquit 'nu tonsi couertuntur.Per ens rei niultitudo.per unu ordo, per bona
perfectio,a quibusdam recte intelligitur. In unum multitudo,in unum ordo, in unum rerum pcris otio tendit; in unum dico, quia omnia sunt unum omnia iunt unum dico, quia Omnes rerum omnium essὸntiae in prima causa ut infinitae lineae in uno puncto uniuntur hoc unum bonum est ensque perpetuum incommutabile, a quo omnia & esseo bene et se habent. Haec tria,multitudo, ordo,persectio, ciuitatem absoluunt, nam in multitudine materia, in ordine serma,inperfectione finis ciuitatis cernitur. Est ergo ciuitas plurimorum hominum beata unitas.Sed attende,haec unitas est ordinis non confusionis, est virtutis non communitatis, haec v-nitas principium & finis est niultitudinis, causa tersectio ciuitatis. Qui igitur in ciuitate hanc unitatem violat, ense seriendus est, ne vel alios exemplo laedat, vel totali ciuitatem in discrimen trahat.Ciues enim virum locum,unum sorum, unam vocem,unamq; mentem habentes,una multitudo multoruinq; unitas dici possunt; hoc autem tum fiet,cuni in media ciuitate templum pacis initatis extruatur,Vt omnes in unum conspirantes ex multis quasi unus fiat.Studendum est ergo unitati, studendum ordini, non ut omnes omnia, sed ut linguli dextra iustitiae sibi data concessa teneat. At proh dolor, ubi est in ista decrepita aetate ianitie mundi hoc templum pacis ubi hoc studium unitatisZarma,arma delirans mundus clamat,templum pacis diruitur, templum Martis colitur; sancta lis vox olim snt, Iniquissima pax iustissimo bello est anteferenda.Nunc illa placet alenda est facto ut cautius ab hoste vivas. monstrum hominu Machia- uelle, qui ex ouis a Nerone,Caligula, Commodo Seuero partis tot sis enixus scorpiones,tot Basiliscos,qui ita morder, ita pungunt,ita inficiunt,vulnerantq; animos multotu hodie ut ab omni unitate ordine,pace,religione distracti sine fide, sine Christo,sine Deo uiuantivides in tartaro sepultus, vides nunc miser, quae euenta execradatua pseudopolitia habeat, quas tragidias moueat,quos in is ubiq; fecerit. Vtina sane aut natus non suisses,aut ista tua politica in multatum ciuitatum ruina non edidisses Cauete reges,cauete ciues,ciuitas e non
70쪽
non sit unitas politia non est si n5 sit veritas zelotypia principum inter subditos unitatem, subditorum timor in principeSomnem fidemo veritatem dirimit. Vetus est illud, Qui vadit plane vadit 1ane. C5cordia&perfidia,unitas&discntio, ordo' seditio, fides dissimulatio una cohabitare nequeunt. Concordia enim,unitas,ordo fides ciuitatem ponunt.Persidia,dissensio,ic ditio,dissimulatio tollunt.
c. b. t Pi XI Gipto naturae, ii solum agas alteri quod tibi Vnitas ordi l fieri velis. nisestive Pigcepto iu- casistratibus, In quibus tu
m istinae,uto te ibus, stela ciuitatist bedias Ab effecto. 'nilauti maiorum, , consistit.
pp. Probatum est antea quod tra mam dis uat quam co-Ρr triuitatem e banale his desienditur quodHesp. Illic unita tonicim cumminitate rerum, his nitoverepolitica in ordinepes ru circa obiecta ciuitatis intesimitur: si conuellit 2 befacta: c defendui ct conseruat ciuitatem. Opp vita ordinis in ciuitate est, ut omnes ciues arasi unus stantsed hocfleri nospotest ergo υmi. ordimi, non est omada. ator constat,qm unitas ctiamas mhil iud est quam connexio ciuium msudopacu. inreprobatur,quia ex multis,nuferi est spectruvera amicitia, quae nouister multos e interpati stant consim
Rei p. Verdiamistiam tur bifuriam vel pro habitu charitatis
interpaucos,velpro asseritu voluntatis inter multos hac in ciuitate Aifestiis o plurimos q3asi Unum confra Uacit, illa morum s dborumque si-Iuntatis militudinem inter paucosngnit haec nemp. in affectu Muntatis consissens debito ordine ciues comun tu, eosdemi Vibus institutiss.seniorum obtensperare docet, in hac nitra illa est,sine qua nanposa conseruari ciuitatem demonstrauimus. disparatis opp. uere ex voto maximete entevtia anim, non essemper vivere in unitate ordinis,stum diptima ciuitate homines deberirent vivere e v voto maxin eqΗeo tentia ammteergo nonsemper in unitate ordinis. Quo dato epultur quod ita ordinis nonsem per coseruet quitate. Maior probatur, quia ex voto ammi viuersAmicitia Idabitus charitatiquam
nest legibus astringi, non est dominis mancipar ,- est institutis maiorumsubjci ped liberepro arbitrio vivere Minores Aristin
fonte hi ii capitis. , Resp. vivere ex voto bonis estsecundum legem ordine rue vixere. Nam lex ct magistratus libertatem non tollunt Fosium licentiam negant. Cum ergo ciuitas ex bonis constaret, nihil impetit pwo minus ex voto ciues in illa vivant Ratio est,pYta legibus ac institutis maiorum I fonte cienter ac constanter obtemperant,eadempse dos agunt ut ciuitatem in ordinis unitate, initatem ordinuin ciuitate habeant.
An uxores stliberi debeant esse communes Annuptiasis coniunctio viractse mina eos distincta cura halendasobolusit ex iure naturabit Mim Iad istorum temporum aureum illud proculdubio putarent seculum, in quo prout sex veneris accendit, sibi Baccho plenis distentis cum quavis Glycerio volutare liceret. Dulcis prose et malo Commun7 ' rum esca est ista rerum uxorumque dulce malum communitas, sub qua hamus venenatus latet;corrupta haec aetas est,uitaq; humana hac lepra indicta nimis N aquae virgo intam' Quae uxor intentata' Quae Vesti intemerata viuitὶ Quis vo 20 ni0- tum unitatis3 is callitatis thorum: quis gradum sanguinis Dy pς' aut affinitatis respicit λ Licet quodlibet;trahit sua quemque Virg. Eglog. x voluptas.Ath uxores non ducunt,led libidine lapsi in quamlibet sine modo seruntur: alia ducut, sed taedio unitatis veluti laesi, communitati Platonis student Attamen si fides, quanos imbuti unam uni dedisse&coniurexisse deum credimus, non persuadeat:audiamus ratione qua impulsi fateamur,nec non faciamus illud quod prima ac vera philosophia docuit. Postqua philosophus unitatem Platonis non prodesse sed summac 7. 4 plurimum'..p.