장음표시 사용
191쪽
,, perpetuo absque ulla interpolatione torquet . Calor vero & friri sus non possunt simul torquere, etiamsi per spirituales species id , , iaciant: quoniam sensatio caloris di sensatio frigoris mutuo se expellunt. Nulla ergo erit illi e frigoris afflictio.. ,, XIII. Iam vero tandem arguitur. Si vicissitudo illa illi e Ioeum, , haberet, maxime ad augendam doloris vehementiam. Sed illa sa- , , tis est magna per solum ignem , ct augeri potest , quantum aequiis D tes justitiae poposcerit : ergo Ossictum frigoris supervacaneum est , , , atque adeo illic ei non datur locus.
XIV. Nolim ego in hae controversia sedere Iudex, illudque solum assero rem esse ut minus incertam extantiam frigoris, aut aquae
frigidissimae in in serno : cumque , ut jam ab initio memini me dixis. se, non arbitratu nostro, sive conjecturis definienda sint Damnato. rum supplicia, quae a voluntate Dei juxta sapientiae suae ac justitiae leges unice pendent; nihil esse plane video in divinis Scripturis, di Ecclesiae traditione , quod nos ad frigoris poenam in inferno constituendam cogat. Nam in primis quoad textum Iobi, qui sententiae as. firmantis potissimum est , ae fere unicum tandamentum , congrue, quin & congruentius de poena impiorum temporaria explicatur, vel etiam de culpis vitae praesentis, quemadmodum illum exponunt S. Thomas in Commentario, aliique passim Interpretes. ,, Imo, inquitis Soto, ut meam ignorantiam sub aliorum censura confitear, miror, , quomodo ex illo loco talis fuerit collecta sententia. Objurgat enim se illi e Iob adulterum dicens : oculus adusteri obserυat caliginem , & in. , , ter ejus qualitates ait: Ieυis est super faciem aquae : & male die ens,, ei subdit: maledicta sit pars ejus in terra : ad nimium caIorem ire nis, , s eat ab aquis Κυium , S usque ad inferos peccatum illius. Ubi Gre- ,, gorius nihil de alternatione inferni meminit, sed iniquitatem a. dulteri frigiditatis nomine intellexit , a qua solet ad calorem 1u- perbiae conscendere. Aut, si hoc magis placet, turpes hujus tacuis, , ii voluptates , quia refrigeria existimantur, & veluti nix liqueia, , fiunt, nivium frigori comparavit, a quibus imprecatur adultero, , , ut ad nimium interni calorem transeat : quia vix solent eo neu biis, , narii ad cor redire : & ideo explicatius sus dii: S usque ad inferor, , peccatum illius. Non ergo intellexit, quod postea futurus emet a, , calore ignis ad frigus nivium regressius 2 sed quod esset a nivibus es hujus saeculi perpetuus ingressius. XU. His addere praestat, quae scribit P. Franciscus Suarer Ioeo ei istato in confirmationem prioris expositionis, quae communior est, &probabilior. , , Atque haec, inquit, expositio consentanea litterae est, is si verbum transeundi non per modum imprecantis, sed per modum, , suturi & assirmantis legatur, ut Hieronymus, & D. Thomas , &M alii legunt. Quia vero probabilius est, imperando, vel deprecan- , , do legendum esse, transeat, prout vulgata habet editio; ideo eo n-
192쪽
venientius, verba de imprecatione poenarum intelliguntur, nonis tamen poenarum vitae futurae, sed praesentis. Nam in versu praece - , , denti caepit Iob poenas peccatori postulare dicens: malediora sit parsis ejus in terra, nec ambulet per viam υinearum : quibus verbis poenasse hujus vitae peccatori imprecatur, utique iterilitatem terrae, di ca- rentiam omnis refrigerit , di solatii : & statim adjungit; ad ni- mium calorem oec. id est non inveniat in hac vita refrigerium, sed ,, ab una gravissima incommodi rate ad aliam extremam transeat, &is ita vivat, donec ad inferos transmittatur ζ aut etiam ab aquis ni in ,, vium peccatorum ad nimium calorem futurum in inferno transeat. XVI. Quo ad textum lib. Sapientiae, nihil ipsum urgere satis perspicuum eit . Nam praeterqtiam quod ejusmodi emphaticae locutiones ad iram Dei erga impios clarius exprimendam reserantur, nec in sensu rigoroso dc grammatico sumendae sint; loquitur ibi Sapiens non de vindicta de impiis in inferno exigenda, sed de illa potius, quae futura est in fine mundi, di in ipso judicii supremi die, cum caeli ,
terra , caeteraque elementa commovebuntur, ut e X ponunt graviores Interpretes: idque patet ex verbis tum praecedentibus , tum maxime subsequentibus . Nam post ea verba : pugnabit eum illo orbis terrarum
contra infensatas, ita pergit Sapiens : ibunt directe emi mus fulgurum, Stamquam a bene curυaIo arcu nubium exterminabuntur Sc. S a petrosa ira mittentur grandiaes : excandescet in illos aqua maris , S flumina coa
current duriter. Gηtra illos stabit spiritus υ rtutis, ct tamquam turbo wnti di υidet illos. Quis non videt haec verba, etiamsi nolit in eis figuram agnoscere, intelligi nequaquam possie de suppliciis in serni, n i si sorte adeo desipias , ut in eo loco etiam fulgura ponas , turgentes nubes, grandines, ventorum turbines, maris & fluminum aquas Se XVII. Sed neque quidpiam extundi potest, quod a Trinanti sententiae faveat ex textu Evangelii: ibi erit stetus S stridor dentium . Nam
sicut fletus juxta communem acceptionem intensissimum dolorem deis notat, qui in Damnatis ex propriarum calamitatum consideratione oritur; ita stridor dentium, quem realem futurum in assumptis corporibus concedere nulla ratio vetat, ex aliis principiis praeter frigus oriri potest. Stridor quippe ille vel voluntarius est , vel necessarius. Voluntarius quidem gigni potest vel ex iracundiae furore, quo adversus Deum Iudicem Beatosque infremunt, vel ex sera, & inutili delictorum poenitentia , vel ex bonorum, quae amiserunt, memoria. Necessari iis vero ex vehementia doloris procreari valet, quem ab igne patiuntur. Hinc S. Io: Chrysostomus sa) fletum Ac stridorem dentum cruciatus incredibiles significare scribit : & S. Prosper, sive Iulianus ibin dolores acerrimos e atque ita etiam alii sacri Expositores inter-
la in Epist. ad I heod. laps. b lib. t. de vita contempl.
193쪽
XVIII. Demum quoad Patres attinet , quos Producunt tamquam suae sententiae faventes: in Primis S. Hieronymus in cap. 24 Iob non definite, ac firmiter, sed dubitanter loquitur: forte, inquit, in ipsa Gebenna talis sensuum cruciatur fici illis , qui in ea torquebuntur Se. Caeteri autem pauci sunt , si cum iis conferantur, qui nullam penitus de hac frigoris poena mentionem fecere, adeo ut Ecclesiae traditionem eruere ex illis minime valeas . sed ut summum privatam eorumdem Opinationem. Un
De inferorum igne. Recenseηtur, qui illum tropice aeripiendum putant origenes in prinus: qui tamen mμltorum studio ab boc noo purstatur Caia υinus deinde aliique ex ejus praesertim Discipulis. Nimia eastigatur eoIοσι callus dam Berotinenses considentia ferme unanimem de metaphori. co ems sensu periuasionem Iactamis . Guia potius hujusmodi sensus fere ab omnibus Improbatus Uenuitis. Ed jam de praecipuo divinae justitiae ad impios in alia vita toris quendos instrumento latius differamus: de igne videlicet, eu-3us tam frequens mentio est in sacrarum litterarum oraculis. An haec ignis poena , qu3m supremus judex de nuneiat, in obvio &nativo sensu accipienda su , Ru vero in metaphorieo aut figurato, a quibusdam hac praesertim aetate nostra in controversiam adducitur . Et quidem ex Catholicis nςminem suturum puto, qui inferni ionem verum & corporeum esse negare ausit . Quamquam enim de huguste sanas natura nullum hactenus decretum editum fuerit , quod definiis ιιυum vocant, universic tamen Ecclesiae consensus satis ostendit , quid unicuique tenendum sit . Hinc ab omnibus Theologis statim rejecta, & esplosa sententig suit Ambrosii Catharini, qui a proprio ,
di obvio ScripturR verborum sensu recedens, ignis vocabulum alle gorice intellexit, det signatamque ea voce arbitratus est summam aliis quam poenam, aut cruciatuβ omnes a reprobis perserendos. Otiam quidem sententiam alu bαreticam , alii baeresi proximam , univόῆsim autem id item erroneam 3 ac admodum temerariam appellant II. Ex Heterodoxis vero plures sunt, qui inferorum ionem tropiisce explicandum esse censuerunt . Primus omnium , qui hoc diserte docuerit , ereditur Origenes , de quo S. Hieronymus in Epist. ad Avitum sa seribit: ηem quoquo Gebennae, re tormenta , quae Seripi ura Ianua peceatoribas comminatur , non ponit in suppliciis , sed in conscientia peccatorum, quando Dei virtute , re poIentia omnis memoria delictorum ante oculos nostros ponitur oe quidquid feceramus in vita vel turpe , vel
u Num. r. Tom. I. edit. Veron.
194쪽
vel impium, Omnis eorum in conspectu nostro pictura describitur, at praeteritas υοIuptates mens intuens conscieηtiae puxitis ardore, S poenitudinis simulis confoditur. Locus Origenis , quem praesertim sugillat Hieronymus, habetur lib. 2. Periarchon Cap. II , ubi recitata Isaiae sentenistia ex Cap. so. U. II, ambulate in Iumine ignis υestri , ct flamma , quam aerendiflis , subdit : per quos sermones boc υidetur indicari, quod unuse quisque peccatorum flammam sibi ipsi proprii ignis accendat , ct non in aliquem ignem , qui antea jam fuerit accensus ab alio, vil ante ipsum substiterit, demergatur: cujus ignis materia, atque esca nostra sunt peccata. Quibus verbis satis perspicue declarare videtur ignis poenam reprobis de nunciatam non aliud esse praeter conscientiae cruciatum , quem sibi quisque propriis noxis, ac fla sitiis inducit. II i. Quam plures nihilominus lunt insignes viri , qui Origenem ab hoe naevo pro viribus purgant, contenduntque ex illa interpretatione verborum Isaiae , non esse hauriendam Origenis mentem quoad naturam ignis ad improbos puniendos a Deo in futura vita paratii, cum pluribus aliis in locis juxta catholicam doctrinam seripsisse satis constet. In primis enim in eodem lib. Periare. paulo inferius obis servat , quod sicut in morbis corporalibus primo ferri rigor , fg sectionis asperitas solet juxta morbis qualitaIem adbiberi, Iadem etiam adis bibetur ignis ', quanto magis, inquit, intelligendum est hunc medicum nostrum Deum volantem diluere vitia animarum nostrarum , quae is peccatorum , ct scelerum di state collegerat , uti bujusmodi poenalibus curis : insuper etiam ignis inferre supplicium bis , qui sanitatem animae perdiderunt: ubi distinguit conscientiae angustias & curarum morsus a Poena ignis, qua tandem improbos cruciandos esse decernit. Sed clarius mentem suam exponit Comment. in Matib. n. 72. sa), ubi decla in rans verba illa Christi: ite maledicti in ignem aeternum , ait: qui autem recedunt ab Jesu decidunt in ignem a ternum , qui alterius generis est ab hoc igne , quem babemus in usu. Sed in quo sita est ejusmodi diversitas e Num fortasse, quod noster ignis verus, ac materialis est: il Ie autem spiritualis, aut allegoricus e minime. Sequitur namque: nullus enim ignis inter bomines est aeternus , sed ne multi temporis: extinguitur enim citor
aeternus autem ignis est ille , de quo Isaias dicit in fine probetis suae:
vermis eorum non morietur, & ignis eorum non extinguetur.
IV. Alia duo loca profert in defensionem Origenis S. Pamphilus Martyr in Apologia: primum ex Comment. in Proverb. Salomon. u-hi scribit: manifestum est, quod una poena tam daemonum naturae, quam bumano generi peccatorum a Domino praefinita sit illa , quam Domiηus sum sententia designaυit dicens: ite in ignem aeternum , qui paratus est dia bolo , di angelis ejus : ostendens quia eadem species poenarum peccatoribus
hominibus , s angeIis ejus praeparata sit, licet in eadem poena diversa sit
195쪽
quantitas poenae. Alterum vero ex comment. in psal. 6. ubi ait: possibile est considerare ex bis maxime doloribus , quos in boc corpore positi sentimus oee. Si in bae praesenti υita tam intolerabiles sunt poenarum dolares , quid putandum est, cum non jam anima crassiori utetur indumento , sed eum id spirituale effectum ex resurrectione recipiet S eo υebementius utique quo subtilius est, sentiet υim doloris. Quibus verbis non interiorem ani mae cruciatum, sed extrinsece adhibitum tormentum satis perspieue desilia
Inae. Atque eadem vel paria habet lib. s. conr. Celsum, Homil. 4. in se iam, Homil. 8. in Iosue, & aliis Iocis.
pro comperto est, sequiore aevo pIures Origenis discipulos ansam aris ripuisse ex laudatis Periarebon verbis promovendi sententiam de lane metaphori eo. Id si quidem diserte testatur Orosius in commonit. dS. Augustinum de erroribus Priscillanistarum , & Origenistarum sa) . Queritur enim quosdam Origenistas jactare solitos, 'ignem aeternum, quo peccatores puniuntur, non esse ignem verum, dicentes diectum sie ignem propriae conscientiae punitionem.
Instit. cap. ult. definit, infernum nihil aliud esse, nisi conscientiae borrorem. In Epist. ad Haebreos cap. Io., ignem, quem reprobis seriptura minatur, esse male conscientiae cruciatum. Et in caput I. Matth. de igne aeterno , inquit, scio argute a multis suis disputatum ; at colligere licet me. taphoricam eo locutionem: quod & repetit in caput 2 s. ejusd. Matth. .
& Lambertus Danaeus. Prior in confessione fidei nedum damnatorum . poenas nudum terrorem esse cum Magistro eonstituit, di anxietatem conficientiae cogitantis Deum sibi eme iratum, o infensum, sed etiam ad aniles fabulas rejicit, quae de inferni doloribus alii scripsere, quas toto annmo execrari se garrit. Alter vero in eaput Io9., S II 3. EnchiridionS. Augustini in scholasticos Theologos invehitur, affirmantes ignem
in serni eorporeum esse, vereque comburere. Horum opinationem aia
lii deinceps complexi sunt, quos inter Daniel Classenius recenset Diaeium, Filenum Raisoldum , qui illud praecipue urgent , quod materialis, & eorporeus ignis non sit aptus, & idoneus corporibus, an iis misque damnatorum, & cacodaemonum substantiis spiritualibus crueiandis.. VIII. At nemo confidentius hanc sententiam proposuit, quam nu- perus Theologus Bero linensis bin de quo supra mentionem fecimus, quem laudat ac sequitur Franciscus Roches Pastor Gene vensis Epist. 37. Postquam enim conceptis verbis asseruit verum , ac proprie dictum non esse ignem in saeris litteris ad puniendos impios denuntiatum ,
196쪽
subjicit, jamdiu consensisse bomines , aut NeoIogos. Scripturae υerba de boeigne prolata in sensu metapborico accipienda ego, adeo ut ignis illa ferme
extinelus fuerit a . Quo nixus fundamento hoc obtrudat, plane me latet; immo verius dixerim enormi nimium confidentia fuisse locu tum, dum talem consensionem jactat, & quidem jam pridem obtinentem, tamquam omnibus exploratam. Nam si nullo etiam in pretio habeat Theologos omnes catholica: Religionis, totiusque Ecclesiae Romanae sensum , quem nullus prosecto non iniquus aestimator flocci fecerit; neque Luthera nos Theologos , neque Calvinistas consentientes afferre potest . cum eorum plures, iique magnae apud eos aut horitatis oppositum disertissime docuerint , ac doceant. Testatur D. S, inde nTheologus Anglus, qui hoe saeculo scripsit b) hane esse fidem Eeel
Fae Anglicanae , ignem scilicet in serni verum, ac materialem esse I prois ducitque in testes tres prae caeteris eximios ejusdem Ecclesiae Theois Iogos , nimirum Doctorem Barroin in expositione 6mboli, celebrem Hammondum in suis commentariis in MaIIb. ad illa verba cap. as. discedite a me maledicti in ignem aeternum Sc. , & perdoctum Episcopum Bilson, qui & verum ignem in inferno, di sulphurem etiam ejus esse mateririam ex locis Apocalipseos probari contendit. Λlios item memorat ex aliis Protestantium Ecclesiis primi apud illas subsellii Theo Iogos ejusdem sententiae defensores, ac vindices, nempe Petrum Martyremis lib. Regum, Munsterum annot. in caput. go. Isaiae , Bullingerum Homa. 9O. in Isai. , Qualterum homil. I 63. in Hai., Musculum in I satistb. cap. 2s. & Zanchium de operib. Dei I. par. lib. 4. cap. I9. IX. Plures alii etiam inter Luthera nos recenseri possunt senten. tiae ejusdem Patroni: quos inter Centuriatores Magdeburgenses Cenia ruria I. Iib. I. cap. 4. in fine. ubi de igne aeterno agentes inquiunt:
qstem erebibile est non tantum spiritualem , sed corporalem futurum , eum tam saepe sie sequatur scriptura . Sed egregium sane Ecclesiae suae senia sus testimonium perhibet Io. Franciseus Buddaeus, qui postremis histe annis inter Luthera nos floruit, ac fortassis hodieque floret, dum iuristitvt. Neologico dogmaticis lib. 2. cap. 3. n. 16. scribit: non esse duisbium , quin ignis , cujus in cruciaIibus damnatorum mentis injicitur , pr prie sie dictus intelligendus sit, sed talis , qui in corpora bominum , qualia post resurrectionem futura sunt, agere, S dolorem in illis excitare potest . Neiaque enim id extra dubitationem constitutum posuisset, si hane in Eeclesia sua doctrinam vigere, & communius saltem approbari non perspexisset. Nam Author idem de aeternitate poenarum agens eos non praetermisit, qui ex Lutheranis novum orio en istarum commeniatum amplexi fuerant. Nihil igitur esse video, cur tanta confidentia jactare possit scriptor Berotinensis consensum Theologorum unaniis
mem Il ν a dei a tana remps, qu on est eonsenu du sens metaphorIque des eZpressiona deI' Ecfitture Ii deisus , & qu on a presque et ei ni te ficu. bὶ In suo libello, eui titulua stoee cber exe.
197쪽
LrsER SECUND. ADvERSUS HETERO DIXOS ET C. Is smem diu iam obtinentem de igne inferni metaphorico, adeo ut jam
fere ignem illum extinxerint, quem veteres Olim accenderant; mira iarique subit fucum sibi fieri passum Minittrum de Roches ab hoc Ru
thore naves omnes in Puraeo stantes suas esse temere venditante, dum paucos admodum, si cum aliorum numero Praesertim conseras, Theologos numerare valet suae sententiae fautores. X. Quamquam ergo nonnulli extiterint, ac extent, qui Seripturae verba de igne sempiterno in allegorico sensu intelligenda putent; fateantur omnes oportet longe adeo plures esse, qui eadem in proprio sensu accipiunt, ut comparatione instituta , prior sententia vix ulla gaudeat ejus generis probabilitate, quae a solo scriptorum numero &aut horitate depromitur. Nam praeter consensum Ecclesiae Ro in anae quem ab Apostolorum aevo continenti Patrum traditione semper obistinuisse manifestum faciam, praeter Hetero do Xos, quos modo memo-xavimus, caeterae quoque orientales Ecclesiae a Romana nunquam satis deplorando se hismate se junctae, in eamdem sententiam unanimiter conspirant. De Ecclesia Graeca res satis comperta est. Hinc tametsi in Conei lio Florentino Graeci Patres non eadem senserint, ac Latiis ni quoad ignem purgatorium , quo electorum animae temporaliter exispiantur, nulla tamen de reproborum aeterno i δ ne dissensio suit; pluraque affert Allatius differt. 2. de Iib. Ecclesias quibus Ecclesiae gre- eae consensus in eo dogmate evidenter adstruitur. Coptos pariter, Nestorianos , AEthiopes, aliasque Christianas gentes idem omnino sentire liquet tum ex earum Lyeurgiis, quas pubici juris secit Renaudo. tius, tum ex iis scriptoribus, qui harum Ecclesiarum dogmata, ritus, aut historiam tradidere sa). XI. His omnibus adnectere lubet etiam Iudaeorum,& Multa me da norum , aliorumque de Gehennali igne persualionem , non quasi magni pendam hac in re eorum authoritatem , sed eo fine duntaxat ut constet , quam late semper apud homines invali erit, ae invalescat ea sententia, quae verum illum, materialemque profitetur. Ac Iudaei quidem tum ob Scripturae Sacrae textus, tum propter maiorum
suorum traditionem eam concorditer tenuerunt, retinentque, licet nonnullis erroribus, ac figmentis ex rabbinica vena prodeuntibus obvolvant: ut inter alios observat Bartoloecius cU qui etiam perhibet eosdem docere ignem illum renebrosum esse , ut es ignis in materia opacar errestri, ut in Ialphare , ct fumo denso, cujus claritas per eum offuscatur:& ob hujusmodi rationem tenebrae dicuntur esse in in serno, ut habetur in Gellὰ Seemotb, Rabba Parascit ad illud p sit. I 8. poηer tenebras Iatibulum suum. Hunc etiam ignem Leo de Mutina in lib. Iudaeor. Caere m. die Sabbati propter festivitatis honorem extingui fabulatur.
s I.ehi potest inter alios Iovet has Tom. 1. de Relig. totius mundi. οὶ in Bibliothee. Rabbia. Tani. 2. Differt. de Inter a.
198쪽
XII. Gemina saepe tradit de inferni igne Muhamedes in Aleora no . Nam Sura 28. incredulos , inquit, die Judicii prorsus ignis eircumda
bit. Et Sura 32.: Dcredulis Deus aptabis vestes igneas , eorumque υentres ses capita igne volυens, ct revolυens perpetuo exire inde υοlentes repellat . Clarissime vero Sura 62. scribens: Dei υindicta superυeniet, quam nemo itare poterit . . . Tunc ad ignem Gebennae υocatis Deus inquieι : bie est eere ignis , eui saepius audiendo contradissis. An bunc imaginarium , atque magicum , an Dero Derum ignem ese jam υidetis δ Illum igitur patienter su- sinete : non minus enim patiemini, si sustinere nolueritis: quia seeundum opera Destra meritum suscepturi estis. Quam doctrinam relio iose recipiunt , ac probant Maham edani, ut videre est apud Hottingerum Iib. alibi cit. pag. 233. , dc D. d' Herbe tot in biblioth. Orient. pag.
368. XIII. Demum & ipsis Gentilibus eadem sedit opinio, quam, sicut& alia multa hauserunt ex sacris libris juxta veteres Patres, di plures recentes eruditissimos viros Huetium, Natalem Alexandrum, Vossium, Bochartum , Bullum, aliosque. Hinc in inferno Pyriphlegetontem constituerunt, seu amnem igneum, in quem scelesti, ac facinorosi homines devolverentur: de quo tum Plato, tum alii anti qui, tum praecipue Poetae frequenter mentionem iaciunt. Multas et iam nunc esse infidelium nationes, quae idem censeant, ex testimoniis, quae superiore libro descripsimus , manifestum est.
Scripturae Saerae Dea, ubi de inferorum igne mentio fit, collectim proponanis tur : eaque in primis , quae extant in veteri testamento , ef de futuro impi rum supplicio omnino intelligenda suηι, quorum aliqua vindicantur ab imis piis quorumdam interpreIation/bus. Ea deinde, quae exsant in Eυangeliis , aliisque που foederis canonicis libris Ionge plura , atque clariora o I. N Roductis iam praecipuis Authoribus, qui Gehennae ignem
non verum ac proprium opinantur, sed metaphoricum aut figuratum , concertationem adversum ipsos aggredior , eo m-munemque Ecclesiae Doctrinam pro viribus defendendam , di in tam. ta luee collocandam suscipio , ut siquis rem hanc nondum satis exploratam habuerit, eum pudeat de tam aperta veritate solummodo dubitare. Quoniam vero praecipuum argumentum promitur ex saera isrum litterarum author ita de , illudque invictissime constat non ex uno vel altero earumdem textu , sed ex omnibus maxime collectim sumptis, qui sibi invicem adstipulantur, seque magis declarantae firmant; ideo valde proderit omnes in antecessum sub uno veluti oculorum aspectu proponere, quos deinceps attento studio pondera in
bimus, pluraque inde eliciemus firmissima argumenta. Ex his porro
199쪽
LI AER SECUND. ADvERSUS HETERODOXOS ETCt. Is nonnulli prostant in veteri Testamentos plures vero, iique lucul a
II. Atque ut a veteri Ordiamur testamento, occurrit in primis locus celebris ex Deuteronomio cap. 323. 22. ignis succensus est in furore meo, ct ardebit usque ad Inferni πουi ima: in quo sermonem esse de poena, qua improbi in futura vita plectendi sunt, tradunt plerique , di graves etiam scriptores, ac interpretes: quos inter Galatinus lib. 7. cap. 9. ex Glossa in libro Tanhuma resert ignem fuerensum in ira Dei idem esse, qκod in medio Gebennae Et Grotius pariter ad hune Io- cum testatur Hebraeos nomen Sceol, sive inferni, quod hic legitur, intelligere graυissimarum post banc vitam poenarum regionem, aut statum. Et si quidem ita locus iste sumatur, decretorius plane est pro sententia , quam defendo. Ea namque quae de igne illo in furore Dei
suecenso Scriptor Sacer enarrat, non nisi de vero, ac materiali intelligi valent . Sed quoniam Uat ablus , Clarius , Gratius idem realii ca) locum hunc exponunt de igne terrestri consumente omnia usque ad radices defixas intra terram , di saltem probabilis est horum opinio; iccirco huic textui non insisto quemadmodum nec aliis nonnullis , quae a doctis etiam scriptoribus afferuntur , qui satis commode de temporaria punitione explicari queunt, & ad certiora progredior. III. Primus Iocus hibetur apud Iobum cap. 2Ο., in quo supplicia describuntur tum hujus vitae, tu ri suturae, quibus Deus in impium hominem animadvertit; & pist plura ibi recensita eo m. 26. sic ait: omnes tenebrae absconditae sunt in occultis ejus ; deυorabit eum ignis , qui non facunditur : sive ut in Hebraeo , qui statu non excitatur : qua in Iectione conveniunt Uatablus, Clarius , Munsterus, Castalio , Drusius,Grotius, di alii a quibus non dissentit Pagninus, dum vertit: ignis inextinguibilis: ralis quippe ignis baIitu, sive insufflatione non indiget.
Locum hunc de poena alterius vitae intelligendum esse satis mamisissum est. Nam praeter ipsa verba, quae congruam aliam expositionem non patiuntur, favent ea, quae immediate sequuntur, nempe : re is Iabunt caeli iniquitatem ejus, ct terra consurget adυersus eum , utique ita
extremo Iudicii die ' sequitur enim detrabetur in die furoris Do mi,i : se enim Iudicii dies a Prophetis appellari consuevit . Aetandem e5eludier haec est pars hominis impii a Deo , oe baereditas υerborum ejus a Domino , scilicet , haec est poena a Deo definita, quae impium manet, non alia sane, nisi quam Iustissimus Iudex in illa die irrogaturus est. Favent etiam Paraphrasis Chaldaea , quae ita legit: consumet eum ignis Gebennae , qui non est sufflatus , dc reliquae versiones, quas inter ea quae Clarii & Mun steri est , habet: multa pericula, qua impius non praeiadet, maneat eum, quousque randem perpetuo
200쪽
θηi, qui sufflatione opus non babet, tradatur a). Favent Demum Ee clesiae Patres, qui in librum Iobi scripsere, di celebriores quique Expositores Drusius, Pineda, a Lapide , Tyrinus, aliique communiter; ex quibus postremus sic aptissime ea verba declarat: deυorabit eum ignis , qui non succenditur , alimento terroo , vel flabello I sed semes ab ori gine mundi a Deo succensus in semetipso cum suis fomentis inrevisu tibi
sis aeternum ardebit, Deo illum conservante ad aeternum impiorum cruciatum. IV. Litteraliter etiam de interni cruciatibus accipiuntur duo praealtis Psalmorum loca, quorum alter petitur ex Psalmo Io, alter vero ex Psal. I 39. Prior juxta Vulgatam ita legitur: pluet super preemiores laqueos: ignis, sulpbur, ει spiritus procellarum pars calicis eorum . Vel juxta Hebraicum rex tum: plura super impios laqueos, υeIcarbones , aut prunas; ignis, sulpbur 9 spiritus vertiginum , aut terrorum erunt pars calicis eorum. Alludit hic Regius Psaltes ad Sodomorum incendium, insignem nempe illam divinae justitiae ultionem, quae secundum Apostolum Iudam com. 17. figura est ignis aeterni, quem hie
designat. Et certe tum antecedentia , tum consequentia hune sensum definiunt. Praemittit enim Propheta, quod Dominus interrogat, aut juxta vim hebraicae vocis probabit, aut examinab t in tremendo suo
judicio, justum impiam qui σκιem diligit iniquitatem, odit animam suam: utique quia in semeti Psum eam ignis poenam , spiritusque procellarum, aut terrorum accersit, quam MOX commemorat. Ac denique
hujusee ultionis hanc rationem assignat: quoniam justus Dominus , Njustitiam dilexit ἰ aequitatem υidit vultu1 ejus, retribuendo videlicet uni. cuique juxta opera sua. V. Locus alter sic effertur in nostra Vul ata: eadent super eos earia bones, in ignem dejicies eos; in miseriti non subsiflent. In textu autem hebraico : conjicientur super illos carbones s in ignem eos ruere facies ,.iis miserias, ubi non sub ent, vel ut alii legunt, non eυadent amplius fio υea , in quam ceciderint. Sermonem hic ficri de peccatoribus a Deo puniendis, res est explorata. De punitione autem non praesentis vitae , sed futurae, textum hunc in t Ciligere cogunt rum ipsa verba, quae certam poenam exprimunt impiis omnibus inserendam , & quidem in loco, a quo nunquam emerga ut, qui alius plane non est, nisi in sernus; tum quia ibidem dici ur, quod Nirum injustum mala e leat iis inieritu, sue ut legit Chaldaeul , virum probum , oyeratorem malorum venetur Angelus mortis , ct detrudat cum in Gebennam . Tum demum quia subjicitur: cognovi, quia societ Domiηκε sedicium inopis , υindictam pavperum. Verumtamen iusti confitebηηιμr nomini tuo, ct habitabari recti eum υultu tuo , seu , ut varabius, corom facie tua , aut in eo pectu tuo perpetuo taυent: quibus exprimitur Judicium, quod aliquando factu.
rus est Dominus, & vindicta de improbis sumenda , praemiumque,