장음표시 사용
231쪽
quam quod maxime vel ex iis duntaxat, quae habet in libris de Ciavit. Dei. Nam in primis lib. 2Ο. Cap. 22. dicit , credibilius esse in illo
Seripturae loco, ubi dicitur υermis eorum non moritur ignis non estinis guttur, ignem proprie ad corpus , υermem vero tropice ad animam referri .
Deinde lib. 2I. cap. 2. S 3. inquirit, an possint corpora in ustione ignis esse perpetua e et an eoUequeas sis ut corporeum dolorem sequatur carnis inisteritus. Et ostendit incredibile nequaquam videri debere, quod corpora in ustione ignis possint perpetua , di viventi 3 permanere ζ cujus rei plura affere exempla cap. q. . Et post plura sequentibus capitibus expensa , demum capite Io. ita concludit: At wro Gebenna illa, quod vitam stagnum ignis, S sulpburis dicIum est, corporeus ignis erit, O cruinciabiι corpora damnatorum. auι S bominum , ct Daemonum , foliata hominum, aerea Damonum ' aut ra Ium hominum corpora cum spiritibus, Daemones autem spiritus sine corporibus, baereares sumendo poenam , non imparistiendo vitam corporaIibus ignibus. Unus quippe uιrisqκe ignis erit , sicut Veritas disit. Eamdem sententiam docet, aut tamquam indubitatam supponit in aliis locis, nempe super Psal. 9., & 37., lib. de fide, di operibus, lib. I. de Serm. Domini in monte agens de illo Math. s. reus erit Gebennae ignis se. S. Augustino Orosium subjicio, qui in com monit. ad ipsum de erroribus Prisciallinissarum, Origenisarum conia queritur eos docere inter alios errores, lanem aeternum , quo peccatores puniuntur, non esse verum ignem, diceaIω dictum esse ignem propriae eo scientiae punitionem . XIV. Juxta eamdem sententiam plura scribit S. Gregorius Maiagnus . Lib. 4. Dialog. cap. 23. inquit : sicut electos Beatitudo laetificat; ita credi necdse est, quod a die exitus fui ignis reprobos exurat. Et Petro interroganti qua ratione credendum est quia rem incorpoream s animam nempe a corpore separatam ὶ tenere ignis corporeus post ; Respondet :M --ntis hominis incorporeus Dirisus tenetur in corpore, cur non post mortem , eum incorporeus sit spirius , etiam corporeo igne tenetur e adductoque subinde ad id probandum textu Lucae cap. 16. de anima Divitis Epu. Ionis in Inserno posita , & clamante, crucior in hac flamma, subjicit: dam ergo peccatorem Diυisem damnarum υeritus in igne perbibet , quiDam sapieκι reproburum animas teneri ignibus neget y Denique Petro dicente: ignem Gebennae corporeum esse non ambigo , in quo cerium est corpora eruis viari; subjungit Gregorius . Certe reprobιs Veritas in fine dictura est : ite in ignem aeternum qui paratus est Diabolo, & Λngelis ejus. Si isto tur DiaboIus , ejusque Angeli, cum sint incorporei, corporeo igne crueiandi sunt, quid mirum si animae ct antequam recipiant corpora possint corporea sentire tormenta pXU. Idem luculentissime tradit lib. I f., in Job ea p. 20. ad illa verisba cap. 2o, deυorabit eum ignis , qui non succenditur. Miro, ait, Dalde modo paucis verbis expre1sus est ignis Gebennae. Ignis namque corporeus,
ut esse ignis valeat, corporeis indiget fomentis. sui cum ηeceis, es ut fer-
232쪽
vetur, per congesta Istya procul dubio nutritur . At contra Gebenitie ignis , cum sit corporeus, S in sic missos reprobos corporaliter exurat, eee studio humano succenditur, nec lignis nutritur : Sed creatus Iemel durat iη- exiiuguibilis, S sueeensione non indiget, o ardore non caret. Bene ergo de hoe iniquo dieitur: devorabit eum ignis, qui non succenditur: quia omnipotenti justitia futurorum praescia ab ipsa mundi origine Gebennae ignemereaυit, qui in poena reproborum cID semes inciperet , sed ardorem suum etiam sine lignis nunquam finiret. XVI. Haee sancti Gregorii lectio desumpta est ex postrema, omisniumque accuratiis ma editione Monach. S. Mauri. Caeterum in aliis editionibus frequentius loco Gcbemne ignis cum sit eorporeus, legitur , cum sit incorporeus: atque inde a quibusdam S. Pater opponitur, tam quam adversus sententiae de igne vero materiali. XVII. Sed retinendam esse lectionem, quam posuimus , monent Monaehi Editores : quia ita habetur in quinque codicibus Uaticanis N A., antiquissimo codice Bibliothecae Balberinae, duobus Biblioth. Chisiae, Anglieanis, di Gallicanis plerisque. Guns villaeus pariter sa plurimas laudat antiquiores , emendati rusque editiones , quorum Authores ita legerunt. Λtque id confirmat I. ex eodice M A. Corisbejensi tempore Adlia lardi Abasis circa ann. 7so. , in quo habetur liis her, cui titulus Ecloga de moralibus Job quas Gregorius fecit , ubi lib. I s. legitur e Gebennae ignis, cum sit corporeus cte. Confirmat etiam ex Odone Cluniacensi in epito me moralium S. Gregorii cap. 2 ., num. 26. , & ex Garnero Canonico S. Victoris Parisiensis sub Hilduino Λώbate in opere, quod Gregorianum nominavit lib. II. Cap. I. eodem modo legentibus, ct ex Mis .eodice, qui asservatur in Bibliotheea Caelestinorum Parisiensium 2 addo & MA. Bibliotheeae Ambrosianae. Eadem lectio confirmatur ex Prudentio Trecensi , & Floro Eeelesiae Lugdunensis Diacono contra Jo: Erigenam scribentibus. Denique eo modo hune locum laudavit S. Thomas in . sentent. dist. 44. qu. Σ.& eodices sive M s. sive editos, qui legunt, ignis Gebennae eum sit in corporeus corruptos esse observavit Sixtus noster Senensis lib. 3. Biblioth.
XVIII. Sed etsi legamus textum illum juxta alias editiones, clare Patet tum ex verbis laudatis, tum ex iis, quae postea subjicit, S. Gregorium vocem illam incorporeus non usurpasse in sensu ad adversariis intento, sed in alio plane diverso . Neque enim quae de illo igne ibi dem asserit, ullatenus igni spirituali, di metaphorico aptari queunr, puta quod creatus fuerit ab origine mundi , quod lignis non indigeat, ut nutriatur, sed subsistat per divinam omnipotentiam, quod reprobos in anima simul di carne cruciet, quod nedum interius, sed
a Apud Natalem Alexand. saecul. 6. e P. 4.
233쪽
XIX. Floruit circa annum 47o. Caesarius Arelatensis, qui ita seriis bit homil. 38. peccatores cum carne descendent in infernum: justi eum earia ne percipirat regηum. Luia justum judicium Dei eriι, ut iIIa caro , qua hic peccaυit, ct paenitentiam non egit, ipsa cum anima in igne crucietur. XX. Sub idem fere tempus vixit S. Orientius, ex cujus Commoni torio simplicibus versibus exarato, sed unctione caelesti reserto, haec habeto in rem nostram : nibus aeternis immensos respice colles
jugiter amburi, non tamen imminui.
Et gelidos fontes , ct caerula flumina cerne Fuηdere semper aquas , semper habere tamen. Sic miseros vindex semper populabitur ignis
Ut semper servet pabula laeta sibi.
XXI. Hule addo alios duos ejusdem circiter aevi Christianos Poetas nempe S. Aleimum Avitum, & Venantium Fortunatum, quorum prior ita canit lib. 3. cap. Io. de Divite Evangeli eo:
Spiritus abyrus, sed mox demissMs Aυerno
Ardet in aeternis per saeva incendia pernis. Λlter vero lib. 4. Spe vacui, paIeae similes miIIratur is ignes Pascendis flammis sit caro nostra cibus . .
Viυκης ad poexas aeterno ardente camino
Porrigit heu nullas flammiger ignis aquas . XXII. Ex pluribus S. Cyrilli Alexandrini unum tantum vel alteis rum testi monium adduco. In Isa jam ad illa verba, dixisti, in caelum Ureadam, sic ait c deprebrasus es frustra baee cogitasse. Arguit tuam flosram incogitantiam rerum exitus Se. Postquam autem descendis in Or
eum condemnatus miser, ibi flamma omnium rerum edace dGμIus, mirabantur hoc eum pati cte. Et oratione de exitu animae se inducit impium in inferno positum conquerentem ; propter corporis voIuptates igni trador : ae late deseribens locum inferni corporeum , & tenebrosum exclamat : υα υα, quali 6t Gehenna ignis inexi lucit urentis quia
devi, sed non Iurentis, sed S iace carentis. Item . mibi amarulentam in meo Gebrenam, quippe interminatam. Exborreo Tartarum , κι cui nimium is sit caloris : paiso renebras cte. XXIII. Suffragatur etiam Theodoretus commentario in Psalmos . In Psal. 28. hare habet : eum sacrorum Apostolorum eborus ignitam Spiritus Saacti gratiam accepiyset , illustrabatur quidem , sed non comburebatur: in futura autem υira gemina ins lais bifariam diυisa, haec quidem Urim ris Albinas illustrat; haee viro peccati studiosos comburit . Praeterea signis nominatur , ct obscuritas Doeatur impiorum poena, eo quod ilia vis ignis, quae illustrat, ibi non existat. Et in Psal. 96. : Geminae sunt vires ignis , videlicet comburendi, ef illuminandi. Verum bane ilIustrandi vim sandiorum cborus consequituri per alteram vero iniqui bomines supticiis asciuntur.
234쪽
XXIV. Non minus diserte favet Cassianus Collat. I. cap. I . di cens : quia nec otiose sint post separationem bustus eorporis anima , neque nihil sentiant, etiam Ευangelii Parabola , qua de illo paupere Lazara, ct Diυite purpurato profertur , ostendit e quorum unus beati mam sedem , idest sinus Abrabae requiem promeretur : alius intolerabili ardore aeis terni ignis exurisur. Et de Cons. Theol. pari. I. tribuIario, quae illic exincipiet miseros , nullo termino finitur , nullo uene eoncluditur: sed flammarum atroci adusione consumitur, ess ad rediυiva incendia iterum, qui adustus
XXV. Priora sex Eeelesiae Christianae saeuia elaudo loeupletissima S. Fulgentii Ruspensis aut horitate ex libro de fide ad Petrum Diae. deprompta ζ Nam Cap. 28. ita admonet : firmissime tene, es nullatenus dubites Diabolum ess Angelos ejus in usem aeternum a Chrso esse mitis tendos cum ipso etiam Diabolo impios, ct iniquor homines O qui eum in maIis operibus imitari sunt, di ante finem praesentis visa metruam
poenitentiam non egerunt, resumptis eorporibus supplicio aeternae combustionis
arsuros. Et cap. 43. firmi me rene, S nullatenus dubites . in fine saeculi bonos a malis etiam eorpore separandos Et ex ore justi , aeterinnique judicis sempiterna , atque immutabili prolata sententia , iniqui omnes ibunt in combustionem aeternam 2 justi autem in Utam aeternam : iniqui semper arsuri cum Diabolo: justi autem regnaturi fiηe fine cum Chriso. Dein mum cap. 4. ita concludit: baee interim ais regulam serae fidei firmi me pertinentia fideliter erede, furtiser tene , veraciter, patienterque defende. 2 siquem contraria bis dogmatizare cognουeris , tamquam pestem fuge, e
XXVI. Sequiorum etiam temporum Patres aliquos , aut Scriptores gravissimos audire non pigeat, ut liquido appareat , quam con sans in catholica Ecclesia semper fuerit sententia, quam Propugna mus. S. Isidorus Hispalensis lib. I. de summo hono Cap. 3. scribit et duplex damnatorum poena est in Gebenna'. quortim ci mentem urit tristιiμ ,
o corpus flamma , iusta viri Iudine . . ρ - μωρμ ν δ in Prout , quod
perficerent corpore, simul μ-pκηiamur er corpore. Ignem Gebennae ad aliquid tamen babρνη , ad aIiquid non habere, boc est babere lamen ad damna. tionem , ωt υideant impii, uηde doleant: er non babere ad consolationem , ne videant, Mnde gaudeant, apta fit comparario de eamino trium puerorum e c. XXVII. S. Μaximus Consessor in Sermone hortat. a), postquam ob oculos proposuit Christum ablegantem eos, qui a sim stris erunt , in ignem aeternum paratum Diabolo & Angelis ejus , subdit : suis saevientem immanem illam ignem sustineat e . . . Quis mugientem Tarrarum , unaque eum illo ab imo gurgite bullientem ab um sustinebit δ inducitque deinde reprobos ita secum loquentes : transierunt illa omnia , hoc nobis Ψηe haereditario jure in sempiternum mansuro Sc
235쪽
LIBER SECUN D. ADVERSUS HET ERODOXOS ETC. I93XXVIII. S. Iulianus Episcopus Toletanus lib. 2. Prognos cap. II: propria facit verba S. Gregorii supra relata : sicut Hectos Beatitudo glorificat , ita credi necesse est, quod a die exitus sui reprobos ignis exurat.
Et cap. II.: Si viventis bominis incorporeus spiritus tenetur in corpore , cum incorporeus sit Spiritus , etiam corporeo igne teneatur ex dictis Evangelicis colligere possumns , quia incendium anima non solum videndo, sed Griam experiendo patiatur. Et lib. I. cap. 4 . alserit cum S. Augustino tamquam omnino certum, quod impiorum corpora absque sui conis sumptione sempiterno igne ardebunt. Et cap. 4I.: cur non dicamus , quamvis miris. tamen υeris modis etiam spiritus incorporeos phse poena corporalis ignis offligi, si spiritus bominum est. Ex quibus colligere omisnino opus est , cum idem S. Iulianus cap. εἶ. addit ex eodem S. Auis
gust ino, neminem posse scire, qualis est ignis ille, vel ubi sit, nec ipsum , nec Augustinum dubitasse de existentia ignis corporei , sed profiteriduntaxat se speciales ejus qualitates nescire. XXIX. Venerabilis Beda in Caput 3. Lucae ignem Gebennae bifaria ratione incomprebensibilem vocat, quia neqM iIle perpetaeo possit extingui, neque eos , quos cruciat, unquam extincturus sit: sed immortali morte plexurus. Et lib. s. cap. Iῖ. hist. Anglic. suis de hoc corporeo igne pertractat .
XXX. S. Prudentius Episcopus Tricassivus lib. coni. Io: Scotum Erigenam cap. II.: ignem Diabola, ct angelis ejus praeparatum, oe in eo rorquendos, atque eruciandos Scriptaerae sacrae maAifeste declarant . Nec tamen ignoramus identidem quondam dixisse Origenem, re eam pro bis cum caeteris suarum haereseon damnabilibus sensibus fuisse dejectum. Et cap. I9. corporeum esse, flammeum , atque visibilem mixta obscurisate ignem Gebennae omnes Orthodoxi e sentium . XXXI. Rabanus Maurus lib. 2. in Ecclesiastem Cap. 7. : Vindicta earnis impii ignis , ct vermis : quia earo peccatorum , quae luxuria affluebat in mundo fimul eum anima paenis arctabitur is futuro , S igne cruciabitur Gebennae Vermem dixit seram scelerum paenitentiam, quae nun quam in tormentis conscientiam afflictorum mordere cessabit z ut ignis D poena extrinsecus saeυiens , υermis Polor intrinsecus accusans . XXXII. S. Petrus Damiani pro certo habet ac supponit corporeum esse Gehennae ignem, dum in Vita odilonis conjectatur gravi iasima flammarum incendia , quae in quibusdam Siciliae locis evomuntur , ab illis Inferni Iocis ascendere , in quibus animae reproborum diversa luunt supplicia; quod & alii Patres credidere. XXXIII. S. Bernardus serm. 8. in Psalm. Dii babitaι Sc. dc degrat. E lib. arb. eap. 9. diserte ponit ignem inferni materialem , cum traindit praecipue , gnandiu corpus -υis in flamma , randiu in malitia per erevoIuntatem. Et de Domo ister. Cap. 38.: tormenra erunt fine interυalis , edi fine temperamento. Timor conturbabit te , eum terra aperieIur coram
236쪽
Ignis exterius carnem ruam consumet : vermis interius conmentiam eor. rodet . XXXIV. Hugo Victorinus de Sacr. 6 d. lib. 2. p. 16. cap. 3. qui isse dam putant animas corporalibus poenis cruciari non posse, nisi per, , corpora, di in corporibus mancntes. Quapropter a corporibus exuisse ias animas nullas alias poenas sustinere credunt , nisi eas solum , , , quas conscientia intus accusatrix irrogat. Sed verissime aut horita. , , te Sacri eloquii, di catholicae veritatis probatur testimonio, corpo- , , raliter materiali igne animas etiam nunc ante susceptionem corpo-
,, rum cruciari. Si enim Daemonibus , qui sunt spiritus corporalis i. gnis praeparatus dicitur, quid mirum est, si animae a corporibus D exutae corporali igne crucientur λ ,, XXXV. Hugo .mterianus lib. de regr. an. cap. I 2. inquit: Unus Gebesisae ignis es in Inferno, sed non πηο modo omnes cruciat Sc. , nec essia dubitationis parte Iocandum ignem illi modi esse corporeum , in quo certum in spiritus cruciari. XXX v I. In noeentius III. lib. 3. de contempl. mund . cap. 6.: ignis Gebennae me lignis nutrisur , nec flatu succenditur , sed a Deo creatus est inexti uibilis ab origine Mundi . . . semper ardebit, nunquam iacebis :femper uret, ct nunquam consumet. XXXVII. Catervam omnium Ecclesiae Patrum , & Scriptorum claudat S. Thomas Aquinas , qui in A. diu. 44 q. 3. art. 2. hanc exci tat quaestionem, utrum ignis inferni siι corporalis, di post plura sapienter animadversa , quae modum spectant, quo corporeus ignis operatur in animam , concludit: quidquid dicatur de igne, qui animas separatas erueiat; de igne tamen, quo cruciabuntur corpora damnaIorum post resurrectionem , oportet dicere, quod sit corporeus. Neminem ex caeteris memo. ro, qui subsecuti sunt. In dubitatum quippe est omnes tum Theologos, tum Sacrae Scripturae Interpretes in eamdem conspirasse doctriis nam , prout superius adnotavimus. XXXVIII. Duo porro in his, quae contexuimus Patrum, & Scriptorum Ecclesiae Testimoniis praesertim observari velim. Primo nempe ea hujusmodi esse, ut ambigere nemo jure possit , quin ignem In inferni, de quo sermo est, in proprio, ac nativo sensu, non autem tropico, vel metaphorico, omnes acceperint I maxime cum saepe eum indem ignem ita definiant, ut aditum omnem tropos aut metapho. ras eomminiscendi intercludant. Alii namque comparationem instituunt inter damnatorum ignem, di nostrum hune, quem habemus in usu , in eoque unice discrimen agnoscunt, quod ille non indiget lignis, aut so mentis, ut conservetur; quod eorpus simul & animam excruciet absque eorum corruptione di interitu: quod aeternum dura. turus sit &e. Alii tales eidem igni proprietates vel effectus attribuunt, quae igni metaphorico convenire nullatenus possunt, ut quod si ab initio mundi accensus: quod corpora vehementer affligat, quod lu-
237쪽
cem non emittat ad majus Damnatorum tormentum. Alii demum, ne omnia persequar, quae oculos statim percellunt, data opera ad examen vocant, an ignis ille corporeus, vel Spiritualis censen jus sit; eumque corporeum esse disertissime statuunt.
XXXIX. Alterum in his testimoniis animadvertere proclive est adversus Thomam Alethinum, seu Joannem Cleri eum doctrinam de igne Inferni corporeo habitam non suisse in Ecclesia tamquam adiaphoram , sive indifferentem, adeo ut liberum esset omnibus sentire, ae docere quidquid maluerint absque ulla nota, neque Patres Catholicos fuisse inter se in hoc argumento divisos, ut ille arbitratur. Quinimmo Patres omnes in hoc dogmate concordes deprehenduntur , Prout ex iis, quae cap. sequente dicemus, luculentius constabit; illudque iidem non infrequenter ita proponunt, ut vel tanquam rem extra aleam controversiae positam judicent, vel contrariam opinionem erroris damnent, ae scripturis, fideique doctrinae adversantem rejiciant. Patet id perquam manifesto ex eo, quod hanc recenseandinter errores casendos in libris O lenis, ut S. Hieronymus, vel inter errores Origenistarum, ut Orosius. S. quoque Prudentius nedum hane
Origenu haeresim appellat, sed & ipsum propter illam, oe alias ab Ee-elesia damnatum fuisse Urmat, omnesque Oribodoxos consentire in verit iste ignis Inferni corporei. S. etiam Pamphilus, qui Origenis patrocinium suscepit, non eo titulo ipsum vindieat, quod hujusinodi sententiam citra errorem docuisse potuerit, verum ab ipso mi pime sui Dis traditam, sed eidem affictam contendit, plane, dum ita se gerit,
di ipse concedens eam non esse a catholico viro admittendam .
XL. Patet id praeterea ex verbis aliorum Patrum , & Scriptorum. Nam S. Gregorius Magnus doctrinam de igne corporeo Gehennae ininter ea dogmata collocat, de quibus non ambigitur e S. Fulgentius incensu eorum ponit, quae firmissime tenenda sunt, es de quibus nullatenus dubitandum est , utpote ad regulam serae fidei pertinentibus. Ugo Uictorinus asserit eam probari certissima autboritate Sacri eloquii, ct ealbolicae υeritatis testimonio. Ugo aeterianus non esse, ait, in dubitationis parte Deandum, quod ignis sit corporeus, ctc. Quae , aliaeque similes locutiones de lententia adlaphora , aut indifferenti sane non pronunciantur.
238쪽
Patres, qui adversus constitutam traditionem προni solent , eidem contra rii non sunt : quia potius suffragantur. Difellis Ambrosii Iocus explanatus. Nullum ex eo praesiisium arcessere sibi posent, qui contra sentiunt, si alia praesertim ejusdem Ioca consulantur . Gregorii Nissent fententia per eram a Daniele metio , aliisque explicata. Tum ipse, tum Pa es Damascenus in proprie dimo Gebennae igne admittendo, cum caeteris Ecclesiae Patribus concordes exhibenIur.
perpetua traditio de vero igne reprobis angelis, & homi- I nibus a Supremo Iudiee deputato, quorumdam Patrum squi diit ensisse videntur, aut horitates ad examen vocare, ac Operose discutere hoc capite decrevi. Patres, qui ignem illum in tropico sensu explicasse creduntur, sunt praecipue S. Ambrosius, S. Gregorius Nissenus, & S. Ioannes Damascenus, quorum sententias adeo claras, di apertas habent quidam etiam insignis notae Seriptores , ut de eorum mente dabitandum nullatenus esse arbitrentur. Atque ego ipse quidem non inficior ea, quae ex hisce Patribus proferuntur, si specie tenus inspiciantur peregrinum aliquid, atque a communi doctrina alienum exhibere. Caeterum , si attentius expendantur, omnia. que conferantur eorumdem Patrum loca, nihil esse pertendo quod asserere cogat aliam ipsis insedisse sententiam , quam quae totius Ecclesiae suffragio probatur. Ad examen igitur accedamus.
De Sancto Ambrosio. II. Primus, qui ab Adversariis opponitur, est eximius Ecesesiae Doctor S. Ambrosius Archiepiscopus Mediolanensis, qui lib. 7. in Lucam n. 2os . haec scribit: quicumque sine Cbristo est, in tenebris est; quia tamen in tenebris es Christus . Ergo neque es eorporalium Iridor aIiquis dentium s neque ignis aliquis perρeruus flammarum corporalium neque υπ-mis est corporalis. Sed haec ideo ponuntur : quia sicut ex multa eruditate, o febres nascuntur, ct vermes; ita siquis non decoquat peccata sua, sesmiscendo peccata peccatis tamquam eruditatem quamdam contrabat iste
rum Et recentium deliciorum , igne aduretur proprio, re suis vermibus consumetur. Unde S Isaias ait: ambulate in Iumine lanis vestri , ct flamma , quam accendistis vobis. Ignis est quem generat maestitia deli torum ἰ υermis est eo quod irrationabitis animae peccata mentem rei , sensumque com-
III. Verba haee prima fronte satis diserte videntur ex eludere adamnatorum Ioco verum ignem corporeum, quemadmodum & cor
239쪽
poralem vermem, omniaque tropice, aut metaphorice exponere. Λtisque ita reapse sensisse Ambrosium citra ullam dubitationem putant Petavius lib. 3. de Angel. cap. f., Daniel Huetius in origenianis lib. 2. p. II., Michael Lequienius in praefat. ad trarii. S. Io: Damasci coni. -ηinaeos, Monachi Editores operum S. Ambrosii in notis ad bune Ioram, & alii communiter, Coquaeo excepto in annot. ad cap. 9. lib. 2 r. S. August. de Criit. Dei: qui tamen, licet asserat D. Ambrosium ab hac opinatione vindicari posse, nullam ipsum vindieandi viam in digitat. IV. At quamquam ego longe absim ab iis, qui contortis ac violentis interpretationibus Patres , aut Scriptores, vel reluctantes in sententiam , quam propugnant, pertraher conantur, Omnibus tamen rite perpensis mihi videtur jure Ambrosium ab hoc naevo purgari posse, duoque ita ejus defensionem constituo: primo nempe non satis constare ipsum in objecta aut horitate loqui de futuro malorum hominum statu, sed verosi milius loqui de praesenti, seu de peccatoribus in hae vita existentibus . Seeundo , tametsi loqui ponatur de statu vitae suturae, inde eolligi non posse Ambrosium in ea fuisse senistentia, quae ipsi affingitur, cum caetera ejusdem S. Patris loca comia munem tenuisse de igne inferni doctrinam luculenter ostendant. V. Et in primis quidem observo : si verba, quae loco cit. habet S. Ambrosius, de futuro vitae statu intelligantur, plane meo judicio consequens esset, nedum S. Doctorem non admisisse verum corpora. Iem ignem , quo reprobi torquerentur, sed neque verum locum in quo detinerentur; eodem quippe modo ibidem loquitur de Ioeo, aede igne, di verme, ut patet ex verbis antecedentibus. Exponens eis nim verba illa Scripturae, mittetur in tenebras exteriores, & inquirens quaenam sint hujusmodi tenebrae exteriores , in quas mali homines mitistuntur, docet non esse cogitandum aliquen carcerem, aut locum iis continendis destinatum , sed quicumque extra promissa suut eaelestium mandatorum, rn tenebris eXIerioribus Iunt , quia mandata Des Iuniris faut,
quicumque fine Cbristo est , in tenebris est ἰ quia Iumere in tenebris est
Christus. Porro si mitti in tenebras exteriores, nihil aliud est, Αmbrosio Iudice, quam esse extra caelestia mandata, quae lumen fiant, oesine Cbristo, non minus ille corporeum locum, quam supplicium a Damnatis exeluderet, si de his Iocutus fuisset. Hoc autem nemo hactenus asseruit, aut asserere potest, qui opera S. Patris perlustraverit . Nam pluribus in Iocis admodum perspicue ponit in sernum Io. cum quemdam esse definitum, in quo mali recludantur, ut in psal.
43. , di in psal. 48. , di libro de interpell. Iob. cap. 8., & alibi fre
UI. Sed ulterius ex ipso verborum contextu satis probabile argu . mentum eruitur, ut Ambrosum de praesenti malorum statu Iocutum esse dicamus. Sermonem habet in eo loco de Evangelica Parabola de
240쪽
inultatis ad nuptias, ac punitione illius, qui ad caenam accesse sine veste nuptiali , atque ita disserit: Et ideo, qui pacem charitatem non detuleris ad Cbrisi altaria , tolletur ligatis pedibus , , manibus , fit mu-retvr in tenebras exteriores. Ac subinde, explicans quid sit mitti in tenebras exteriores, affert verba laudatae quicumque extra promissa sunt caeIestium mandatorum, in tenebris exterioribus Νηι; quia mandata Dei Iumen sum, oe quicumque sine Cbristo est, in tenebris est, quia Iumen in t nebris est Cbristus. Quae certe verba commodius intelliguntur de maialis, sive reprobis hominibus in hoc vitae statu existentibus, quam in
VII. Clarius adhue apparet hujusmodi Ambrosii sensus ex verbis, quae sequuntur, nempe: baee ideo ponuntur; quia sicut ex muIta cruditare oe febres nascuntur , θ υermes; ita siquis non decoquat peccata sua , velut quadam interposita sobrietate absinentiae , sed miscendo peccata Pe
ca Iis , Iamquam cruditatem quamdam contrabat isterum S recentium delictorum , igne aduretur proprio oec. Quis neget haec proprie verificari non posse de homine in damnation .s flatu constituto, ubi procul dubio non potest sobrietate abstinentiae decoquere, id est corrigere peccata sua ρ optime vero verificantur de improbo in statu vitae praesentis, qui valet mores suos emendare, di pravos nequitiae effectus submovere abstinentiae remedio salutari. Quod si non praestet , sed peceatis jam nova misceat, sive adjiciat peccata , contrabit eruditatem quamdam veterum, ac recentium delictorum, adeoque proprio igne aduritur, sive propriae conscientiae facibus acrius inflammatur, & verme vividiore corroditur . VIII. Fateor Scripturae verba mittetur in tenebras esse. non hune Iitateraliter sensum referre. Fateor etiam Ambrosium eadem minus proinprie accomodare ad hominem peccatorem in hoc statu degentem.
Sed plane peregrinus & hospes sit oportet in scriptis hujus S. Doctoris, qui nesciat familiarem esse hanc in eo consuetudinem , ut res etiam apertissimas, & alium sensum reserentes metaphorice, aut tropologice exponat, ut e. g. cum duo aera minuta viduae Evanσeliineae duo testamenta esse interpretatur: cum viduae Naim filium quatuor ad sepulcrum elementis vectum describit: cum miraculum de panum multiplicatione in sensu spirituali & allegorico declarat, & alia id genus, quae ejus opera legentibus passim occurrunt. Cur igitur ea , quae de igne, verme, & lo eo Damnatorum Scriptura testatur, ea. dem interpretandi libertate ad hujusce vitae peccatorem pluribus vitiis, & criminibus involutum transferre non potuisse dieemus pIX. Quod si tamen conjectatio haec nostra ab aliis non probetur, illud saltem fateri necessum erit, perpenso accuratius hoc argumenoto , simulque collatis Ambrosii testimoniis, aliam plane, quam hujusce loci verba praeseserunt, fuisse Sancti Doctoris mentem , eaque incogitanter exscripssse ab Origenis Peria bon, ubi non sententia