장음표시 사용
261쪽
VIII. Diversa plane via incedunt Sociniani, aliisque armis Eeele sae fidem oppugnant. Non enim ea ratione finiendam censent impioin xum iniseriam , quod ex ipsa tandem liberandi sint, di ad gaudia aeterna perducendi; sed quod vel statim ab illorum morte, vel post exintremi Iudieii diem ob perpetrata crimina in nihilum sint redigendi, Iustis aeternae vitae possessione beata in caelo fruentibus. Horum & opinionem , & opinionis praecipuum fundamentum nitide exponit Lois hius Ioeo supra citato. Expendens enim sententiam illam, quam
Deus Adamo comminatus est, in quacumque die comederis ex ea, arbo. re scilicet scientiae boni, & mali , morte morieris, contςndit non aliis ter quam de morte totum hominem spectante , sive destructione tum animae, tum corporis, accipiendam esse: quod etiam colligi existimat ex verbis Apostoli Pauli ad Rom. : per unum hominem peccatum inI vit in mundum, S per peccatum mors, mors nimirum, ut inquit ille, nedum corporis , sed S animae, sive quae utriusque partis excidium complectatur, adeo ut haec sola se a supremo Iudice poena constituista in Adam uin divini praecepti transgressorem , di in omnes, qui Λ-dami vestigia peccando sectati fuerint. Neque enim, subdit, verosiis inite est Deum mortis nomine vitam intelleXisse aerumnosam, magnisque doloribus affectam , quae mors vera nec est, nec appellari juis re potest. Quod stramineum fundamentum alii rursus roborare nituniatur omnibus illis Seripturae Sacrae locutionibus, quibus aeterna impioiarum damnatio exprimitur nomine mortis, vel interitus, vel perditionis aliorumque smilium , quae saepe occurrunt. Quidam tamen ex Socitanianis, quos tam absurdae doctrinae puduit, eam ita emollire studuerunt, ut assererent impios quidem omnes demum iri nihilum reda-δum iri , sed non nisi post persoluta in inferno supplicia juxta crimi.
Num qualitatem, & numerum brevius aut diutius duratura. IX. Adversum itaque hujusmodi errores, quos hac praesertim tem pestate nostra peperit, aut invexit novitatis amor, & effraenis opiis mandi licentia , bellum aggredior in hac tertia, ac postrema Disseristatione. Quod ut faelicius exequar, quaruor in eorum confutationem,
di ea tholici dogmatis de sensionem praestanda suscipio. Primo sei licet
ostendam aeternum impiorum cruciatum veritatem esse tam in veteis
ri, quam in novo Testamento manifeste a Deo revelatam, clarissimis utriusque documentis in medium productis, & ab adversariorum o sis Dei is & ea villationibus vindicatis. Deinde ea, quae vel origenistae, vel Sociniani in erroris praesidium ex iisdem sacris litteris proserunt, testimonia diligenter excutiam. Tum vero perenni Sanctorum Pa istrum traditione, & universae Ecclesae constanti fide palam faeiam non alium adductis scripturae sacrae textibus sensum tribuendum esse, quam qui tribuitur a Catholicis. Demum argumenta omnia, quae e humanae rationis penu educta Adversarii protrudunt , ad crisim vocabo, eaque inepta esse pluribus evincam .
262쪽
De OOribis, quibus in libris tum V., tum N. Testamenti aeternitae , cuit flatus sine βουe duraturus exprimiιηr. Triplex υox in Hebraica Iingua ad eam signifieaisdam adbibi a , Holam, Nellach, ct ad, quarum duae posteriores semper, prior frequeatius camdem diagrat . Vox graeca aeoti non omnino retinuit significatioηis υim, quam sortita est ab iηliis , nee in Deris litteris ad interminatam durationem denotandam semper afrimituμ : illam tamen indubie denotat, cum geminatur : quemadmodum oedictio inde aeriυata aeonio uo Redarguitur Daniσι μαικι, qui ex pariste bule significationi repugnat. I. ,'LLUD igitur primo loeo demonstrandum suscipimus, aeteris
num impiorum cruciatum' dogma esse a Deo in saeris litteris manifeste revelatum, atque adeo conticescere debere huma. nam rationem , prompteque asseulum inflectere in obsequium diuinae Authoritatis elare, distincteque loquentis . Ut autem haec veritas luiscidissime pateat , viaque sternatur ad effugia, quibus elabi solent Ad. versarii , praecIudenda , quRdam in antecessum notanda , operae preistium censui circa voces Hebraicas, & Graecas, quibus vel in Veteri, vel in Novo Testamento aeternitas aut status sine fine duraturus deis sonatur, earumque vim, di significationem. m. Tres voces praecipue habemus in lingua Hebraiea, siue in Sa. era Seriptura ad significandam aeternitatem , aut statum aeternum i
stitutas nempe tibi ν Holam, nza N Uacb , & ην ad vel clad, qui. hus addunt etiam n, o Selab. De voce Holam , quae derivatur ex radice verbi ob ν Halam , quod abscoηdere , vel Iatere significat, haee habet Sanctes Pagninus in Nesauro Iletuae Sanctae Col. I 748 : ubi ν
Iam, idest saecul um , perpetμηm, αι num , sempiternum ζ cum quo conveniunt caetera Lexica Hebraica, idque nonnullis exemplis eon firmant ex plurimis, quae CXtant in sacris litteris. Quare propria, reprimigeni illius notio haec est, ut id , quod aut finem non habet, aut prinei pium, hoc nomine intelligatur : quod enim est hujusmodi , Iatens, vel absconditum est. Tranasertur autem nonnumquam ad ea signifieanda , quae principium quidem, vel finem habent, sed .alde remotum & incertum 2 quemadmodum di illa aliquando, de quibus licet minime dubitetur, quin utrumque habeant, aeternum tamen durarent, si aeterna res esset, de qua enunciatur: ut aeterna servitus de Mancipio, quod anno Iubilei in libertatem se non restituit. S. Hieronymus lib. I. Comment . in Epist. ad Galatas Cap. I. docet ει iam cum sne littera i υau scribitur, significare annum Iubiles, ut Exodi Cap. 2I., sitque ei servus ti Lebadmr aeternitatem vero cum habet Iitteram υaa. At quidquid sit de hac regula , quam universm
263쪽
versim veram non judicant Viri eruditi su , illud certum esse debeemiam frequentius in Saera Scriptura, immo sere semper ad aeterni talem prae me acceptam significandam assumi, ut innumeris propemodum Ioeis constat: transferri autem interdum ad significandum tempus revera finitum, sed quod vel remotissimum principium aut finem habet, vel cui nullus terminus praestituitur, propter similitudinem quamdam di umbram aeternitatis, di ob communem hominum conisceptionem , qui res hujusmodi ita accipiunt, ac si principio carerene vel fine. Quamobrem aut fallit, aut falsus est Ioannes C Ierieus, dum Tom. 8. Bibliotheeae seIeme vocem Holam ita declarat, ae si in Seriis plura aeqv. indifferens seret ad utramque' durationem, finitam scilice edi infinitam designandam. Hanc enim .proprie , illam vero solum improprie des gnat. III. Altera vox ad aeternitatem significandam in Scripturis adhibi ta est ad , aut etad. De hac ita Pagninus loco laud. Col. I 637. , di caeteri cum ipso: ην 'gad significat saeculum , aerernitarem : Isaiae s7ὸ V. Is ., Sie dicit Excelsus , m eleυatus babitans savi , id est aeternitatem , di 26. q. sperate in Domino flangat , in saeculum , in perpetuum, per
petuo, dc 6s. I 8. exultate. laeta d in semper, sine ulla intermissione. Psalm. I9. IO. timor permanens clara ad), 7o.)in faeculum saeculi, Hieronymus, perseυerans in saecula, di Psil. 9. I9. : patientia pauperum non peribit clangad , in finem: Et Psal. 2I. 7. : quoniam pones eum in benedictionem tangad) in saeculum saeculi, & Psal.22. 27. υiυα cor instrum auad) iniseulum. 7O. sepe vertunt in seculum taculi. Omitto alia Plura exempla , quae&ipse , di alii producunt. IU. Tertia tandem est nx a Netfacb, quae quidem multa significat, nempe Vidioriam, potentiam, robur, fortitudinem, sed etiam ad aeterni. talem designandam, perennitatem, & saeculum adhibetur, eo quod, ut inquit Rab. David citatus ab eodem Pagnino, res fortis est perpe, tua , jugiterque permanet. Exempla sunt inter alia plurima, Psal. Isa
que in finem, in saeculum , in perpetuum ἰ & Psal. 13. I. usquequo Domine oblivisceris me naea μeIesacb , in finem, in perpetuum, in aeternum. Et Psal. 9. U. I9., quia ηοπ nxa, laneisaeo in saeculum oblia visui tradetur pauper, 7 o. , non in finem oblivio erit pauperis, Hieronymus, in aeternum Sc.
U. Porro Duae huiusmodi voces 'ix AI , &nx a mersacbὶ, eum ad
durationem significandam assumuntur, aeternitatem semper designanc, sive tempus interminatum, nec arbitror exemplum ullum ex sacris
litteris afferri posse , in quo pro duratione finita , sive pro diuturno solum tempore accipiantur. Cujus rei praeter loca jam indicata, di alia
aὶ vide, si lubet adnotatiotiem tu hune S. Hieronymi Ioeum Cl. U. Domini ei valis ursii Praesbyteri veronensis in sua editio Ae Operum S. Patria.
264쪽
Lrg. TERT. ADVER. NUPEROS ORIGENISTAS ETC. 223 alia plura quae produci possunt, apud Rai mundum Martini sa) habemus testimonium ejusdem R. Davidis Κinc hi, qui in libro radicum
piternum. Sic quoque in υerbis Magistrorum traditio est de domo Eleazar: omnis Ioeus , in quo dicitur Nessacb , -I Selab , vel Mad, non babet interis musionem usque in saeculum ,-Devia saeculorum . Quod pariter confir mant viri linguae sanetie periti Isimi, quos inter Maimonides ex He.
braeis , & Crojus ex Christianis ib) .
VI. Quoad dictiones Graecas attinet, quibus aeternitas & in novo Testamento, & in iis libris Testamenti veteris, quos Graece tantum habemus, significatur, occurrit in primis vox ex qua latinum aeυum, di plurali is m. vim hujus vocis exponit Aristoteles Iib. I. de caelo Cap. 9. docens αἰωνα significare finem, qai continet uniυersum te urinfinitum , eo quoa semper sit , dictumque essio αἰώ,ὰ ab δέ , S . - idest inb eo, quod semper sit . vossius de litterarum permut. Verbo ἀυum Baec habet: aEon dicitur quasi δέ d , semper existeri, ut scripsit, , Aristoteles lib. I. de eaelo, nisi potius quae doctissimi Abrahami , , Costeri suspicio est θ ab Λrabum Aυan , quod illis aevum denotat .
, , Porro ea graeci διών etymologia quam posuimus, eonfirmat senis, , tentiam Servii se scribentis in 6. AEneadum : κυum proprie aeteresin ,, talis est, quae non visi in Deos venit. Ennius: Romulus in eaIo eum, , Diis genitalibus αυum degit. - Male autem vendicavit usus , per, , quem dixit Maro, longaeis ue senes. Plenius vero Censorinus Cap., , I 6., αυκm, inquit, est immensum sine origine, sine fine, quod eodem, , modo semper fui , semper Drurum est . ,, In eadem significatione vocem αἰωνα sumpserunt Plotinus, Proe Ius, AElimologus, & alii inter extraneos, & inter nostrates Isidorus , Orig. lib. s. Cap. 38. inquiens: αυuum est aetas perpetua, e us neque initium , neque extremitas ηoscitur , quod Graeci αἰωμ υocant. Quamquam vero haec sit primitiva hujus vocis significatio, consentiunt di Aristoteles, di Isidorus, di alii quod extensa subinde fuerit ad significandum tempus circum scri pium ut cenis tum annorum, aut aetatis hominum: atque hinc Iouous, grandaeis
positur es homo suρὸν teν am , quo Iaur impio um Oe. Quo in loeo vox ny aa non-ael si tempus finitum signis ea re videtur. Cajetanus propter hoe testimonium putat Ioia baν Naamatbisam , cujus ea verba sunt , eredidisse mundum extitisse ab aterno . Sed hae responsione praetermissa, dicendum potius neque hune Ioeum eonstituta signifiea iationi adversarp. Nam, prout testatus mihi est vir lingua hebrat ea eallentissimvll, detextus ipse satis postulare uidetur, 'ν I n juxta vim lingvae sanctae , idem valet ae sempe , ab omni aevo, v I tempore , eoque Sopbaν designa te vult, quo e asserit , verum semper fuisse , eo , o furu ωm Use . Ideo autem dixit , a priscistis , ex quo ρ ιμε es,emst super terram : quia ante hominia eouditionam nihil est, unde effatum suum veri fieati posset.
265쪽
vus, coaevus cte. Hinc etiam adiectivum ex Verbo derivatum ἀιώνιον In prima sua notione aeternum proprie significat, eam que etiam postea retinuit: sed nihilominus aliquando , raro tamen , ad diuturnum tempus ac praesertim centum annorum spatium denotanis dum a prophanis Scriptoribus transfertur : Sic e. g. ludos, qui cenistenis sere annis recurrebant αἰωνIM Graeci dixere.
VII. In sacris vero litteris, quarum sensum inquirimus , maximeque inspicere debemus, dictio M., quam saepe saeculum latine veristunt, non unam habet significationem . Nam quandoque per meto in nimiam ponitur pro iis, quae a Μundi amatoribus fiunt mortalis huis jus vitae tempore , sive pro malis hominum actionibus. Hoc sensu scribit Apostolus ad Rom. Cap. I 2. nolite eo remari bula saeculo . di ad Gais Iatas I. Cissus dedit semetipsum pro peccatis nostris, ut nos redimeret de praeferii Dculo nequam : & hoc etiam sensu a. ad Corint. Cap. . Diabolum vocat Deum bujus se Ii. Frequenter vox assu nutu rad duplex spatium designandum , spatium nempe temporis, quo homines vivunt in hoc mundo, & illud, seu totam i IIam durationem , quae exinde succedit , maximeque futura est post extremi Judieii diem. Hinc crebrae illae locutiones, neque in boo Dolo, neque in futuro :Fie erit in consumatione saecula 2 usque ad e sumationem Deali : ct in DemIo venturo vitam aeternam: qui digni babentur seculo illo , aliaeque hujusmodi cuilibet satis obviae . Hinc etiam homines nimiumaddicti rebva
caducis & temporalibus, nominantur, filii bHur seculi , Dpientes bu-jus saeculi, divites bujus DeuIi cte. Quare ex hac sola voce ἀιῶ , nisi
aliquid addatur, aut aliunde determinetur, nullum ad astruendam aeternitatem argumentum eliei Valet. Maxime Porro determinatur ad significatum ipsius , cum vox illa geminatur: geminatio siquidem vim locutionis auget , eamque transfert ad infinitam durationem den tandam : Unde si legas duntaxat in secul m ω ι σὸν αἰῶνὰ necesse nomest ut aeternitatem statim intelligas : si vero in seculum S seculum M.
νον α'ύνα αἰ .eiώνα vel is secui m D li in σῶν αἰῶνα νοῦ ω ἰώνου , ac praecipue pluraliter in secuta seculorum in νήι-s kἰών.., procul dubio aeterni tas, sive duratio interminata intelligenda est. Nullum enim Ioeum reperies ex plurimis, quae extant in sacris Evangeliis , caeterisque
canonicis libris, in quo probari possit locutiones hujusmodi sumi pro
tempore circumscripto vel finito. Sed neque aliter , quam pro duratione interminata sumuntur a quibusvis aliis scriptoribus tum Graecis, tum Latinis.
VIII. Quamquam dictio δώ, , nisi definiatur, pro finito saepe tempore accipiatur , pluresque alias in sacris litteris significationes habeat; idem tamen dicendum non est de adiectivo ex ea derivato vocabulo ἰnu, vel α ανιον, quod non nisi pro interminata duratione usurpatur in iasdem saltem sacris litteris, ut eommuniter tradunt
Scriptura: Interpretes, ct vocum significationis periti, ae jam antea
266쪽
advertit S. Augustinus in libro eontra Priscillianistas, dc Origenistas, cujus haec sunt verba : licet Iatine saeculum eum aliquo sine intelligatur, aeternum υero nisi id , quod sine fine est, non soleat oppessari : aeon autem Ercre aliqnando aeternum , aliquando Deulum significare intelligatur ; tamen, qηod ex hoc nomine deriυatur , ct appellatur αἰ is aeonion , nec ipsi Graeci qua tum existimo solent Intellurre nisi id , quod πω babet finem.
A o tem βυe αῖ ,α aeona , βυe kἰά,io, non solamus dicere nisi aeterηum rSed αἰανα aeona dicimus saeculum ', - ἰώνιον aurem nonnisi aeternum. Idque Probari potest sexcentiε Scripturae Saerae locis , in quibus accireo latiis ratis interpres Giaecum aeonion vertit aeternum vel sempiternum. Diluit subinde Augustinus dissicultatem, quam ingerere ponet quidam Apo- soli locus ici Epist. ad Titum Cap. r. eui par respondet in Epist. ad Thimot. inquiens: dixit autem Apostesus aeterna tempora priora oe antia sua st sta in Graeco legitur pro se νου, istario, chronon aeonion . Ad Titum eiam im scribens ait : Spem υitae aeternae , quam promisit non mendax Deus,onte tempora aeterna Cum autem retrorsum tempora a constitutione mundi habere videantur initium, quomodo senet aeterna, nisi quia Geterna dixit, quae ante se non habent ullum tempus IX. His tamen non omnino assentie Daniel Huetius , in Origmnianis lib. 2. Cap. XI. quin & Augustinum ea it, ac si perperam vocem aeonion interpretatus fuerit: eontenditque eamdem primitivi sui ιὼν aeon notationem ita repraesentare, ut rem indiceι quandoque infiniti temporis, quandoque rem certi temporis, o terminari, seu , quod Bute scriptori perinde est , aeque indifferens si ad utrumque significatum: atque id confirmare nititur duobus ex Scriptura peritis exemis
vlis, quae sibi jam obiecerat S. Pater, ct frustra, inquit ille, solυere sarrari, nimirum sententia quae oecurrit in Pentat eo, Iegitimum sempiternum erit oec. quod Graecus vertit αἰ-is , di verbis modo meis moratis ex Apollolo , stem e e. suam promisit Deus ame tempora
X. verum sallitur Huetius, vir quidem doctissimus , sed in quo
majorem aliquando diligentiam, & criterium paullo accuratius desiis de res, dumque Augustinum refellit, potiori se jure refellendum Praebet. Quid enim ς Etiamsi admitteremus in sacris litteris uno vel altero loco voeem aeonion applicari rebus, vel initium habentibus , vel finem habituris, nunquid propterea efferri absoluto sermone potestaeam vocem quandoque infinitum, quandoque finitum tempne in .core , sirisve ad utramque significationem indifferentem esse e Nonne re: ula est certissima a Criti eis. omnibus peritioribus probata , non tolli pro sensu proprio verborum praesumptionem, exceptione particuIari ἰ quia praeis sumptio militat pro illo sensis, qui reguIariter verbo subjicitur λ Ducentum supra loca proferri potant ex aeris litteris, in quibus vox conion du- Tationem interminatam certo signifieat. Quid uno vel alioris loca objecto eam significationem eoncutere, di labefactare pertentas, pro F s priamin
267쪽
priamque hujusce nominis vim indifferentem facere ad utrumque si is
gnificatum, finiti scilicet temporis & infiniti Quis est qui neseiat
vix ullam esse vocem proprie aliquid significantem , quae nonnumquam rei, cui proprie non convenit, sed per quam .am solummodo analogiam, non applicetur φ Sic vox haec diυinum , quod se Iius Dei peculiare est, ex se designat; & tamen de creatis rebus aliquando dieitur: idem dieas de innumeris aliis vocibus satis obviis. Nonne conissentit Huetius latinum nomen aeteraum, & sempiternum durationem interminatam proprie tantum significare, neque esse vi sua ad finitam etiam significandam indifferens λ Neque tamen ignorare potes quandoque rebus etiam finem habentibus per tropum aliquem vel figuram imponi ca): quin immo in eodem ipso Ioco, quem objicit ex
Pentateuco, quod Graecus αιωνιον, latinus Interpres vertit sempiteris nam , quamquam nescius non esset Iegales illas caeremonias, de quibus enunciatur , jam abolitas sui me . Quemadmodum igitur hoc neri officit, quominus hujusmodi voces Mernum, & sempiternum, proprie semper accipiamus pro duraxione finem non habente, nisi quidpiam cogat aliter interpretari; ita nec obesse poterit , quod idem asseramus de voce aeonion, quamquam uno vel altero Scripturae loeo pro finito tempore sumeretur.
XI. Caeterum neque loea illa, quae opponit Auetius, adeo aperta sunt, ut iis merito potuerit & Augustino, di communi sententiae repugnare. Et primum quidem, cui ipsi Origenistae maxime fidunt, infra discutiemus , & quo sensu legales caeremoniae sempiternae appel- Iatae fuerint, aperiemus. Alterum vero ita frequentius sacri Exp stores interpretantur, ut Apostolus intellexerit Deum electis suis
vitam aeternam decrevisse ante tempora aeonia , seu ab ipsa aeternita iste, sive ante omne tempus tum verum, quod cum ipso mundo conis dito fluere caepit, tum imaginarium , quod nempe ante mundi conis
si tutionem in aeternitate praeextitisse concipimus : qui sensus ne dum minime favet Huetio , sed potius contrarius est. XII. Praeter voces aeon, & aeonion, habetur etiam in Sacra Scriptu. ra ad statum aeternum designandum vox illis affinis α δινι , quod prense sempiternum latine vertas. Duobus tantum in locis, nisi fallor , vox haec in novo Testa in ento usurpatur & semel in veteri, videlicet in Epistola ad Rom. Cap. I. ubi Apostolus ait, isυsibilia Dei per ea quae facta sunt inteliecta conspiciantur ἰ sempiterna quoque ejus υirtus, α'. ιοι αυνῶ λύαμι. Et in Epist. S. Iudae Angelis vero , qui non se aυeruηr suum priscipatum Sc. in judicium magni diei vinculis aeternis δι ιοῖι uisia Sub caligine reserυavit. Et Sapientiae 7. 26., candor es lucisD.ι aeternae . Sunt re aliae in sacris libris locutiones, quae aeternam
14. cap. I. da iἰra. Nee est ligno ulli aeternior natura Ece.
268쪽
durationem designant, eaeque praesertim, quae per negationem finis, aut termini exprimuntur, ut immorrasis, inextinguibilis e e. de quibus eum nulla dissicultas occurrat, ideo ab iis proferendis nunc super. sedeo.
Tria scripturarum genera ad probandam poenarum inferni aeternitatem . Primum proponitur eas locutiones complectens, qκα positiυo nomine eam.
. dem designani. Ex illis nonηullae extant in Iibris V. Testamenti, quais rem quaedam illustrantur . Plures vero , Graioresque suppeditari κουῖFoederis oracula .
I. onstituta propria vi , ae significatione vocum, quibus in
m sacris libris aeternitas , aut status sine termino dura tuis v I rus exprimitur, accedo ad ea loca Proserenda , queis aeternum impiorum supplicium ab iisdem aut asseritur, aut eertissime
colligitur. Ea vero in tres classes majoris claritatis gratia partiri lubet: quarum prima Iocutiones omnes com Plectitur, quae positivo nomine supplicium illud aeternum enunciant: altera, quae idem declarant per negationem finis, aut termini et rertia demum eas sentenistias continet, quarum veritas constare neutiquam potest, nisi damna. torum miseria nunquam desitura ponatur. Atque a primis ineipiens ea duntaxat testimonia proferam, quae certiora videbuntur, missis pluribus aliis, quae a nostratibus afferri solent, quae certae probatio. nis esse non judico.
II. Ex veteri itaque Testamento primus locus habetur Iobi cap 4.
m. ao. his verbis : de mane usque ad vesperam Decidenture: ct quia nullus intelligit, in aeternum peribunt: quae vulgatae lectio eum textu hebraico consentit. Perspicuum est sermonem hie fieri de divina ju- sitia desaeviente in impios tum in hac, tum in sutura vitae sensu iaque germanus horum verborum est de maης usque ad υesperam, sive toto hujusce vitae tempore usque ad mortem , Iustus Deus ultionem
sumet de impiis, & peceatoribus; & quia hi justitiam divinam non
agnoscunt, neque intelligunt ea mala, quae patiuntur sibi ob peccata divinitus immitti, adeoque nihilo meliores ob has calamitates eva isdunt , ideo in aeternum peribunt , hebraice Uzκ nx ab Ianetetae Ρυe- . Textus iste pro catholico dogmate e X veteri Testamento adstruendo clarissimus est : nee sane video quo pacto a quoquam eludi possit :in eo quippe sermonem fieri de poenis, quibus puniendi sunt impii um in praesenti, tum in futura vita dubitari nequit. Futurum iti-dem supplicium non diuturni temporis esse, sed sine fine mansuri, clamat vox rix ab Iaretrae, quam usurpat Scriptura ad hujusce poenae durationem designandam .
269쪽
III. Loetis alter aeque Perspicuus extat in Psalm. 9I., ubi regius Propheta sic loquitur: cum morai fuerint peccatores, sicut faenum, Happaνuerint omnes , qui operan ur iniqui arem, ut intereant ny ε ν ad adein DeuIum saeculi: tu autem althsimus D, yb leolam in aeternum , Domi. H. Loqui hie Davidem de praesenti impiorum prosperitate, & de suis tura eorum sorte ac miseria , res clara est , ac penes sacros Interpretes explorata sa) , dc significat, Peccatores , postquam germinaverint,& erexerint, valdeque conspicui fuerint in sublimitate honorum, prosperitate vitae, ac divitiarum abundantia , divinae justitiae ultionem experturos, brevemque i Psorum gloriam in perpetuam afflictio. nem & ignominiam commutatum iri: Deum vero, illis in exitium sempiternum abeuntibus, in suae gloriae ac faelicitatis fastigio jugiter permansuiu n cum Sanctis di electis, de quibus subinde sermonem
habet. Porro durationem miserrimi impio ium status emphatice Propheta exprimit Per verba y Uy ad orie, quae non nisi de infinito tempore intelligi polIant. Unde re vulgata vertit, ut intereant in Disculum Deuti: S. Hieronymus, ut conteran ur usque in sempiternum: dc Paraphrasis Chald. , κι destruaι eos Deηs usque in aeternum. Quod etiam ex verbis, quae stat in subjicit, evidenter apparet. Oppo im enim tali eissimam Dei aeternitatem aeternae illorum miseriae, designatque, quod se ut Deus cuin beatis immutabiliter regnaturus est in summa tali eitate, ita impii in summa contritione & calamitate indesinenter
Iv. Tertius Ioeus habetur Pia Im. 48. , ubi Propheta in primis describit impios in inferno positos, & pabulum mortis effectos, eorum que gloriam in supremo resurrectionis die penitus suceussam , dc in ip nominiam eonversam , inquiens: sicur oves in isseris positi sunt, morsaepaseer eos: dominab π ur eorum justi in matutino, id est pii ne pio novi, & futuri taculi: oe auxilium eorum veterascet in inferno a gloria rerum . Deinde de homine divite peculiariter loquens subdit: ne inmueris cum diυes factus fuerit homo, ct cum multiplicata fuer gloria δε--s ejus: qaoniam cum interieris non sumeι omnia , neque descendet eam eo glaria ejus. Ac tandem conc Iudit: introibit usqxe in progenies Patrum suorum, hoc est, introibit usque ad ea loca, ad quae illum praecelsit progenies suorum Patrum, ut eos sequatur in supplieiis, quos secutus est in flagitiis: s usque in aeternum non υidebiι Iumen , in Hebraeo
pro in aeternum est rixa ην ad Netzac, quae ambae voces aeternitatem
presse si onificant, majoremque invicem conjunctae vim significato adjiciunt. Unde & Hieronymus vertit: Diυet ultra in sempiternum, S usque in finem noου videbis tumen. Paraphrastes: improbi in saeeula saeculorum mn υidebunt Iumeu. Et Symachus: viυens semper persewrabit. V. Aliud etiam testimonium legitur in Psalm. s I. com. 7. , ubi
270쪽
David de homine impio, & peccatore praedicit: propterea Deus deinstruet te nx ab lane trae in finem , sive usquc in sempisernum: eυeIles te,
ct emigrabit de tabernaculo tuo, ct radicem ιuam de terra υλentium, setis licet, ut exponunt Interpretes, di exigit nativus orationis sensus, propter iniquitatem tuam Deus te radicitus destruet is boc saeculo, in f tura , ut in aeternum d Iructus , oe a sedc BeoIorum ejectus semper maneas absque ulla emergendi spe ex bac extrema desolatione. VI. Duo loea evidentia sug*erit Ad veritatem eamdem comprobanis dam Propheta Isaias, quae jam superius vindicata sunt, dum de in serorum igne ageremus. Alter pexi Lur ex cap. 33. , ubi peccatores,& hypocritas alloquens, quis poteris, inquit, de υobis babitare eum iis sne d orante λ Quis babitabit ex vobis cum ardoribus sempiternis, in hae. breo abnx Holam. Graviores Omnes luterpretes, us diximus, nonnis de suturis impiorum cruciatibus locum hunc explicandum esse definiunt. Porro vox illa hialam sempiIπηis Presse tantummodo aecipi potest pro duratione sine caratura, uς Observat Vitringa eum aliis; quia supplicia temporaria non explent emphasim phrasios hebra leae . Hi ne de igne aeterno tum Paraphrastcs Cliald. , tum caeterae quaeque
versiones interpretatae sunt. Sumitur alter CX ca P. 66. , quem infra
VII. Ezechiel quoque ita de gente contumaci praenunciat Cap. 16. c. 2o. : cum detraxero te eum bis , qui descendunι in Iaeum ad populum tibiar holam sempiternum, S collocavero in crra noυi ma, sicut solia rudines υereres cum bis , qui descendunx in lacum Sc. Exitium hic futurum significari satis Iiquet; neque enim scmyi ernus populus, ad quem detrahendi sunt ne sarii Dei hostes, aliter intelligi POLesb. praeter homines jam a divina justitia ad Gehennam praedam navos . Unde S. Hieronymus, R. Salomon , & at i communiter ita locum hunc interpretantur: eum his, qui descendunt in lacum, i est in infernum ad aeternam
ignem desti mitis constituam te in sempiIernum arsuram . VIII. Sed prae eae teris luculentissimum est testimonium Danielis cap. I a. his verbis conceptum : multi ac bis, qμi dormiuas iis terrae puI- vere Gigilabunt: alii in vitam aeter am , S AElii in opprobrium ut videant semper, sive juxta hebraicum textum, in coη emptum holam aeternum, ut vertunt 7O., Vat ablus, di Pagninus , vel reprobationem aeternam, ut Matinus in Lexico, aut secundum alios in duraIιonem doloris aeterianam. Quae verba, ut advertunt sacri interpretes , perspicue , di aperte designant futuram talicitatem bonorum, α malorum calamitatem, sive alterius vitae omnium retributionem sine fine duraturam : idque omnino exposcit tum contextus ipse, tum ea, quae antecedunt, di subsequuntur. Cap. namque x I. agit Sanctus Daniel de iis, quae supremum Dei judicium praecessura sunt. Deinde caput hoc xo. ordiis tur a descriptione eorum , quae terribilem illum diem proximius a n.