장음표시 사용
331쪽
29o D FUTURO IMPIORUM STATUnet universale & infinitum Christi meritum , etsi plurimi inde in
melius propria ipsorum culpa non proficiant, nec in gratiae statum restituantur. Ex eo enim, quod homines beneficia divina respuant, colligi nequit , quod illa omnibus non offerat piissimus Deus . Sed Adversarii illud probare debere ut meritum Christi etiam post moristem hominibus prodesse, aut aliquando profuturum quod certe nunquam probabunt : cum potius ex Scripturarum testimoniis jam supra productis, oppositum evidenter eruatur. Sed a generalibus hisce argumentis, quorum plenior solutio aliunde peti potest, ad peculiaria quaedam loca, quae Origenistis in speciem savere videntur, proserenis da, ac solvenda descendamus. III. Primus habetur apud Isaiam cap. 24. com. 22. his verbis: conis gregabuntur sim pii videlicet, de quibus antea Iocutus fuerat) congregatione unius fascis in Iacum, sty claudentur ibi in carcere, S post multor dies υisitabuntur, quem textum ut resere Huetius saὶ magnopere urgebat Origenes, illum explicans de υimatione gratiae S clementιae , qua Deus omnes damnatos post mulios dies , sive post diuturnum tempus e poenis eripiet. II. in Psalmo 74. legitur: nunquid obliυfeetur misereri Deus, aut continebis in ira sua misericordias suas λ Si igitur hoc haud
futurum Propheta censet, tandem Deus Damnatorum miserebitur. III. Apostolus in Epist. ad Rom. c. x I. ait : conclusis Deus omnia in incredulitate, ut omnium misereatur. IV. Apud Marcum c. 12. de quibusdam dicitur : quod accipient prolixius judicium. Ubi autem aliud alio prolixius, ibi utriimque vel alterum finitum esse oportet. Haec ferme
opponebant veteres Origenistae, quae nec a recentioribus omnino praetermittuntur, quamquam praecipuum propriae caussae statumen in alio textu collocent, quem subinde accuratius expendemus.
IV. Nullius haee momenti esse facile constat. Isaiae textum aeeuis ratissime inter alios examinat Campejus vitringa cbj : di quidem refert Interpretes aliquos putare in eo agi de visitatione gratiae & elementiae , non irae & justitiae . Sed hane explicationem refellit ipse eum pluribus aliis, quorum sententias aut nomina allegat, inquiens: Glassius gram. lib. 4. tract. I. sensus est sceleratos illos , quos divina justitia in Iacum conjecerit, post multos etiam dies fore torquendos, hoc ,, es nunquam futurum esse poenarum terminum, Ioquitur de visitatione irae ,
,, non graiiae. Interpres Graecus omnino sic accipit locum . Hierony-
, , mus quoque, Ribera , .Estius , Sanctius, & alii, quin & Λ benis Ezra inter Iudaeos ait : sensus es malum hoc ineareeratioηis super eos esse protendendum . Sanus prosecto sensus est , & huic loco conve- , , nientissimus. D Idque probat , , I., quod vox υimare , quae ia, , versu superiore 2 I. sumitur significatione visitationis judicialis, hiei, notationem suam non mutat. II. quod eadem vox plerumque apud
332쪽
Lr3. TERT. ADUER. NUPERos ORIGENISTAS ET C. 29 Prophetam per totum librum sumatur pro visitatione judiciali.,, III. quod conjectio in carcerem, vel f eam ubique fere in Odis sa- cris, oc apud Prophetam quoque Isaiam sn Prophetia de Assirio, is horum Regum, & Principum t Vpo Cap. 14. Com. f., sumatur de , , loco interitus, in quo damnati luunt poenam judicialem, qui Poea, , tae sacro dicitur Puteus ixteritus, tibi de si mi l is generis hostibus Io D quitur Psal. ues. Com. 24., tu Deus facies illos descendere in pu- teum interisus . Sensus itaque est prophanos illos Saeerdotes , & Praefectos populi Dei, qui patriam Religionem prostituerant &c., ,, omnes gravissimis Dei judiciis pretas morte inhonesta , probros
, , di violenta occubituros esse tam ipsos quam ipsorum posteros , di quidem gregatim magno numero, usquequo stirps impiorum ex- , , cinderetur : & hoc modo coercitos statu, Iocoque interitus ipsis a, , Deo destinato, luituros esse supplicium sententia caelesti sceleribus
D ipsorum decretum . , , Praeter citatos textum eumdem de visitatio isne irae & judicii exponunt Hasno , Lyranus , a Lapide, & ipse S.
Thomas, qui ea verba commode posse referri putat ad υisitationem, qua impii Disitabuntur in die judicii, non ut liberentur , sed ut amplius condemnentur , fecundum illud Sopboniae I. Usitabo super viros de os in feocibus suis : ubi ad die Suarez , quia in die judicii Cissκs quasi de κουσdamnatos condemnabit. Caeterum qui verba illa de visitatione gratiae , di clementiae interpretantur, nullatenus Origenistartim sententiae favere dicendi sunt. Hi si quidem de impiis, qui in hac vita puniendi essent, eum textum intelligunt, non de damnatis ad Gehennae supplicium. V. Ualidior non est textus alter depromptus ex Psal. 7 ., cujus sensum exhibet S. Augustinus juxta ea, quae superiore capite ex ipso indieavimus . Sic enim scribie lib. 2I. de Civit. cap. 24. : ,, hoc quod ait Psalmus, ad vasa misericordiae pertinet, & ad filios promissionis, is quorum unus erat etiam ipse Propheta, qui cum dixisset, nunquisis obIiυiscetur Sc. , continuo subjecit: S dixi nune eaepi r baee est immu- tatis dexterae Exces . Exposuit profecto quid dixerit e ni ηquid con- tinebit in ira sua mderationes fuase Ira enim Dei est etiam vita ista ,, mortalis, ubi homo vanitati similis factus est, & dies eius, ve Iut, , umbra, praetereunt . In qua tamen ira non obIiviscitur misererii Deus, faetendo Solem suum oriri super bonos ,& malos, & pluen- , , do super iustos, & injustos : ae se non continet in ira sua iniseis, , rationes suas, maximeque in eo, quod expressit hic Psalmus, di- ,, cendo, nune eaepi e baec est immutario dexterae Exces. Quoniam in ,, hac ipsa aerumnosissima vita, quae ira Dei est , vasa misericordiae, , mutat in melius, quamvis adhuc in hujus corruptionis miseria, , maneat ira ejus , quia nec in ipsa ira sua continet miserationes suas. , , Cum ergo i sto modo compleatur divini illius cantici veritas, non ,, est eam necesse etiam illic intelligi, ubi non pertinentes ad Civi- , , talem Dei sempiterno supplicio punientur. δε
333쪽
VI. obiectum tertio loco Apostoli textum similiter difflat Sanctus Ruoustissus eodem capite, inquiens : is Illud Apostolicum : eoaelusit, , enim Deus omnes in infidelitare, ut omnium misereatur , non ideo di- , , ctum est, quod neminem Deus se damnaturus, sed superius apia, , paret, unde sit dictum . Nam cum de Iudaeis postea credituris Λ- ,, postolus loqueretur ad gentes, ad quas utique jam credentes eo nia, , scribebat Epistolas : sicut enim Dor, inquit, aliquando non credidistis D Deo 2 n e autem misericordiam consecuti estis in illorum incredulitate is sie ct bi nune non crediderunt ia υestra misericordia , ui ct ipsi miseri-M eordiam consequantur. Deinde subjecit, unde isti ibi errando blan ,, diuntur, atque ait : conclusit enim Deus omxes in infidelitate, ut Omis, , nium misereatis. Quos omnes λ nisi de quibus loquebatur, tanquamis die ens, υον, is illos λ Deus ergo di Gentiles , dc ludaeos , quos praescivit, & praedestinavit consor mes imagini filii sui, omnes in is infidelitate conclusit, ut de amaritudine infidelitatis suae poeniten. do consu si , & ad dulcedinem misericordiae Dei credendo eonversiri clamarent illud in Psalmo : quam magna multitudo dulcedinis tuaeri Domine, quam abscondisti timeηιibur te e perfecisi autem sperantibar, , , non in se, sed in te. Omnium itaque miseretur vasorum miserieoria ,, diae. Quid est omnium λ & eorum scilicet , quos ex Gentibus, α,, eorum quos ex Judaeis praedestinavit, vocavit, justificavit, glorifi-M cavit : non omnium hominum , sed illorum omnium neminem
UII. Caeteris adhuc ad rem probandam infirmior est textus D. Marisci postremo loco positus, quod nempe de quibusdam dictum fuerit,.quod accipient prolixius judiciam. Nihil enim aliud denotant haec verba, nisi severiorem Dei in die judicii sententiam , dc graviorem da ismnationem, quae manet hypocritas illos , de quibus loquebatur divinus Magister, qui δευοrant domos υiduarum sub GIenta prolixae oratioωris : idque patet ex cap. 2Ο. com. 47. Sancti Lucae , ubi eadem senistentia ponitur his verbis : qui de rant domos υiduarum simulantes Ionissam orationem , bi accipient damnationem majorem . Certe vox Graeca, quae eadem est apud utrumque Evangelistam , tantummodo signifieat excellentius, majus, graυius, nec ad tempus resertur. v III. Uerum nee ipsi Adversarii admodum fidunt istiusmodi auis et horitatibus, easque praemittunt tamquam velitaria quaedam agmina, ad inchoandam potius quam ad conserendam pugnam . Praeeipuum , ac totum ferme eatissae suae robur, ac firmamentum collocant in te X. ta D. Pauli, qui legitur cap. I s. Epist. I. ad Corint. , videlicet : sis cui in Adam omyes moriuntur, ita S in CBisto omnes υicifieabuntur Oponet autem illum regnare , donec ponat omnes inimicos suos sub pedibor ejus. Notiissima autem inimica destruetur mors . Omnia enim subjecii Db
pedibus ejus . Cum auιem diear omnia su etia Dat et , sine dubio praeter eum, qui subjecit ei omnia. Cum autem sαbjecta fuerint illi omnia, iuηe N
334쪽
Lip. ΤERT. ADVER. NUPEROS ORIGENIsTAS ETC. 293 ipse filius subjectus eris et , qui subjecis sibi omnia , ut sit Deus omnia in
omnibus . Quo pacto explicandum putent Adversarii hujusmodi texistum, exponere praestat, ne dissicultatem, si qua est in ipso , effugere videamur. Origenes, qui eo laepe utitur ad sententiae suae de nissonem , Homil. 7. in L isicum , ubi prolixe disputat, quomodo Patri subjectus filius dici valeat, ostendere sata3it filium eatenus diei Patri non e Te subjectum , quatenus nos, qui sumus Christi membra, Patri minime subjecti sumus . , , Cum vero, subdit, consumaverit, , opus sum, & universam creaturam suam ad summum persectionis ,, adduxerit, tune ipse dicetur subjectus in his, quos subdidit Patri,M S in quibus opus, quod ei Pater dederat, consumavit, ut si Deus se omnia in omnibus. Subjectionem illam simili modo exponendam censet lib. 3. Periarchon cap. s. cum scribit: Cbrissum in semetipso eom-pIectentem omnes, quos subjecis Patri , cum ψsis S in ius Patri fisbjectum diei. Additque : Si ergo bona ct salutaris accipitur ista subjectis υa Lae eonsequens, ct co rens est , ut inimicorum, quae dicitur filio Dei esse subjectis , salutaris quaedam intelligatur, S utilis : ut sicut cum dieitur β-
Iius Patri subjectus, perfecta uniυersae creaturae restitutio declaratur; ita
eum filio Dei laimici dicuηtur esse subjecti , subjectorum salus in eo intellia
gatur, ct reparatio perditorum. Atque in hunc quoque sensum declarat verba illa : n i ma autem inimica destruetur mors, inquiens lib. I. Peiariarchon cap. 6. Propterea etiam x lasmus istinisus, idest Diabolus, qui mors appellatur, destrui dicitur Destrui sane ita intelligendus est , non
ut substantia ejus, quae o Deo facta est , pereat , sed ut propositum , revoluntas inimica , quae non a Deo, sed ab ipso proce sit, intereat. IX. Nuperi Origenistae hoc Pauli testimonium magno verborum
apparatu exaggerant, pluraque disserunt, ut ejus vim' promoveant, quae huc serme recidunt. Primo considerant verba illa: sicut in Adam omnes moriuntωr, ita es in Cbriso omnes iacificabuntur, in vitam nempe, ut explicant, spiritalem , qua disponantur ad aeternam in caelesti beatitudine. Secundo, vim maximam faciant in verbis illis, quae sequuntur, novissima autem destruetur mors, mors scilicet, aiunt, sempiterna, sive mors illa secunda, de qua loquitur S. Ioannes in Aroealypsi, qua nulla est posterior, & quae sicut Joannes ipse definia, in supplicio ignis & sulphuris posita est . De hac autem Apostolum loqui probant: quia cum antea mortuorum resurrectionia mentionem
secerit, per mortem, quae subinde destruenda dieitur, nihil aliud intelligere potest praeter poenas inferni, quae hoc in Scriptura nomine appellantur. Tertio perpendi diligenter volunt, quod addit Apostolus, cum autem subjecta fuerint illi omnia, tune N ipse filius subjectus
erit ei, qui subjecit sibi omnia , ut sit Deus omnia in omnibus. Ex his enim confici putant , juxta S. Paulum, omnia tandem subjicienda eme Deo per obsequium ipsi ab omnibus creaturis praestitum, & Deum in o. mnibus suturum per gratiam sanctificantem, di gloriam beatificam, qua omnes locupletabit. X. Hunc
335쪽
X. Hune Apostoli textum duobus aliis amplius explicari, & confirmari sane iunt, altero ejusdem ad Coloss. c. I. com. 2 o. , ubi ait: in
ipso Christo in complacuis omnem ploitudinem inbabitare , ct per eum reconciliare omnia in in im pacificans pcr sanguinem crucis ejus sive quae in terris ,
sivi quae in caelis sunt: ubi per ea , quae sunt in terris, homines , per ea vero, quae sunt in caelis , spiritus malos, sive caco daemones intelligunt,& ad omnes inserunt expiationem, redemptionemque Christi pertinere, ut
beneficium , di fructum ipsius in sempiterno regno percipiant. Quod a in pertius adhue exprimi putant a S. Petro A tuum 3. dicente , quem s scilieet Chrissum Iesum oportet quidem caelum suscipere usque in tempora rectiturionis omnium μοκουσας-ἀσως - παντων . Id enim Apostolum velle arbitrantur, regnum a Patre traditum filio, ceu hominum, Angelorumque omnium capiti, non prius finiendum , quam cuncta , quae per Angelorum pariter di hominum peccata in deteriorem statum prolapsa sunt, ita in integrum restituantur, ut nullum peccati, ad eoque nec poenae soli peccato debitae supersit vestigium. XI. Hoc itaque praecipuum est argumentum, quo ad denegandam poenarum inferni aeternitatem Origentilae permoventur, aut, ut me inlius dicam & verius , permoveri se fingunt. Neque enim opinor quem quam esse cordatum hominem , qui vim aliquam in ipso persentiat , dum tot ex adverso intuetur lucidissima Scripturae testi inonia, quae poenas aeternas non per ambages, aut circuitus, sed verbis ita planis atque perspicuis exprimunt, ac Lepius inculcant, ut nihil disertius di expressus a quoquam dici valeat, qui rem eamdem apertissime designare velit. Hine ut observat A non Vmus quidam inter Protestantes Theologus a , sinceriores Origenistae parum deferunt hujusmodi testimoniis, nee ea proponunt veluti Probationes, quae rem consteiant, sed potius ad ornatum quemdam, & ut dici assolet, ex abundanti. Αjunt enim rebus nisi sustema suum , quod propugnant, non Iocutionibus, de quarum sensu utrinque disputari valeat b . XII. Enimvero nihil esse in locis laudatis, unde caussam sulcire suam Adversarii queant, facile apparet ex attenta totius Apostolici textus lectione, & consideratione omnium, quae ibidem habentur. Statim quippe elucet longe aliam esse mentem & Pauli & Petri , ae illi venditant. Et quoad priorem quidem locum spectae Epistolae ad Corint. en legitimus ejus sensus. Agit ibi Sanctus Apostolus de futura hominum praecipue justorum in fine mundi resurrectione, & asserit per Christum omnes esse vivificandos, sive omnes resurrecturos: sed non eodem modo di ordine, ac ipse Christus. Unde ait: unus
sa li, Biblioth. German. Tom. 46. apud Franei seum de Roehes Epist. o. b) De leur propre aueu iis ne les allegnent pas comme des Pretiues cap Itales. .aaia simplement ecim me dea svrahonda nees de te mole nates . C est sui dor Cιονυ , di sint ita , que leue systeme est fonde , dc noth sui des expν Ison done te seus peat eis
336쪽
LIn. TERT. ADVER. NUPEROS ORIGENISTAS ET C. 29squisque in suo Ordine: nimirum omnes in Christo vivifieandi hoc oris dine resurgent, ut Chrillus sit primus ne dum dignitate, sed etiam tempore: deinde justi resurgant: tertio sequatur mundi consumatio. Qui sensus litteratis omnino est, & ad mentem Apostoli: ita enim se mox explicat inquiens: primitiae Chrsus I deinde ii, qui sunt Cori. si, qui in adυentu ejus crediderunt, sive ut ex Graeco, qui sunt Cbristi in ejus adυentu : deinde sinis , supple , erit , finis nempe totius dispensationis & oeconomiae Christi de salute generis humani: cum tradiderit regnum, id est Ecclesiam fidelium, di congregationem electorum, Deo se Patri, non quasi nunc in ea non regnet Deus, sed quod
nonnihil in ipsa dominentur peccata, Diabolus, mors, & mortalium aerumnae: quasi dieat: tune erit finis eum obtalerit Cbristus mel fiam elesiorum non babentem maculam neque rugam , ct quasi reddideris illam Patri, quae in hujus saeculi iusta negenda illi, et custodienda commissa fuerat, ut in ea g Ilariose regnet in aeternum sast . Subdit autem : cum euacua υerit omnem principatum, S potestatem, S tartuIem , Daemonum videlicet S impiorum hominum, ne amplius Ecclesiam , quae regnum Dei est, impugnare valeant: ut exponunt Chrysostomus, Theodore tus , Ambrosius, Theophilatus, eumenius, aliique Passim. XIII. Sequitur Sanctus Apostolus: Oportet autem illum regnare, hoc est oportet Chrissum regere Ecclesiam , donee pMaI Deus Pater omnes
lximicos Daemones, & reprobos , sub pedibus ejus: quod in fine mundi
maxime eveniet. Novissima autem inimica destruetur mors: mors e te is nim, quae modo etiam in Sanctorum corporibus regnat, in eorum resurrectione demum abolebit tar. Locus iste cum Sancto Hieronymo, Vata bio & aliis ita ex Graeco verti potest: ultimus inimicus destraeturmors: nimirum inter bostes Huiorum mors vii mo destruetur: hoc enim lignificat Graeca lectio ἐχθρδι καταργωσαι o Θάνωτοι. Primus enim
inimicus Christi & electorum est Diabolus, qui a Christo in eruce victus est. Secundus, peccatum, quod ab electis per gratiam Christi in hac vita vincitur. Tertius est mors, quae in suprema resurrectione vincetur b). Cujus victoriae rationem reddit dicens: omnia enim Pa
ter o subjecit sub pedibus ejus . XI U. Po-
.sa S. August. se appos . se ei b. e lib. . . de Trinit. cap. ro. : M tradet regnum Deci
N Patii Domitius noster Iesus Christus , non se inde separato, nee spiritu San- , , cto , quando perdueet eredentes ad contemplationem Dei , ubi est sinis omnium, , bonarum actionum , & requies sempiterna, di gaudium, quod nunquam auferetur, , a nobis .... Contemplabimur enim Deutii Patrem S Filium S spiti tum sanatini, , , eum mediator Dei di hominum homo Christus Iesus tradideri e regnum Deo , diri Patri, ut jam inon interpellet pro nobis mediator & Sacerdos nosset , Filiua Dei , , , de Filius hominis e sed ec ipse in quantum Sacerdos est, a mimpta propter Mos seris, , vi forma, subjectus sit ei, qui illi subjeeit omnia , de eui subjecit omnia, ut in ,, quantum Deus est, nos subjectos habeat, in quantum Sacerdos , nobiseum illi sub ,, jectus sit. Hsb Tune ur/qua nonusimis dos uotuν me νr , eum eo νυφιῶόἱti Ioe ἰn o ἐι ἐπιεννώ ption/m, ef me νι Io lae ἐndueνit ἰmma pratii rem . sitiois proeωIris o do νιαν ectiano corporis , quae ιυne eris , contra mortem corpoννι, qtiis nunc as , dictum es a perspioiiamu/ . S. August. lib. d. oper. impet s. in Iulian.
337쪽
XIV. Postremo concludit Apostolus: cam autem subjecta Deriat illi omnia , tunc S ipse filius subjectus eris ei, qui subjecit sibi omnia , ut sit
Deus omnia in omnibus: id est, victis omnibus inimicis, di potestati Christi pleni ssime subjectis, ipse Christus, ut exponit S. Anselinus , subjiciet se Deo Patri secundum humanitatem, oc offeret cum Saninctis ec electis omnibus ad aeternam Dei Iaudem, ad partiei pationem divinae beatitudinis , dominii, oc gloriar. Idem enim est hoc subjici Christi cum eo, quod superius dixerat, tune tradet Regnum Deo SPatri, ut in se, suisque omnibus Deus Pnter plenissime, ac gloriosissime regnet. Quare adnectit, ut sit Deus omnia in omnibus, nempe ut Deus in Sanctis di electis sit omnia, sive vice rerum omnium, sit ipsorum vita, salus , virtus, copia, gloria, honor, pax, omnia bona, sinis, & satietas desideriorum omnium. Aliquos audire non pigeat Ecclesiae Patres de postremis hisce verbis, quibus maxime abutuntur origenistae, disserentes . S. Gregorius Nissenus hune Apostoli locum sic enucleat: ,, Christus in resurrectione subjicietur Patri:,, quia in ea omnes iideIes di electi Christi semoti erunt ab omni, , malo, tu neque suscipient boni principatum , & arctissime conjunino, gentur cum Deitate , ejusque immortalitate, regno .& felicitate: atque tunc Deus erit omnia in omnibus &c. D . S. Hieronymus ita Epist. ad Amandum: , , Cum rerum omnium finis advenerit, tunc Deus omnia in omnibus erit, ut singuli Sanctorum omnes viris M tutes habeant, ut sit Christus totus in cunctis, , . S. Augustinus lib. 22. de Civit. cap. 3o : ,, Quid est aliud, quod per Prophetam dixit: ,, ero illorum Deus, o ipsi erunt misi plebs, nisi ego ero, unde satien- , , tur : ego ero quaecumque ab hominibus honeste desiderantur, de
, , vita, di salus, & virtus, ic copia, ct gloria, dc honor, & pax, dc omnia bona λ Sie enim di illud recte intelligitur, quod ait Λ-
, , postolus: ut sit Deus omnia in omnibus XU. Paucis ergo, quae fusius dicta sunt, contrahendo, scopus, quem sibi in hoc loco praefigit S. Paulus, ut ex antecedentibus liquet , est solari justos omnes in hac misera di aerumnosa vita de genistes, & adversus Daemonum , hominumque impias potestates confligentes, spe futurae resurrectionis; a deciqile his maxime promittit, quod in Christo , qui prior omnium resurrexit ad hanc spem confirmandam, tandem omnes vivificabuntur, ad vitam scilicet beatam, di immortalem . Hoc autem erit in fine mundi, cum consumata suerit dispensatio ab aeterno Patre Filio suo commissa circa eIectorum salutem I tunc enim subjugatis omnibus inimicis, qui modo Christi regnum, quod est in justis di electis, oppugnant, ipsa quoque mors postremo destruetur, nec amplius in illis dominabitur: oc ipse Deus
tune erit omnia in omnibus electis Per communicationem propriae suae beatitudinis, status nempe omnium bonorum aggregatione peris
secti. Unde sequitur textum Apostoli nullatenus favere Origem sta
338쪽
rum eommento, quin immo adversari: eum ex eo potius colligi debeat, Electorum sorte semel in fine mundi decisa, novam non superes Ie circa reprobos cecono in iam, nec novam salutem a Christo sperandam .
XVI. Alterum vero ejusdem Apostoli testimonium ad Collos minorem adhue, immo nullam penitus dissicultatem ingerere potest: nativus namque, di genuinus sensus ipsius, longe alius est ab eo, quem ipsi assuunt origenistae. Theodoretus in hune locum sic illum apte exponit: is Ipse s Christus scilicet nostram procuravit recon- ,, ciliationem , cum passionem sustinuit, di sanguinem effudit, ae, , pro nobis sacrificium obtulit, & terrenis eae lestia conjunxit. Nos
, , enim aversabantur etia in populi Angelorum propter summam im- ,, probitatem . Ea de causa etiam cum natus erit, chorum ducen-
, , tes Deo hymnum obtulerunt, dicentes, gloria in excessis Deo, re,, in terra Pax, S in hominibus bona voluntas. , , Haud absimilis est expositio S. Augustini in Enchirid. Cap. 62. inquientis et , , in Christo D instaurantur, quae in Caelis sunt, cum id, quod in Angelis lapsumis est, ex hominibus redditur. Instaurantur autem, quae in terris, , sunt, cum ipsi homines, qui praedestinati sunt ad aeternam vitam,
, , a corruptionis vetustave renovantur. is Christus itaque, reconciliando homines peccatores aeterno Patri, instaurat ea nedum, quae interris, sed etiam quae sunt in caelis , quatenus sedes beatas Daemonum lapsu vacuas , di Angelorum numerum eodem lapsu imminutum , per homines reparat, & implet, atque ita homines di Angelos ad unam Domum revocat, ad unam videlicet Ecclesiam, aut Societatem, di ad unum Caput, quod.ipsemet est. XVII. Denique nec quidquam juvat origenistarum eautam textus Principis Apostolorum Act. 3. Evidens quippe est ex toto contextu
D. Petrum per illa verba usque in tempora resilutionis omnium ἀποκατα- τασιος των παπῶν, loqui de restitutione, quae fiet in extremo die Iu dicit, eum homines in priorem vitae statum per resurrectionem revocabuntur, aut etiam, si latius vocem illam Φανσω, accipere mavis, cum omnia, homo scilicet, caelum, terra, elementa, totumque universum primaevae integritati, incorruptioni & splendori restituentur: non autem de commentitia, quam Origenistae volunt, Daemonum , c reproborum omnium in vitam beatam restitutione. Apostolus eian im ibi hortatur Iudaeos, quos alloquitur, ad poenitentiam dicens: paenitemini igitur , ct con Uertimini, ut deserantur peccata υGra eosque ad eam accendit proposita spe beatae resurrectionis, ut cum υenerint ,
inquit, rempora refrigerii a conspectu Domiηi, miserit eum, qui praediis eatus est sebis , Jesum Cbrisum, salutem consequamini. De ea profecto missione Ioquitur, qua Christus veriturus est judicare vivos, di mortuos : quod magis declarat sequentibus verbis: quem sei licet Christum ) oportet caelum suscipere, seu in caelo esse, aut manere, us que in tempora restitutionis omnium, seu usque ad consiimationem sae-
339쪽
cu Ii, & omnium resurrectionem: tunc enim adveniet in majestate , di gloria, ut judicet mundum universum, di justos quidem ad praemium, impios vero ad supplicium addicat aeternum. In qua certe explicatione nihil est quod Origenulis suffragetur , ut nemo nocividet.
XVIII. At adversarii ea villantur in illa voce νων quam , cum generis neutrius sit, reserendam esse pertendunt ad rerum omnium restitutionem , atque adeo etiam damnatorum . Sed quocumque modo e N iptelligant, nihil extundere inde pomini, quod sibi faveat. Nam certum est in hoc Apostoli loco sermonem esse de restitutione , quae fiet in supremo die judicii, sic eni antecedentia verba locationem defiuiunt, non de restitutione facienda pexacto jam universali judicio, lataque in justos, & improbos finali sententia, post fictitia illa diuturni temporis spatia , quibus damnatos omnes in meliorem vitam ac sortem restituendos esse fabulantur. Adeoque si vox
illa ωανααν generalius sumatur, S. Petrus denotat tum omnium hominum resurrectionem , tum caeterarum creaturarum renovatio in
nem , quae in seculi consumatione continget. Quid vero multis hic opus est δ Res enim ipsa docet vocem, istea ab ipso S. Petro statim restringi ad ea , quae locuιus est Deus pcx os suorum Prophetarum. Quaenam porro ea sunt, qua Deus locutus est per os suorum Prophetarum, nisi omnium hominuM resurrectio in fine mundi sudura, di electorum glorificatio, caeli qc terrae renovatio , impiorumque ae e na punitio ζ Quod autem etiam aliquando facienda sit restitutio Daemonum, ac damnatorum hominum in statum talicitatis di gloriae, nec in Prophetis, nec in aliis sacris libris Deus unquam locu quis ea .
Somnιa discotiuntur Anovmi Authoris Bataυi , qui praeeipuum Origenia eca se praesidium deprebodere sibi υisus est in libro Apoςabneos. In libdem Iocis, quae opponit ille, laevisIissima extant aeternae parme testimo xia. Duplex resurrectio, de qua loquitur S. Joannes, ad j los duxta-Xar, electosque referenda es , non ad scelesos, ct da aros, ad qu*suum spectat duplex mors, prima , ct secunda. De caetu quoque Eenio rum re Ecclesia triumpbante dicta sunt , que Amηγmus ad omnes prorsus ct Angelos, ct bomines detorqWre nititur. I. TV perus quidam inter Batavos Author, de quo Cap. I. ter-l tii hujus libri mentionem fecimus, in libello Haiae Comi-l tum lingua vernacula edito, adversus Catholicum dogma
de poenarum inferni internitate nova instructa argumentorum acie depugnare ad laborat . Quamquam enim Scripturarum testimonia , quae hactenus eΣcussimus, proferre non omitta , bis, tam eu O Mi ιζ S
340쪽
LIB. TERT. ADVER. N EROS ORIGENISTAS ET C. 299 longe estieaeiora deprehendisse se putat in libro Apocalypseos momenta , caeteris adhuc Origem stis incognita, tantumque sibi vana aesulta opinione blanditur, ut opus suum inscribere non dubitaverit: Eυi eas demoratio restitutionis rerum omnium in Deum , qua damnati liberabantuν Se.. Eυidens haec Emmonstratio habetur juxta hunc Authorem in postremis tribus divini illius libri capitibus, atque ita ab illo conisiicitur. Legimus, inquit, tap. 1 O. m. s. : caeseri morIuorum non taxeis
raut , daBee consumantur nulla anni . Haec es res rectio prima . Atque hine statim eoncludit, quod post priorem hanc resurrectionem aliam succedere oporteat, quae plane diversa sit ab ea , quae in finali judiocio continget : id quod probat verbis , quae leguntur com. I ., haec est mors secunda. Haec secunda mors , ait, procul dubio subseque
, , tur finale judicium, ut patet ex eodem com. I4. Porro mors non ,, sequitur resurrectionem secundam : sed haec potius sequitur moris D tem . Qui enim prima vice mortuus est, non potest etiam nisi is prima vice resurgere . adeoque secunda resurrectio non alios speis
G ctat nisi illos , qui denuo morrui erunt post primam resurrectio in D nem, illos nimirum, qui ad in serna per sententiam supremi Iudiis
D eis damnabuntur , dc per secundam resurrectionem ex inferis eruenindi, tur . , , En prima e υ/dentis demonstrationis pars. II. Id eonfirmat ex iis, quae habzntur cap. 2I. , ubi com. s. refertur
dixisse qui sedebat in tb ηo, ecce nova facio omnia. ,, Renovare aliquid, is inquit, nihil aliud est , quam illud in primaevae conditionis statuo , , restituere, exuere ipsum omni vitio, ac defectu, eoque induere, , , quod sanctum, quod divinum, Iucidumque est e se enim intus ec, , uream saepe usurpatur in sacris litteris. Itaque si post extremum D judicium omnia renovanda dicuntur, necessum est, quod omni st,, sanctificentur, atque adeo e statu peccati, dc damnationis educan ,, tur : dc haee est seeunda resurrectio, quam prima exigit , regre Dis susque rerum omnium in Deum Alpha, dc Omega. , ,
III. Post aliquot alias minoris momenti in hoc eodem capite animadversiones, magna ponderatione dignum Oxistimat com. I. c. 21. sun de conclusam eυidentem demonsrationem pervideas. Sic enim proditio omne maledicium, sive, juxta textum Graecum , anatbema, aut ca
canathema , Ma eris amplius , sed sedes Dei , S agni in illa ervvi: , , qualis verba, subdit, quid aliud insinuant, nisi omnem maledictionem , is sive damnationem finem e ste habituram, omnesque di homines, diis Angelo demum eum Christo in caelis regnaturos e ,, haee ille. IV. M cari satis non possum , mecumque, ut arbitror, sapientes quique facile mirabuntur Batavi hujus Aut horis pr dentiam, qui ex laudatis A mea Iypseos locis Gidentem eonfici putat demonssraimem adversum aeternas impiorum poenas. Profecto, si adeo perspicuus &. evidens appareret in hisce locutionibus, poenarum finis, ut somniat ille, fieri no potui uel ut nemo unus inter Scripturarum Interpretes a Pp χ I