장음표시 사용
61쪽
etiam divina Revelatione alium vitae statum admittendum eue, in quo Paria pro meritis uterque reciperet , idque narurali lumine omnes pervidisse Philosophos testatur. , , Quamquam , inquit, non quem M admodum decet, de resurrectione plailosophantur omnes; attamen ,, de judicio,. deque poenis, deque tribunalibus, quae illic sunt, Om-M nes consentiunt , illic esse aliquam eorum , quae hic geruntur , ,, remunerationem. Quod ni esset, qua de caussa Deus caelum tam ,, amplum extenditat, terram substravisset , mare dilatasset, ae rem diffundisset , tantam Providentiam dee Iarasset , nisi ad fi-
., nem usque nostri curam habiturus esset e Nonne vides multos, ,, qui cum virtute vixerunt, innumeraque mala palsi sunt, decessita, , se, nulla re bona perceptae Λlios contra cum multam pravitatem M commiserint, alienas facultates rapuerint, viduas di orphanos spois,, tiaverint, oppresserintque , opibus, deliciis, di innumeris bonis ,, seu iti fuerint, decessisse ne tantulum quidem mali passos p Quaenam ,, igitur vel illi priores virtutis praemia recipient, veI isti pravitatis ,, serent supplicia, si nostrae res ultra vitam hanc non protendanturZ,, Nam si Deus est, sicut revera est, eum justum esse nemo non δε- , , tebitur. Atqui si justus est, & his & illis reddet pro meritis : Et is hoc in confesso est. Quod si di his di illis rependet pro meritis,D hic vero nullus eorum recepit, neque ille improbitatis neque hicis virtutis praemia, perspicuum est restare tempus aliquod , in quo
D congruens praemium horum uterque feret is .
VII. Uberius idem argumentum proponit Homi I. 4. de Pato, di Provid. inquiens: D Quidam sunt , qui postquam hos de Philosophia D sermones moverimus, suum, hircorumque instar abdomini addi - ,, cti, rebusque praesentibus servientes, nihil post decessium superesse M arbitrantur . Alii vero superesse quidem aliqua putant , sed prae-
,, sentia futuris anteponunt. Contra eos autem, qui nihil superesse ,, putant, sed extinctam animam nul Iam reddituram esse rationem, D nec poenam subituram esse arbitrantur, utpote contra insanos, α,, furiosos, ridieulum forte esset dicere. Neque enim si quis in die is dubitet, num dies sit , di de omnibus, quae in consesso sunt, quae- ,, stionem moveat, e re fuerit illi verbis persuadere, di ad eum sen-ri tentiam adducere. Attamen caritatis vestrae caussa cum illo quoque
,, disputabimus. Quid dicis ci homo λ Nihil post hanc vitam esse puri ta sy Id enim necesse est dicere. Quomodo ceu ma Iorum quorum is dam gradibus eum, qui semel a veritatis tramite dejectus fuerit, ,, in deteriorem semper sententiam projicit Diabolus. Nihilne,, Post hanc vitam erit o homo ζ & tu hanc sententiam oppugnas 3,, Graeci, qui tot in rebus delirarunt, huius tamen dogmatis verica D ei non restiterunt. At tu nulli horum obtemperare vis , sed semel, , errori deditus impudenter agis. Itaque propter eos, qui etiamnum
,, capiunt, sermo instituendus est . Eum enim, qui nihil post ba GC E is vi
62쪽
vitam esse profiteatur , neque Deum etiam esse fateri necesse est. ,, Viden , quemadmodum diXi, consequenter opiniones prioribus
se semper deteriores gradatim ab illis admitti R Si enim post hane viis eam nihil illic residuum est, nec Deus etiam est. Nam si Deus sit, , , justus est: si justus, unicuique pro merito retribuit . Si porro ni- hil post hanc vitam est , ubinam pro merito quisque recipiet δ nimadvertas velim: multi praeter meritum, ut ipsi jam consessi, , sunt, bonis honoribusque Duuntur in hac vita : alii vero, qui ia,, justitia vivunt, cruciantur. Si ergo nullum sit postea tempus, iniisse que aceepti justi, praeter meritum bene habiti injusti diseedent Si autem res ita se habeat, quomodo esse justitia possit λ Neeesse, , enim est aliquod tempus post hanc vitam, in quo singulis pro meis;, rito tribuatur: in hac vita enim hoc non invenitur. Sin tale tem , , pus non sit, quomodo quisque pro merito recipiet e Si vero Nul- , , ius pro merito recipit, ergo Deus secundum te justus non est. Si , , Deus justus non sit, neque Deus est. Sed blasphemia in caput eo- , , rum , qui nos ad haec dicenda compulerunt, retorqueatur. Uideia D te, in quantam blasphemiam oratio provecta sit. Verum quod Deus
sit, res ipsae clamant : S consequenter ille justus est. Si justus sit, , , unicuique pro meritis retribuit. Si unicuique pro meritis retribuit, , , necesse est post haec aliud quoddam esse tempus , quo unusquisque ,, pro merita accipiet , di pro gestis suis vel poenas dabit , vel prae-
VIII. Immensus forem, si alia quaecumque de hoc argumento dic.
ferit S. Pater huc corrivare vellem. Illud si quidem declarat praetereadi urget eum homil. de Pers carit. , tum in Ps. LII. explicans illa Hophetae verba, misericors, m misera or , justus Dominus, tum hois mil. 49. ad popuI. Λntioch. , tum aliis in locis . Unum tantum peniis tus praeterire nolo , quod ex homil. 6. in epist. ad Philip p. ducitur, tibi di argumentum idem paucis exponit, unaque hortatur fideles , quos a Iloquitur, ut eo semper utantur, dc ad infideles revincendos,
di seipsos de futura resurrectione persuadendos his verbis: ,, Iustus,, est Deus . Omnes fatemur dc Graeei, & Iudaei, & Haeretici, de , , Christiani . At hinc multi, qui peccaverunt , abierunt impune et
D multi, qui eum virtute viXerunt, tum demum abierunt, cum sexis, , tentas subiissent calamitates. Ergo si justus Deus, ii binam his qui- , , dem praemia , illis vero supplicia tribuat, si non est gehenna, si A non est resurrectio δ Hanc igitur rationem dc i Ilis , & vobis ipsis D semper canite; nec sinet vos de resurrectione non credere. D
63쪽
Eodem argumento de Animae immortalitate futuraeque υitae retributione perinsuasi fuat praestantiores inter Gentiles Pbilosopbi, Socrates , Xenopbon , atque etiam Aristoteles. Placuit illud quammisime Platoni , cujus nonnulla insignia loca producuntre : quemadmodum-Plutarebo, Marco
Tullio, aIiisque. I. Plendidissi inam ejusdem argumenti Iueem vel ipsi perviderune in errorum tenebris obvoluti gentiles Philosophi . Testatur L Nemesius sa) doctissimos quosque Graecorum de Animae immortalitate fuisse eonvictos , eandem qile tu scriptis suis comprobasse ex divina erga justos & impios Providentia, quam di omnino admittendam esse, & in hac vita non unicuique pro meritis tribuere per spectum habebant. Horum testimonia adversum De istas & incredulos disputante, eo a me afferuntur libentius, quod nullam eisdem exceptionem adhibere jure valeant : cum non jam Religionis, di insantiae praejudiciis , ut de Christianis Authoribus effutire saepe solent, sed nativo tantum mentis lumine ad rem perlustrandam accesserint . II. Ex his itaque Philosophis, quorum tum apud antiquos, tum apud ceteros alios celebrior fama & authoritas semper obtinuit, inprimis est Socrates, omnium sapientissimus ab ipso oraeulo judicatus . Plura refert de ipso in ejus vindiciis, eaque per illustria, Xeno. phon ejusdem discipulus cbst, quae eum immortalitatem animorum tanquam certissimam habuisse evidenter ostendunt. Porro veritatem hane ex iis praesertim principiis inserebat ille: Deum, non casum, bu-jκs κHυersi , rerumque omnium conditarum caussam ess e : ipsum omnia cognoscere, quae bic Muntur , non quemadmodum vulgus opinatur : Hi enim opinantur quaedam Deos scire , quaedam autem ignorare I ac ubique adce, deque omnibus consulere. Omnia praeterea gubernare, is imprimis bominum curam gerere , siue corpus spectes, si in animum, qui omnium aliorum facultates excellit. Atque exinde eolligebat , praemia manere illos, qui Deo placuerint : iis autem qui Deo diis licent, poenas decerni : idque probaro ejus idipsum faciendi potentiam , humanique animi consesemiam. Quae Praemia poenasque a Socrate constitutas clarius enarrat Plato in Phaeὸone reserens doctrinam ejus suisse , post mortem bonorum animor beatitudiso perfrui cum Deo in loco jucundo , ad quem aereos mortalium nemini pateat, conjunctos et malos in locis conisnientibus poenis promeritis asei. Quibus intestimoniis videas Socratem iis principiis innixum , quae superius a nobis sunt exposita , animae immortalitatem , ejusque post mortem
prae sa) Iib. de Natur. hominis cap. 4 4.
bj lib. de si lis di disia Socrat.
64쪽
Praemia, vel poenas pro certo habuisse. Egregium aliud eiusdem S eratis de hac re testimonium infra dabim ex Tullio. III. Viam eandem pressisse Xenophontem ipsum Socratis discipulum ae vindieem , nee historicum modo, sed Philosophum celebratissimum constat tum ex vindiciis ab eo factis Praeceptoris sui, tum .ex Epistola s. a Leone Allatio inter Socraticas relata, & a Stans te is producta , in qua haec habete operae pretium est viros probos fieri, est admirari eum , s Socratem nempe quod caste pie ac juste intam transegerit : fortunam υero iacusare , ct vituperare eos, qui in eum mala macbi
aeati sunt : Drei enim poenas datam, post breve scilicet hujusce vitae spatium a supremo omnium justo Iudiee exigendas. IV. Principium idem atque sententiam amplexum suisse Aristotelem probat Augustinus Eugubinus sa) ex iis, quae tradit ille lib. Io.
Mora I. his verbis : Qui secundum mentem operatur , re banc excolit, optiis meque asse eius est , is Didetur Deo accepti mus. Si qua enim cura rerum humanarum est a Diis, sicut apparet, utique rationabile est delectari eos e optima , Ahique proxima. Haec autem meaer est , quam stat diligent, maxime es calent, redamari eos a Diis tanquam rerum sibi acremarum cura
rores , es recte o probe agevtes fas est . Λt num sorte hujusmodi Dei
erga bono& amor, adeoque & erga malos odium, sterilis quaedam &inefficax affectici erit e absit : idque ostendit Λristoteles ipse eodem Deo ex Dei Providentia inquiens e numquid ia moralibus fortuna quasi
μουiderita quaedam est Deorum e an potius id non est probabiis p quippe
Deum, eum Dominus sit hujuscemodi rerum , arbitramur Iribuere merenti. bus bona es maIa et fortuna υera, ct quae a Drauna L nt, vere fortuito eυ inunt . Quam rem si Deo tribuamur, iudicem improbum eum facimus, aut justum e quod Deo non conuenit. Itaque neque bariam fortunam, Proυidemiam, atit benevolentiam Dei esse prohabile est : quia improbis etiam datur . Deum autem curare improbos non es probabile . Hoc est , probabile
non est Deum improbis bona hujus vitae elargiri ob amorem , di cu-xam specialem , quam de ipsis gerat. Si igitur Aristoteles Deum utpote justum Iudicem bona di mala rependere debere sanxit, & alias, ut animaduertit , bona ista fortunae aeque probis & improbi x in hoo mundo obve iunt, imo saepius probi miseriis & ca Iamitatibus sunt cibis noxii , improbi vero , qui a Deo non amantur, sed odio pollux habentur, his abucidant fortunae bonis a quid aliud superest , ut tribuatur utrisque iuxta meritorum rationem, nisi alterius vitae bocia vel ma-Ia : bona quidem Ionge praesentibu S excelIentiora, mesa vera Iongae graviora pU. At enimvero quemadmodum inter Christianos Patres Chrys stomus, ita inter Gentiles Philosophos hoc argumentum in desielia habuit Divinus, ut vocabatur, Plato Pluribus ita locis illud diserte
65쪽
pertractat , sed praeeipue in lib. Io. de Rep. Summa eorum, quae ibi fusissime disserit , ac totius pulcherrimae disputationis de praemiis j stitiae, ae injustitiae paenis, haec est. Praefatur primum rem, quam prae inanibus habet, maximi esse momenti, in qua videlicet universae viistae nostrae recte instituendae cardo vertitur. Iustitiae autem praemia imis primis ita proponit, ut magna quidem esse doceat in hac vita, sed . longe maiora in altera. Quam egregiam doctrinam ab ipso diligenter expositam juvat accuratius notare . Quid, inquit, est Bajas citae sp a. tium , s eum universo comparetur Plane nihil. Igitur , subjicit, non Dalde attendendum est iis praemiis , quae virIurem in bac vita comitantur a sed ea spectanda sunt, quae υitam immorariem manear. E contra ea sup plicia prae praesentibus metuenda , quae improbos post mortem expectant. At numquid revera futura sunt hujusmodi praemia vel suppli. eia ρ Ita omnino credendum commonstrat. Quoniam si de justis serismo sit, justitia, seu probitas hoc exigit, utae apud Deum, di amahomines praemia consequantur : injustitia vero aut improbitas supplicia . Quamvis enim profligatae conscientiae homines ad tempus triumphant, infelieissimus tamen est illorum exitus , in hac quidem vita frequenter, semper autem in futura . Quod ita probat : Primum hostmibi reddetis sive ut exploratum concedetis in Deos haudquaquam Iareis re , qualis sit uterque justus nempe , di injustus . . . . . Si Deos id non Ia- et , ille quidem a Deo amabitur, bis odio habebitur . Concedemus quoque quaecumque a Deo proficisci possunt bona religioso illi, oe justo iam optima fueressura Sic itaq- de jusso viro exesimandum est , he paupertate , e morbo , βυe quib vis aliis quae υηlgo babemur , malis prematur , bute υiυo, oe mortuo ad certam utilitatem omnia furerisura . Cujus rei non aliam promit rationem , nisi quae a Dei Providentia, di bonitate aris
cessitur e neque enim, inquit , a Diis immortalibaes ejus res unquam negligentur, qui cupit justus esse , ct quantum in hominem cadere potest , dat
omnem operam , ut virtutis osciis similis Diis reddatar at de Ii uso homine nonne contraria statuere debemus p omnino . Ostendit subinde externam omnem felicitatis speciem in improbis esse tantum larvam,di umbram selieitatis cito desiturae etiam in hac vita, quod non paucis contingere experientia compertum est. Sed num in hac tantum
vita, Providentia divina praemia bonis, & malis supplicia distribuet δminime gentium e nam etiam non semper hane bonorum , malorum que pro meritis distributionem conspieimus. Sed ut ut etiam hic aliqua quandoque pro merito conserantur; haec omnia, subdit Plato, niis hiI plane sunt O numero, o magnitudixe, si eum iis comparenIur, quae Η.rrumque hominum genus post hanc vitam manent. In vita squidem immortali certa, cumulataque felicitas futura est justorum merces, ut contra certa, cumulataque infelicitas ita impios obvolvet, ut perpetuae cujusdam miseriae cruciatus sentiant . Quod ut magis declaret , atque corroboret, affert in confirmationem historiam , aut Apologum. si a P
66쪽
G aovellare mavis, Heri cujusdam Armenii genere Pamphili, qua & & iniustorum in altera vita status graphice repraesentatur cR-- α est Dei iusti Iudicis , coram euaus ma estate omnes homu
Remumdue concludit justitiam omni studio , & ratione colendam , ut fetiees aliquando cum Deo vivamus, malaque vicemus, quae unis
y'vI 'Pressiua eamdem doctrinam tradit in Neaeteto, in Phaedro ct in
Gorgia. Primo loco se .ait : quicumque dementiae Rula ιιιaeque assumerant ,ἀΣηt meritas poenas vitam suItam degentes cuia si .ixerimus fore , ut nunquam eos poeniteat flagitiorum, υita quidem πη ios Iocus ille M1 reis , maIorumque purus non recipiet , sed similitudinem υι ae consequentur sempermaIi eum maIis babitantes . In Phaedro autem postquam idem a merui vetuoad homines justos, rationem hanc appingit, quia nempe nefas es, kee uIIa Iex divina certe ) permittere, ut ad tenebras subterraneas , Ioca impiis destinata , bi proficiscantur, qui semel iter caeleste carpere caepissent. Ecee divinae Providentiae dispositio , quae Iuxta merita retribuit ominnibus. Quod praeclarius exponit in Gorgia , ubi proposita sententia de
felieitate caelesti, deque poenis futuris, subjicit, Iegem fuisse sub Satur-πο Saturnum maximum deum appellat eamque adhuc semp υσα sud Deos , ut qui juste S sancte vitam transegitent pin ad infulas beatas Brofecti, beate Oυant, nullis malis obstrepentιbus . Ru vero scelerate, re impie υixissent, ire ad poenarum, oe vindicta carcerem, quem vocant Tartarum. Hie palam est discrimen praemiorum, varietas locorum , Tartarus carcer ultionis, & poenarum sedes, in quo inJusti omni aeis vo habitaturi dicuntur, non ob aliam rationem, nili ob legem iIIam, quae viget apud Deum, sine qua rerum , quam habet, humanarum cura , es Providentia nequaquam consisteret. VII Mirifice cum Platone consentit, ejusque rationem declarat ocurset Plutarchus , insignis di Philosophus , & Historieus in libro oraesertim de tarda Dei tandirita. Plura ibi docet, quae rem hanc sumismopere illustrant . Tradit primo mirum non esse , quod ignoremus consilia Dei, alium quidem peccatorem impune dimittentis , alium vero statim punientis , cum saepe ignoremus consilia ipsorum hominum cur ab uno delinquente poenas eXigant, ab altero non exigant, sed in aliud tempus protrahant . Secundo : non esse item cur miremur si Deus, cum caeteroquin possit, vindictam tamen celerem in impios non exerceat : quippe , inquit, non υeretur, ne sibi eυolent, seu ne manus suas effugiant. Tum postea subdit, eamdem esse de divina Providentia , atque de animorum immortalitate sententiam, nec alis
terum posse dogma relinqui, altero sublato. Una est ratio verba ejus sunt) Dei quae Providentiam, re animae bumanae Grais immortalitatem, neqκe consistere , sublato Moo , petes aIIerum . Porro, ait, immortalitatem animorum necesse est consequi praemia, & supplicia, tribus hisce invicem
67쪽
vicem una ratione conjunctis. Existit Providentia, idque veris apparet exemplis. Haec infert animos immortales: atque hos post mortem
manere vel coronas, vel supplieia. Jam si post teibam anima superes , propius fidens est oe bonores ei, o poenas reddi . Ea etenim est ratio ,
cur Providentia inducat immortalitatem animorum, ne vel probitas contempta jaceat, vel improbitas triumphet impunis. Quemadmodum autem Plato in hujus veritatis comprobationem , sive declarationem Ardiaenum quemdam induxit, qui e mortuorum locis reversus aliqua de misera impiorum sorte referret; ita Plutarchus tradit fuisse quem dam, Thespesium nomine, qui cum omnem vitae suae cursum in libidine, dc intemperantia transegisset , ex edito tandem Ioeo delapsus miserrime interiit : At eum post dies aliquot revixisset , longe priore diversam vitae rationem iniit , ita ut Cilices neque justiorem alium noverint, neque sanctiorem. Cum itaque interrogatus esset undenam tanta vitae mutatio e Retulit ea, quae post obitum ipse viderat, toris
mentaque, quibus impii acerrime plectuntur; quorum sata descriptio legi potest apud eumdem Plutarchum.
VIII. Hoc quoque immortalitatis animorum validissimum argumenis tum non praetermisit summus orator, & Philosophorum illustre sedus Marcus Tullius Cicero ἰ ut ex iis, quae sparsim tradit, colligere Promum est . Lib. 3. de Natura Deorum primum in medium ponit id, unde de divina erga res humanas Providentia dubitari posse videtur . ,, Telamon, inquit, uno versu locum totum conficit, utrum Dii hori mines negligant. Nam si curent, bene bonis sit, male malis: quod
nunc abest. Debebant illi quidem omnes bonos essicere, si quidem is hominum generi consulebant. Sin id minus, bonis quidem consuis, , tere debebant. Cur igitur duos Seipiones, fortissimos, ct optimos M viros , in Hispania Poenus oppressite Cur Maximus extulit filium M consularem e Cur Marcellum Annibal interemit 8 is Atque ita pluribus, aliis commemoratis exemplis is dies, subdit, deficiat, si ve-
,, Iim numerare, quibus bonis male evenerit; nec minus, si comme-M morem , quibus improbis optime. Cur enim Marius tam feliciter, , septimum Consul domi suae senex est mortuus y Cur omnium eruis, delissimus tandiu Cinna regnavit st .... Anaxarchum Democritium M a Cyprio Tyranno excarnificatum accepimus, Zenonem Eleatem ia, , tormentis necatum Quid dicam de Socrate e cujus morti illa ery -
mari soleo Platonem legens. Videsne igitur Deorum judicio, si M vident res humanas, diserimen esse sublatum y Diogenes quidem is Cynicus dicere solebat, Harpalum, qui temporibus illis praedo se- , , lix habebatur, contra Deos testimonium dicere, quod in illa for- , , tuna tan diu viveret &c., , Quid igitur dieendum 8 Non plane sine ullo discrimine bona aeque ae mala fieri ab hominibus. D Ut enim, M pergit ille, nee domus, nee Respubl. ratione quadam di disciplina D designata videatur, si in ea nec recte factis praemia extent ulla , nec
68쪽
supplieia peccatis; se mundi divina in homines moderatio proseis' sto nulla est. si in ea diserimen nullum est bonorum, vel malorum. Opponit sibi deinde, quod aliqui dicebant , Deos non omnia ammadis der ere , sicut neque Reges. verum resnondet , non essesimιle. Reges eaim, si scientes praetermittηnt, magna culpa est . At Deo ηe excusatιo quidem essinscientiae : Deus enim omnia novit : ac praeterea id ina Proυιdentia pisctriae . ct moderatrix est universarum rerum , ω escere potes, quidquiritali. ' Itaque sequeretur Deum aut nescire quid post , aut nertigere res humanas : aut quid sit optimum ηon posse judicare: quae omnia utique
μ' '' L es Tuli; is, eloquenter de more disseruit, promit
tit se alio in congressu dicturum contra hoc argumentum, proquae vindicanda divina Providentia ab impiorum calumniis, quo pro arιso focis, ut ipse ait, S pro Deorum templis , atque delubras proque urbιs muris certaturum . Equidem liber iste, quem Pollicetur, non extat. Verum neque alia via poterat hanc expedire quaestionem, quam praemia, di futura supplicia constituendo neque alla reipsa expediri posse putavit, si ex iis, quae alibi tradit, quid ipse sen serit, colligamus. Id maxime apparet ex verbis, quae habet lib. I. quaest. Tusc. ubi ex sententia Socratis, quam lauda L, di approbat docet, vias duas essse dupIice ae cursus animorum e eorpore excedemιum. Nam qua Ie Buma
nis vitiis rentaminassent, oe se totos libidinibus dedissient, quibus eaeeati vil ου domesticis vitiis, ae flagitiis se inquinassent, vel in Republica vioIanda fraudes inexpiabiIes concepissent, iis devium quoddam iter esse seclusum a Coneilio Deorum. Qui autem se integros, castosque serva issent, quibusque D et minima cum corporibus coηragio, se seq*e ob bis semper sesecassent ,
esseniose in corporibus humanis vitam imirati Deorum s bis ad alios, a qua . bus egent profecti, reditam facilem parere, utique cum ipsis felicem , α beatam vitam ducturis. Quorum omnium non aliam postea rationem reddit. nisi qκod jussi bomisis , adeoque etiam injusti , res a Dias amismortalibus non negliguntkr . Non enim ut habet in fine libri in temere , nee
fistulio facti, re creati sumus; sed profecto 1Dis Psedam vis, quae genera
consularet bumano : nec id signeret, aut aleret , quod cum exantiaυ et omnes Iabores, tum incideret in miniam sempiternum absque ullo bonorum operum fructu percepto. Quod etiam tradit in somnio Scipi is, alia iacue locis. En igitur, Authore Tullio, ratio conciliandae divinae Pro. videntiae eum iit, quae videntur adversa contingere in rebus humanis huiusce vitae: si alium nempe vita: statum admiseramus, in quo Deus unumquemque compenset pro meritis, di bonis praemia, malis autem Aiuria suon icta , quae in hoc munco non perceperunt, rite distribuat. X P. aeter hos Philosophos Graecae vel Romanae Sa pientiae clarissima lumina, alios ex antiquis habemus, qui eodem di in re Providen aetiti, ae iustitiae principio ad alium post lianc vitam retributionis statum
ponendum permoti sunt Horum plures allegat S. Theophilus An.
69쪽
tioehenus lib. 2. ad Autol. Aliquos etiam proserunt Si Clemens A. lexandrinus in libris Strom. , dc S. Iustinus, di alii, ex quibus duo.
rum testimonia tantum recenseo.
XI. S. Iustinus, vel quicumque est Auctor libri de Monarehia haee
Euripidis carmina recitat: Caυete, qui xon esse ereditis Deum Errore non recte implicati dupliei. m ille : sed siquis malum patraverit , . . Male natus ut temporis Iucrum ferat , Poenas tamen graυes dabit in tempore.
XII. Luculentius est testimonium Diphili Comici , quod producit S. Clemens lib. s. Strom. , sive Philemonis , ut apud Iustinum loco
Iaudato: Tu ne arbitraris mortuos , Nicerare ,
cui se omnibus dedere vitae gaudiis, Fugilse Numen , ct Iatere postea ἐm justus oculus, euncta qui solus videt. Hinc inferorum ponimus dupIirem Iocum: Hune desinatum impiis , illum piis ,
Uterque quamυis conditus terra latet.
Tu, si Iubet, furare, quodlibet rape. Errare noli, Judicem inferi dabunt, Deum supremum Regem , ω -ιborem omnium 1 Cujus nec horridum ipse nomen dixerim. Plura ali hi referemus .
Alterum argumentum ex omnium gentium consensione depromptum. Quaedam pr.enotantur. Illud non Gemant variae θ commentitiae de alterius vitae satu opinationes : nee aliquorum baud c aerentes eum eo dogmate senis
renιιae de animi natura . Admisso bonorum praemio, consequens plane est , νι ει malarum admittatur puritio . Aurboritate tum Gentilium Seripto rum , tum Sas torum Patrum ostenditur communem semper Disse hominum p rsuasionem aliam extare vitam υel beatam, -I miseram. Eadem quo-qης φυincitur ex hominam Apotheosi , quae apud Gentes in tuis. I. n Lterum argumentum ad suturae retributionis existentiam demonstrandam sumitur ex omnium nationum , atque gen I tium in ea veritate unanimi, & perenni consensione. UMIidissimum esse hoe argumenti genus, planeque peremptorium, cu de moralibus maxime veritatibus quaestio est , sapientes quique asse iuntur, ipsique adeo De istae , ct increduli vel repugnantes fatentur, dum nullum aliud maois reformidant. Quare nullum non movere la
70쪽
pidem, ut illud, sin penitus dejicerent, aliquo saltem pacto debilitarent, easso tamen hactenus, irritoque labore . Tribus porro constat argumentum propositionibus, quas isse, di luculenter evincam, ut ipsius robur quam maxime pateat . Prima est , quod omnes ab orbe condito, sive quarum ad nos notitia aliqua pervenit, nationes, at que homines ex ipsis sapientiores , in hac persuasione ac dogmate conia
senserint , praemium aliquod justis paratum eo post mortem, oe aIiquod impiir supplicium: quam per plura capita manifestam faciam. Altera :quod bujumodi in boe dogmate communis eoUensio nonnisi ab ipsa natura ,
seu naturali quadam vi ae veluti impressione originem ducat . Tertia tan αdem : quod haec vox, si is impresso naturae ab ipso Deo sit , atque adeo
veracisma, nec errori obnoxia.
II. Α priore igitur incipiamus, quae eae terarum sundamentum est .& qua semel constituta, reliquae duae sua veluti sponte consequuntur . Quaedam vero praenotare consultum erit , eaque diligenter animadverti velim, ut omnis vitiligandi aditus in antecessum oecludatur. Primo nempe fabulas, dc commenta, quibus vel Poetae, vel Philosophi suturae vitae supplicia , aut praemia deformarunt , variasque etiam populorum in iis exponendis absitrdas opinationes, nullum inis ferre posse aut debere praejudicium praecipuae, quam modo Propugna inmus, veritati, sive, ut ita loquar, rei ipsius substantiae, homines videlicet post mortem pro meritis vel praemio assici , vel poena . Liisquet hoc aperte alterius certissimae veritatis exemplo , supremi scilicet cujusdam Numinis existentiae . Nemo quippe nescit, quam varia, quam sabulosa, quam absurda de Deo senserint miseri mortales: quibus figmentis obvolutam divinitatem repraesentarint, quibus erroriribus Dei naturam, & attributa Redaverint vel ipsi cultiores populi,& sapientiores Philosophi. Qui Dras, inquit Tullius libro primo de
Natura Deor. esse dixerunt, tanta sunt in υarietate ac diffsensione eonstituri, ut eorum molestum fit annumerare sententias . Nam de figuris Deorum , S de locis, atque sedibus, m actione vitae multa dicuntur , deque bis summa Pbilosophorum disinone certatur . Quae fusius persequitur lib.
2. Neque tamen propter has de Deo opiniones , & commenta quinpiam sapiens non agnoscit emeacissimum esse ad probandam Dei ex iis stentiam, quod ab omnium gentium consensione ducitur , argumen tum: ut fatetur Tullius idem tum Iib. 2. laud. , tum lib. quaest. Tuis scul. his verbis r ut firmusimum boc afferri videtur , cur Deos esse credamus , quod nuIIa gens tam fera , nemo omnium tam sit immanis , cujus mentem non imbuerit Deorum opinio . Multi de Diis praυa sentiunt; id enim vitioso more effri solet : omnes tamen ego vim , ct naturam divinam arbia reantur. Si igitur fabulae di absurdae opiniones hominum, quibus summi Dei notionem saepe corruperunt, atque corrumpunt, nihil omnino ossiciunt argumento, quod ex omnium consensione in aliquo supremo Numine ac moderatore agnoscendo desumitur; neque ossicero quid.