Syntagma variarum dissertationum rariorum

291쪽

H 1sTORIC THEOLOGIAE A. 7 potest Hieronymus verbis ante ali iis idem indicat. Nec dissentie

Origenes HomiL I in Erech dicens, risesimo anno in baptimo eoeloi

292쪽

nullo prorsus momento auctiorem aut expeditiorem reddidit. Quantum autem in hoc nodo luendo, vel potius secando, se torserint interer ditos plurimi, ut e veteribus Epipnanius mor. XXX. n. 2. LI. n. 3 1. Greg. Nazianzenus apud Hieronymum in Dist ad Nepotianu- ωIsid. Pelusiota lib. s. Dist. o. e recentioribus autem Chemnitius in Harm. e. s. rotius & Lud de Die ad h. s. Capessus ac toppenbuigius in velitationibus amoebaeis, ' Empereur in notis ad Parapis. Disiadis in Dan. IX, 27. Petitus in Eclogis Chironologa. I. c. 8.&κ- Leq. l. II. c. 2. Petavius Anim in 'h. p. 61 ε quis non nemo nisi in his studiis hospes ignorat. Nobis, quos haec πάρεργα diutius, quam constitueramus, detinuere, ad illa tandem properandum est, quorum causa potis simum hunc laborem suscepimus. Terminus itaque praemonendorum hi esto.

Opinio Langi de die Pasionis Christi omni solida ratione destituitur.

Inisuitas ejus in doctissimos Scriptura Interpretes Pauli MisteI- Argessis sententia qualis Argumentum Langit e Matib. XII, 4o. expenditur. Einus inepta solutiones ab aliis data rejiciuntur 'sostomi, Fae Pelusiota in Leonis M. responsiones non incommoda. Ebraismus in loco Matthaei pluribus documentis ostenditur. Nox in dies quid junctim Ebraeis CV Hellenistis significenι Cum numeratim notam adjectam ha bent, νυχθήμερα designant. Mor terrae quia Ilii Dies civiles in verbis Cisisti intelligendi , probatur id e locis parallelis Uurda in impia assertio de Christo orto pus passi nem die res citato. De phrasi Marc. VIII 3 i. - νυχ,ημέρου pro toto humitur per Synecdochen. Tria ἡμερονοκlιοι in sipatio mora Christi in epulcro demon'rantur. Iydori Pelusiota locus insignis. Laetii somnium exploditur. ACcedimus jam ad illam Langit opinionem, cui cumprimis refelle dae hanc Diatribe destinavimus, nimirum quam de seria seu die passionis Servatoris nostri Iesu Christi supra cap. I. ex ipsius mente pro posuimus. Quam insolenter novum illud utini atque hactenus inauditum

παραληρυλα in theatrum produxerit, 'uam indigne antiquam veramque sententiam una cum suis Patronis tractaverit, nonnullis ab ipsem

tuatis indiciis simul ostendimus. Si quis in prooemium ipsius, quod hujus

294쪽

rat Pergit Langius quamPis νη--ui ere Christianispersuaseum , deripturis nihil ceratus esse: -- ipsa'raxi Mistam quidem 's certiια--nem multi concaedum, quam profano Historico sanus nemo aerogas. Ea quod magis mireris, non hoc usta necessitai coacti faciunt , sed artim studio novitatis, partim dubitandi libatne , inris ι -ώisione ρesima,

virtutum omnium corrupteia, occaecati. Fallor, an cum umbrarua luctatur Langius cur non indicat, qui sint, quos ejusmodi ictibus serire intendat Quis quaese inter Christianos S. Scripturae in praxi minorem certitudinem, quam profano Historico cuicunque tribuit An paucolas quosdam, de quibus constat, male feriatos innuit Langius, quos Christiani nominis dedecora potius & carcinomata, quam Christianos, vocare fas eis Sed nihil ipsi cum iis negotii jam esse poterat. Illos intelligit, quos satis signanter ante notaverat, nempe Augustana Confessionis, ut vocat, in Reformatos Scriptores, quos hoc elogio exomat, quod aidem in quibusdam vitis obnoxiisint, cujus Pontificios tanta cum con-rentione reos peragunt, nimirum quod Scripturas non μιis ne sequantur. Causam, ne longius quaeras, statim addit: Quis enim est ex illis, qui cum ad eum locum Masιhaei veniat, bi dicitur Flium hominis mam harum in corde terra res dies est tres noctes, non vulgarem illam opinionem sequatur, qua Uisit, die quidem Veneris circa vesperam Servatorem fuisse sepiaiam, die vero Solis mana surrexisse Alsic Scriptura aper-re in os com dicitur. Neque enim omnibus Fuis explicationibus plusproducere possunt, quam duas adsummum noctes, in duos dies, qua uictri-sus in corde terra fuerit Graii diei aut tertia noctis ne vel unicum m nutum proferre possunt. A ergone dua noctes in dua dira sunt tres no-

aes est ires dies ' Quid est falseum dicere, 'bo non est c. En egregium emblema Langianae erga Augustanae Consessionis Doctores ac Scriaptores, de Ecclesia Dei optime meritos, reverentiae, quibus hanc pro laboribus eorum ac vigiliis gratiam rependit, ut circa istius loci explic rionem falsum eos dicere, Scripturae aperte in os contradicere, ambDtione pessima occimatos Scripturae certitudini derogare asserat. Resor mali, quos vocat, ηλικίαν ἔχουσi, ipsi pira se respondeant. Ego beatos Augustanae, ac nostrae, Consessionis Doctorum manes ab iniqua tangit accusatione per Dei gratiam vindicabo, omni eos culpa vacare οφΘαλμοdγανερως demonstrabo. Ceteros Langit cavillos facile cum Catone sis nemus praeterfluere, ut quod eosdem lus alienis, qua-ropriis oculis

vidisse , o sic ignoramia ac vanis opinionibus prodium a tum esse, at,

295쪽

Ηrs TORIC -ΤHEOLOGICA. agratat, qui sunt eiusdem monetae alii non pauci, quibus bona chartas implere tamet. Suruicit quidem Langius se de omnibus non loqui, nesiabisare e quin plurimi aliter sentiant imo multos ipsiummet cognitos

296쪽

ειον αε- haud judicat, dum ejus de Paschate Christi αυριουσίριε sentetis hiat rejicit ac resellit p. 39s. Nos semniatorem eum non moramur, qui an vigilans vel dormiens somniaverit, dubium est, quando sibi ab Αρο-

stolo Paulo revelatum scribit, Christum XXII. ante vulgarem eram amnis natum esse P. 2. Pauli . l. Io quod otiosi hominis in agrosi veteris ἀλλοκοlον Φαντασιαν appellatietavius Anim. in Epiph p. q7. Verum ad rem veniamus, & consideremus, qua ratione suum eloco Mattha lassi

mentum formet Langius. Hic enim Hector ipsius unicus est, toti Α- charurum aciei, si DIs placet, formidandus. Nulli Troili , Parides. Memnones metuendi sunt, qui huic devicto succedant. Inultus cadet, superatus civ fuerit, cladis suae vindicem habebit neminem. Dgrediamur ergo, eccum enim obviam prodeuntem, iis a Langio armis instructum, quae contra quemvis impetum valitura ipsi visa sunt. Tali enim cum apparatu ipsum in aciem producit, I p. Πs. In tribuis, ait, passionis character est, quod incidat in feriam quintam sive diem POD. Id ex Scripturis fallere nesciis in inius Christi certissimo, Mo- mni exceptione majori testimonio constat. Verba dulcissimi Servatoris hae

Ρnt.Matth. XII, o ἄσπερ γὰρ ἡ Iων ων τῆ κοιλία κητους est ημέροις -τρ νύκτ- στω ἔςανο ιος ὲ ἀνθρώπου τῆ καρδια τῆς γῆς τρεῖς ἡμέρας τρεις νυίοις. Jam inseri Langius: Inter omnes constas Christumferias rima με die Mursurrexi . Hoc quidem certissimum est, neque tam prolixa demonstratione, qualem exhibet Langius, opus habet, cum nemo Christianus id in dubium vocet. Ait ulterius o. τε serrexit Christus mane die Solis, em quidem antequam die eultro concedimus,& concedunt omnes sani, qui esse eo labore supersedere potuisset Langius, explanandae insumsit. Pergit Langius p. 38o re ad illud devolvitur, in quo tota ipsius argumentationis vis consistit. Dicit apud omnes in inriser-

sum genter v ἡμερον in duas partes dividi, diem nempe in noctem, de quo nos non repugnamus. Addit in his Christi verbis dies με ἡμέρα πω - ημερον denotat, ed istam partem, qua nocti opponitur. Dreis mim, Christus erit tres dies est tres noctes in corde terra. amauelon stogis id evincere conatur, tres illos dies ares noctes

dirisen tanquam in oppositione ,accipi debere, adeo - - .n--r-ν

sed tres dies naturales, cum tribus noctibus contradistinctis, intelligendos in contendat. Hae autem in parte gravissime hallucinatur Langius, ut

mox manifestin ficiemus. Quod μέρα in verbis Christi non νυχ ημε-

297쪽

εο notet, faciles largimur a quod ambae Voces ἡμιέρα a 4 Τερ nam.

298쪽

liusius: Quod si perfectos ires dies ac noctes quarunt, qui male pugnant, illud responde, quod ex queque si admissa eorum, qui in metallis ac vinculis uni, deprecatione ac seupplicatione, hoc ipsis pollicitur fuisset, se post tertium diem eos missos facturum, ac praestitutum diem antevertens eos liberasset, per hane celeritatem verum magis dixisset. Ad eundem

itaque modum Dominus, citius quam promisera resurgens, ab omnibus merito adorabisur. Sic ille Pater ἡκραν e. Θεολογίφεπιςηυην προcecλημμν , quo eum Suidas elogio omat Viserte Langi respondet in epistola,

σά*ησις:Le. trium Domini insepulcro transactorum dierum hac est explanatis. Exemplo alio non minus congruo idem declarat doctissimus ille Patera.

την δυναρων, τὰ δε Φυλαδον- νεκρώση 'Iψδαως ἐπιςομιωη. Id est, eodem interprete Si debitorem alis Nem, qui se creditorisuo post tres dies debitam pecuniam persoluturum promi set ante praestiturum disesolvisse conspexeri x, utrum tandem eum, ae mentientem condemnabimmus, an potius, ut promissi fiam magis explentem admirationeroseque mur' quidem ipsi hoc posterius existimo , atque omnino vos quoque. Quidnam igitum absurdi est, si Christus item, cumse tertia die resurrecturum dixisset, citius tamen a morte ad vitam rediit, tum ut suam νο- remiam consipicuam redderet, tum ut custodes exanimaret, ac D σ-rum ora comprimeren Aliam sius expositionem infra adducemus. Pl ne eodem modo rem expedit Indori συγχρον Leo Magnus, Episcoporum Urbis doctissimus, in rem. I. de Resuis. Domini: Ne tu binos, in uit, discipulorum animo unga maestitudo cruciaret, denunciatam re ui moram tam mira celeritate breviavit, ut dum ad metrum secure dum diem pars primi novissima, e para prima tertii concurrit, era

siquamum temporis spatia vi vireti, nihil δε dierum arum ro deperi

300쪽

adjecta sat sive non. Nam si nude sine numerali nota conjunguntur haec vocabula, spatium sere aliquod continuum, vel raro saltem late ruptum, repraesentant. Sic Salomon I Reg. VIII, 29. Deum obtestatur, ut oculos suos apertos esse patiatur erga domum ab ipse exstructam in in,' noctu ac interdiu, LXX ἡμεροι - νυHὸς i. e. semper. Si enim hic divisim sumendi essent dissae noctes, quod urget Langius, sequere-- vicissitudinem lucis ac tenebrarum coram oculis divinis esse , quod absurdum est, m. Jacob adversum Epist. c. I, II. Rex Vates II La commendat virum legem Dei meditantem i, hi uv LXX. 1μέρας , νυκlος i. e. assiduo. In N. T. Lucas c. II, 37. de Anna Prophetissa ait, quod in templo manserit νηςείαις - δε-εσι λατρευουσα νύγύα - ἡμεραν.

An hic dices Langi, noctem diei naturali oppositam illud spatium den

tare, quo Sol subter hortiontem est: An Annam etiam noctes in templo jejunio precibusque exegisse putabis p Num forte Monialem eam, ac jugem remeli incolam, cum Baronio Mequacibus facies Sed sic rideberis a Calaisono, Montacutio , tota orthodoxorum cohorte. Praeter assiduitatem ista loquendi formula nihil notat. Sic voc. VII, Is. Sancta in coelo triumphantes dicuntur λούρεύειν τω Θει- μέρας si Hista τήνα ἀυτοῦ. Num hic singillatim diem singillatim noctes si mi debent An noctes, ut diebus opponuntur, in coelo beatorum esse asseres Non opinor, nisi eidem Θεοκνευ α Johanni in os contradicere velis, diserte aienti c. XXI, a s. νυξόκ αι A. iura exempla e sacris literis, ubi innumera occurrunt, depromere nihil attineti Satis per haec evicimus, dies ac noctes sepe illas temporis partes, sibi invicem succedentes, non denotare, nec voces illas ἡμερανδε νυκl semper divisim,

sed sa*issime eonjunctim sumi necesse esse Vanissima itaque est La gii Alanio Quod dies hic singillatim in n.63 Ingillat- accipi debeant. Probandum id ipsi fuit ex aliorum locorum inductione, si fidem sibi h

beri vellet. At ne unicum quidem produxit, ut sirpinam ejus confidentiam satis demirari nequeam. plura e Scriptura, non e nostris semesis vel deliriis explicanda est. Dicet serte notam numeralem discretivam esse, ac indieare, quod noctes diebus contra distinsuantur. Sed nec hoc unico e emplo probare tentavit. Imo a vero alienistimum id est. Jam enim liquido

demonurabimus, quod dies ac noctes, etiam cum utrobique grameri notam

adjectam habent, non dies naturales dc noctes iis oppositas divisim seu singillatim sed dies civiles ac vo μορα conjunctim significcnt, quod Langiani argumenti aciem prorsus retundet. Patesce enim simul, Fodin