Institutiones logicae et metaphysicae

141쪽

. uulsae notio supra iam β. 3 . tra maritis mdita quod utentior fiat, a caussa non dicta differr m omnia, quae

fi extatisset, suere, in hullam vim 8 euin Ir'duc nium contule unt,no ancitani est maxime autem a cauias differt calui n. e. eiusmodi res aut

142쪽

et VH caussa sit. μι- σι i oriri, meque indiflam, ut loquuntur, ussam aliquam immediate agere e soti pr ea nassitae satis ast

143쪽

De caulis remm in-gandis Io 3 plantaneum lis et ex primo de caus conceptu non omnino pateat a Similiter etiam a caussae exsi. stentia ad esse metus caussae progressum aliquem et statuum staccessionem manifeste adeo plerumque experimur. viis etiam cogitandi ordo, quo caussam Wius exstitisse ιμοῦ lectum concipi mus, maxime naturalis nobis siti sque tamen is ordo re ipsa necessarius sic videtur, ut res aliqua alterius Vi sistens non possit inde ab initio, vel si ab aeremo haec exstiterit. ab aete no caussae suae adiuncta videri.

4 Caussani fui ipsus proprie nil

dici pota, ex notionibu euidens est At vero in ea arum consecutisne statuendum aliquid esse primum, quod nulla ulterius ausi egeat, nisi omne de caussis iudicium intellectui nossi oeripere velimus, necessario concede dum est ').

144쪽

. a viriues similitudine em um similia tudinem pendere, et retro, necessario ofitendum est. At me hae ratione eandem plane suus μή rem et proximus tam sequi, eiusdemqM plane rei eam em mussum proximum sisse; ηM -ntia omnino docet ').

m -- capiat autem huius doctrinasi Aarx summa hac continetur propositione, sine cauissa nihil eri, neo, ni liquod a solute neces rium sit, Omnino esse quidquam posse. Cuius prior pars omnis rationis humanae findamentum ita γnstituit, ut illi, nisi huic minnuntium mittere nemo possit atque adeo vel ex intellectus nostri fiatiua

indole in alia quaedam j. 63. va

145쪽

De cai r rerum istamnan po ex perpetito omnis ex peris aeris sh ae consentu Ebhsequensi essh, neu cessarisaeoticedhndum sit UM . . Contingens autem si quid hois nummisestamu bilitate sua, vel a flammsexto contingentium aerum similitudi- pqi Videtur; tum idem a causta quaqvia . pendore, subis i ita constitut*m sit, ibi ex rientiae ducta, cana gica ratione, non minus recte neque minus necessaria judicamus cs Loo initimalo, pix edit Fu

Quibus ita constitutis, acile est, cons. ω

146쪽

rum, quae ussarum intelli mitium o riuus p ne . similia sunt, a fortuito caussarum concursu plane diuersa, intelligentem caussam legit, me stanti. et In cavissurum nasium genere illud probabiliter sumi, quod cum ipla

rum m. bl Videmur, minus tamen circumspi

cientes in varios errores incidimus;

a saussam reputantes, quidquid

antecessit, aut obuium est, et maxuthe quidem si natura eius rei parum adhuc perspecta nobis ait, et miros albquantum nos habeat; et omnem effectum rei tribuentes, quae pars tantum caussae uerit; aut etiam omnino reiicientes, quod non unice lassiciat;

147쪽

De caussu rerum insigandis o 3 Autyim, ratisnemque, qu r quaed/m usi, exstiterit, male μ' ςipier es, E quibus erroribus plure illi facit'a' mananti hi quibus gi gnendis Duendisque cum propensi num iterum manifesta satis est pote tia rum ea plurimum efficit, naturalis homjni, at iustis non semper mitibus circumscripta, persuasor simulas iis, qua cognita habemus, causisas unicuique apparentiae subesse D.

ti de MenseMei Q. 183. Caussam itaque aliquam xectilis ex Quomodo isse ploraturis, et quidem ipsa experientia duce, crebra atque attenta obseruati ne opus est, ut quae e minina nat

rae legibus atque herpetua sint, ab M iquae M intercedunt, sedulo α-

148쪽

positum in 'moties lubet: hae mea non instaurare res miniis habet dis iamitatis; neque tamen tunc caueri saepe potest, quominus diu ancipites haereainus. Alia aurem adhuc patet 'ria qua caussae indagationi operam nauemus. analogica nimirum colligendi ratio. milium enim euentuum eum mnes esse caussassimi possit, vilesque smialium caussarunt effectus cum pha nomenon ipsiun, tum res circumsta res aut praec/dentes lustraturi, forte

incidimus in aliquid, quo Iimilitudine sua caussae suspisuinem nobis faciata suae magis confirmabitur, si I Caussam alias. tis cognitam in hoc casu operari potuisse, rara dubi , rationem positum sit;

3 si nulla alia caussa cogitarito si quae vo huis ipsi phaenomeno,

149쪽

oeausu rerum Mumnias. Iosve generalibus naturae legibus magis c ueniens sit. Vbi ad communem aliis euehmhus caussanr res quaedam deduci non potest in hac tanquam peculiarii turae lege subsistendum est. a passi num autem atque praeiudiciorum illusii, nibus in hoc etiam iudicituum genese diligenter cauendum; et inprimis quidem illud leutiquam ommittendum , 'tri suo animo informβtae, reumque verisimiles, et alias Gnsideratio-Jpe dignae aut aliunde longius petitae

opiniones in phaenomenis obseruandis. caussisque explorandis retardent in ymnino reprimant nostram ipsorum aut, illorum naturae speculatorum dilige tiam.

Caussa generatim cognita, virium et Mindolem atque operandi modum accurate perspicere multum interest. Quod iterum vel experientia vel analogica conclusione, non tamen absque insigni

Depe ac dissicili opera, obtineri potest.

gnitio.

150쪽

- -- Λ Sensurinferni ad determisiandum iuta. ' .. lud, quod aliqui perhipiat, aeque ac , I externi, necessario admittenda est au-

προς v*μφ--r- eque ex consensu phaen menorum eorumque constantia hic quoque vires legesque narurae patere, negari potest.

Cum vero sensu tantum, quid fiat,

non unde ortum, quod percipitur, traxerit, si manifestum : omnia ea iudicia, quibus eorum, quae sensui interno obiecta sunt, definiuntur caussae, ut sunt pleraque, rationis scrutinio, earumque, qua hactenus exposubmus, legum normae subiicienda esse, adparet. Idque eo maiori cura institui

debet; quo facilius diuersorum pri cipiorum militudine hic falli animus atque in grauissimos errores incidiere potest. Etenim et praeiudiciorum in his partibus maxima Vis est, atque imaginationis λολοι fraudi sacillime esse possinit et vero maiori per-