장음표시 사용
131쪽
quod portat ventus in ventre suo,ostendisti Uigationem materis ab aeris virtutes,&pr pter hoc dicit ventum in ventre suo portu materiam quando materia ponitur in alembico quod est vas taliter factum sicut in quo fia qua rosata, tunc enim evaporando subtilia,tur Jc levigatur ad aeris virtutes,propter hoc dicit ventum in ventre suo portare materia. Distillat autem ultra ab ore ale ici existis a qui vel olei liquor cum omnibus virtutibus elementorum. Et hoc quidem operatur ars alabore&erroribus multis, natura aute sipidifficultate & labore. Cuius caussa est sa vititutibus coelestibus certis Sc efficacibus moettur virtutes in materia lapidum S metalloruexistentes quado materia operatur, S ille virtutes sunt intelligentiarum operationes qua non errant nisi per accides ex inequalitates licet materis. In arte autem nihil est horsi si Potius mendicata suffragia ingenii Jc ignis. Ex his autem igitur ostenditur quod siue ter ra siue aqua dicatur materia lapidum oporae quod ipsa sit passa valde a qualitatibus alioruelementorum. Haec igitur de materia lapidi incommuni dicta sunt. et De caussa generativa secundum diuersas opiniones philosophorum. Capit. 3.
132쪽
LIBER . I. MCAussa vero efficiens lapidum ab omnibus fere qui sermonem de lapidibus secerunt dicitur esse virtus mineralis. Cuautem haec virtus communis sit tam in lapidibus Q in metallis omnibus operans insuffc1ν enter videbitur esse assignata caussa Iapidumetheiens,cum nem distinctione nem specifica tione certificatum sit ab eis qualissit ea quam
dicunt esse virtutem mineralem. Nec aliquid
ab Avicenna snuenitur plus nisi quod per virtutem mineralem lapides ex terra & aqua ge/ 7neremur. Hermes aute in libro quem de uni uersali virtute scribit dicere videtur, caUssam generativam lapidum esse virtutem quanda quam unam dicit esse in omnibus ed propterdiue sitatem rerum generatarum diuersa sor tiri vocabula. Exemplum ponens de lumine solis quod solum omnium est generativum 8ccum participatur non per unam solam passi/uorum potestate diuersa operatur in eis . la/cuit autem sibi hanc virtutem primo quidem
dare marti sicut sonti virtutis illius sed tantia variari secundum proportionem applicatio nis luminis aliarum stellarumac materie suscipientis ipsam,sicut diximus,& exinde diuerinsa genera lapidum & metallorum in diuersislbcis generari,quod dietum omnino innam rate est,eo quod hic no quirimus caussasage
133쪽
tes Jc mouentes primas,quae forte sunt stella S stellarum virtutes θc dispositiones, hoc emalterius scientis propriu est,sed qus imus caussas efficientes proximas quae in materia exi/sientes materiam transmutant. Si enim con/ueniens esset dictum Hermetis iam scita caussa generationis lapidum omnium generabili/iam sciremus caul Iam efficientem. Scimus eiii motum Jc virtutem coelestium caussam e e aliam a natura ortum 6c occasum siderum 2 radios eorum. Adhuc autem causss ist sunt equivoce agentes δί nihil communionis cum materia generabilium habentes.Nos aute λcundum proprietatem naturalis scientis caussas qtisrimus suis effectibus proprias &maxime materiam Sc Uniuocetrasmutantem,pr0 Pter hoc eria Empedocles satis posterior Her/mete confirmauit lapides calido vitiuo gent/rari assertionem sumens ex antiqua fabula de Pira θί. Deucalione dicta in qua lapides ma/gns matris ossa dicuntur. Ossa secundum finpedoelem maxime ex vulcani partibuscum Ponurur,sed hoc falsum est omnino, cum n0s sciamus & infra erit ostensum quosdam lapi/des ex frigido generari. Iam enim in libro metheororum diximus quod ea quorum male
ria est aqua praecipus frigido coagulani. Amplius autem non bene se habet dictum Empe
134쪽
LIRER. I. εο claclis quoniam iam in secundo de anima ostedimus calidum elementum ustiuum esse incineres A non consumit ad determinatam speciem nisi aliqua moueat virtute alia & ab i psa ad specie dirigatu icut calor digestiuusmo trus ab anima conuertit hoc quod transmutat ad speciem carnis Sc nerui Jc ossis & similium partium animati corporis. Democritus aute& quidam alii omne Hementatum dicunt hae here animas & ipsas esse caussas generationis lapidum propter quod dicit animam esse in lapidesciit in quolibet alio semine generari ei rei,&ipsiam mouere calorem intrinsecum materiae in lapidis generation eo modo quo mouetur malleus a fabro ad securis S serrs
generasionem. , Haec autem starenon posse
alibi ostendimus. Anima enim non insensi hilibus sed vegetabilibus primum inuenitur nullam enim habent lapides operationem
animae congruentem, cum nec alimento ne
sensu utantur, nec omnino vita secundum aliquem actum vitae. Dicere autem propter solam generationem animam esse in lapidi bus ron bene se habet, eo quod generatio
non eascundia generationem animatOm Ve
getablium dc animaliu sensibilium. Haec emomnii videmus: ex seminibus suis plares sua:
specis generata, lapis autem nihil horti facie Iii' omnino.
135쪽
hmnino. Sed nec videmus omnino lapides ex lapidibus generari ,sed videmus unumquec lapidem generari ex caussa aliqua quae in lo/co suae est generatiois, propter quod lapis virtutem generativam nullam videtur omnino habere. Quidam autem ex his qui nostro tempore in alchimicis studuerunt dicere omnino videntur omnem lapidem per accidensgene/rari dc non esse caussam propriam aliam suae generationis. Dicunt enim calidum igneum in quocun loco inuenitur materiam aptams stando in lapide vertere sicut fit in lapide co/cto per assationem ignis. Et dicuntur isti lapi, des non habere proprium aliquod generat buum sed principium materiale solum. Adhuc autem non habere lapides formam alic secudum speciem ted passiones quasdam materit, sicut duritiem habere pro forma quemadmodum in lib. metheoro. determinatum est. Co/agulatio dc coagulationis effectus species X Passiones materis sunt,& non formi subsan tiales. Persuadent autem 5 hi serit etiam hanc ex operationibus alchimicorum quae omnes calido assativo videntur fieri Sc generari lapides & metalla uno tali essemuo eo quodnon oportet effectivum proprium habere innatura in qua nihil ad speciemsubstantialemdeducitur propter ipsum speciei carentiam MEO
136쪽
m. insalitem intolerabilis sequItur error quod videlicet omnis lapis cum omni lapide eiusdem sit speciei,sed disserunt secundum magis Sc minus in illa specie materiali. Oes enim coagulationem Sc effectum eiusdem duri ciem pro speciebus secundum hos acceperiri.Quod autem hoc falsum sit diuerse diuersorum lapi dum virtutes ostendunt 8c operationes, quae omnino lapidum species diuersas consequian tur. Amplius autem oportet lapides in eadespecie esse cum metallis quae eadem generati one coagulatioem dc duriciem pro speciebus acceperunt. Adhuc autem si non esset efiicienseaussa lapidum nisi calidum exiccativum tuc omnis lapis solueretur per humidum frigidia sicut probauimus in quarto metheo.quod novidimus contingere . Iste ergo sunt sententiae per errorem dicte ab antiquis de caussa lapidu
' De caussa essee sua lapidum secundum Veramsententiam, dc de proprio
. , instrumento ipsius. Cap. 4
os antem ex omnibus hIssententIam veram colligentes dicimus caussam vα rissime generativam esse virtutem mi ueralem lapidissor attua. Virtus em mine/
137쪽
ralis quaedam communis virtus est essiciens dc lapides Sc metalla Sc ea quae sunt mediain/ter haec. Et ideo addimus Q sit lapidis fornabitua vi efficiatur lapidi propria, dc quia prinpria nomina huius virtutis no habemus,ideo per similia oportet declarare quae sit illa vitatus. Dicamus igitur quod licium semine ani malis quod est superfluum nutrimenti descendita vasisseminariis vis formatiuλ animalis quae format Jc efficit animal 3c est in semine pmodum illum quo artifex est in artificiato qllacii per artem sic est etiam in materia aptata lapidibus virtus formans 3c efficiens lapidea dc producens ad formam lapidis huius velit,lius. Expressius autem hoc potest videri in glimis qus distillat ex arboribus,illas enim vij demusesse humidum vehementer passum a sicco terrestri, Jc ideo coagulari a frigido qHaequando manent in arbore non distilibre Uis arboris generat ea in ligna 3c folia 2 fructus,per omnem aut eundem modum fit quod cum materia sicca passi ab humido un/ctuoso υel materia humidi passi aptatur lapi/di a sicco terrestri Sc generatur in ipsa ex viratute stellarum re loci,sicut infra ossedetur virtus formativa lapidum,sicut generatur in se minea testiculis quando semen fuerit attra/ctum ad vasa seminaria &in unaquai ma/
138쪽
teria secundum speciem propria virtus. EB hoc est quod dixit Plato quodsecundum me rita materis infundutur Virtutes coelestes quς reS natur operantur. Sicut autem in phisicis libris ostendimus omnis virtus formans &faciens aliquid ad formam speciei habet in/strumentum proprium quo sua facit opera, Sc producit, ideo & haec virtus in materia Γ pria lapidum existens habet duo instrumen ta secundum naturae diuersitatem,Vnum qui dem est calidum humidi extractilium digesti ilum inducens coagulationem ad sormam la
dis interrestri quod passum est ab humido
unctuoso,& hoc calidum dsrigitur in opera virtute formativa, quemadmodum dirigitur calidum quod digerit Sc transmutat seme anis malis a virtute formativa quae est in semine, aliter enim, absq; dubio illud calidum si esset eΣcellens in cineraret materiam, aUt si non es set susticiens relinqueret eam indigestam Sc adsermam lapidis incongruam. Alterum autem instrumentum est in materia humidi a/quei quod passiim est a sicco terrestri, Jc hoe est frigidum humidi non tantum constricti uum sicut in metallis fir sed quod sit etiam humidi expressivum,hoc enim vehementissime indurat 3 coagula Et quia humidii omnino evrimit in tantu qcr no remanet in materia
139쪽
nis secundum solam coiitinuationem, ideo tales Iapides nullo modo calido sicco possunt ii, quari.Et hoc est quod dicit Aristor. quod cribstallus generatur e X aqua remoto uniuersalibter calido. Cuius signum est quod operatiottalchimiste deficiunt in liquendis lapidibus s/ne alterius materiae humide appositione. Pa tet etiam quare difficiles & imperfecte praeci/m in lapidis factura suseli in metallorum factura sunt operationes alchimicorum. ξ t hoc ideo est quia virtutem formativam non dant materiae, sed ars incerta est ei s pro formatim&calidum υstiuum est eis pro instrumento, et
hoc incertissims operatur, virtus autem a cce Io data loco & materis quae formativa Voca tur est certa materia instrumento ,8c instrumentum materis hahet conuenienter proportionata,& ideo certissima est natura in opera/tionibus suis. Est etiam & aliud notandum de isto instrumento quoniam licet frigiditas nullo modo sit operans ad vitam in his quae sunt animata,tamen operatur ad lapides, eo quod mineralia prorima sunt elementis, 3c elementa secundum parum in ipsius materijs transmutantur,propter quod etiam in eis qualita
res elementorum remanent parum alterate,
g De forma substantiali lapidum. Cap. s
140쪽
. LIBER .L-- εν Dd sormis aurem quae sunt substantialis
lapidum dubitare dementis esse vide tu quoniam visus certificat de his scrcoagulati sunt omes, dc materia in ipsis ad speciem certam est determinata. Si enim essent dispositiones elementorum tantum secudum quod sunt in transmutatide ad se inuicem vel
ad alia, sicut sunt nubes & pluuie 3c nix absindubio non diu permaneret sic nec ista sed post
modicum resoluerentur ad elementa. Et nos omnino contrarium huius videmus accidere in lapidum naturis. Amplius autem virtutes lapidum inuenimus quae non sunt alicuius Hementi sicut fugare venenum pellere antra cellatirabere vel pellere ferru , de quibus ut infra probabitur communis est sententia omnium
sapientum quod haec virtus est sequelaspeciei A forms lapidis huius vel istius. Consta i igitex his formas habere lapides Sc species deteraminatas, lis autem forms non sunt animς ut quibusdam visum est antiquorum.Quoniam sicut in libro de anima ostendimus&in prin/cipio phisicorum patuit,anima non OPeratur unum tantum, sed multa quidem per se & no secundum accidens,natura autem lapidis non operatur nisi unum, de quod operatur de ne/cessitate operatur,quod non facit anima. Ad/huc autem primum opus animae est vita, hoc