장음표시 사용
201쪽
Texl. xxxviij. Quaestuo viij. iss
Quinta diuisio. tam est causa principalis,quaedam instrumentatis. Principalis est ,quae motu proprio, ae virtute opexatur, ut iginis,leo, homo. Instrumentalis est,quae mota ab alio, & alterius virtute operatur, ut calor ignis. vltima subdiuisio est. In styumentorum quoddam est coniunctum, quoddam separatum. Coniunctum est, quod moueri non otes , nisi actu moveatur a causa principali, ut calamus ad scriendum,calor, sui est in igne, ad calefaciendum. sep ratum est, quod quamuis alterius operetur virtute, tamen potest absque vilius praesentia operari, ut virtus seminis productiva, & calor in
aqua ab igne productus, qui etiam ab igne separatui huiusmodi alia. possent aliae diuisiones neri, sed haecTufficiant. His suppositis fundat ventis , ad quaestionem fatet se utio, ad generationem rerum naturalium sussicere cautas 'bhs qatuor, ut dictum est,nam ideae 'en sutri, & instrumenta si esciens re
Ad argumenta solutio est facilis. Ad primum dicit l,quod c lor,& in lirumenta, cum non nisi virtute alioruna operentur, non sunt disti rustae causae ab ipsis , quorum instruimenta sunt, praese tim de coniunc is, unde ego dicor scribere,uoii calami ,qpamuis calamo scribam,& ignis calefacere, quamuis per calorem; mm menta autem separata inter essicientes possim: Vomsi tali, Ad illud autem de idolo amittimus quidem in arte, sed in naturalibus non est ab ipsa forma rumgentis distifictum Ad secundum,&tertium,est e seni cocedimus materiam non agere, non tamen omnis causa agit,sed modus causandi in teriae est passive concurrere ad rei productionem, ita similiter Mima in genere causae formalis non agit efiicienter , sed materiam de terminat,& quamuis illud esse a materia recipiat, adhuc tamen ei dat esse, nam ipsa producta materiam perficit,& ens absollitum ac completum constituit. Ad quartum dicitur quo J Et fuit causam eaecientem attigisse, qu ae uniuersalem , & particularem tanquam species c'inplecti lux Arist autem genera earum dicit esse quatuor, non species. Ad quintum talutio patet, sinis est primum omnium in intentione , licet in executione sit ultimum , de hoc tamen magis post dicemus,& hoc sussiciat in communi de his causis.causa particulares aliquid eraciant.
O Vaestiori s sensus satis est notus: petitur enim an istae causae particulares, puta ignis, homo, leo, ac similes habeat virtute in se, sua possint producere sibi similes substatias, an veto no sic,
202쪽
sed qόod eis eius a talibus prouenientes causis sint secti ab alia
superiori causa,non autem ad lysisnn qua difficultate multae sunt
hi M. Fuit erit in fetentia quorundam Arabum, quorum memi'i
Auer. f. Meta. Comm . . & dispu. s. c. i 8. qui dicebant causas has infelibres Alsit operui, sed De uni situm ad ipsarum praesentiam esse iis tae re, unde talus Deus ad praesentiam ignis comburit, ad praesentiam cuiusque alterius agentis operatur,ipsae particulares eiusae talum se hadent,ut fgna actionis diuinae. noe fecepit luter Theologos Gab. .sen. di. i. l. I.contra quam i intexumqt putat S.Th x contra gen .c.ι' & qq.de potentia. q.
1 os .art. s .fundamenta Gab. sunt duo: alterum est.
Frustra ssint. t plura quae potant fieri perpauciora: sed potest
Deus te sol, o petati cuncta: ergo frustr onitur cooperatio causatu in parilibutari uni. Alterum: si istae causae possent formas producere,p hnt crea- re,euinti Hae Ee hihilo fiant, at creare nihil, praeter Deum,po- as: non itur haec inferiora quicquam agunt.
siaue dixit eausas particulares habere virtutem solum disponendi 1 disum, qua disposita forma producebatur 1 causa quadam uniuersali ' dotistitu ibat enita quandam unam substantiam separatam uniueis citi: cuius erit materiis dispositis dier agentia par- . . ticularia substa tiares induce e formas,&naiic Cholcnodaeam,i. ditii editiciniatu vocabat, quae sententia fuit elicui Themist.
Haec autem opinio disseti a priori dupliciter. Pristior quia prior aufeyt omnem causalitatem a rebus : dicit.n. quod causae particu lares, ncc accidetis,nec substantiam producunt: at posterior diaiticularia agentia accidentia producere, & materiam disponere a firmat. Secundo prior causam producentc omnia ieit esse Deum. ' Posterior vero dicit esse quandam intelligentiam a Deo immediate producenteni. Fundamenta linius sententiae in sequeriti opinione propcmentur. fere enim communia sunt. 3. Tertia senten latuit Platonis, hic Ideat posuit, il vibus hi esse eius particulares prouenirent, sed multo aliter quain Auic. Nam Avicen viam posuit omnium specierum: at Plato tot posuit, quot erant species. praeterea Avicen. dixit hanc cholchodaeam formas in singuaia materiis a se distinctas producere, unde illa erat causa espciens. fit hiato triae; Ideas non alias sermas producere, ed,&c. 1ed se cum materiis ipsis coalutigere dixit, ob id causas seruiales esse asserebat. .
203쪽
Texl. xxxviij. Quaestio. viij. roi
Alterurn: quia nisi ideae istae uniuersales essent,nulla esse scientia, cum particularia omnia sint corruptibilia. Alterum,& hoc etiam est Ante quia vinamquodque fit 1 suo fiam ili, sed videmus mult s esse siu , quoi si nulla similis causa particularis praecessit, debent ergo referri in causam ipsim uniuersa, lem, ut patet in animalibus generati sera putres ictione , ut forma mixti Cc dissimilibus Henientis prouenietis, in igne producto ex lapidum cocussione, ex motu vehementi,& radiis talaribus, quorum omnium formae mamsistant esse ea a in uniuersalem, & nsia particulari ullas incedere Quariasin tentia fuit Dufam 1 sem. d. et q. s. qui valde oppost modo sentit,dicii causis particulates s ducere eis et suos nul la alia adiuuante tapetioli causa, ita vet Deus 'ost ii secret rem quam iis sunt construet eam, sia ipsa per si Glaoteratin postea non cooperante Deo, & ita remouet primam causam effecti. Patri Gninium esse um. ac palliei ales tantuni causas costituit pro particulatibus issectibus.
Uinta sententia fuit Arist. qui tria in hoc docet.ptimo semias substantiales ipsas particulares dicit esse activas, ec productivas similium sibi, ut ignis, ignem, & leo leonem per suas tamas a stiue producant, his tradit lib. 1. Ph se. cap. . tret. o. ubi latinas
dicit esse emi es, si ales, re efficientes smul diuriss t
quodque, inquit, a seo vitiuoco, id est,simili fit, ut equus ab equo, cuius causis, tradit 1 desener .animal cre ii quia unum mini de appetit seni itentium esse,&i eo similari quantum boteli . Cum autem ista infitiora eorruptibilia sint, ac indiuidua durare perpetuo non postunt ui specie similia plotae illa conseruare se in
Tradit secundo praeter particularia agentia concurrere solem, di coelum ad istos effecturum producendos, ut patet text.1s superi ri,ssit,& homo generant hominem & lib I. Meteot cap. et oportet mundum inferiorem continuum esse lati ibus superioribus , ut
inde regatur,& x.de Mne.c ro. motum talis causim uniuersalen ponit generationum,& corruptionum rerum. Tradit etiam tertici, praeter coelos, etiam Deum, & intelligentias esse coeusas horum inferiorum,unde ix. Metap. tex. 38 loquens
de isto ente seratam dicit, Ab hoc principio tum coelum, tum natura dUendet, & i .de coelo, cap. 3. taxi. ioci. ab his intelligentiis dicit esse&viuere omnibus communicari. aliis magis, aliis inbn s
204쪽
ro1 In lib. .Physic. Arist. Cap. iij
nus,& t. Meteor. cap.r. iacit eas esse omnibus aliis causas, ut sint haec Arist. Pro huius determinatione sit prima conclusio Auferre efficientiam ab his causis particularibus nec est sacrae doctrinae, nec do- istoribus sanctis nec verae philosephiae consonum. Haec concluso prosecto patet Gen. i.germinet terra herbam virentem,& lignum miserum faciens fructum iuxta genus suum, vini clare patet, e incientia in terra,& in lignis,& arborib.& Damas 1. de fide,cap. s. Dedit,inquit, Deus plantis virtutem altricem,auctricem,&genexatricem. Et Ambr. lib. 3.Exaemer. c. g.& S. Dedit, inquat, Deus terrae virtutem germinandi herbas ex semetipsa sine alterius adiutorio. Et Au d. de Trin. c. 3 & . vocat creaturas proximas causas, Deum vero primam. Denique s. Tho. sui modestissimis verbis in reprehendendis aliorum falsitati b. utitur,lianc tamen opinionem stultam,impossibilem,& erroneam vocat. Est argumentum S. Tho. unum inter multa,quae ponit,t. contra Gen.cap. 6'. Summum bonum decet effectus suos creare omni cum persectione, quam secundum naturam talem habere rei sunt, sed multo perfectiores sunt essectus, & res naturales si operentur, tuam si non operentur, Idque Deus praestare potuit: ergo praestitit.
Alterum argumentu et est Auet ' Meta. com. . iuia esset scientias destruere, cunn peti proprias operationes essentias cuiusque
cognoscamus, quod si tu dicas satis esse ad hoc quod Deus cum
rebus singulis determinatas operationes facit, ut cum igne comburat, cum leone leonem, cum equo eqsum producat,dico, quod
esset hoc profecto fallere omnes homines mundi, & omnes serisiis, quibus ignem igne producere experimur, & fortiores sunt
istae communes experientiae, quam ipsorum oppqsitae rationes,
unde addit Aueri quod hanc habentes opinionem habent cerebrum debilitatum. Tertium argumentum est ex eo, quod sunt monstra, defectus, re peccata in natura, tuae non essent, si solus Deus producere, qui inliniti est vigoris . siem peccatum in arte non proueniret, si artifex ignarus non esset, nec posset errare: alia igitur est causa particula is praeter Deum . e Secunda conclus Formae substantiales particularitum agentium
non omnium sunt e Scienter productiuae similium mediis qualitatibus tanquam instrumentis: Explico. Forma substantialis est actiuum principium, quo ignis simul cum calore ut instrumento producit ignem ,& similiter forinae viventium animalium, scplantarum per virtutes seminales, a formis aruue productas sibi
205쪽
Trit. xxxviij. Quaestio viij, ros
similia producuri t- Huius conclusionis prior pars probatur. Agentia particularia,
ut diximus in prima conclusi. sunt eisie tua, non per materiam, quae nullius est activitatis, ergo per formam. Posterior probatur: aetio non piovenit, nisi mediante contrarietate, sed formae substantiales secundum se non sunt contrarim, sed secundum quali- . rates ergo per illas, ut instruinenta, est actio Item,quia actio est secundum contactum,hic autem non est immediate per substantiam, sed per qualitates. Tertia conci . Agentia uniuersalia, ut coeli, astra, sol agunt, concurrunt ad hos effectus inferiores, non quidem tangendo, sed producunt qualitates activas, quibus agentia particularia simul essectus particulares producunt. Vt non solus equos, de tala virtus seminis producunt rem, sed etiam calor caelestis simul,&hoc piose 'o patet ex corruptione, & gLneratione mutua ex vario caelorum motu, & astrorum
influxu, quae indicant non sola ista particulatia agentia causa esse suorum effos uuin, nisi adsit virtus superior simul prodin
Quarta conclusi Deus concurrit immediate cum omni causiparticulati ad quemcunque essectum, contra Duran & prosein inaec conclusio ex seriptura videtur manifesta, lob io. Manust inrocerunt me,& plasmauerunt me & csglex multa vesta re mi i producit in montibus seeniund Matth. 6 Si frenum -gri vessit se Deus.& Ioann.s. Pater meus usque modo operatur, de ego operor: sunt etiam alia innumera loca, praeter etiam iis
Aristi testimonia supra citata Praeterea, Proclus dicit, quod causa prima influit io effectus, plusquaui causae secundae, re probatur
pluribus rationibus. Primo, quia entituest ruminei salissimus e rectus, & ita 'nixae a rasim
talissimae catis e : uniuersalissima autem cauis est Deus, ergo eius est proptius effectus. Item quia est primus e sectus, ergo est primi causa: effectus: igitur quicquid est e litatis in rebus, sit a .
Secunta confirmatur. quia non solum entitas in communi et, conuenit iebus singulis, sed etiam de omnibus eo iam pridicatis, q& attributis essentialibus, ct de omnibus eorum accide bu praedicatur, nam verbi eratia, rationalitas est ens, & humanit sestens,& animalitas ea ens quare Deus etiam intima omnia, quae sunt in rebus singulis operatur. Tertio, quia oportet necessario naturam omnem dirigi ab intellectu non errante,cum ipsa non cognoscat,& nesciat quo ten-
206쪽
dat, quare necesse esst, ut ad suos fines ordinetur, & in his essecti bus dirigatur. . Quarto,quia confitendum est Deum intelligere omnia, quae fiunt, ne sit ignorans: & velle illa,ne dicam pra ter eius voluntatem fieti,aut contra eius voluntatem, ipso inuito, sed Deum in.telligere, & velle, ut sit illud,est Deum concurrere ad agendum, tum quia Deus agit ter ii uellectum,& voluntatem, tum quia lias eius voluntas esset importens. s. Quinto, quia oeortet sit unus, qui in uniuerso orbe totum re rum ordinem constituit, ut cum omnibus concurrat ordinando Sexto,item, eadem est dissicultas de aliis causis uniuersalib e sentialiter ordinatis, ut coelo,&intelligentiis: si ergo illi agut cum inferiorib causis, multo magis Deus, quia Deus iuspendit actionem cuiusque agentis habendo se solum negative, id est, non dando auxilium: ergo signum est, quod operabatur cum eo Explicatur antecedens, quia Deus facere potest ut ignis non comburat tantum per hoc, quod nihil cum eo facit. praeterea,quia nu lo alio argumento ita forti probatur praesentia Dei in omnibus nisi quia in omnibus immediate operatur. At vi modum, quo Deus cum particularibus causis operetur, intelligas, aduerte quadruplicitet dici aliquid causa actionis alicuius rei. primo, quia tribuit virtutem operandi, sicut generans dicitur mouere graue, quia tribuit 'rauitatem,qua iriouetur:& equus generat equum, quia tribuit vinulem semini, quae facit equum, de hoc modo Deus dicitur causa ae ionis rerum naturalium,quia eis virtutem,quibus operentur,impertitus est. Secundo modo,aliquid est causa actionis, auia conseruat virtutem, qua aliud operatur, ut medicina, & herbae dicuntur causa visonis, quia conseruant virtutem vi suam, & hoc etiam modo Deus est cauti aetionis rerum,quia ipsarum esse,&facultatem,&omnia conservat.
3. Tertio aliquid dicitur causa actionis, quia applicat aliquid ad
agendum, ut qui apponit ignem domui,& instam comburit,& schalio. 'etiam Deus e cauta, quia nihil mouetur sine Deo. Praeter hos modos est unus alius quartus quo aliquid mouet per instrumunium, ut artifex penicillo pingit: ex parte effectus una est operatio, at ex parte principiorum duplex est, nam instrumentum agit, artifex etiam agit, sed non separatim: non enim instrumen tum sine artifice, nec artifex sine in ipso instrumento operatur,
vide igitur quomodo actio instrumenti ab artifice dependet, tacssectus ab utroque, sed magis ab artifice.
207쪽
Texl. xxxviij. Quaestio viij. ros
sic te oportet eleuare mentem,& intelligere de Deo gloriota, qui cum his causis sic operatur, ut simul & ipsae operentur, sed a Deo motae,& directae, sicut instrumentum ab artifice. Et quemadmodum artifex non eodem instrumento omnia facit, sed pro diuersitate effectuum accommodatis utitur instrumentis, ita Deus non idem omnibus causis tacit, sed diuersis diuersa,& concurrit cum ipsis iuxta ipsarum naturam cum liberis libere, cum necessariis necesi ario,cum debilibus debiliter, cum fortibus sortitet pro sua suauissima dispositione uniuersali operando. Est autem unum notandum, quod differt inter modum concurrendi Dei cum causis naturalibus, & artificis cum instrumento, dupliciter Primo, artifex non assimilat essectum instrumento, sed alti,de modo,quod habet in mente: At Deus essectum similat in specie non sibi, sed causa pasticulari, ut cum igne producit ignem,cum leone leonem. Secundo artifex non tangit effectum, nisi mediante instrumento,at Deus propter suam infinitatem immediate tangit sua virtutesesseetum quemcunque,cum si ubique essentia sua praesentissimus. Est alterum aduertendum, quod ista actio, qua res fit, si com- omparetur respectu causae particularis, non suffcit,ut sicundum eam talis causa dicatur creare, quia causa particularis non facit totam Vocrea-xem, sed ex materia praesupposita At respectu Dei considerata, sufficit,ut effectus dicatur cieari a Deo, quia & si modo non fiat tota res per hanc actionem, sed secundum formam, materia r men fuit a principio creata a Deo,ob id Deus totam tacit rem,ex quo fit, ut omnia quae modo fiunt, dicamur propitissimae creaturae Dei, unde August super illud Psal. 3. Domine quis similis tibii
inquit, parentibus generantibus Deus creat: & epist ad Consentium & 8. super Gen. ad literam, cap ib. dicit res modo creati a Deo Et haec omnia nota, Quinta conclus Qualitates quae sunt instrumenta sorinarsi in s.concta. agentium particulatium active concurrunt ad productione sub-com. Sco. stantiae, ut calor ignem producit, & virtus seminis ipsum vivens. haec est contra Scot. r. dis .ix q. 3. qui nullo modo vult admittere
accidentia attingere productionem substatiae: iuia imperfectum non potest producere perfectius, at re vera hoc est contra manifestam experientiam, cui ipse praecipit non esse fiden d c, sed sine
ratione Physicus enim non debet destituere sensus iudicum Oni-- nino, monstrant autem clar(experietitiae accidentia substantiam 'producere, ut patet de motu, de serio candenti, quae producunt ignem per solum calorem. Nec ipsi ut ratio est alicuius momenti; a ol. arQ. videinus enim,quod impcifeci una,vi est instrumentum peifecti, ratio sco.
208쪽
attingit persectius se,ut penicillus imaginem pulcherrimam, ni cabarce mouetur, ita accidentia, ut virtutes substantiarum stant substantiam valent producere.
Nee patiatis dictum Scoti dicentis ignem in illo casu a sol
Deo produci, nam tunc forma illa e sibi creata, quod nulli contingit,nisi animae rationali, aut esset ducta de potontia materiae, retunc esset generatio vera, vii e solus Deus sine causa particulo generaret,quod indignum est: Philosopho Theoloeto. Dicendum igitur accidentia,quae ini frumenta soni substantiae, posse attingere productione substacti , dc hoc passim docet Arist. Possumus per haec respondere ad argumenta facta superius. Ad primum Gabr dicimus illud argumentum nullius essem menti. cum enim aeque decenter,&benepos luntres fieri per unu frustra fiunt per plura, at Deus suam bon: tatem,suam mirabi Iem dispositionem , sapientiam, de prouidentiam commendat per creaturas suas,& ipsarum operationes,quae quidem non essent ita nota, si solus ipse cuncta Liceret. Ad secundum dicitur, quod non ob id agentia particularia errant: non enim formae per se fiunt, ut diximus supra, sed com
Ad primum fundat nentu Plato, respondetur cum Arist. i. Post. e. ro quod ad scientias non est opus uniuersalia se parata ponere, secundum rem,sed solum secundum rationem, ut alibi late diximus. Ad alias omnes experientias respondetur, quod unumquod que fit a suo simili, vel secundum speciem, ut homo ab homine vel secundum genus ut mulus ab equo, vel secundum figuram ut domus ab arte in mente, vel secundum virtutem. Id igitur simile secundum virtutem alteri, quod facit ea, quae aliud facit, & sic motus es h similis igni, ratificat enim & dissoluit, sciat ignis, ob id producit ignem, idem de radiis solatibus, & percussione lapi-d:s, & calor solis producit animalia ex putrefae ione, sicut calor natutatis, & ita declarat illam propositionem Aristo. T. Meta. c.'. nec opus est ad ideas recurrere.
Quot igitur causae. Text 3'. easu Eneribus Uusarum enarratis, de quibusdam: communibus ortu- causis, puta casu,& fortuna loquitur,ac tres q i examinandasaea proponit. Prima est, quae causta sint, casus, &foitunae,id est, a Iquod genus causae pertineant;& an idem sint casus de fottuna, Miuid&c &quid utrumque sit. Haec autem tria ordine praeposteroiscutit,nam a te tia incipit,ec prunito vhi tuo loco tiae at. Red-
209쪽
dit autem rationem cur de his tractet,dicens, casum,& fortunam causas communes generationis, & esse multorum omnes sentiunt hic vero communia traduntur.
Quidam enim,& si sint,an non. Text. O. PS ius quid antiqui senserint,in medium proponi Fuerunt,in quit, quidam, qui casum & fortunam non esse dicebant,& hi rrum , nii. duplici mouebantur ratione. Prior est, omnia quae a casu,& fortuna fieri dicuntur, habentiam determinatam aliquam particularitatem,in quam singula re- fetri valeant: non est ergo ponenta fortuna. Antecedens patet: si aliquis adierit forum animo emendi alsquid tantum, & illic occurrit aliqui qoi debebat ei pecunias,a quo eas recipit, tunc a se tuna dicitur ei occurrisse,& recepisse,sed horum causa est, quia in forum venit: ergo quod a fortuna est, causam habet determin tam,idem contingit in aliis fortuitis & casualibus essectibus,si riguli enim suas habent causas particulares,non ergo est fortuna,
Quoniam si aliquod esset. Text. I. Posterior ratio horum est, si fortuna esset, antiqui Philosophi a Nilis.
causas generationum tractantes de illa dissererent: at nihil illi dixerunt: ergo opinabantur non essemon ergo est sertum. In- conueniens enim est dicere, quod illa sit,& phalosophi nihil de illa dixerint,cum reliquas tractauerint causis. Argumentum est tate ab authoritate. Sed & hoc mirabile. Text 2. ARist reiicit has utrasque horum rationes. Ad primam dicit, AL HU-
omnes communiter bene sciunt ista, quae e casu, & fortuna limus a dicuntur habere causam determinatam,ut dicunt isti antiqui au- iis rim ferentes tattunam, cum hoc tamen omnes satentur aliquid a-- - . tuna, aliquid non a fortuna esse: ergo nihil prohibet,quod eorum, quae a fortuna dicuntur,snt cuta determinatae, tuo minus sertuna sit. Et nota quod ex communi consensu rationem illorum uertit: omnes enim admittentes illud antecedens, formam tamen ponunt, & profecto id verum est: nullus enim est ita rusticus, qui nesciat causam, quod ille occurrerit debitori esse, quia venit in forum, cum hoc tamen fatetur ess e a Situri aliquid igitur de fortuna oportet tractate. Quo
210쪽
circa, quodammodo . Text. 3SEcundam iptatum euertit ratiouem dicens,oportuisse aliquia dixisse de fortuna. ut probatum est ratione praecedenti, quod si dixeris, antiquos nihil dixisse de fortuna respondet,non dixisse, nec tractas se quicquam, nam 'ut naentena, ut qui ignem, aut qui litem,& amicitiam, ut qui si inde posuerunt rerum principium, non dixerunt illa esse fortunam, unde omni ex parte sunt reprehendendi isti. Si enim non putarunt esse Srturiam, arguedi sunt, cum id fit contra omnium opinionem. Si vero putarunt esse, rehon tractarunt,ob id etiam reprehendendi sunt, cum causas insu fici Eier inquisierint,&discusseniar,& ob id maxime, quod fortuna utuntur, allignantes eam causam aliquorum essectuum, ut pater apud Emped. qui dicebat mundu saepe generatum & corruptum,
generandum & corrumpendum, atque aercra esse modo tapecaquam a fortuna, nam in alia gener,tione mundi, non sic erit, nec fuit. unde a casu ordo elementorum est.Similitet animalium partes a casu prouenire saepe dicebat: lebuit igitur de tali causa disserere. Et nota,quod hic non est sermo de omnibus sed de quibus dam antiquis. sunt autem quidam , qui & coeli.
SEcundam aliorum citat sentctiam,inter quos secundum Philop. & Themist j fuit Democri. hic fostunam tantum constiam erat in mundi gener; tione, non autem in generationibus entium n tu talium. Democri enim posuit infinitos mundos factos ex atomis,quod si ab eo peteres quare thie mundus hoc loco,alius illo loco esset,respondebat, casu id esse ex motu atomorum,quod si rursus quare coeli primo , postea elementia, & inter elementa, quaedam prius, quaedam posterius itasta, id etiam casui tribuebat: quia acci t tales atomos sic conuenire, unde casum in mundi partibus praecipuis tantum ponebat. Et valde hoc ipsum admiratione.
HOxum opinionem reprehendit, & merito. Reprehenso autem consistit in lime, quod isti horrum in inferiorum, put*imi, malium, plantatum, r*liquorum ponuux causam determinatam, puta in ellectum, aut naturam, aut quid aliud, non enim ex quolibet fit quodlibet, sed cx principio determinato, ut ex pr ptio semine tit quodlibet animal,& planta, mundi aut m,& lotum, quae diuiniora sunt istis,nullam causani determinaxa ponunt, sed solum fortuitum atomorum motum: debuerunt ergo cautam naulto magis deterinino; in rc mere,cum dixerint caelos,& muri