장음표시 사용
431쪽
Quoniam autem de loco. Text. 6o.
Ovid de vacui existentia ipse Arist sentiat, proponit, dicitque quod de vacuo sit dicendum, patere pe id quod de loco dictum est Nam si vacuum esset, locus esset corpore priuatus, at locum dictum est esse supelliciem continentis solam non spatium aliquod a corporibus distinctu, hinc colligitur non esse vacuum. Nam hi qui ponunt ipsum, tale ponunt quale iis pugnatum est superius, puta spatium praeter corpora quae in eo sunt. Quapropter vacuum videtur aliquid esse. Tex,i. Ostendit vacuum ob id constitui,ut sit locus. Nam non est
lia ratio, nec nas, aut utilitas, in quam vaeuum esse videatur, nisi ut sit locus.Et ulterius, eadem ratione probatur, & locus.& vacuum. vi enim locus probatur quid aliud a corporibus succedentibus per motum diuertatum in eodem loco succedentium: Ita similiter probatur vacuum distinctum esse spatium a corporum spatiis , gratia enim motus, locus ponitur ab aliquibus, aegratia eiusde motus ponitur vacuum ab aliis. Itaque non est disterentia loci & vacui apud hos,quod enim idem vocant vacuum re constituunt, alij locum faciunt. Si ergo locus talis non est . ut hi ponunt,nec igitur vacuum erit,cum non disserant inter se ista. Nulla autem necessitas est. TextR Ariones propositas pro vacuo incipit diluete, ac dicit non
oportere vacuum este propter motum De motu enim alterationis id notum est , nam potest in pleno esse alteratio secundum qualitates. Vnde reprehendendus est Melissus, qu, ne daret .vacuum, negauit omnino motum , cum tamen vacuum non sit necessaritam ad alterationis motum.
Ostendit etiam quod nec ad motum localem sit necessatium vacuum. Nam corpus cum mouetur, non quidem in pleno, nec in vacuo recipitur, sed locum acquirit per id quod cedit illi co pus aliquod, verbi gratia, cum piscia mouetur per aquam, non recipitur in aqua penetrative, nec in vacuo aliquo, sed illi cedit qua, quia tantum separatur, quantum corpus ipsum est, quod est
Aduertendum est autem, quod rationes istae probant esse v cuum sine aliquo corpore,dc iuxta id solutiones sunt,non essen cessatium tale vacuum.
432쪽
vocat vero Arist .reuolutiones continuorum in humidis, quia eum lapsi,vel aliud corpus aquis immittitur, aqua circulos quos dam facit, ut notum est. Alij auter hoc exponunt, sed ita dicit,&bene Sanaus Thomas. Contingit autem & densari. Trat. Q. Soluit argumentum secundum de viribus, de qua tamen re fa agit in x s.Sect. Prob.q. Sale quo etiam vide. Vicear Hic,qui ait, se id esse expertum ,& dicit quod non est opus dare vacuum ad istam corporum constrictionem, sed quod aliae partes, quae subtiles erant in corporibus illis extrahantur, ut vinum habet quosdam poros subtiliori aere plenos, aut aqua ipsa habet etiam
partes aeris in se, cum constringitur in viribus, extrahitur aer Sicut spongia constringitur, & minus occupat spacium, non Pro-
pter vacuum quod sit in ea, sed propter aquae quam habebat ex- pulsionem. Dia. Respondet enim ad tertium argumentum de augmento Et pria imo reprehendit ipsum argumentum, quod procedit de augmento per susceptionem alimenti, ac si non contingeret aliter i au- geri,& maiores fieri. Dicitque etiam per alterationem, & coui ptionem fieri accretionem, ut patet, cum ex aqua fiat aer, tunc enim aer maior fit,& non susceptione alimenti. Similiter cum ex 'aete fit ignis. Non autem intelligas hic de vero augmento ficti sermonem, hoe enim solita inest viventibus : sed de accretione quacunque,
qua corpus maius fit quam ante erat. . Omnino autem de augmentatione.
ARgumentum igitur de augmentatione, & de cinere iterum retorquet in illos,& ipsos suis argumentis conuincit,& quatuor absurda ponit, ad quorum aliquod necesse est cos reduci.
qui propter augmentum viventium ponunt vacuum
Inconuenientia sunt haec. Primum,quod non quaelibet pars vi- uentis augeretur,quod salsum est. Alterum, quod alimentum non esset corpus. Tertium, quod duo corpora se penetrarent. Quartum,quod totum eorpus viventis esset vacuum. Quo autem modo reducantur ad unum ex his,sic attende. Si, ut augeatur vivens per alimentum, requiritur vacuum cum 'ux-
libet pars quantumcunque minima corporis augeatur, profecto. totum corpus erit vacuum, quod si neges quamlibet partem au -
exi incidis in primum absurdum,si vero concedas augeri,aut d is vacuum totundi, aut si non, alimentum quod corpus est Penetrabitur
433쪽
itabitur cum corpore, aut alimentum no erit corpus. Vide quam subtiliter retorsit argumentum contra eosdem. Idem dicit de cinere. Cum enim cinis aquam recipit, totus cianis est madefactus, ut patet, quod si v t reciperet aquam opus erat
vacuo totus cinis esset vacuus, aut non totus cinis reciperet aqua, aut aqua non esset corpus, aut si esset penetratio esset. Vnde concluditqnod per vacuum volebant isti soluere difficultatem communem de augmento quomodo sit sine penetratione. Et revera nihil soluerunt, nec intentum demonstrarunt. Aristot autem nihil de augmento dicit, quia id erat admodum Nota arduum, V satis erat pio praesenti ostendere rationem non concludere.
Circa literam aduertendum,esse ordinem mutandum , ut illud verbum, aut totum, cum verbis sequentibus quibus absurdum illud quartum continetur,legas ante verbum illud, dubitationem,
de sic est sensus clatissimus,& facilis. Aduertendum praeterea circa illud de cinere , quod Aristot. Proble se l. x s . quaest. 8. id quae fuit. Est autem solutio, quod cinis habet poros, qui repleti sunt aere, non enim est admodum compressus quin aeris in se partes admittat , &aer expellitur ab
his pallibus ratione aquae. Aqua etiam evaporatur ex parte. Vnde ex evaporatione aquae, & aeri; expulsione, & cineris compresesione, ratione aquae euenit ut duo limul recipiantur, & capax sit ipsum vas. Aduertendum tertio circa augmentum , quamuis non sit praesentis loci id tractare quod in quolibet membro nostri corporis sunt pori, & vacuitates plenae spiritu subtili, aut humore aliquo. Sanguis autem qui alimentum est proximum , in minutissimas diui itur partes,atque cedente spiritu: vel illo, quod parum occupabat, comungitur cum parti coli nostri corporis solida per iuxta positionem: & illa pallicula alterat sanguinem,& conuertit in se,
si fuerit caro , conuertit sanguinem in carnem , si os in os, si neruus in neruum &similis in similem , & tunc praeter illam mutationem qua sanguis in partem viventis conuertitur, quae dicitur nutritio , ipsa pars & membrum acquirit maiorem quantitatem aliquando,& talis est augmentatio. Vnde sit augmentum absque vacuo per receptionem alimenti in poros , recedentibus iis , quae
occupabant poros , & per appositionem alimenti ad partes solidas quae poros continent, & se nulla est penetratio. Et hoc sui ciat de hac materia augmentationis: dissicillima enim est,& alterius loci.
434쪽
os , In lib. iiij Physic. Arist.Cap. viij.
Qupdigitur ea, ex quibus. Tex.c . INcipit multis argumentis contendere non esse sic vacuum, ut isti ponunt,puta separatum ab omni corpore,& in quo nullum actu sit corpus. de hoc enim vacuo modo disputat. Est autem primum argumentum, quo Hobat vacuum non esse causam efficientem motus, ut Phisop exponit, nec antiqui hoc ponebant, sed tantum dicebant esse vacuum propter motum, thmen ex doctrinae abundantia id Arist probat, ut uniuersaliter vacuum extirpet. Ratio est, Motus naturales determinati sunt,& 1 causis determinatis procedunt, puta grauitate,aut leuitate: at vheuum cum nihil sit, indifferens est aet unum, & al alterum: non ergo vacuum efficiens est motus naturalis. Si igitur non est motus causa, nullius est causa, re ita non erit causa efficiens.
Amplius si est aliquid. Tex. cf.Q Ecundum facit argum tum, quo probat ut dicit Phil nec esset
O causam finale motus. Nam si demus vacuum spatium , & ponamus mobile in vacuo,re vera non erit ratio maior quare potius ad hoc quam ad illud spatium moueatur, cum totum sit eiusdem rationis, & sic nihil propter ipsum mouebitur: imo sequitur quoamanebit potius. Et adhuc non videtur cur debeat magis manere hic quam alibi, cum in vacuo non sit differentia vlla. Eandem rationem applicat loco sursum,& deorsum Cum enim hi,qui vacuuponunt,locum esse dicant: ipsum sursum,aut deorsum debent distinguere, haec autem disserentia in vacuo non videtur quomodo assignari possit,cum vacuum uniforme sit. Et quoniam modo inerit. Extium facit argumentum, si vacuum esset locus (Nam posset quis dicere, quod vacuum non est causa, sed esse id, quo recipiatur corpui motum, ut in loco) Argumentatur , Si in vacuo est aliquod corpus tum in ipso erit, ut in toto quodam permanente,id est, penetrabitur cum ipso quiescente , hoc enim est esse in toto permanente. Hoc autem esse non potest, 'uia pars existens in toto,haberet locum per se, & in actu: quod falsum est. Non enim pars, & totum eodem modo locum nabent. Quo autem pacto id fiat,diximus iam superius, nam ambiretur pars undique ab illo spacio penetrante,& locum actu haberet. Collinit quod cum vacuum locus esse non possit,non erit,cum si esset, futurum esset locus corporum,
435쪽
Accidit autem dicentibus. Te .c s. O Varium facit arguinentum si vacuum esset,etes undiquev cuo circumuallata, quiesceret, ciuili aequaliter se haberet.omni ex parte. Patet. Nam ob id terram in immobilem dictit,quia similiter se habet,i aequaliter distat ab uniuersis caeli partibus cum sit centrum, nec magis est cur huc Quam illuc moueatur Similia ter se haberet corpus in vacuo constitutum : unde istis Plii lo*phis, qui vacuum propter motum ponunt, oppositum euenit,v-cuum enim Ponentes, motum auferunt.' Primum igitur, quoniam omnis motus.
Quintum facit argumentum,& intendit probare quod si esset
vacuum, nullus esset motus. Supponit tamen unum. Dupliacem esse motum, alterum violentum, alterum naturalem. violentus est contra naturam, & inclitiationem rei, ut cum motus lapidis siti uisum, aut ignis deorsum.Naturalis est secundum rei naturam, ut motus leuium sursum, grauium deorsum. Inter hos duos motus,is qui secundum naturam est, prior est quam is qui contra naturam rei est.Ex quo sequitur quod si non enet motus natur lis,non esset violentus:& qui aufert naturalem, aufert omne motum,quia aufert naturalem,& violetum: non enim est motus alius praetet hos. Probat hoc supposito: quod qui ponit vacuum , mn nem motum auferat,quia austri naturalem, re qui hunc aufert supposito,auseit omnem. At vero natura quidem suo modo erit.
ARgumentum igitur hoc est, quo probater non esse motum ullii in naturalem supposito vacuo & supposito infinito, quale isti ponunt. Motus naturales disserunti per sursum , & deo stim : at in infinito non est sursum , aut: deorsum, ut in lib.3. dia
Praeterea In vacuo cum nihil sit,& priuatio quaedam, non sunt disserentiae ullae, sicut nec ipsius nihil ergo vacuo, & infinito p sito, nullus est naturalis motus. Citan v ro motus naturales disserentias habent, vacuum non est profecto. Est etiam aduertendum,quod de solo vacuo etiam procedit ratio,& de solo etiam infinito per se. Litera facilis est. Amplius nunc quidem mouentur.
SExtum argumetum facit de motu proiectorum, ut cum lapis, aut sagitta sursum mittuntur. Dubium enim esse potest in tali
436쪽
motu, cum lapis est in medio motu separatus a pisiiciente, a quo feratur & Custineatur,quo minus redeat deorsum .imo maiori impetu fertur, qualia cum deorsum venit. Huius redduntur duae causae. Altera est quorundam philos ,- pliorum,qui dicebant aerem succedere in spacto,quod post se relinquit sagitta, nee detur vacuum, & excitistimo concursu aeris sagittam percuti,& ulterius mitti, & sic consequenter: &est hoc quod dicit ferti per anti peristatim,quod vertit Boet. contrari j clx-
arae motu Altera causa erat aliorum, ob id fieri quia aer primo a proii- pro CIoia ciente percussus, secum fert sagittam , alias partes aeris diuidens it a suo impetu, nec sinit sapit tam cleorsum tendere. Hoc modo ex-fat. ponit Them. Quidquid sit, siue hoc, siue illud, quod postea lib. s. examinabitur, ad motum proiectorum, aliquod corpus in spacio est necessarium in vacuo antem nihil est: igitur per vacuum non
fiet motus. i. .. Amplius nunqs utique poterit. Text. 6'.
SEptimum argumentum facit,& est attendendum, quo probat
necesse motum naturalem nec quietem naturalem. Si vacuum est,tune cum non sint di intentiae vacui, od magis res in una pa te,quam in alia sistet,& ita mouebitur in infinitum quod est con- tra rationem motus naturalis. Si vero quiescet alicubi, non potest alia ratione id fieri , nisi quia ei opponit ut corpus fortius impediens i psius motum , sicut coelum opponitur igni, ne transeat adulterius vacuum. Quod si ita est iam quies non naturalis, sed violenta est, cum non sit quies in illo vacuo, nisi ad impedimentum. Aniolius autem nunc quidem. Text o. OClauum facit argumentum. Ob id vacuum ponitur ad morum , ut cedat corpori moto: sed vacuum omni ex parte cedit,ergore vera, corpus non magis ex hac, quam illa parte mouebitur,imo in omnem partem feretur, quo lim ossibile, nisi inmnes suas diuidatur partes, quod etiam est impossibile. Et hoc gumentum magis probat de eo,quod naturaliter mouetur. Amplius autent,&ex his. Text. I.
Notum facit argumentum, & est admodum considerandum, Huiusmodi est breuiter. Si motus localis esset per vacuum, esset in instanti Consequens est falsum cum motus secundum i cum sit successivum: igitur nec potest esse per vacuum. ratio- Sequela sic probatur. Si mouetur aliquod mobile per spacium D aliquod in aliquo tempore,& iterum idE mobile per aliud aequaleo cium mouetur aliquo tempore,quanto minus resistu spacium
437쪽
vnum, quam alierum tanto minori tempore mobile mouebitur per illud Vt si per aquam mouetur in hora,& aer est in duplo subtilior aqua,& minus resis ens, idem spacium aeris transibit in media hora,& si adhue minus resistit, in minori tepore Sed vacuum nihi iesistit: ergo non tempore motus liet per vacuum. Patri, quia quanta est proportio spuij resistentiae ad sp acij alterius te sistentiam, tanta est proportio temporum quibus motus per sparcia peraguntur Sed plenum ad vacuum nullam habet resistentiae proportionem, cum nihil resistat, ergo nec tempus habebit proportionem. Debet igitui in mire tempore motus per vacuum fieri: si enim in tempore fieret,esset iam aliqua proport omam tempus quantumcunqire minimum propoli: onem nabet ad tes pili quantumcunque maximum Notanda est ratio. iAd literam autem descenda tritis. Proponit igitur primo dupli- Exs .ci ex causa vi una moturn est ealtero ves 3 orent , aut tardiorem. te, . Vno modo, cum idem fractum, tamen ii sista diuersia lusit v- num altero fortius, quia aut grauius, aut leuius: & tunc fortius monetur citius, velocitas haec ex mobilis viri ite prouenit. Altera causa est quae ad prae se is facit. cum inobstrum est spacia vero aequalia quidem, sed diuersa, uti uiserum magis, . terutri minus resistit, & tunc citius fit motus per si acium minus resistens, ut in qua proportione sunt resistentiae, sint & tempolii, quibus motus peraguntur. Explicat autem quae spacia magis resistant Haec sunt duo Cum eiusdem quidem rationis tu fit, id magis res ait, quod mouetur contra mobile, ut cum aer,vel aqua contra mobile mouetur. Vlterius cum diuersae rationis sunt, ae manent, si quieta sunt, tune quod subtilius est de ficit u di niditur, minus retistit, semper ta men res resistentia est quocunque modo. i
Id autem ua quo est A, mouebitur per B.
Supposito fundamento, argumentum ponit utenso exemplis. Et nota literam quod ide est dicere, in quo est A,& n quo est B,&reliqua, ac dicere ipsum A,aut ipsurn B Argumentum est. Sit A, mobile, quod moueatur per spacium B, quod sit aqua,in tempore C, puta hora. & idem mob de A, moueatur per spaci uin D, quod si aer subtilior aqua in tempore E, supposito tamen, quod spacium utrumque sitaeque longum. Tunc quanto subtilior est aer quam aqua, tanto minus tempus erit Equim C, ut si in duplo subtilior tempus etit in duplo minus, ut si illud erat hora, hoc rit media:&sic consequenter, quanto minus resistit, & quanta
438쪽
ix In lib.iiij Physic. Arist. Cap. viij
est proportio resistentae spaciorum , tanta est proportio temporum Et haec est maior propositio argumenti cum sua piobatione, & declaratione , Addit minore na. Sed vacuum nullam habet proportionem cum spacio pleno , sicut Nihil cum ente proportionem non habet, & nihil cum numero: ergo nec tempora habebunt ullam proportionem, & sic oportet quod sit non tempus, in quo mouetur per vacuum: si enim esset iam proportio ulla: in instanti ergo
Si enim quatuor excedunt tria uno.
Ostendit quod ad nihil non sit proportio: & ratio haec est. vcst proportio ad siliquid, debet includi ab alio, & vitta id a
liquid vherius, veibi gratia proportio est unius ad quatuor, nam uatuor includunt unum ,& ulterius tria. Similiter quatuor aduo est proportio, quia includunt duo, di ulterius alia duo. Qua tuor ad tria est etia proportio quia tria,& unum claudunt: at quatuor nullam habet proportionem ad nihil: nec linea ad punctuin cum no sit punctum ulla lineae pars. Cum igitur vacuum i ullam habet resistentiam,in nulla erit proportione ad plenum quia non resistentia non est in proportione ad resistentiam: ita ergo erit in tempore.Erit enim 'nulla,O, proportio, quod, n, esset, ni si unum esset non tempus,& instans, in quo oportet. notum fieri pet v
se si per subtilissimum in suto tempore.
DEcimum facit argumentum , quo pr*bat si motus fieret pervacuum, quod aeque velociter mobile aliquod moueretur per plenum, ac per vacuum quod impossibile apparet. Sequela probatur. Demus tepus in quo mouetur pervacuum, eum in instanti non sit motus, & si horae pars quarta: demus etiam quod moueatur per aliquod plenum , per unam horam: runc .dum mobile per vacuum mouetur,puta per quartum horae, mobile per plenum transiuit aliquam pleni patrem: igitur in eodem tempore transitur plenum , & vacuram. At quia posses dicere, non est tantum plenum quantum est: vacuum,si utrumque esset aequale. non posset id fieri, tunc procedit ulterius argumentum, Demus spacriam aliquod aequale vacuo, scdemus illud quod per horam peragitur, tunc subtilius fiat diruto
illud, perageretur per mediam horam: fiat ulterius quadruplo tu tilius, sine dubio perageretur per quartam horae, in quo etiam tempore vacuum peractum est, ergo in eodem tempore aequale
439쪽
spacium plenum alterum vacuum perasentur. Haec est ratio. Litera perpendenda, nam verba priora potius ad rationem praecedentem referenda videntur, ut notat Alex. Ponit propositum argumenti. Demus unum spacium vacuum, sit F, aequales pactis illis plenis superioribus D,& B, si tale spacium in temeore transitur, sit G, hoc quid vin tempus, quamuis minus sit quam E, in quo plenum transitur, saltem aliquam habebit proportionem: quod si aliquam habet proportionem, sequitur quod A mobile transibit illo tempore,quo vacuum transitur, aliquam saltem pat-tem ipsius D pleni,& sit T. Iam colligitur,quod illud plenum aequali tempore sum vacuo pelagetetur, ex quo sequitur plenum,& vacuum aequali in tempore pei transiri , quamuis aequalia non sint spacia Transibit autem si etiam sit quippiam. rLterius probat,quod aequales pactum plenum,& vacuum ae- v quali tempore transibit :& quaerit, quod posito pleno illo, quod tempore maiori transitur quam vacuum quod plenum erat Di& tempus ipsius E, si aliud spacium plenum subtilius tanta proportione, luanta tempus vacui, G, excedit tempus illius pleni E Tunc re vera, si A, mobile feratur per tale spacium, mouebitur in tempore, G, & non in alio, quod G , vacui erat tempus, & ita plenum,& vacuum aequalia, tempore aequali peragentur. Dubitabis Nam ista ratio videtur petere falsum : petit n. quod sit plenum subtilius altero pleno in tanta proportione, in quanta tempus vacui est ad tempus pleni,& e conuerso, hoc autem debuit probari, quod esse possit Dicitur a conuelso, quia magis subtile medium minoii tempore, & minus subtile maiori tempore pertransitur, contrario enim modo se habet magis, & minus in tempore ,& subtilitate.
Ad hoc dubium tespondet Auer. quod subtilitas dupliciter potest considerari. Vno modo secundum se, & sic in infinitum procedit ipsus diuisio, & sic in quacunque proportione sumi potest.
Altero modo ut est in aliquo corpore naturali,& sic non procedit in infinitum,quod exemplo intelliges. Calor dupliciter consideratur. Vno modo ut calor, dc sic diuiditur in infinitum eius intentio. Altero modo,ut ignis disposito, de se certus requiritur calor: ita de subtilitate. Sed haee ratio non sufficit profecto:Nam subtilitas sola non est medium, sed subtilitas in corpore: si igitur haec diuidi semper non potest,nee medi sim erit in quacunque proportione. Iandvn.q.io. icit qpod Aristo t. rumit duas proportiones,pota
440쪽
motu in esse per vacuum, & corpus diuidi in subtilitate, ac dimi nisi in proportione Quacunque,& ex his conditionalitet infert impossibile,puta quod si ista darentur, sequeretur quod motus esset ita velox per aequale vacuum,sicut per plenum,quod cum impossibile,sequitur quod illud utrunque est impostibile. A uesul. At voro minus satisfacit ista. responsio, nam ut sequatur unum Ioiau. impollibile, susticit una antecedentis pars impossibilis Et ita dicet aduersarius, quod illa piopositio est impossibilis,quod in tanta proportione sumatur corpus, in quanta est tempus pleni. S. Th. dicit quod sumat illam propontionem,quae licet no h beat verum in aIi quo corpore particulari,tamen in communi l quendo de q*ocunque corpore verum habet Sed quia uniuersale in particularib reperiri debet, dic eiem esse hoc in communi, ut ait D Th. intellig(dtim tamen per intellectus operationem, ut sit sensus, imaginari possumus corpus in tanta proportione subtilius, in quam a proportione te et pus vacui set habet ad tempus pleni: tamen non est imaginabilis proportio vacui ad plenum, & sc nec quod eodem tempore fiat motus per vacuum & plenum. Manifestum igitur est,quod ii erit. Text. i. lNfert concluso ne in ex ratione praecedenti, nempe quod sequetur in tempo ie aequali vacuum, Sc plenum transii, si detur spacium in tanta proportione subtilius altero, in quavia propo tione tempus vacui minus est tempore, quo peragit ut plenum.
Ratio autem quare id sit impossibile haec, inquit, est: Quia motus ad motum est proportio, sicut temporis ad tempus, quod est
mensura motuit,quando motus & tempus finita sentialiter no es proportio: at plenum & vacuum nullam habent proportionem: non ergo motus & tempus in utrisque esse potest: aliter haberent proportionem. Nam ut d istum cst, quanta est proportio temporis ad tempus tanta est resistentia ad resistentiam spaciorum.
Quatenus igitur disserunt. Text. . Colligit rationes duas praecedentes esse sumptas ex parte di-
uersorum spaciorum, nempe pleni & vacui,aliam rationem colligit ex parte mobilium, quae est undecima in ordine, & tali sest. Si per vacuum motus fieret, sequeretur quod minus graue, re magis graue, seu minus, & magis leue aeque velociter mouerentur. Hoc autem falsum est, nam experientia docet grauiora,& Ie- uiora non aeqvh ferri per plenum, cum figuram aequam habent, multum enim facit figura ad motum:ergo & in vacuo talis debet obseruari disserentia Sed quod non sit ita, probat: Glauiata leuia, ob id citius, vel tardius feruntur, quia magis vel minus resistentiam medij vincunt: non enim libertate, sed necessitate feruntur: