장음표시 사용
831쪽
Text. lxxxvj. Quaestio viij. '
nita. Vno modo intensiit, ut sit graditu ilifillitorum: sicut albedo esset infinite intensa,si actu haberet gradus infinitos. Altero modo est inlinita duratione,puta quae iunia quidem in gradu est: tamen potest durare in motu tempore infinito. Iuxta hoc est duplex opinio ae infinitate. Quidam dic ut quod Aristoteles locillitur de infinita. vel finita virtute duratione:
quidam vel o qui ete intentione.
Et dissicultas bina in demonstratione fecit sententias diuisas. t tia Nam fecit Aristoteles duas consequentias. Prior est, si mouet si tempore infinito non erit virtus fulta Altera est, si est virtus in si
hidam ergo considerantes,priorem non alere nisi definita Funda duratione, quia ad movendun, tempore infinito, sat est infinita virtus duratione,ut patet de Sole, sui agit tempore infinito secu- 8'
dum Arist.&de inferioribus intelligentij siquae non sint aequales
primae.Ob id dixerunt, cile hoc intelligendum de stimate vel in- h lata OZ-
Quidam alii respicientes posteriorem consequenti. am dixercit esse de infinitate intens a sermone,quia aliter non valeret,quod ' 'o 'moueret in non tempore: in utraque autem sententia est una dic d. ficultas. Qij enim mouet hos, torquet illos, nec omni ex parten rate in- hi,aut illi dissicultatem ab statuunt. tensionii. E si autem utriusque duplex dissicultas communis. Altera est circa illud Arist quod in non tempore mouerer,s esset in magni tii ius uetudine Videtur hoc nihil csse. Nam si infinita virtus est quid re- commune.fert. quod sit in magnitudine, vel extra i semper enim & quocunque modo mouebit in non tempore, si infinita est vel si nonnao-.net in non tempore extra magnitudinem: nec in ipsa moucbit. Altera difficultas est circa maiorem Arist. illius primi distur-siis: dicit enim, quod si totum mouet totum mobile tempore infinito quod pars mouebit partem minori tempore : videtur hoc manifeste contra id quod dicitur et .Physi tex. 36. si totum mouet totum tanto tempore per tantum spactu, quod dimidium mouebit dimidiu eodemet tempore per aequale spacita. Hae s in t praeci puat dissicultates circa Arist. distursum, in quo simi tres sentctia . Prima est quorundam,qui dicunt ni is . loqui de finitate & in- t. e . finitate durationis,& maiorem illius discursus sic intelligunt. Si aliquod totum finitum dii ratione mouet mobile finitum duratione pars illius mouentis finiti duratioue mouebit mobiles finiti . duratione partem minori tempore,quia cuna pars sit siniti dura- 'tione minus debet durare.
832쪽
8o In lib.viij. Physic. Arist. Cap. X.
Illa sententia non est (vi censeo digna dijutatione: quia talis maior syllogismi ridicula esset: qui enim sacit finitum duratione,dicit tempus: non ergo opus est dicere , finitum duratione mouet tempore finito. Praeterea , quia quamuis concluderet Deum esse infinitum duratione, tunc non soluuntur dissicultates , quomodo virtus infinita duratione moueret in non tempore. Profecto consequentia esset nulla, nisi sermo sit de intensiva
Secunda sententia est Auer.& aliorum,quod Deus nec est finitae,nec infinitar virtutis, ac ob id est incorporeus: quia finitum rein sinitum corporum passiones sinit: ac id dicunt probare Aristo. quod nec sit virtus finitar intensiue in primo discursu,nec infinitae in secundo. Haec sententia potius videtur fugere difficultatem , quam aliquid decernere. Na (ut alibi ostendimus male in spiritualib. negat:reperiri finitum,vel infinitum aliquo modo Est enim,quantitas molis & perfectionis,&sic etiam finitum vel infinitum. Vnde profecto etiam patet,quod necesse est admittere, quod intelligeriae quaedam sint maioris,quaedam minoris perfectionis,& aequalitatem habere in perfectione & virtute. Non igitur possum non mirari Auerrorem, qui ad c lcem di . gressionis in text. y ait, non posse intelligi unam intelligentiam
maiorem vim habere alia:Est enim contra ationem omnem : nasi sint inaequales in essentia,ut neces Iario sunt,& ipsemet fatetur, quia ponit differre essentialiter, at essentiae sunt sicut numeri: etiam erunt inaequales in virtute. Viderunt hoc aliqui Averroistae, ut Iandunus,qui licet 8.Ph s. quae i. ret. secundum Arist.& Averroem asserat, Deum nec esse finitum,nec infinitum : postea tamen videns hanc sententiam esse xalde absitream,in quaest. 11.de substantia orbis, ait, Aristoteb ira,& Commentatorem circa quaestionem hanc in nullo differre a Fide C 'holica. Tertia sententia est S. Thom. Sc omnium fere Graecorum,&aliorum, ut inferius probatur, quod sit sermo de infinitate intensua: & quod Aristotcl. ostendat in priori demonstratione, Deum esse infinitae virtutis intensiuae. At quia ista sententia est celcberrima & scitu digna, exponam eam primo ad mentem D.
Aduerte igitur primo ex ipse S. Thom. vi motus successio ex duplici ratione oritur. Primo ex spacio, puta cum unum mobile Per varias si iacij partes vagatur: tunc oritur successio securi uniplares spacis partes,qui motus est ex spacio consequens. Oritur secundo
833쪽
secundo ex ipse mobili,cum opposito modo locus,& spacium vinuest, tamen per ipsum transeunt diuersae partes mobilis, tur c sit successo,& motus consequens ipsum mobile ratione suarum par- itium penes eundem locum, & loci partem. Quod si velis compa raresitos motus ad mobile,magis intrinsecus & per se est ille, qui ex ipso prouenit,quam qui ex spacio:& ratio est, quia hic ex ipsus partibus ile ab extrinseco spacio ei prouenit.
Aduerte secundo,quod cum tempus consequatur motum erit
etiam duplex tempus. Alterum penes motum mobilis secundum suas partes: Alterum secundum spacij partes. Et quemadmodum motus secundum partes mobilis est magis per se ,& primus, ita etiam est ipsum tempus: Motus vero alius & tempus est velut per i .aecidens ad istud. Vlterius,sicut tempus est duplex,ita etiam duplex erit infinitas temporis.& prioris,& posterioris. Prior autem infinitas est per se magis,& prima. Aduerte tertio,quod prima causa, tuae tempore infinito mo- a. uet,debet esse talis,quae possit facere motum.& tempus infinitum per se' primum, pura corpus infinitu movere , quia trimae causae debent infinitum tempus per se: reliquis vero infinitum p raccidens, puta motus infinitus corporis finiti multiplicatur. Cum igitur prima causa debeat esse talis, quae mouere possit corpus actu inlinitum, debet esse infinitae virtutis intensilia . Ad alium motum infinitum per accidens sat e si infinita tantum virtus du
Vult igitur S.Tho. quod demonstratio Aristotelis procedat de d. infinita virtute intensilia,& de tepore infinito per se ex parte mobilis:& tunc nota fit selutio Nitimae dissicultatis,puta quomodo si
totum mouet totum tam tempore, pars mouebit partem in minori tempore, Hoc clarum fit de tempore ex parte mobilis. Nam tirati M.
per unam loci partem citius transit pals mobilis, quam totum: Acilius minor pars,quam maior. Quod si dicas ,videtur vana dentonstratio: auia no est tale cor, obitilia. pus infinitum actu,nec esse potest. Respondct. S.I h. quod verum est,tamen Arist. procedit ex suppositione, ut sit sensus Plinia causa debet esse talis,. ut si esset inlinitum actu , post et elle moueri ab ipsa per unum locum successuc;& similiter causa pinniuitatisi ita tis temporis debet esse talis, ut ex se pol sit esse e usi infinitatis per se,secundum mobilis partes. Haec est sei uelitias. Tho declarata quoad potui subtilis prosecto in se,& digna S. Tito sed videtur habere aliquot dissiculcates. . Prima,quia Aristoteles non procedit ex impossibilibus, sed ex his quae stat. In superioribus enina probauit motum nullum alium
834쪽
In lib. viii. Physic. Arist. Cap. X
alium infinitum esse posse nisi circularem , & hunc tanquam proprium Deo tribuit: Modo consequenter ex tali infinitate motus eius indivisibilitatem ostendit: nec apparet in litera talis distinctio tem orana, quam hucusque Aristoteles non significavit. Praeter a Quia S.I h. non soluit dissicultatem,quomoaonen
infinitae virtuti, intensuae non mouet tu non tempore extra ma- gnitudinem,& in magnitudine moueret'
Respondet S. Thom. quia cum est extra magnitudinem, agit
intellectu,& arte: non autem ita ageret in magnitudine, sed sicut ignis. Solutio profecto non omnino satisfacit: nam primo si Aristori posuisset Deum agens necessarium tantum ageret quantum posset,siue in magnitudine,siue extra Pr i terea, luia quid vetat quo minus arat intellectu, licet sit in magnitudine eii et enim sicut homo quidem At Arist.vult, quod sit omnino corporis expers, non ergo videtur de mente Arist. ita esse dicendum. . .. .c. , elusio Vt autem in quaest. hac aperiam quid sentiam, sit prima coelu- quod si sio. Quicquid lit de vi istarum rationum arisi. ipse voluit Deum D. - esie infini: una intensiue in vigore. Hanc conclusionem proba primo ex ipso Arist. Secundo ex eius interpretibus.Tertio ex ra- ., tionibus diaetis ex pi incipijs Arist. eoue iusio Ex Arist. prinio,quoniam in illo tex. S. expresse ponit,primum mouens este virtutis infinitae Pilino,quia ipsum esse infinitae virtu is indura tono superius fiuidem ostratum intex. s. In hoc a tem s.cum velit demonstrare ipsum esse incorporeum, taquam quid hi ictisque non demonstratum,ait, se velle prius demonstrare
sitandum esse incorporetum,& scpar, tum,
Secudo,quia si Arist intelligebat de ibi a infinitate duratibnis,
manifeste peteret principium inarg imento.Nam certum est,id is quod est, vel mouet finito tempore mouere, & esse infinito tempore: iare manifeste ei let nugatio, si talum intellexit de virtute infinita in duratione' esset ridiculum argumentum. Tertio, quia Aristo siumit hanc illationem : Si aliquid mouet itempore infinito eli virtutis inlinicae Muae quidem illatio est,ab infinitate durationis,& lucces tua motus,ad infinitate intensium motoris , ex extensilia inferendo tutensuam : virtute illius pro portionis. Si aliqua res liaberet ex se virtutem mouendi per num tantum diem. v.g. e fiet alicuius virtutis: fi per duos
835쪽
Text. lxxxvj. Quaest. viij. 8s
esset in dupla maioris virtutis: si per quatuor,esset in quadruplo maioris virtutis:& ita cons quenter Ergo si habet vii tui cm ex se mouendi infinito tempore, em infiniti temporis: Arist. in quana, virtute huius probationis ex extemione infinita optime sic colligit intensionem virtutis mouentis infinitam : aliter nil omnino inferret sed sui diximus principium pcteret. Dices, intelli sentiae monent ii fini: o tepore L cundum Arist . . ergo e sient infinitae virtutis. Respondeo littelli sentias non csse a scilice a seipsis habere si iam virtutcm, ted a prima causit,ut superius ostedimiis. Deus autem cst a se, S: ex sesiam hebct virtute, quare etiam si intelli sentiae durent infinito tempore, tamen Doniane prima causi conservante:& ideo primae potius causta illas conseruanti id tribuendum erit, & illius inferetur virtus infinita, non ipsarum rerum conseruatarum. Atque ideo dicebamus in illa proportione, si quid haberet ex se virtutem mouendi infinito tempore,tuc optime sequi. Arist.autem, sic etiam intellexisse ex eo constat, quod ibi de primo motore solum agit, non de alijs,&de eo talo aggreditur demonstrare. Quarto,in tex. ' ait hanc virtutem infinitam, si poneretur in magnitudine, debere mouere in noli tempore, quod manifeste pertinet ad infinitam intensive . - r. Nam quod itidam Averroistae dic ut sensim Arist. csse Wrtii
tem infinitam indutatione, etiam moturam in non temp. re, eo
quod no potest poni virtus infinita in duratione in mate; ia, Dinetiam fit infinita intensiue: omnis enim virtus, quae sinita cilet, defatigaretur. Id potius est pro nobis: vident enim se non pol se siluare distursum Aristot. nisi recurrant ad vim infinitam intensive.
Secundo,Idem probatur veterum testimoniis. Primo, Smpl. in lib. cesilao tex. p. expresse in militione cuius iam dubi j i hili poni, ait, uter imusecudum Arili aliquid esse infiniic virtutis,poste intelligi dupliciter, vel quoad dii rationem. Se hoc,inquit, competit cluam cae- io: Vel quoa quandam virtutem qitae tota sit ad a, S secundum hanc, ait, Delim primum motore osse actu infinita poscitate praeditum. In tex. etiam 86 idem ait. 1 Themsecundo, Themist in tex. 8. at Postquam Arist. dixit tantore esse sempiternum, nunc vult probare ipsum cile ita corpor mi): quod ut iaciat, primo probat pluin habere virtutem infinitam.
Ecce manifeste distinguit Thenii l. inter habere durationem silicam ct virtutem infinitam, ) primum(aio demonstratu: n, secundum esse ex illo demonstrandum. cxtio, est locus pulcherrimus Ammonia i ad initium capitis de si ili
836쪽
de sit bstantia,in Praed. Arist. Vbi ait Aristan Phyc. probare,Deum
esse incorporeu ex eo, quod asserit illii pollere infinita vi. Adfert autem totum Arist. discuriun i, inquies: Quod habet infinita vim non potest esse corporeum Nam vel corpus esGnfinitum ,&tale supra in tertio Physic. plobatum est non dari. Vel finitum & tale certum est no habere virtutem stafinitam. Nam imaginemur hoc corpus in tres partes esse diuisium.Tuc quaero,unaquaeque illaruan habeat vim infin tam,vel finitam. Si infinitam, crgo totu tantundem valebit parti Si finitum, ergo quod constat ex finitis, finitum erit. Haec Ammonitis quae omnia vides intelligi de vi infi- nita intensi te. Et confirmatius fit: nam de infinita duratione nullum inconueniens est, imo potius est necessarium, partem tantu- . . dein durare quam totum. a. ,exan. Quarto, in eadem sententia,fuit Alex.ut ei vicom.&alia gra- re ues authorcs hic tribuunt. Primo, quia quod Simpli.dicit,ubi su- pra,scinper videtur dicere ex sentetia Alexandri. Secundo, quia(ut alibi tetigimus) ipse ponit Deum intellectum agetem, quem vult omnia praesciuia, praeterita & futura in particulari simul in- .' telligere. Vnde cum haec sint infinita, non potest non habere infinitis in vim intelligendi,quare & essendi,quia eadem est in Deo. Quod argumentum idem concludit, ex Theophrasto, Eustratio, Ptello Magemino, & alijs Peripateticis, quos attulit in primo
Periher.in capite,de futuris contingentibus: imo vere &simplici- iter concludit,ut postea dicemus., rius, Quinto est scutentia Philoponi, qui ex Peripateticorum prin-
eis ij, id deducit in primo capite eorum quae circunseruntur in opere ipsus contra Proclum. Gratiae. Et quod valde est notandum, Nemo istorum veterum affert ... aliquem Peripateticum sui sie in opposita sera tetula: tiec vertit in
dubium an hoc sit dicendum in Aristotele, sed quasi manifestum
Nara ex Imo Simplicius contra Philoponum in illo v. ut illum addu-δ mpis, in niaximum inconueniens,ait c lim nesciuisse distinguere in- ter infinitatem durationis & virtutis, ut illam secundum Aristo-
telem tribueret cchiis,hanc Deo.
es Sexto, haec est sentetitia D. Thomae hoc loco,& communior b L. Latinorum. Septimo,imo ipssus Averrois, qui hic ait se esse valde
horum .i- dubium,& hoc esse maximum dubium eorum quae sunt in Philo humar. mphia: unde attulit fugam illam potius,quam solutionem, de fi sius egi, Post in ir. Metaphys text. r. ait, motum coeli duos habere motores, Vnum litutae motionis,& est anima existens in eo: alterum insultae motionis , & est potentia quae non est in mate-
837쪽
xia. Ac si dicat Deum esse infinitae virtutis, licet motor peculiar, ter adductus erimo mobili sit finitae. Non n. potest intelligi illa potentia infinita in abstracto, sed in aliquo subiecto: nee de intavitate durationis,nam haec competeret ipsi animae orbis particulari motors,imo omnibus motoribus orbium. scio Zimaram ibi confingere nescio quam solutione, sed cer te textus nullam patatur.Vnde credo Iandvn. ubi Spra exactius fuisse assecutum metem Averrois,nam quid aliud intellistere potuerit per illum motorem infinitae motionis,non apparet. Tertio,id est probandum rationibus ductis ex principii Arist. Primo naui us effective est a Deo ex nihilo, ut supra probatum ' est: siue id sit per emanationem,siue per creationem: ergo Deus
haber vim infinitam. Consequentia probatur tum quia si ere,. :l a ,
ret in tempore secundum Peripateticos, haberet infinitam: sed quod fuerit factum ab artemo, quod factum misset in tempore,
nullo modo ininuit hanc vim:ergo Tum etiam quia non est minoris virtutis dare esse ab aeterno, qusim dare ea b in tempore:cr- go si hoc inferret infinitam virtutem, etiam illud.
Confirmatius fit ex illa calculatione D. Th. Arens quod producit ex passi, manus dispositio, maiorem habet vim: ergo luod ex nullo modo disposito, infinitam. Confirmatius item fit: quia intellieentiae emanarunt a Deo secundum Arist. ergo emanarunt ex nihilo,quia non ex materia.
Item de anima rationali si est immortalis, & multiplicatur, ut re vera est, sequitur creati & ex nihilo fieri, non aute educit ex
Secundo, Deus secundum Arist. ut alibi ostendimus & parte , etia in tetio inius in illo primo Petilier. quo in loco strauissimos quousque Peripateticos attulimus: qui id ipsi tribuebant eo oscit omnia pr sientia praeterita,& futura in particulari, fine tia . omnitium agentium partacularium, ad quos ipsa diriguntur: Hecautem sunt infinita; ergo habent infinitam vim cognoscendi. sed
sualis operatio, talis essentia ergo. Et haec est pliam eadem cum ipsius essentia:ergo habet infinitam essentiam Co firmatur, qui a saltem cognosceret circulationcs sui orbis primi quem mouet, aut faceret stultam primam causam,&ignorantem: aut ille sunt Dinnitae: & dies praeteritos & annos nouit, aut obliuiscitur: sicut iurui niti ergo est infinita intelligenda capacitas. ertio, Ex D.Th primo contra gentes,c. s. actus alteri inhe- - reni terminatur ab emin quo est, cum om te quod recipitur per modum recipientis recipiatur: actus vero nulli inhaerens Mullo
termissatur, quia habet omnem perfectionem illi generis.Vnde
838쪽
In lib.viij. Physic. Arist. Cap. X.
albedo per se subsistens & a se,haberet omnem persectionem ale bedinis: Sed Deuge si ipsium ens per se subsistes, ergo a nullo po- test coarctari, aut limitati, quin habeat omnem perfectionem quae intelligi potest in genere entis Quarto, Ipsum esse per se consideratum, iiiiquitum est.Nam ab infinitis & infinitis mollis participari potest. Si igitur esse quod et ex se est i ii finitum in aliquo , proiecto ab aliquo debet determi- nari:igitur vel via producente tale esset, vel ut a recipiente illud sed esse Dei nec habet productus,nec recipiens: ergo non potest intelligi esse coarctatum, vel limitatum , aut de tei minatum ab aliquo: ereo nec potest intelli ei deesse illi ilia infinitas, qua habet esse ens secundum se
Quinto ex eo de S.I h. Illa persectio magis habetur ab aliquo quo ipsum plenius earticipat: sed summus modus participandi est,si illa persectio sit de essentia in Deo est de essen ta ipsius: et go perfectio entis infinito & illiminato in 'do h betur a Deo.
Sexto, Deus est aeternus: ergo infinitus. Nam aeternitas est ratio infinita ergo eius radix,quae est ipsa essentia,est infinita,Na permanentia infinita non potest esse a virtute infinita. Item,quia haec permanentia infinita est tota simul: ergo.Quod si obiicias idem esse de Angelis: Negatur consequetia. Nam non habent eam a te, sed a Deo Denique septimo, ut plures alias rationes omitta,quas affert D. l h.&alij, multa sunt inii
tura,quae quasi quoddam vestigium sunt i lius infinitatis: Vt infinitas instantium temporis,& infinitas punistorum in linea,infinitas perfectionum indiuiduantium in , noquoque indiuiduo diu et se, quae funis ab unaquaque sine cie tu finita partium continui Iceni, Intellectus noster , dato semper quovis, potest maius maius apyrehendere & intelligere. Vnde cum ultra omne finitianos possimus aliquid persectius intelligete, euidenter sequitu a Deum esse ultra omne finitum,uam aliis possemus intelligereliquid maius, ct melius Deo. Adde quod intellectus nostri est insatiabilis a petitus. Na post quam quis scit, plus scire semper vult. At hic appetuus,haec otii natio intellectus nostri ad infinitatem, ut in nullo finito & in nulla finita veritate acquiescat,frustra cilet,nis daretur infinitum aliquod, inlinitia sue veritas, qua satiaretur. Et tinnitelie ostendit ipsum ad aliquid infinitam habere capacitalcm. Eodem. modo de appetitu volutatis ad bonum ostendi potest quia nunquam eius appetitus aliquo huius vitae bouo satiatur,
ied te habito plus desiderat. Haec uem sententia omnium Priscorum fuit, nam ut iit Arist.
839쪽
Text lxxxvj. Quaest. viij. T .
In i physi. rs. omnes prisci tribuerunt infinitatem primo principio,licet postea errarent in applicatione talis infinitatis: unde, ut colligitur ex illis testib. P inagoras, Plato, Anaxatoras,&Democritus id asserebant. Mercurius Trimegistus saepe asserit in Pimandro, Deum esse infinitum,im tota vetustas Deum intelliget bat hoc nomine ut videre est apud Eugubinum s. lib. de perenni Philotaphia. c. s. ubi multa adducit testimonia. Ide Auic. in tract. I. Metaph.c. .& s. Author etia lib. de causis idE videtur asserere. , Secunda conclusio.Circa rationes istas Arist certum est,no omnes esse demonstrationes Satis fiserit si sint aliquae, aut fortasse etiam omnes rationes probabiles Haec concluso satis manifesta est ex eo , quod nemo unquam interpretum satis potuit sententiam Arist. in his omni b. text. ita commode explicare , ut nullum se queretur inconueniens. Potest tamen eas rationes probabiliter defendere altero duorum modorum vel vi S. I h. superius,vel se cundo,pro quo haec erunt aduertenda. .
Primo. od virtus maior,vel minor mouentis, nc talum debet pensari penes pondus' resilietiam,sed etiam penes tempus,
unde non talum illa est maior virtus, quae aequali tempore maius pondus mou t:sed etiam quae idem pondus per maius lepus, ct hoc non indiget probatione: sensus. n. nocindicat.Maioris.n .est vii tutis decem pondera mouere per horam cotinuam, quam per
diimidiam. Aliqui n. per dimidiam mouent,& deficiunt statim. Ex quo fit, quod tempus etiam cum resistentia habeat computari. Multum enim v. l paucum temporis pondus, secundum resistenti am auget vel diminuit. Nota iameia,quod hoc fundamentu non est uniuersale, nisi in
irtutibus, quae patiutur:&dum mouent. mouentur a motis, quale sitiat corporea .virtus enim, quae non patitur dum mouet, talom per pondus & resistentiam mensurari debet, uo per tempus. Adue te secundo, quod omnis virtus animalia ad mouendum infimio tempore , similiter virtus tu corpore, infinita intensiue
debet esse: quia cum talis,dum mouet in ciueatur a moto resistenti,mensurabitur secundum templis etiam. Vnde si maior est quae .ccmpore maiori mouet sic proportione procedendo , quae deberabsque fine mouere infinita debet esse intensiae. . Sicut si homo si istine et decem pondera ferri,seu moueret per horam esses alicuius virtutis si per duas,maioris: si per tres, adhuc maioris . si ergo per infinitum,infinitae. Adverte tertio quod Aristot ex sensibilla philosephiam dedu- cc ns , non existimauit esse virtutem aliquam in corpore posse, non moueretur, dum mouet,& defatigaretur, si virtus ani,
840쪽
matis est. cum autem superius oste sunt si in moto deueniedum ad aliquod , quod seipsu iri moueat, nec possit sistere motum in inanimatis: sequitur, quod in motu coeli non sit deuenire, nisi ad viuens primum. At ne quis existiniatet, hoc esse quodda corporeum animal, seu animam in coffore: probat hoc non esse, se debere eae substantiam viventem nile corpore, quia ii in corpore e et,defatigaretiar: sicut quaelibet anima, quae moueretur citatem per accidens: & tunc ad mouendum tempore infinito indigeret virtute infinita intensiia,quae esse non potest.
Ex tiea- Ex his sequitur discursus Artii. notandus: & semper procedit re is r de virtute, quoad intensionem. In primo discursu probat, quod VJ virtus corporea finita intensone possumouere tempore infinito: sed c mouet, debet esse intensiue infinita. In secundo discursit probat, quod virtus corporea infinita esse
non possit, quia moueret in non tempore : ex utroq; ergo sequitur, primum mouens non esse corporeum, ut sit hoc totum argu- mentum. Omnis virtus corporea,vel est finita intensiae veI infinita: sed neutra potest mouere tempore infinito: Non finita, quia
crescit virtus secundum tempus,ut dictum est: Non infinita, qui moueret in non tempore. Cum ergo primum mouens tempore infinito moueat, non erit virtus in corpore.
- facile siluuntur omnia,&concordantur consequentiae, is i. soluuntur illid ut diiscultates. Prima.n soluitur Ob id. n. virtus in magnitudine non potest mouere tempore infinito, quia ibi, tunc esset infinita intensiue: quod esse non potest: moueret enim et in non tempore, ,. saeui .. Ad secundam dissicultatem potest sic respoderi quod pars mo- uentis debet sumi talis, ut si maioris proportionis ad parte mo-
bilis,quam erat totum ad totum. v. s totu ad totum erat d plum pars mouentis sumatur,quae fit triplo maior, tuam pars mobilis: talis mouebit in maiori tempore,quia magis vincit resistentiam. Et hoc optime conuenit cum Arist. & veritatem habet. Nam in lib. p. seruabatur eadem proportio totius ad totum ,& partis a
partem:& tunc idem debet esse tempus.
Possumus & aliter respondere,& forsan melius qu, loquitur Arist. de virtute corporea passibili, & tunc tempus est cum re
stentia computatum: Et si totum mouet totum tanto tempore,
tari mouebit partem minori tempore,quaecunque sit. Si .n. fortisomo mouet pondys per diem, non sequitur, quod dimidia sortitudine praeditus homo, moueat dimidiu pondus per diem. Fal- sim enim hoe esse experientia monstrat. Nam hoc modo proba