장음표시 사용
721쪽
Fissura ractura corporum impediunts
ui claritatem. Corpus enim sonum edens continuum esse ori portet: id quod vulgus neminarum satis nomuit: Foeminae enim ad forum prodeuntes Ollas figulinas emere sibi proponetes, eas de manu Vna prius pendunt & altera pulsant, ut ollarum earum integritatem inde explorent.Sciunt enim Ollas uon esse probas,quae obscurum clangorem vel plane nullum edunt, atque ideo vel non esse eas a figulo satis excoctas , vel rimulas ha'
Ruriat sonus varietate sa b corporum, quo rum cosisione fontra editur, se diuersitate, dias itis-que vana b) organorum , per quas, ritus impuls sonum excitare issent.
ηὶ Hinc diuersum sonum diuersae campa vae edunt. b) Organa musica, quorum convcentus frequenter in templis audiuntur, id i- .psum abunde testantur. Nam ampliora crassi rem sonum angustiora exiliorem tonum senadunt. igitur fistulae Distanti sonos formantea semper habentur angustiores reliquis, quae inferiorum vocum formationi destinantur. Ad eun dem modum pro dilatatione & compressione arteriae vox hominis vel eleuatur, vel deprimi,
ιρ. Sonrus si vel articulaetus, vel inartis
722쪽
LiRER X. CApvτ VI. yssa Ο. C articulatus dicitur vox, ctePsonus animalis, qui geris in guttur attracti reeiratione
at Voxes υel bestialis, velhumana. a a. Bestialis vox nilal certi elen, cuiusmodi
sint mugiti ,hinnitus, uotu . Vulgo in articulata vox dicitur .' sed minus recte , quia articulorum multorum usus nocessarius est etiam in bestiis ad vocis hormationem.
M. Vox humana res certaου distincte effert.
Alias dicitur sermo, & est nuncius & interpres propriae cogitationi , proceditq; ex mentis conceptione.
24. Marticulatu nin est, qμi ab alijs rebus prater animalia proadis.1s. Accidit hono repercusso, se dicitur Echo, quae nihils aliud quam geminatiosis reciprocarioseni facta ex resexione stni tu aliquo cata
scit, extremas tantum syllabas vocis aut soni alterius ad auditum nostium defert.
χε. Olfactus easensis sa naribus odorem
percipiens. a) Nares sunt odoratus organum externum inferius autem c rtilaginosae, ut facile claudi,& malorum odorum ascensus prohibere poι- sint; odoratus organum internum sunt proces
723쪽
coo PMYs IcAE HERMETIcAEsus mammiliares, qui ex cerebro per os frontis derivantur, & in duas crassiusculas partes prole cauitates oculorum desinunt: Sunt tubercu- a duo mam miliarum ritu extuberantia , quae summo narium ossi obiecta insident. Non facimus ergo cum Aristotele, ,qui instrumentum Odoratus opercula duo in natibus recondita &per aerem respiratione attractum aperta facit: Quod si enim paria tegumenta essent, procul dubio aeris ingressia semper reserarentur, quod tamen non experimur: aer siquidem quamuis vehementi impulsiu nares ingrediatur , odo rem nullum excitat, nisi inspiratione attraha
roseorum corporum inhaerente silphure in aerem
b)ιquamve delatus ad c afficiendos Spiritus-
miles in aliis eorporibus exisentes. a) Porosa corpora oportet esse, e quibus sulphureus iste Spiritus promatiet& exhaletur, quia e compactis & valde constrictis corporiabus nihil odoris exire potest. Hinc aurum nul lum e se odorem edit , quamuis sulphure potentissimo polleat, cum sit corpus compactissimum. Aliter autem iudicandum est de auro Philosophice resoluto , veroque auro pota bili, quod quia ex temperatissimo eorpore factum est , dulcissimum & spiritibus animalium conuenientissimum odorem e se profundit. b Aliquando etiam odorem per aquam deserripatet ex eo, quod pisces iniectam escam e lon
724쪽
Lra ER X. CArvT VI. ' sorginquo sentiant,&cateruatim ad eam confluant. sc) Spiritus afficit odor vel refocillando,vel molestando,&laedendo. Odor homogeneus refocillat, heterogeneus molestat: id est, ille odor qui Spiritibus maxime affinis est,eos reficit. qui vero summe alienus est, & eoium naturae aduersatur. molestiam &dolorem iis concitat.Sic odor sarum homines refocillat , foetor excremento rum molestat, quia hic naturae humanae contrarius . ille similis est. E contra foetor excrementorum humanorum v pupam delectat. suauis vero odor ipsam laedit, quia hie cum spisitibus sulphureis in illa contentis disconuenit. Potest tamen accidere . ur odor aliquis natura dissentiat a spiritibus alicuius animalis, qui tamen succςssa temporis ipsi familiaris fieri potest, ita ut odor, qui antea natural erat, inna turam plane contrariam ipsi abierit: non aliter ac si quis certi alicuius veneni pastui se assuefecerit, ac in naturae conuenientissimum pabulum, assiduo usu venenum commutauerit: tum adeo familiare venenum redditum fuit, ut, licet postea se velit eo interficere , tamen non
possit. Quod videre est in Mithridate . qui hostis
sui impetu in angustias redactus veneno Viram sibi adimere constituerat: sed familiari venenorum usu quia suum corpus ita disposuerat, vi ve nena, quae antea erant non naturalia , in ordinem naturalium abluerint, nullo toxico mortem sibi inferre, quamuis aulus fuerit, potuit.
725쪽
Axiomata. Oἀor qui naribus percipitur, realis ossiri, ruasissubstantia est.
vapor enim sulphureus est, nec imago & sp cies dic potest , qui odoratus organo senti tur. Anima autem quando de odore iudica in re debet, postquam realem odorem suis instrumentis percepit, speciem inde prius format, ut & eius genera distinguere, &iudicium suum ptiam, odore non praesente statuere possit.
sa) Putrefacta enim corpora & male disposita male olent : Contra vero corpora temperatae naturae bene. Et inter bonos odores etiam est xi gradus sunt: aliter enim cinnamomum ali Iter caryophyllum, aliter spica nardi, aliter rosa,aliter crocus olet. b Odor enim quo propius apud corpus est, eo fortior est: quo vero remotius dirissat eo languidior est. Vnde etiam potest con i ingere, ut odores, qui origini sunt viciniores, propter vehementiam suam olfactus organum laedant, remotiores vero suauius assiciant: quod
vel ob id fieti solet, quia progressa odores cras sitiem vaporo iam odorum comitein deponunt,
726쪽
ulcis, aNarusLIBER X. CApvT VI mubtiliores ac proinde gratiores & acceptiore redduntur.
a 8. Gustus est sensis lingua saporem corpo .
rumpercipIens. Fit gustus hunc in modum: Corpus si actu est humidum, facile saporem linguae imprimit: Sin autem siccum est , comminuitur prius & mox cum humiditate linguae permilcetur, saporque in humorem translatus linguae neruos ori parti
as. Sapor est Spiritus sa) salsugineus corporibus ita insius, ut lingua admotus facio sentiri lassi a) Salsugineus dicitur, quia omnis sapor a
Saporpro salis varietate variat.
Sal igitur cum sit multiplex, multa etiam saporum genera statuuntur. Hinc sapor alius est saccharatus, alius vitrio latus, alius aluminosus aliua a cetosus, alius aliter se habet pro salium temperie , tam in mineralibus, quam vegetabilibus & animalibus existente, ut fere tot gene saporum facile inuenire liceat, quot gener i rerum sani datum : Hinc datur sapor mel', sapor ab lynthiacus , sapor rosa ceus,&Gautem sapores distinguit in extremos δέ Extremi sapores Aristoteli sunt, Galeno acerbus & a it. Inter
727쪽
DE AFFECTIBUS Animalibus.1 CENSUS fuerunt: offfectus animales se
quuntur, quorum ιraasam resen re se emplicare genera placet. 2. Primum genus continet appetitum se auersationem animalem, amorem se odium. 3. παιtus animalis est concupistem ria eius, quod anima sentiens iudicar esse bo
Nemo enim appetit per se malum. Vnum is quodque sui destructionem studio vitare & auersari solet. Accidit vero aliquando It anima sentiens a vero iudicio aberret, &id, quod malum est, bonum esse putet: Tum quidem aliquando appetit anima sentiens malum, sed sub specie boni. venenum bonis succis saepe adeo subtiliter miscetur in cibo vel potu, ut nihil nisi bonum & salutate alunentum praeberi videatur. Appetit ergo homo vel aliud animal illud.sed e- uenuus tandem docet,venenum fuisse, quia vel morbum diuturnum vel mortem produxit. Hoeipsum sciunt impii homines, qui alterius homi uis vitae clam insidiantur e Praeparare enim diis dicerunt venena, ut appareant sensibua salutaria. a mpta vero vel ceIeriter vel tarde interis
728쪽
PHYsic AE HERMhTIc hnecionem pro arbitrio eorum asserant. Con stat ex Hermolao Barbaro , viro incomparabi in iis doctrinae, qui nihil non cognitionis sui seculi ad antiquitatem referre conatus est , Scalig. exciIJ . Aconiti radicem praeparari posse ut biennio tollat, anno, mensibus sex, tribus, duobus , v-no. Detestandam banc artem incrustatoriam re ad inferos relegandam omnes veriChristiani mecum statuunt.
. 'petitum animalem ca) exparte decla rant fames o sitis,
a P Dico, ex parte: quia animalia plura alia appetunt qRam cibum & potum : utpote amamri ab aliis, foetuum suorum salutem, suae speciei propagationem, hostium interitum, & multa alia, quae omnia uno fascitulo difficulter nos includere posissimus. i
s. Fames eis appetitus cibi, qui tum ori . tur , quando anima sentiens eum deesse intelligit.
. Quando saturari cibo cupimus, argumentum est de nostrorum corporum membris aliquid decedere , Sc nisi restauretur, aliudque assimiletur, morbum mortemq; afferre: Unde Paracelsus:
inat gang- sitder: Paramir. lib. I. de origi morbor. ex tribus primis oppositis.
o. Sitis eis appetitus potus, qui tum oritus uando tibus in ventriculum iniectus Dei vis instiam e ccatur, o sic transmutationi sua iu
729쪽
LIBER X. CApvT VIII. cossi iam impedimento est: etessi aliquod cum cibo assumptum non conuenienter dilutum est .s di intensa potestate ventriculum arrodit, florenis que eui cationem causatur. Appetitus hic est ordinatus & debitus: alias
in ordinatus appetitus est potionis, quando vel propter voluptatis complementum , quod ea potu conuenienti ad animal redundat, vel ex quadam consuetudine, vel ex eo, quod inebria ri eupiat,&, animam sentientem turbari Sc agitaRri stipei fluis vaporibus, felicitati adscribat, potionem aliquam animal sibi infundit.
r. Auersatio est abalienatio anima sentientis ab eo quod malum esse iudicat.
Id quod ergo animal sensu cognoscit esse malum auersatur & fugit. Amor est co Iacentia in rem amatam ab animali delata. Sunt qui amorem definiunt appetitum: Sed falso, quia amori appetitus accidit: siquidem posteaquam amata re potiti sumus, cessat appe
Multa mihi desunt, quae amo, nec tamen apupeto : Αmo Cicerons eloquentiam , non ap pet O.
9. Odium es illlicentis,qua animali res a siqua disticet.
Odio frequentissime accidit aversatio : il. lud enim quod odio habetur , plerumque fugitur di vitatur. Potest tam eu odium aliquan
730쪽
ἐ63 PAYs Ic E HERMETIe AEdo iri illud ferti, quod vel plane vita si, vel commode ab iis, quae odio habent, abesse non potest. Odi venenum aeris tempore pestilentiae: sed eius impetum vitare nequeo, quia aerem, in quo venenum est, necessario haurio.
Io. Secundumgenus animalium affectuum
eontinet voluptatem ct dolorem, iatitiam oriri. sitiam Ii. Voluptas est delectatio ex stultistne.
Dum enim animal fruitur aliqua re , illaque delectatur,voluptatem habere recte dicitur:Vnde Scaliger lib. 3.poet. c. io 6.voluptatem definit fruitionem boni expetiti.
ia. Dolor in molestia animalis abeo , quod sensupercipitur, iliata.
Ut plurimum oritur a salibus potentissimis corrodentibus, pungentibus, acidis, amatis, Msulphure inflammante, aliisque rebus immodica sensus ferientibus.1ρ. Laetitia in l=irituum animalium eum δε ocritione promptissima a centro ad circumferentiam agitatio. Otitur saepe a puritate spirituum : unde qui
laudato sanguine abundant. frequentius laetantur. Promouetur laetitia per lucem, cuius praesentia valde delectatur. Hinc Solis luce accedente multi gaudent, eadem a nobis disce- Qente tristantur. Vitam conseruare & prolongare laetitia creditur, nisi in laetando animal comittat excessum.Repente insperato gaudio expirasse animam