장음표시 사용
281쪽
relabi; frustra denique primum tantum pactum inter ciues superesse
contendit ; sed status eu aeque persectus, ac tempore regni. In eo tantum est differentia, quod qui rei publicae praesunt, sunt magistratus vel imperantes extraordinarii. Ceterum interregnum est vel speciale seu ordinarium, quod in regnis electivis contingit, quoties legitimus imperans deficit, quale est in Germania, Polonia; vel generale seu extraordinarium , quod contingit in regnis successuis, quoties familia regnatrix exstinguitur , et de futura successione nihil constitutum est eventualiter. Tale quid contigit in Gallia exstincta familia Carolingica; in Rustia
exstincta familia Io. Basilo vita. Sed eo sterioris generis interregna raro contingunt, I. quia plerumque in antecessum de rege futuro deliberatur, et certi quid constituitur, quod in Anglianctum; a. quia plerumque supersunt cognati proximi, qui sibi imperium iure successionis vindicant, armisque rem decidere laborant. Exemplum vidit Lusitania , mortuo Sel astiano Rege; 3. quia hic status est miserrimus ob incertitudinem, qui interrex futurus sit; quis eligendus, ut praetermittamus factiones , procerum fraudes, candidatorum ambitum , cet. S. I Hactenus de ultroneo consensu, qui se exserit in electione : Ω-quitur de consensu in successionem. Regnum aliquod esse succei suum, non adeo conuenit principiis
rationis ; I. regnum enim ac mdgistratus sunt ossicia personalia, adeoque non transeunt in heredes; a. eligitur personae indastriai fortitudo, prudentia, quae non erunt semper in heredibus. Quandoque tamen animaduerterunt homines, quam periculosast electio, quantisque cum turbis coniuncta, maluerunt pro Persona eligere totam familiam regnatricem, ac inde nata sunt regri a suc-eessua. H ne fassiim, ut Reges veteres nomen primi regis adquirentis pro nomine regis usurparent, et hinc Reges apud Aegyptios dic rentur Pharaones, apud Parthos Arsacidae , apud Edellenos Abg ri, ce .. εν Est ergo regnum successuum, ubi non persona, sed tota familia ad imperium evehitur, ita ut, quamdiu illa superest , nouae electioni non si locus. Aristocratia fueres ua, in qua certae familiae ad imperium evehuntur ; et extra illas nemo ad consilium publicum admit
282쪽
titur, uti Venetiis. Democratia sueres tua, in qua soli ciues originarii comitiis interesse possunt, adscititu plane excluduntur. Illa su cesIio vero dependet vel I. ab arbitris ipsius imperant ii, g. S. 6. Ivel a. ab arbitrio Topuli, y. 8. seqq.
S. 6. Ab arbitrio solius imperantis pendet in regnis patrimonialibus equum enim haec regna Rex possit pro lubitu ut ei are, cap. 9. . vlt.) poterit etiam de iis inter vitios it mortis caussa disponere. Hi iac I. potest condere testbmontum , ct tu redem regem scribere , quemcumque placet; id quod totium nouimus no pir a Petro, Rulliae Imperatore ; qui ri que ita, qui testatur, s t siuia mus imperaris, is vcro ligibus ciuilis has non teneatur, cap. 9. f. 3.) : ie-quitur , quod eius mi di ti s: mcnt Una nullis indigeat sollen initati bus.. sed susticiat, si de volui ta e coi stet tes at cras. Plerumque tamen aut tisses 'quid Lm aEh te λtur, i ut ordinum subscriptio vel iusiurandum . ne dein e Irim stri in susprca Cl. cni veniant, eorum artibus huius modi usi. stenta elicita esse. a. Potest 3 gi om diLicere it tir s li ie 1 hhercs citc d cl π secisse nouin us M sitissam, Numidari m Regim; vid. SALIVsT. de bello It tirib. I Ddovicum Pium inperatorem , Ludi uic Lm Dermanicum Regem , Ari ulphum Imperatorem. Σ. Potest et filiam in partem vocore . cuius tamen ex erepta sunt rarissima, si filii superfuerunt ; sta in Aegypto Cleopatra cum Ir tre Pti lemaeo regnare ius a est. q. Potest et successi rem adoptare , veluti saetbm ab Auguso, Claudio, N a, I raiatis . Hadriano, Aialonino PIO. s. Potest et naturali filio rεgnum deurre, quod Mas nisa fecit , Iogurtham in partem vocariS. 6. Potest et extraneum regem nominare, veluti Petrus I. Imperator uiduam.
immo uni ex pluribus filiis regnum assignare , etiam non primogenito , sicuti David Rex regem e filiis desgnauit Salcmonem, quum ille non esset primogenitus.
. S. T. Quid vero si eius modi Rex nihil disposuit ' Tunc procul du
bio seruantur regulae maxame naturales successionas ab Hiiestat o, ita
283쪽
ita tamen ut quaedam praesumantur , quae in priuatis non veniunt
Quum enim tota successio ab intestato nitatur praesumta voluntate defuncti. vii supra demonstratum libr. I. cap. I a. s. Io. Etiam hic respiciendum ad praesumtam Regis voluntatem ; Velle autem praesumitur Rex , ut ea forma seruetur , quam ipse in te probauit. Hinc r. non in aristocratiam vel democratiam mutandum regnum ; monarchicam enim formam ille in se probauit. I. Itaque conseruandam potius formam monarchicam; adeoque
Regnum maneat indiuisum. Divisio enim a x regno Iacilresna , b θ vires dissipat, e occasionem dat bellis ciuilibus, quod sati, experta est familia Ludovici Pii. . . - . q. Itaque inter plures, masculos praeserendos feminis; tim enim rei publicae obtinendo obtineri enim sine bellis non poteit , magis masculus, quam femina sufficat naturaliter. . C. Inter ipsos misculos et inminas obtinere ius primogeniturae; hinc est, quod optimi scriptores ius primogeniturae iuri S gentium elle dicunt.
In regnis v sufructuariis vel inalienabilibus successio pendet a Voluntate populi ; hic vero vel imperanti dat arbitrium', sciccessorem sibi surrogandi, id quod Suecos fecisse nouimus, cum Christinae reginae optionem darent succellarem nominandi ; bimile quid factum in Eligabetha regina Angliae ; vel ipse sibi id ius reseruat iis, quem regem dicit, rex erit, ut in Francia populus regem dixit Hugonem Capetum; eiusdem populi tunc est , ordinem luece tenui Praescribere; et tunc vel ordinarias leges successionis ab imellato seruat g. s. vel peculiarem instituit f. 1 O. se l. f. 9 Quis sit ordinarius modus succedendi, supra ostendimus libr. I.
cap. I a. s. IO. amorem nimirum regulariter descendere, ii descendere non possit , ascendere; c uti iam exemplum habemus in Hispania, ubi Philippus V. Ludovico filio successi P, si nec aleetidere possit, in latus divergere. . . - At quum tamen singularem finem habeant imperia, 1 Uccellio haec temperanda quodam modo suit, ita vi I. regnum maneat an
diuiduum ; alias enim finis, defensio, non obtineretur, Viribias per divisio
284쪽
diuisionem diminutis; Diuisio etiam discordiarum mater. IvsTIM XXI. I. Exempla tamen sunt communionis inter fratres, veluti in Russia. a. Vt succedant tantum posteri primi adquirentis; aliis enimnsnatis et cognatis nullum ius quaesitum est; sic e. g. quamuis proximi agnati Regis Angliae sint Duces Brunsvicenses Guelpherbytani; sis tamen nullum ius succedendi est Angliae. 3. Vt legitime nati succedant, quod et decus exigit, et certitudo prolis. Hi mos est aulicus. reginas parere adhibitis e consilio publico vel ex ordinibus testibus; singulare exemplum Constantiae, matris Friderici II. Imperatoris, quae silium publice peperit . quia quinquagenaria erat, et populus suspicabatur eam se grauidam simulare; PANDvLPH. COLLEN v T. Ren Neapol. Lib. IIII. q. Vt mares praeserantur seminis , et hae vel plane excludantur , vel in subsidium tantum admittantur; id enim finis exigere videtur. Aliae praerogatiuae non considerantur, modo primogenitus non plane ineptus sit, e. g. furiosus. De Persis tamen refert PROCOPIVs, de helio Persie. I. a. luscum aut alio quodam vitio notatum nefas esse Persis Regem creare.
s. Vt locus sit iuri primogeniturae. 6. Vt successor id ius adgnoscat tamquam beneficium populi,
non tanquam beneficium antecessoris; unae eius modi Rex successor singularis. qui non tenetur praestare facta antecessoris, et aes alienum regis ultimi priuatum soluere. S. IO.
Iam et de peculiari succedendi ratione in regnis quibusdam recepta. Successio illa diuiditur in LINEALEM et GRADv ALEM. LINEALis est, quando, quamdiu quis ex una linea superstes est, ex altera nemo admittitur , quamuis gradu prior sit: sic mortuo quarto octauus gradu propior est, quam septimus: quia tamen hic ex prima linea praesertur octavo.
285쪽
Primus adquirens GRADUAras , quando non considerata linea propior gradu and stincte admittitur: sice. g. mortuo tertio, linea quidem propior eues quartus, sed quia quintus gradu propior est ad hunc duuoIuit successio. Sed gradualis in prineipatibus quidem quibusdam Germaniae ob tinet , quemadmodum hoc iure in saecessione Altenburgensi Erci stus Gothanus exclusit Vinarienses: sed in regnis vix extat ediemplum. Vnde CooTIVs I. Disp. Iq. hanc successionem laneaIem vocat legitimam. Suecessio linealia porro alia AGNATICA, quae et FRANCICA , veISALicA , ubi seminae, adeoque et cognati ab illia descendentes mPex Diuili od by Cooste
286쪽
perpetuum excluduntur. Quae adeo placuit tot gentibus , ne in ex traneos imperium deuoluatur. Carolo Pulchro Rege Franciae anno I 327. exstincto praesereb
tur Philippus Valesius Eduardo Anglo, licet propiori; uti ex sequente schediasmate videri potest. Philippus Audax Rex.
Philippus Pulcher Rex Franciae Carolus Valesiae Comes
Ludovicus Philippus CarolusΡulch. I sabella Philippus Va- Ioannes Uuimus R. Longus R. R. Franciae. Regi An- lesius Rex Rex Franciae.' Franciae a. 13IT. gliae nupta. Franciae.
et Franciae titulum assumpsit: tertio gradu Carolo cognatus quarto gradu Carolo cog nati COGNATlCA . quae et CAsTILIANA vocatur, ubi masculi pra feruntur feminis eiusdem gradus; hae tamen admittuntur deficientibus eiusdem lineae masculis.
Quaestio superest, si controuersia super successione oriatur, quis βiudex competens ' I. Nullius est ea in re ordinaria iuris dietio, obstatus naturalis indolem; a. ne ultimi regis quidem, quia non loquimur de regno patrimoniali) , nisi populus ei hanc potestatem fecerit. Exempla tamen sunt apud IusTisuri, Hisor. XI. ro. XVLa. T. 3. nec populus ipse, quia non est superior illis, qui de regno disceetant; q. superest ergo arbitrium , quod desertur vel ordinibus, uti in Francia, mortuo Carolo Pulchro. POLIDOR. VERGIL.
His. Mel. libr. XVIIII. vel ad populum, cuius rei exemplum LI a apud Uihil tred by Cooste
287쪽
α68 LIB. ΙΙ. CAp. XI. DE OFFICIO
apud DioNYL HALIC. libr. I. vel alicui ex familia, uti in Lusita. ma Henrico Cardinati. Sed plerumque res armis potius, quam iure terminatur, ceu ipsi experientia satis superque docet.
QVae hactenus explicata sunt, ad naturam eluitatis veI rei pzblicae pertinent; ex ea vero et fine maxime pendent osticiatum summorum imperantium, tum cuilam ; hinc de illis agittar a cap. II. et que ad I T. de his ea . IS. Hic de illis agitur I. i=a generes. I. a. in Decie ν. a. ad An. Diximus, ea dependere maxime a sine ciuitatum, qui erat securitas tum externa, tum interna. Quum ergo officia sese habeant tamquam media ad obtinendum hunc finem necessaria, inde non potest non fluere axioma primum :Quidquid ad securitatem rei ρυblicae tum externam , tum inter nam pertinet, id et ad Uicium summi i erantis pertinere censetur. Ialia enim oportet isse media, qualis est finis. At quamuis ad finem praecipue respiciendum sit e non minus tamen et ex reliquis quae hactenus praestruximus, principiis similia axiomata fluunt, ex quibus de im rantium ossicio iudicari possit; nam quia audiuimus, ciuitates pactis coaluisse, iacile patet, verum esse axioma sectandum. Scium summi imperantis es, quidquid pactis primaeuis , Per quae res publica coaluit, consentaneum es. Praeterea quum demonstratum si, partes imperii esse iura maiestatis immanentia et transeuntia, inde fluit necessario axioma te
cium summi imperantis es, iura maiestatis omnia exercere au, salutem civitatis et rei publicam
Denique quum affectiones quasdam rei publicae vel ciuitati huic Diqiti so by
288쪽
vel illi proprias esse ostenderimus, per se intelligitur axioma
Summo imperanti ob oculos esse debere leges imperii sui fundamem.
rates, et contra easdem nibit indulgendum. f. I.
Primum ergo quod inde fuit ossicium speciale summi imperantis est cognitio eorum , quae ad istud incium pertinent; adeoque principem , eosque, qui imperio destinati sunt, a iuuentute instrui oportet, quomodo osticio suo fungi debeant; nam I. osticia suunt exstae ; ergo inculcandum principi, quis finis rei publicae sit; alias facile ea in re abcrrabunt exinimabuntque , populum sui, non se populi caussa esse a. Regenda est res publica: quod regere teneor, id cognitum habere debeo, ne equum quidem recte rego, nis eius indolem compertam habeam; ergo ipsi inculcandum, quomodo in rem publicam coaluerint homines, quibusque pactis teneantur tum imperan
. Exercere debet partes imperii seu iura maiestatis; in quonam ergo illa consistant, adcurate scire debet, ne pro iuribus iniuriam ciuibus faciat. q. Denique quum ignoti nulla cupido , quomodo poterit princeps leges fundamentales seruare velle, quas ipse ignorat i obiici solet, I . quae ignorat princeps, scire debere ministrosi Resp. at
ministros non omnes conscientiae hisbere rationem; male eos saepe abuti iuribus maiestatis, nisi princeps ipse eorum consilia regat; I. principes eruditissimos plerosque male praefuisse rei publicae , veluti Alphon sum sapientem Regem Hispaniae , Iacobum I. Regem Angliae Z Resp. eruditionem aliam esse principum, aliam priuatorum; Alphonsus soli astronomiae et astrologiae studebat, haec nihil ad rem publieam; Iacobus I. studiis grammaticis delectabatur. adeo ut legatus Galliae Regis eum vocaret potentissimum grammaticum;
grammatica vero docet quidem, quomodo Verbum regat nomen, non autem quomodo imperans regere debeat rem publicam.
Itaque studia principis debent esse I. pietatis, sine qua nihil recte ; quum superiorem, non habeat in mundo, scire debet, esse superiorem Deum , qui omnia videat ; I. notitia generalis principiorum iuris naturae , politices, iuris publici et priuati; 3. speci lis notitia rei publicae, cui praeest, inprimis vero iurium domus ;
289쪽
llo priscipue facit q. historia gentis adcurata, s. studia militari . saec necessiaria; reliqua utilia tantum, veluti mathesis, studium linguarum Vsitatiorum, exercitationes corporis: &c. Vid. XENOPHOA. Tis iudicium de educatione Cam bysis.
ossietum speciale secundum e Populi salus suprema tex esto. CACEBO Nis hoc dictum est libr. I. de legio. Demonstratio: Quidquid est summi imperii finis, id suprema eiusdem lex est: populi salus , cet. ergo, cet. Obiicitur ex cloσrina politicorum, aliorum imperiorum esse salutem populi, aliorum summi imperantis, e. g. in rebus blicis herilibus ι despoticis, regnis barbaricis' 'Resp. I. Politica non docet, quid iustum sit, quid deceat, quid honestum dicendum , sed qualia de facto soleant esse imperia, et quomodo illa prudenter conseruanda emendandaque sint. a. Nihil vere utile esse potest principi, quod idem utile non sit populo; adparens tantum est illa salus principis , quae ab viblitate populi seiuncta est; quidquid enim princeps habet , habet a populo; fons ille debet esse inexhaustus. Quam miser futurm 'isset yrinceps , qui centum myriadibus mendicorum hominumque im&Iicissimorum imperaret i Ergo pessimi sunt ministri, princisque suo maxime noxii, qui utilitatem populi ab utilitate principis seiungunt, illumque opprimere student. Vt huic prosint ; quod
inde est , ac si quis corpus truncaret membris, Ut Omnia alimenta accrescant capiti.
Tertium ossicium est eura disciplinae, quae differt ab ossislatoris ; leges enim feruntur de iusto et utili ; disciplina ad ea, quae decora sunt, pertinet; leges Poenis seuerioribuniuntur , cura disti plinae aliis mediis ; legislatoria potestas
erat penes populum , cura disciplinae penes censores. Inchiis utrumque ad principem pertinet , Principis ergo est, cvt ciues pie sancteque vivant, hinc cura religionis , et tmaxime; a. ut Otium , luxus, et comessationes impediantur ;ciues artibus honestis imbuantur; ε. ut decore vivant; D uti mercia storeant, nec fides publica laboret; 6. ut politia in
Hica bene sit ordinata; T. ut artes et studia storeant; Diuitiam by Corale
290쪽
haee omnia obtineri possint, politica docet. Aliquando id magis principis exemplo , quam legibus obtinetur δ permultum quoque hue
faciunt praemia, priuilegia, nota infamiae, Vel Ialtem existimationis periculum , excitata aemulatio cum exteris. Experientia docuit, gentem Russorum olim male moratam his tantum mediis ad humaniorem vitam et disciplinam breue intra tempus traductam; quanto magis sperare liceret , disciplinam in gentibus iam probe excultis conseruatum iri sacillime, si eius rei curam suscipere vellent imperantes.
f. I. Cura leges ferendi quartum est principis ossicium; requirit enim
hoc pactum , ut una sit in re publica voluntas; leges ergo praescribere debent, quid velle ciues Oporteat. Iam illa legislatoria potestas maximam requirit prudentiam. Distinguendum enim inter facta necessaria, quae iure naturae iam sunt definita, et tantum poenis ciuilibus muniuntur , haec facilis est legislatio; et inter secta in se indifferentia, de his leges
prudenter terre dissicillimum ; nam in his respiciendum x. ad utilitatem rei publicae, a. ad reliquas leges, 3. aliquando etiam ad vicinos. Hinc una saepe vel altera lex imprudenter lata rem publicam plane pessum dedit, e. g. lex: Inter patricios et plebem ius
connubii ne esto , satis concinna est monarchiae et aristocratiae , non vero democratiae.
Ceterum I. leges oportet esse paucas; a ubi nimis multae, ibi homines incidunt in leges, tamquam in laqueos; b nimis multae iacile sibi inuicem aduersantur, c plura iam lex naturae d finit, ubi non legibus, sed sanctione opus est ; hinc leges XII. labb. libellus breuissimus ; itemque leges Solonis,*Lycurgi, et lex diuina Mosaica. a. Planas ac perspicuas; non quasi casus omnes exprimi debeant, sed ut regulae sint uniuersales, ex iisque casus omnes possint explicari. 3. Vt rei publicae sint conuenientes . id est . sini et sormae rei publicae et indoli duium; hinc si finis esset commerciorum amplitudo , et leges libertatem negotiandi restringerent, commerciis onera imponerent immodica, peregrinis minime fauerent, non obtineretur finis. Si in democratia nobilitati multae ac eximiae praerogatiuae concederentur, destrueretur forma rei publicae; si vulgus