장음표시 사용
221쪽
D 2 C E N s i 3 v s. t 8' potest praestimi fraus usuraria, sicut in contractii si consti tuatur in rebus immobilibus, secus autem si in rebus mutuabilibus consistentibus in nume- Io, pondere,& mens ira constitueretur, quia tunc non esset valida constitutio in foro exteriori, licet in foro Dei possit esse valida, si a iudice super illis etiam mutabilibus census imponeretur, audpro interesse,aut in poenam contumaciae,quia dispositio fundata in praesumptione non habet lo- cum,quando rei veritas contrarium habet. Vlterius notatur, feneralitios iudicari census sub alia forma celebratos, quan uis in huiusmodi forma multa habeatur ex solo iure positivo vim habentia, Sc tamen usura diuino naturalique iuris aduersatur. Vnde colligi potest dari usuram de iure positivo, nisi forte quis dixerit usuram inesse censibus, quatenus repugnaret conditionibus i lis positis, quae sunt diuini, naturalisque iuris, sed hoc claru erat, nec opus fuit declaratione, & prq-terea, non video,quin aliqua usura de iure positiatio esse non possit,cum etia detur simonia ex solo iure positivo, prout tenent communiter do chores in c. Saluator I. q. Sc glo. in c. ex parte et r. de offic. deleg. Siluester in verbo Simonia f. g. 3c
Soto de Ius .& Iur.lib. i. q. S. ar. 2. licet cotrariumptitauerit . DuranduS . l. 2 s. q. s. cuiuS rationes
alias disse luimus. Si ergo datur simonia ex iuremere positivo, quid vetat, ex eodem iure dati
quoque usuram, EPossumus quoque colligere constitutionem hanc, quatenus decernit contractus sub alia fora
222쪽
macelebrandos, esse feneralitios, non tantum inducere ius positiuum, verum etiam declarare ius naturale. Nam usura concernit ius naturale, &diuinum, & in hac Extrauag. aliqua continetur, quae sunt diuini, naturalisque iuris, aliqua vero quae sunt positivi tantum , ut supra obseruatum fuit. Vnde propter hoc quidam, ut Nauar. de
- Vsur. num. I O6. io . volunt,quo ad ea , quae
. sunt diuini, naturalim; iuris ligare omnes in uniuerso,etiam non subditos temporaliter dominio lpapae,& etiam quo ad ea,quae sunt positivi iuris,quq inducuntur ad faciendam praesumptionem , quod censualis contractus sit usurarius,nam haec etiam ligant uniuersos, eo quod leges pontificiae latc circa ea in quibus vertitur periculum animq, etiam si non contineant leges naturales, S diuinas, debent seruari apud omnes christianos in utroque foro, haec autem est huiusmod qui ad clarat esse peccatum usurit, si aliter censiis fiant. Sed quo ad ea,quae non continent ius naturale,rediuinum,neque modum praestimendi censum essse usurarium , sicut prassatio emptoris in venditione rei censui suppositae,& denuntiatio, quae ei fieri debet ante duos menses, de alia qtuedam dicit, quod non ligant omnes, sed solos subiectos temporali ecclesiae dominio. Attamen crediderim sentiendum esse, quod quo ad omnia quae ibi continentur obliget omnes christianos, & ra 8 tio est,quia postquam omnes conditiones proposuit,expresse declarat contractus posthac sub alia forma celebrandos seneralitios, quod est ad pe
223쪽
DE C E N a I B v s. I 8'catum obligare, & clarum est legem papae circa spiritualia esse ubiq; seruandam, & apuct omnes' etiam non sibi temporaliter subiectos,&licet coisditiones ill* de iure positivo antequam ederetur talis constitutio incensibus, in quibus appositae
non erant non inducerent in illis usuram, tamen
dici potest,quod post latam legem inducunt usuram de iure positivo, & hoc sat est ad ligandunt omneAex quo decernitur peccatum esse,id quod positius leges, priuertim ecclesiasticq efficere possunt,ut sub reatu peccati obligent,ac per hoc omnes obligent, cum omnes teneantur peccata vit re,etiam venialia. Praeterea asserere constitutionem, aut legem,quae formam contractas definit. atque decernit multis requisitis ad illam, quoad aliqua omnes ligare,quo ad aliqua vero non,prqter hoc, quod confusionem parere potest, rationi parum consentaneum videtur,eo maxime,quod
tota lex,& constitutio huiusmodi ad idem tendit ad idemque resertur, nempe ad inducendam formam censualis c6 tractus, & quemadmodum for' ma, quae dat esse rei in naturalibus ex additione, aut subtractione variatur,eo quod speciem inu riabilem constituit, ita proculdubio proportione quadam in caeteris, forma,quae dat eise, qua aliquid suo modo in suo esse constituitur in uariabili modo consistere debet, propterea videtur discendum, quod tota hac constitutio, quo ad om nes suas partes omnes obliget christianos.
224쪽
. De quintadecima cenditione censius.
a Praelium censui semel consiletutum immutari mispotes ex parte vendentis.s Emptor census potes alteri vendere censum maiori,aeel minori pi scio,quim ipse emerit .
i XU. Conditio. AHanc autem salutiferam fauctionem, ne dum incensu nouiter creando, etiam in creato q/socunque tempore alienassito, modopo publicationem constitutiovis creatus sit, perpetuo, ct in omnibus servari volumus. Declarantes petitum semel censui confiii- tutum nunquam posse ob temporis, aut contrahentium qualitatem,aut aliud accidens, nec quo ad vitimo contrahentes minui, Nel augeri.
Qv o P prqtium censui semel constitutum immutabile perseueret, intellige ex parte ven dentis, qui pro qodem praetio potest semper censum extinguere, nullo quouis accidente obstate. iAt non video, quod huic constitutioni repugnet, si emptor census maiori, aut minori pretetio cena sum alteri vendat, potest enim tractu temporis iuxta varia accidetia augeri,& decrescere prytium, ac per hoc census, qui eo tempore, quo constit
tus fuit emptus fuit centum, Post Plures annossi pluris
225쪽
. Da C E N s et fi v s. pluris, minorisque valebit,atq; ita illius dominus
Poterit plus, minusque vendere, hoc enim nihil officit primo vendenti, qui censum fundauit, ex quo cogi non potest, ut pro maiori pretio rediamat, & sic pollunt intelligi illa verba, nec quo ad ultimo contrahentes, decernentia,quod si etiam alteri census vellatur potest nihilominus ab todem redimi , pro eodem praecise praetio, quo ab initio fuit emptus, licet maiori,vel minori praetio alteri postea venditus fuerit. In huius confirmationem affero, quod refert Nauar. de Usur. nu. 112. quod Ron e venduntur census maiori, & minori printio.quam empti fuerint,iuxta pluralitate, & paucitatem emptorum, licet ille trepidet hoc asIerere in foro exteriori propter verba huius Extrauag. Sed iudicio meo illa non obstant, iuxta intelle
Desextadecima conditione censes .
I Bulla Dii V. non extenditur ad census antea
s Bulla Pii V. hortatur, ut census antea creaticensi et bonorum subiiciantur . VLT I M o loco Pontifex,declarat huiusmodi
constitutionem non extendi ad census antea creatoS, hortatur tamen,ut hos contractus cens
xae bonorum subiiciant. Sic enim concludit. XVI. Com
226쪽
DE CEN sinus XVI. Conditio , Et licet Iegem ipsam ad contractus iam celebratas non extendamus, illos tamen omnes, in quos sub alia forma peruenerunt census, hortamur in Domino, is Sieulos contractus censurae bonorum religiosorums huciant, ct animarum saluti consulant. Non obsantibus, ctc. Domitii MDLXUID. XIVI. Xa Februarii.
Et haec satis de censibus dicta sint, sub peritio
227쪽
Authore R. P. F. T u OMA Boninsignio Sacret Theologiae professore, ac Theologo publico Florentino.
filiae sit autoris intentio. Op. I.
I Ratio mensura virtutis. et David rex ante archam lusit. 3 Ludus ad exercitationem corporis honestas. De Ludo delectationis,ct lucri causa dicendum. Ro Post Ti mei est de ludo sermonem habere, quo bonis mentibus, iisque, qui in suis actionibus rationis lineam quq
sane omnis est mensura virtutis, transilire nolunt, morem
geram. Id autem omni qua potero brquitate, claritate simul 1 me efficietur, ne dum lumine naturae sulctus quod plane in morali philosophia expressiim habemus, verum etiam diuina illustratione munitus,quae sane tum in sacris literis, tum apud catholicos autores plurimum splendet.
228쪽
Non est autem instituti mei nunc, de omni lud rum genere in uniuersum dicere, quorum aliqui excitandae deuotionis gratia erga D.O. M. fieri si a lent. Quemadmodum dc rex David spiritu plenus ante Archam Dei ludens saltauit, licet uxor Michol egre id tulerit, atque indignationem conceperit. Neque de illo ludi genere dicendum mihi est,quod ad corporum agitatione, at8ue exe citationem resertur. Hos etenim ludos honestosi esse, si rationii moderatio adsit, nemo certe est , qui ambigat. De duobus igitur ludorum gen ribus dicam, quorum alterum illud erit quod delectationis, voluptatisque gratia suscipitur , alterum vero,quod ad lucrum resertur. De quo praecipua est intentio .
De Ludo, qui delectationu gratiasus,
i Ludus delectationis causa honestus, si in eo finia
et Virtus Eutrapetis ludo prasidens . 3 Uoluptaa non propter seipsam expetenda. Amici causa delectationii pauci esse debent. 3'Ludus voluptatis doctrius christi, oesanctorum
6 ID rimatui ara desui natura non es illicita.
PERipicv v M sane,atque indubitatum esse potest, prius illud ludendi genus, quod voluptatis
229쪽
ptatis capiede gratia inter homines ut plurimum
consueuit,nihil rationi pugnare,dummodo in eo neque finis constituatur, neque omnem curam cogitationem,operamque collocemus. Unde Aristoteles libro 3. & . Ethicorum, virtutem ludo praefectam,quam graeci eutrapeliam vocant, comstituit, duros, atq; agrestes eos existimans,qui ludum omnem, quan uis moderatum abiiciunt. S neca quoque monebat, in communi hominum
consuetudine iucundum se quemlibet gerere ,& urbanitate, festiuitateve uti oportere,ne rudis, aut asper videretur. Pulchra nimirum fuit M.T.
sirimo suorum officiorum libro monitio, ubi ait, udo,& ioco uti quidem licet,sed sicut somno, &quietibus ceteris, tunc,cum grauibus,seriisque rebus satisfecerimus. Et quemadmodum corpus Iabore defesIum refocillatione indiget, silc & ani- , mus grauibus detentus cogitationibus, aut in altissimis contemplationibus diu assii eius ioco, dcludo aliquo honestiore recreatur. Non est autem finis in voluptate capienda statuendus, cum voluptas non propter se ipsam , sed propter actionem qu ratur, alioqui, si voluptate, ceu sine frui velumus, maxima dubio procul nostra erit impietas, tanquIm in bono creato, & finito stelicitatem po namus. Quapropter sapienter Aristoteles libro nono Ethicorum dixit. Qui delectationis causaqvieriitur amici per paucos esse debere,si quidem ad vitam traducendam modica voluptas sufficit tanquam illius condimentum, sicut Ac parum s iis ad cibos condiendos . Neque in alicuius cogim
230쪽
rys D arei L v vio rationem cadere velim, ut id quod de ludo mo- do dictum est, doctrinae Christi,&sanctoium patrum aduersarium sit quantiis genera omnia tu dorum detestari videantui . Quae enim apud Lucam cap. 6. minatur Saluator. Veli vobis qui ridetis &c. ad illos referuntur,qui omne curam cogia rationemq; in voluptatibus collocarunt. Dictum
quoque Salomonis , libro Prouerbiorum i . Risus dolore miscebitur, & extrema gaudij luctus occupat, de stultis intelligitur, qui non nisi vanas , mundi huius delectationes quaerunt. Hieremias autem,qui de se ipso loquens ait. Non sedi cum
consilio ludentium, infelicitatem illius status exprimere voluit, babilonic nepe captiuitatis, tunc enim in salicibus,organis,tibiis,tim panis,omniq;musici instrumento suspensis , in terra aliena , barbarq gentis iugo oppressis cantare, atque exultare fas Dei populo non erat. Vnde dixerunt. Quomodo cantabimus canticum Domini in te ra aliena. Quemadmodum & Tobias dicens. Nunquam cum ludentibus me miscui, de vanis
illicitisque ludis intellexit. At Ambrosius,qui primo officiorum libro ludum omnem vituperare videtur ad sacras, atq; ecclesiasticas personas hoc forte retulit . quibus sane pro sui status dignitate per consuetudinem ludere non est co sentaneum, quanquam ad modicum tempus illis quoque permitti valeat. Sicut de Antonio, deque Ioanne Euangelista legimus, qui vitam austeram ducentes. quandoque cum aviculis animum relaxabat.