장음표시 사용
71쪽
Dt VENDITIONE .ret,quam auctiori pretio ad tempus. Vnde curti ob ex pectata ita solutione damnum incurrat,quia inuitus quodammodo ,& semivolens rem suam distrahit. potest elle locus interest e lucri celliu-tis , seu damni emergentis , contormiter ad superius dicta In s. cap. Sed hi qui cum possint ad numeratum vendere nolunt, sed credito vendunt, ut maius sulca piant prqtium difficilius certe negocium habent, no enim videtur ut iustum aliquod intereste lucri cellantis,aut damni emergetis praetendere valeant,cum scientes & volentes id agat.
Res profecto difficilis est,& quae vix excusari possit. Quod etenim in sui defensionem at erre posssunt cie tanta modicitate Prqt ij, ob quam mercam imae negocium deserere cogerentur videant an sit potius auaritiae inuolucrum & impietatis tegumentum, quam iusta defensio. Nam non erit tam modicum , atque exiguum pr(tium, quod ad numeratum acciperent, ut non valeant commode , & cum lucri accessione negocium transigere,eo quod (vt diruim est alias merces iterum
reficere valent. Unde cum hoc non curent,quia
forte alias pecunias ad hoc paratas habent,ostendunt dubio procul nimiam,atque immoderatam lucri cupiditatem. Ipsi ergo viderint. Afferunt praeter dictas rationes, signum satis apparens, ut tueantur illud p rqtium pro te' re iustitiam minime transcendere. Nam eadem merces (ev hoc ponderatur a praefato Laur. Ro-dulpho. loco praemitato V.g. rascia multoties adnumeratum tanti venditur, quanti ad tempus, i ergo
72쪽
reo ad tempus vendere plus non exit iustitiet terim nos. Sed haec ratio si recte concludere debet; opus est,ut antecedens illud intelligatur eodem tepore& loco, alioqui consequens non bene in se di tur. Nam ut ex praedictis conclusum fuit iustuni
rei praetium est illud quod de illa nunc & hic ina
uenitur. Quis enim ignorat pro temporum locorumque distantia dc diuersitate praetia augeri ac minui 3 Si autem hoc fano quidem intellectis assumatur diimini illud difficile quidem est ut credi possit. Nisii forte dicant hoc contingere ab illis qui ad minutum vendunt, quibus aliquid plus vendere permittitur quam ipsi emerint. Unde non videtur ex hoc modo sumi posse argumentum, & signum efficax iustitiae pr*tij in venditione ad tempus . Sed aiunt mercatoresavendentes ad minutu non semper supremo ac rigoroso pr*tio vendere. Affirmant praeterea non solum ad minutum, sed unam integram petiam panni in eadem apoteca ab iisdem mereatoribus tanti vendi ad numeratum , quanti ad tempus vendita fuit,
immo hoc idem fieri ab iisdem , qui pannos conficiunt, qui quandoque pro eodem pr*tio soluta pecunia vendiderunt quo ad tempus ipsum vendiderunt . Quod si hoc in eodem tem pore & loco fuit in usu (& non semel aut raro, ob aliquod
8 accidens contigit) satis suaderi potest pro illiuspriiij iustitia. Sed (ut dixi difficile credi potest,
ut qui eodem tempore, & loco reidii suam vendeare potest tanti, quanti ad tempus velit expectare solutionem . Videant ergo qui sic vendunt an ra C riones
73쪽
38 Da v ENDiTIONE tiones&signa adducta regulis iusti praetij allati congruant. Regulae si quidem superius positqi optime quidem iunt,atque I doctoribus communiter approbatq, sed ad praxim eas deducere, &ad singulares casus applicare hoc opus,hic labor.
Vnde modus vendendi ad tempus inter mercatores confluetus , profestus sit. Cap.X.
.t Mos vendedi ad lepus ex industria profectus est sinorentini induis, homines. 3 Isrecatores necesse habent alienis pecuniis credito acceptis negociari ad sui cum aliena pecunia sub fenore accepta n gociantur,dant pomad propris cupiditatis. α δ o si quis percontetur, unde dimana uerit mos iste,& pro tempore vendendi usus 3 Respondent mercatores, Illud fuisse in causa , i Quoniam in ciuitate V. g. Florentina homines sunt plurimi industrij, carentes pecuniis, qui sane emere pro tempore coguntur, ut sua industria lucrentur. Vnde Bart. Soc. consi 8T. num. IE. voLs.de mercatoribus Florentinis hec verba pro, tulit. Communiter mercatores Florentini sunt
diligentes, & non permittunt pecunias dormire, & stare penes alios,& velle suum iactare. Haec ille . Quod si quis dixerit, qui non habet magnas pecunias,non debet in magnis negociari. Respon
74쪽
ADTEMPus. Ddent illico,hoc maximum afferre Rei p. detrimem tum, ac proinde pauperibus, quorum vita ex huiusmodi negociis substentatur. Priterea si soli
diuites, ac praepotentes negociarentur,& mercaturae incumberent, rerum utique pr*tia ad in gnum ascenderent excesIum. Vbi autem pluriami adsunt negociatores, merciumque fabricatores, merces ipse intra moderata prqtia continem
tur. Hoc autem oritur (vt ipsi aluntl ex temporis commoditate, qua potititur industrij emptores, ut credito lucrantur . Ex eodem pariter responent his qui mercatores damnant, ac vituperant, qui non solu negociantur propriis pecuniis,quas habent,verum etiam cum multo pluribus credis to acceptis. Aiunt enim,neces Iarium esse illis ita facere, Tum quia magna pars propriae pecuniae quam negociationi exponunt,in multis expensis, pro fabrefacienda merce consti mitur,Tum vero, quia si solam propriam pecuniam in negociatione exponeret, Unum, aut duo ad plus lucraretur, unde mercaturam,ac negocia derelinquere cog
rentur,idcirco opus illis est creditam illis pecunia exercere, si in negocio perseuerare volunt. Vnde in fine rationis, dicunt, quod lucrum ipsum constituitur solum ad rationem capitalis illorum, dc dropriq pecuni , eo quod lucrati sui tot pro quolibet centenatio sitae pecuni ,& non pro aliis centenariis alienae pecuniae,quam in negociatione posuerunt. Dicunt igitur lucrum non fuisse excese suum,ac per hoc iusto pretio fuisse venditionem mercium factam, licet pro tempore. Hqc & simi-
75쪽
lia in sui excusationem proserre solent mercato 'res, quae sit solida ratione subsistunt aliorum m do sit iudicium. Hoc tamen dixerim. Vndecun-ue ortum habuerit modus istis pro tem Pore ve-endi , si intra terminos iusti priiij non se conti Mnet,led excedat iniustum este de ne pharium. i' vero aliena mutuo sub interesse accepta pecunia lucrari volunt, temerariae cupiditatis ut plurimuluunt poenas, qui saepe sepius decoquunt , non absque magna iactura & dedecore .
Eellcnsio ad obtestiones propositas in
I Tettium rei unum non indivisibiliter. et Distinctio trium prstiorum in abstracto potiusquam in Uu habetur . 3 Difficile es mercatores omises eodem pretio Ne
a Tretium in magnis mercibus non est ad numeratum .
S Tretium iustum ex natura sua semper est ad nume
ratum licet secus per accidens contingat . 6 Dictum notabile D. Antonini. Morales regulae semper admittunt exceptionem . 8 Sotus non recte arguitur a P auar. y Nauarrua ratione lucri cessantis fatuat venditionem ad tempus. io D. Thom. dictum notabile .
76쪽
i i Intellectis verus c. Consuluit de Usur. I 2 Consilentra mercatorum optima mulctra , vis Soti dictum notabIle.
SV P E R E , T modo obiectionibus superius positis satisfacere. Et ad prima iam solutio pater quoniam tempus non auget iustum praetium,supponimus nanque iusti prae iij latitudinem quam
transcendere nepharium est. Ad secundam reqspondetur eodem fundamento, Rei picetium unum esse, ac non unitate indi iisibili, verum latitudinem habere trium pretiorum , ut expositum fuit. Sed hic oritur ambigi itas non parua. Nam ut mercatores affirmant ipsi non agnoscunt huiusmodi praetiorum latitudinem, neque in usu illani habent,ut vendant quandoque minu S, quaridoque plus, sed semper omnes eodem p rio et ad numeratum vendunt, Nam vadat quis ad orrines mercatores lanificiis idem praecise pretium omnes petunt, perinde ac si lege statuturo sit. Vnde cum hetaec distinctio prcnorum non sit in usu; sed in abstracto potius consideretur, non videtUr bene accomodari polle in pr*senti proposito, pro saluanda iustitia venditionis ad tempus. Nisi forore quis dixerit inercatores non vendere ad ni meis
ratum pretio supremo, & rigorolo, sed medio et 3 Nam si supremo venderent ornnes, difficilis fieret illis venditio, eo quod quidam illoria irininc, pluireS minoris venderent,ut citius venderent, nisi in rer eos contientio ad instar monopoli j intercederet, quod non supponitur in presenti casu alioqui
77쪽
1 DE VENDITIONE iniustitia esset. Si itaque sic esset, nempe, quod
eodem praetio venderent omnes, non tamen supremo, facile intelligi posset, quod cum ad tempus vendunt, supremo praetio vendunt, id quod
ad numeratum minus vendunt, ac per hocyrmitum non exit limites iustitiae. Quanquam serte quod dictum est mercatores uno praetio vendere verum est,quando ad minutum vendunt, in m gnis autem mercibus, ut cum plures petiae, pannorum simul venduntur,prqtium non est ita unia
forme, sed a diuersis diuerso praetio venduntur. Ad tertiam,quq a pluribus valde reputatur. Dicimtur primo, negando prstium illud esse solu,quod
de re inuenitur ad numeratum praeci se,uniuersi liter loquendo, nam in maioribus mercibus, quae sub magna quantitate venduntur, ut plurimum iustum praetium non est ad numeratum , alioqui vendentes perderent, quod & ips mercatores ac firmant . Nec valet dicere si non lucrentur ipsi viderint, huiusmodi nanque periculum subire tenentur mercatores. Nam licet hoc vere dicatur in quibusdam casibus particularibus, uno, duobus,aut tribus, sed cum hoc in uniuersum omniabus mercatoribus euenire contingat, si ad num ratum venderent, signum certe euidens esse potest,illud non esse iustum praetium, sed minus iusto. Quique tali praetio rem suam vendit necessitate compulsos, ut plurimum facit, ex quo vnia uersalis regula sumanda non est, iusti praetij. Dicitur secundo quod eadem res aliquando eodem tempore,eodemque praetio ad numeratum
78쪽
ADTEMPus. 3 venditur, prout supra explicatum fuit. Dicitur tertio,quod pretium ad numeratum latitudinem habet, illudque est, quod iuste, ac realiter nume- . rari deberet, si 1 venditore non fuisset facta dila- tio temporis, ita quod per se loquendo, & ex natura sua iustum praetium debet semper esse ad numeratum. Quod autem quandoque, immo ut plurimum non sit ad numeratu est per accidens, idest propter aliud, nepe ob multitudinem me catorum, qui si credito, Ac pro tempore non Venderent,merces suas distrahere non posIent, & per consequens, neque negociari amplius . Prouenit etiam hoc, quia emptorum copia non reperitur, nisi eorum; qui huiusmodi temporis commoditate volunt,quo casu,ut affirmat Salic. in praeall.Aut.& Dec. pr all.consi i r .num. 8. aliquid plus vendi potest, quam ad numeratum , dummodo non nimis fiat excessus. D. etiam Anton. 2. p. Titat . cap. 8. S. 3. tenet,& docer, quod quando consuetudo de dilatione solutionis introd insta est pro communi bono, Si no in fraudem usurarunt, sed pro expeditione mercantiarum, si secundum qualitatem iusti pratis fit venditio, licet pro termino maiori praetio vendi videatur, non est usura. hec ille,& confirmat ex praeali. doctrina D. Thom. in praedicto opusculo, &c. Vlterius dicit ex eodem Rodulpho in s. s. quod si ex impostura reta gli
torum ivel aliorum mercatium,qui simul se componere dicunt, quod nemo nisi pro tanto pannos emat nisi terminum cocedat, immo audiui, quod
sunt quidam lanifices in pecunia plurimum abu-
79쪽
dantes , qui plus curae in pecunia quam in anima ponentes sunt horum causa. Nam pecunia non egentes vendunt ad terminum pro maiori quantitate quam si venderent ad contantos , propter hoc alij qui vellent vendere ad contantos non reperiunt,qui ab eis velit emere nisi ad terminum , vel si emunt ad contantos nolunt emere pro qua 'titate debita, propter quod oportet tales vendere ad terminum sicut illi potentes. Quamobrem
dico rebus sic se habentibus, quod lanifex si pro
tanto vendit pannos ad terminum, pro quanto venderent ad colantos si praedicta cessarent quod non edificat ad gehennam,quia quantum reS v let pro tanto venditur & cum dicebatur,quod i tum res valet, quantum vedi potest, fateor si pro tantum vendi permittitur quantum valet, dc sic defendi possunt lanifices praelibati, alias autem defendi nequeunt, haec ibi habentur, ex quibus haberi videtur,quod si no in fraudem usurarum, sed pro communi bono & pro expediendis me cibus venditur ad terminum, quia res non pedimittitur vendi quantum ad numeratum valeret ob copiam venditorum vel propter aliud accides impediens, ac res vendant quantum licite vendi deseret, defendi potest modus vendendi ad te c minum. Dicitur quarto, quod Doctores sancti,&grauissimi tradiderut regulas uniuersales, quarum applicatio ad varios negociationis modos, qui introducti fuerunt ob communem Rei p. vitis litatem , humanae prudentiae est, Unde non est existimandum huiusmodi usum eorum doctrinq
80쪽
An TEMPus, pugnare. Cum compertum sit, nullam in rebus e moralibus actibusque humanis extare regulam , quae aliquam exceptionem non patiatur, sicut Sotus lib. o. de Iust.& iure q. . ar. I. ad A. ab hac regula excipit, quotiescunque necessitas in causa est, quod merces in magna quantitate ad numeratum vendi non postulat. Neque propterea usuriS Via aperitur, quoniam praetium non transit iuo stitiae terminos, uti declaratum fuit. Quapropter
Nauarr.in Man.c. et , .num. 82. non videtur recte arguere Sotum tanquam docentem contra uniue sales regulas ab ecclesia receptas in c. in ciuitate de Usur. quod mutuatio cum pacto vel spe habendi aliquid ultra sorte, de venti itio pluris iusto ob dilatam solutione,& minoris ob anticipatam equi ualent. Non enim Sotus contra hoc principi u docet neque etiam nos docemus, quia supponimus illud elle iustum pretium etiam quod non P sit ad numeratum, sed ad tempus. Quod autem ipse Nauar.conetur saluare modum hunc ratione lucri cessantis, id quod Sotus optime improbat contra Ioannem de Modina lib. de Rest. q. 3 dico , quod referre ad lucrum cessans non iustificat uniuersaliter venditionem ad tempus, quia ut ex superius dici is in c. . & Sotus probat illis qui ad tempus vendunt non propterea lucrum cellat quod ad tempus vendunt, quia volenteS omnino vendunt nec aliter vendere volui, licet in aliquo casu haberi possit ratio lucti cessantis, quando veditor mallet ad numeratu vendere quam ad tempus minori prqtio ta ut morem gerat emptori nolenti,