장음표시 사용
71쪽
ut pater k filius. TAt, inquis', unus multis, pater filiis, frater fratribus, praeceptor disciput is, herus famulis, opponi potest. Respondetur, opponi patrum filio ut relatum ; neq; aliud quie- quam patri quam filium, neque filio quam patrem & sic de caeteris: sed hoc patrem hunc filium, hunc praeceptorem hunodiscipulum, &c. Non es e relata, sed disparata: neq;
enim horum alter eX mutua alterius affectione Constat 3 neq; natura simul sunt & alter sine altero existere potest. Itaq; primae substantiae,sve individua singularia, ut ait Arso teles,
C: tegor. s. Non μηt relata. Et Cateeor. 6. ait multa genera relata essρ, siuntaria vero nulla rSed non video cur relata, quemadmodum Malia argumenta, etiris in singularibus considerari non possint; singularia enim exempla suntlas
fere omnia. .Nec magis video cur in uno relato singulari non possi ad correlata multa esse multiplex relatio ; dummodo relatio una numero inter bina tantummodo sit, totiesq; consideretur quot sint correlata 3 patris nimirum toties
quot sunt filii ; filii, quot sunt parentes, pater nempe mater 3 fratris, quot sunt fratres u sorores ; nam nisi quicquid de relatis in genere dici solet de singulis quoq; Relatis vere dicatur. Id toto quidem He genere vere dici posset. Si reponat eX Ariston Philos s. Relata non Significare existentiam, ne cetera quidem argumenta idne significant. Sed mutuam tantummodo affectionem. Sunt affirmaηtia. i. e. ut duae Voces sunt, ita etiam duae sunt res inter .se opposita; ut pater, filius. Constare autem alterum eX mutua alterius affectione, est nullam aliam habere egentiam, quatenus resata sunt, praeter mutuam
72쪽
illam ullius affectionem ad alterum M alterius ad illud. Atqν in e nomiηata sunt relata, quod ad se invicem reseruntur, totaq; illorum natura in relatione consistit. Sic patrem esse, est habere filium ; filium esse, est habere patrem. Hinc illud V omnia relata convertuntur : ut pater est filirpater; filius est patris filius. Hujus
mutua affeci ionis ratione relata sunt mutuae sibi
causa; u mutui effectus, flam quod quis paterest, id habet a filio ; quod filius, a patre: ia ta-
. men hujus mutuae affectionis vi ita sibi invicem Opponuntur, ut neq; unum de altero nec ambo de tertio dici postinit, ut AEneas est pater Ascarii, ergo non est Ascanii filius 3 Ascanius est filius e neae, ergo non est e fineae pater. Sed quoniam relatorum unum constat ex mutua alterius affectione , mutuaeq; sibi, ut diXimus, causae atq; effecta sunt, consectarium hoc inde est quod sequitur.
Relata simul sint natura : ut qui alterum perfecte norit, norit ct roliquum.
Relata autem simul esse natura docuerunt iaveteres Logici, Arisoteles, Damascenus, M alii ;relataq; se mutuo inserre mutuoq; tollere 3. ut . posito patre, ponatur filius; sublato , itidem tollatur: etiamsi enim ille manet mii filius fuit, non tamen filius manet. Neq; solum unum eΣ-istere nequit sine altero, sed ne intelligi quidem. Necesse est igitur, quod ia meminit Aristot. Top. 3. ut alterum in alterim desinitione comprehendatur * utq; alterum perfecte, i. e. definite, qui norit, norit continuo alterius di finitionem ; quae scuti ia egentia eorum, reciproca est. Supra itaq
73쪽
itaq; Ramus definivit subjectum, cui aliqhid ad-Jungitur ; non, qhod alteri subjicitur, ut alii malebant ; etiamsi nis verbis non modo essentia iubjecti, sed etiam notatio contineri videatur: deinde adjunctum definivit, thi aliquid subjicit vir, non quod alteri adjungitur quia subjectum k adjunctum relata sunt ; subjectum ad)uncti, adjunctum subjecti . eX vita alterum alteriuS muto affectione constat. ea erat definiendum, quae ipsorum esientia est. Ad exempla nunc veni
Pro Marcella : Ex qΗo profecto iηtelligis quanta in dato θρηρ icio sit laque, cum in accepto tanta sit gloria. Hic dare ia accipere relata sunt, quorum unius consequenS eX consequente alterius intelligi ait Cicero. Martialis in Sosibiansim. l
ri strvum scis te genitam blandeq, fateris; cstn dicis dominum, Sosibiane, patrim. Arguebat se servum esse genitum Sosibianus, dum negare videbatur, quia dominum vocabat patrem. Sic apud Qqintilianum, c. IO. Si 'ortorinm Rhodiis locare honestsim est, ct Hermacreonti conducere. Quomodo ia in oratore perfecto I situs : Gm igitur s periculum, ait, nequis pytet in magna arte ct gloriosa thue e se docere alios id quod ipsi fuerit honestum discere P Apud Ovidium in aetatis ferrea descriptione, --tam. I. Varia relatorum eXempla asseruntur:
Non hospes ab hospite intus, 'Non Iocer a genero: atrum quoq; gratia rara est. Immillet pxitio vir conjugis, illa mariti: Lurida
74쪽
tarida terribiles miscent aconita noUer rFilius ante diem patrios inqhirit in an ros. Atqui argumentum talis relationis contrarium ηihil habet, im mo arguit mutos causis: ut sumtuua pater ; tu es igitur meus filius. At quum dico, sum tuus pater, non igitur sum tuus filius,tsim contraxia vere sunt 3 atq, ex ipsa quidem liacmutua relatione.
quae inter se velut e regione absoluisa versantur.
Sic etiam 4 Cicerone appellantur in Topicis Sunt contrarim, quia eorum unum uni tantum opponitur ut honestum turpi: duo n. duntaxat possunt sibi invicem e regione adversari. Sunti affirmantiae, quia unum uni opponitur, ut res rei3 quod supra demonstratum est, ia insta clarius p tebit. His autem verbis e rivione abjolutὸ a versantur, nihil aliud quam directa oppositio, adeoqmaxima, intelligitur; qualis en inter duo puncta diametri in eodem circulo. His etiam verbis distinguuntur adversa a suis mediis, quae inter se cum extremis disparantur. Ab solutὸ i. e. omnino, perfecte ut in Conseηta neu, quae absolute consentiebant. Eamus perpetuo dixerat: sed agentior aliis, qui absolate ma- -
75쪽
Iunt : nam perpetuo opponi, omnib. oppositis,
etiam relatis, commune est, quatenus opposita
sunt, 'i. e. ratione M re dissentiunt. Absolute autem additur, ut hac particula distingui adve is possint a relatis, in quibus consensio quaedam
est, quatenus alterum eκ mutua constat alterius
affectione, cujusmodi hic omnino nulla est. Sic albor ia nigror, calor ia frigus Opponuntur. Aristoteles, contraria sic enim adverJa vocat
categ. 6.J definit, quae plurimsim inter se distant in
eodem geηρre gia rursus Categ. 8. Contraria sunt vel in eadem spetieς vel in eodem genere. Quem cie. est securus in Top. & Galen de Opt. secta. Verlim adversa, ut docet idem Aristot. cap. de Contrariis, non in eodem solum genere plurimum disserunt, ut album nigrum, Verumetiam in contrariis, ut justi ia x injustitia ε, uel ipsa genera, ut honim ia malum, virtus & vitium. Quid quod in eodem genere differre, commune 'videtur adversis cum relatis: pro eodem igitur genere, rectius in definitione ponitur e regione, Prout Cicero interpretatur. - ος id. it. Qx Nulla salus bello. , pacem te poscimus omne S. aibertas & servitus apud Tibullum, l. a. . Sic mihi seruitium video, dominάmq; paratam, fu mihi libertus illa ρaterna vale. y Sic consilium M casus; pro Marcello: vanis 'vam enim temeritas cum sapientia commiscetur, nee ad consiliκm callus admittitur Et Parad. I. contra Michreos : illκd tam ea arcte unent a exrategi aestηdsint, voluptatem ρ. resim honum e --δ- - Ox pen An videtar, ηοηλsimi
76쪽
aim, kc. Pecudem M hominem adversa cicero opposuit: Voluptas pecudis bonum est, non igitur hominis. inv enim hujus argumenti non in qualitatibus duntaXat,' ut vago putant, verum in substantiis etiam Sc quantitatibus, immo Omnibus in rebus versatur: id quod Aristot. non diffitetur, cum ait Phil. x. 3. Contraria etiam ad primas ρηαε digerentias referri: & ruinis 3 in omni genere contrarietatem esse. Contrarietas deis -inde argumentum esse Logicum ab omnibus asemoscitur: nihil ergo obstat quominus ad quaevis -rerum genera Pertineat. Quaedam deniq; formae ruel maxime subst tiae sunt: sormas autem spe cificas omnes sibi invicem adversas esse, apud
omnes receptissimum est: immo vero major videtur eta formarum contrariems qxam. qualitatum 3 qualitates enim commisceri facile possunt, formae viX unquam. quod ergo idem Ar tot - alibi docet, substantiae M quantitati nihil esse contrarium, id non ratione innom, sed ipsius etiam testimonio supra citato retalitur ε, non substantiarum autem pugna etsi non Physica, L6' gica tamen est, dum eκ altera substantia sintv lari affirmata, negatur altera.
77쪽
CAP. XVI. De Contradicentibin.
COxtraria negantia sunt, qxorum alterum ait, alterum ηegat idem. Ab altero negante sic nominantur: in puris enim negantibus, ut loquuntur, nullus est rationis usus. Atq; hinc demum nunc clarius patet, quaenam essent contraria affirmantia: de quibus .m dictum est, denegantibus quoq; est dictum quod satis sit.
Ea sunt conuadicentia aut privantia. contradicentia Iunt contraria negantia, quorum 'alterum negat ubiq: ut justus, non justu , animes, non animal t, est, non est. contradicentia sunt contraria, quia una n.a tio uni affirmationi opponitur, ia contra ; immo bine medio..' Sic etiam Aristot. Ps. I. a. Coo traέiιtio est oppositio cu)ws nullum est medium pir set. Quorum alterum negat ubique 3 i. e. in re qualibet e negare enim ubique est de re qualibet dici, 4e qua animatum non dicitur: ut de quo videt non dicitur, de eo non videt dicitur. unde illud vulgo dictum, contradicentia sunt omnia : M illud Aristot. I Ps. i. a. qgodvis veres πιι irmare vel negarer ver rmare et ne
ibat re τρι asrmatio vel negatio vere arcitAr. Alterum autem negare ubique dicitur, vel eX
Presse vel implicia. Expresse ut sup . um
78쪽
negandi particula: implicite, chm reipsa non
'minus contradicit ia repugnat alteri, quam si verbo negaret e, ut corpus infinitum, pro8rietas. communis. Vulgo vocatur contradicito in adiajecto ; quia id subjecto adjungit quod subjectum
plane tollit , atq; ia contradictionem implicat. Atq; hinc etiam est quod contradicentia medio carent non solum participationis Verum . etiam negationis, quia neceife est aismare veI mgare unum quodvis de altero. Sic etiam Boethius in Topicis : inter asyrmationem O negatioηem nulla es medietas. Contradicentium porro exis empla haec sunt. In desensione Muraenae contradicitur sententiis Catonis ia Ciceronis,illius Stoici, hujus Academici. Dialogus est his verbis di nihil ignoveris: immo aliquid, non omnia. . Nia hil erati e causa Ieceris: immo ηι risii ito gratia,ckm oscium Osides psylabit. Misericordia commotus ηρ is etiam: in dissolven a severitate: sed tamen est aliqua. tinui . hum*ηitatis' In senteηtia , ,' ermanetor enim vero nisi sententia alia vicerit melior. In hoc eXemplo quadrupleX contradictio est: nihil ignoveris ρ, nonnihil ignoveris; nihi; gratiae causa seceris , nonnihil gratiae causa
Bella es 3 novimus: Op tu 3 veram es :Εt dives , quis exim pote ηgare ZSed dum te nimiam, Fabulla, laudas, Nec dives, neq; bella, nec psiella es.citoro in TU. cogit hoc argumento Attichri Epicureum sateri mortuos miseros non esse, si Omnino non sint, ut Epicurei credebant. Λhem esse negas 3 eandem ule dicis: cis exim miserum
79쪽
esse dicis, tam eum qui non sit, esse dicis. Sic
'Terentianus Ph.edria Dori eunuchi dictum elevat, Obd affirmasset prius, quae post inficiaretur zmdiet ait, modo ηwat. Sunt qui contradictionem nullam esse statvunt, nisi aNiomaticam ; de A ia lib. I. Vertim si . affirmatio st negatio Topica datur, ut supra de-ntonstravimus, necesse est dari quoq; Topicam contradictionem: qualis est illa Rom. 9. Vocabo non po viam meum, populum meum 8, O non dilectam, dilectam. In distinctionibus etiam Oe-- . quentissimus est hujus contradictionis usus 3 praesertim ubi alterum distinctionis membrum apta voce eXprimi non potest: ut Dialecticae materia est ens, ia non ens; lex est scripta, vel non scrip ta. Sic ad Critonem Socrates e, videris oppρrtuηδqstidem non excita spe me. In his exemplis axiomatica contradictio nulla est: uti neq; in illomod iupra in hoc capite ex Martiale allatum est e. Bessa es 3 nosimus, O puella, dic. Non enim ver hum est sive copulatio negatur, sed partes. F 'bulla est bella ia puella ia dives . Fabullia est R. non bella, non Duella, ia non dives. Ariomatica enim contradictio hujusmodi fuisset: Fabulla non estia bella ia puella ia dives: quod lib. M clarius intelligetur. .:
80쪽
De Privantibus. P Ripaηtia sunt contraria negantia, quoram alia
teram negat in eo tantxm subiecto, in qua af firmatum suapte natura iηs. Atq; hic affirm tum dicitur habitus, quo quis quid habet, ne gatum autem privatio, qua quis ea re privatur aut caret: ut visus M caecitas, motus in quies in iis rebus quae motu conservantur. Sunt conistraria, quod unum uni opponitur, habitus privationi t, qua ex parte negantia quoq; dicuntur rnam ia hic rei alicuius affirmationi eju*em n gatio , i. e. enti non ens opponitur: privatio
eius corruptio O ademtio. Quorum alterum ne gat in eo tantum subjecto, in quo, iac. His veris bis sorma privanxium qua distinguuntur a comtradicentibus, eXprimitur. In contradicentibus enim negatia infinita est, affirmatum suum
ubiq3, i. e. qualibet in re negans s ut quicquia non est justum, est non justum in privantibus vero finita est negatio, atq; in eo tantum se jecto amrmatum sive habitum negans, in quo amrmatum suapte natura inest: aut inesse potest λ ut etiam Arsot. in Categor. Sic caecitas est negatio visus, non ubiq; ia in re qualibet, sed 'in qua solum visus inesse natura debuit: nam