장음표시 사용
91쪽
Najor autem vel minor quantitaς aestimanda est eκ rerum quae comparantur, elatione ves t summissione, ut inquit cu. in Top. i. e. eAcessu uel desectu ; quae vel notis indicantur, vel, si desunt notae aliis vocibus, quae eXcessum vel defectum significant, intelliguntur. LX eo autem quod supra de Logica quantitate di Aimus, intelligendum est id Logice majus quoq; esse, cujus non solum magnitudo, mensura, aut numerus, sed etiam aurioritas, potentia, praestantia, probabilitas, difficultas, aut quid hujusmodi majus est e, vel brevius, quod quavis ratione excessiim habet, id majus est 3 idq; non solum rei ipsius natura, sed vel opinione disserentis. Najus igitur est cujus quantitas excedit id quoiuminus est: majus enim hic adhibetur ad arguen
. quemadmodum autem parium, sta argumenti a majore, forma alia contracta est, quae notis Breviuς indicatur ν alia explicata, quae parribus plenius distinguitur.
Contractioris formae notae sunt vel nomina comparativa ia superlativa suos casus regentia, vel verba quaedam ; M ea quidem utraq; , non solum quae eXcessum significant, ut maior, meli- . Or, peior 3 praestare, sonare, vincere, excedere, praeferri, cum reseruntur ad id quod arguit, verum etiam ea chm nomina tum verba quae defectum fgnificant, ut minor , inferior, posthabeo, cedo, vincor, superor, se reseruntur ad id quod arguitur. Explicata autem forma nunc est cum notis, nunc sine notis. Notae sunt non solkm, sed etiam , non, tam , quam, M Comparationes, Verbaq; , ut supra, non modo elationem smiscantia cum
92쪽
particuIa quam, si ea particula tribuatur ei semis per quod arguitur,sed etiam ea quae summissionem nificant, si modo particula quam reseratur ad id quod arguit: ut , minin s amicum ni re, quam patrem. Sed hoc eXemplam arguit potius, a minori quam grave stelus sit pulsare patrem, quam a majori non admodum grave esse pulsare amicum. Idem de caeteris hujusmodi est dia
Exemplum primae notae : Cic. pro Humia trillitur e medio non solκm ista verbosa simulatio prudEntie, sed etiam issa domina rerum sapiratia. Spernitur orator noη solam odiosus in di ρndo aut loquax, vel lim etiam bonus. In hujusinodi exemplis θd etiam est propositio, &, ut majus,
arguit redditionem non solum, ut minus. 'Huic nota affinis est imma, vel immo vero. Cujusmodi est illud apud Terent. Thr. Maesas verio, agere eratias Thais: mihi Z: Gn. Ingentes. Thr.
Aia ta Z lata es 2 sa. Non tim 'μὶ quidem δε- , quam abs te datum esse di id vero stria triuae phat. His faciter melligitur iseo iseexus in
immo id serio triumphat. Ingentis gratiae arguunt magoas 3 M triumphare, laetam esse. Sis Catil. I. Hic tamen vivit, vivit Z imma vero in senatum sisit. Et illud Her. 3. Non furem, sed raptorem ; llon adaturum, sed lxpugnatorem pudicitiae, sce. Exemplum secundae notae, comparativorum scillaet M verborum cum particula quam, est eRcie. pro Marcesso e Plus admiratio xis habitara, gnam gloriae. Sed ambiguum: aut enim Plus admirationis arguit minus gloriae, M sic argumentum est a maiori, aut minor gloria si magna sit, arguit maximam admirationem.
93쪽
Verborum elationem significantium cum par ticula quam exemplum hoc erit; mendicare prae- at , quam farari. Hic mendicare, quanquam in honestum, ut magis tamen M potius facie dum, arguit multo minus esse furandum. Sie malo istud, scilicet quod arguit, quam hoc, scilicet quod arguitur : ut Iuvenal. satyra 8. ad-Versus gloriosum nobilem.
Malo pater tibi si inρses, dummodo tu sis
AEacidae similis, Vulcaniaq; arma capessas, uuam te Thersitae similem producat Achites.
Quod malit ignobilem sortem, quod tamen non est ita optandum, eN es arguit atq; ostendit a majori live a potiori quam minime velit nobilem ignavum. Caesar: Malo modestam in milite, quam virtutem. Μodestia, judicio Caesaris, praestantior v major, arguit virtutem sive sortitudinem in milite minus esse quam modestia requirendam: vel pollas a minori eNaggerat modestiae laudem in milite prae virtutis laude.
Atq; in hoc solum genere id majus est cujus probabilitast aut difficultas est major. Hic etiam Logici regulas consequentiae tradere soIent non . solum negando ut vult Aristion Rhet. 2. 23. Verum etiam amrmando, pro quantitatis diversa vi consideratione, in eNemplis diversis: ejusdem enim e&cmpli una tantum ratio est. Si majus est probabilius, duntaXat negando, in hunc modum : quod non valet iη maiore, ποκUalebit in miηοre. Si majus est dissicilius aut
94쪽
incredibilius, duntaxat affirmando: qilod in re majore valit, valet in minore, ut inquit Cic. in Top. Hujus eXemplum est neid. I.
Si gravioribus malis dedit Deus finem, dabit his certe. Sic Cic. pro Maraena r Noli tam esse' iniustus, ut cam tui fontes vel inimicis tuis pate- aut, nostros rivulos etiam amicis putes elausos esse
F cta etiam ma)ora id/m valent in suis conse- quentiis vel refutandis vel probandis. Refutandi exemplum e1h Terent. Healit. -- Satrapes sisi et amator, nunquam superre e)us 'mtin qgeat:. nedum tu possis.quasi diceret,finge satrapam esse. . Et Aneid. s. Magnanime aenea, non si mihi sapiter auctor Spondeat, hoc sperem Italiam contingire coelo omtati transverIa fremunt, c. Nec nos obniti coηtia, nec tendere tantum fuscimin. i. e. multo nunc minus Jove non spondente.
95쪽
De Minoribus. MAjus k minus inter se affecta v resata sunt radeoq; unius definitionen qui norit, norit
Us igitur majus est cujus quantitas excedit, ita minus es cuius quantitas exceditar. quantitas autem ut majoriS erat in qualibet rerum elatione sive excessu, ita nunc minoris est in qualibet rerum summissione sive desectu. Sententiarum enim minor probabilitas aut dissicultas . locum non habet, niti in minorum sorma explicata ; quod eX majorum quoq; mplicata forma intelligi potest. Ninus igitur est . cujus quantitas exceditur a majore: argumentum itaq; a minore est, cum id quod minus est, adhibetur ad arguendum id quod est majus. Minora etiam vel brevius indicantur notis, vel plenius distinguuntur partibus. Hujus utriusq; formae vel propriae sunt minorum notae, vel negationes parium. Propriae . notae contractioris formae sunt 2rimum , voces. comparativae Grammaticae, Cum nomina tum verba, elationem utraq; significantia, si modb attribuantur ei quod arguitur. Ovid, d. de Trist. Sevior ei tristi B vide: 'Hic minor saevitia Basiridis arguit majorem illius in quem poeta invehitur. P at sapientia divitiis. Saevior se prae stat elationem signiticant, u notae sunt majoris , sed quia tribuuntur ei quod a guttur,
96쪽
guitur, argumentum utrobiq; est a minori Atq; hoc sedulo advertendum est, ut argumentum majoris a minori dijudicare possis: majora lenimia minora, contractae praesertim formae, easdem plerumq; notas prae se ferunt i, idemq; exemplum utramvis in partem vel a majori vel a minori arguere potest: ut, sevioras tristi Busiride. Me si ad saevitiam cujusvis eXaggerandam dicatur, mi hoc loco, a minori est : si ad Busiridis extenuandam, a majori. Si igitur illa quae elationem significant, reserantur ad id quod targuitur, sunt illa quidem notae majoris, argumentum autem est a minori ; quoniam majus, cujus illa notae sunt, est id quod arguitur: sin illa quae summissionem fgnificant, referuntur ad id quod arguitur, 'sunt illa quidem notae minoris, sed argumentum
est a majori ; quoniam id quod arguitur, minus
Secundo, comparationes Grammaticae verbaq; summissionem sgnificantia, ut minor, inserior,&c. Posthabeo, postpono, cedo, vincor, su-yeror, &c. Si modo ad id quod arguit, referatur: ut cedant arma togae. Hic togae dignitas arguitur a minori armorum dignitate, quae
Atq; hae sunt notae affirmantes contractae sor. mae: quibuS annumerandae sunt etiam istae -- mulae, quae fiunt negatione parium. Philis. p. Omlles ex omni aetate, qui in hac civitate intelliaeentiam laris habuerunt, si uηam in locam coηθ-rantur, cκdi S. Sulpitio ηsa pulli confereaedi. i. e. non aequandi, quae nota parium suit. Hactenus contracta forma. Explicata sorma vel cum notis est, vel Meminis. Propriae notae sunt primo, non modo ηθη,
97쪽
sed ηρ. cici a catil. Nemo non modo Romae, sed ne ulla in angulo totius Italiae oppressus aere ali esto fuit, quem non ad hoc lacredibile sceleris foedis citerit. Hic posterior nota sed ne, est propositionis, nota minoris; arguitq; non modo non, quae redditionis est, ς nota majoris, quod arguitur. Ne ullo in angulo Italiae non fecit, quod minus utile sibi erat, non modo non igitur vel multo magis Romae secit, quod majus erat, vel sibi magis utile. Pro Fonteio: Non modo nullum facinus huius portulerunt, sed ne di tam quidem aliqρod reprehenderunt. Ne minus quidem secerunt ut dictum aliquod reprehenderent, quae propositio est M arguit non modo non majus i. e. 'ergo non majus, ut facinus aliquod proferrent, quae redditio est, M arguitur. Verum in hujus notae eXemplis propositionis nota sed ne, aliquando omittitur. Ad Lent. Nullum meam minimum dictam, non modo factam pro Caesare intercessit. i. e. nullum non modo factum, sed ne dictum quidem. Huic notae af- finis est illa sormula, tantam abes ab hoc, ut ne illud quidem. Pro Marcello e Tantum abes a perfectione maximoram opsrum , sit fundamenta, quae cogitas, no ηdum jeceris. Ne hoc quidem lecisti quod minus est, abes ergo longe ab illo quod est majus. Secundae notae sunt comparationes Grammaticae M verba quaedam cum particula quam quae vel elationem significant, ut polim hoc quam illud,wa-IO hoe quam illud et summissionem,ut minor,iηθ-rior, ita ut quan utrobiq; reseratur ad id quod a guttur. catil. I. ur exul potiim tint.rre, quam collin
μι fixare νιτρ. possis. quod potius erat Ciceroηi ut exul tentaret remp. quam consul vexaret,
98쪽
illud ut minus malum arguit hoc esse majus. Hic comparatio Grammatica polim, ad id quod . arguit, resertur, nempe ad minus malum; particula quam ad id resertur quod arguitur, nempe ad majus malum. Sic maluit Metellus derepsib. quam d8 sententia sua dimoveri. Hic ma-- luit verbum elationis , resertur ad id quos arguit, nempe ad minus malum, judicio Metelli, de rep. dimoveri; particula quam ad id re fertur quod majus malum arguitur, dimoveri de sententia. Sic in iis notis quae summissionem significant, particula quam refertur semper ad majus quod arMitur, non secus atq; in iis quae significant elationem: ut, minus es accipcre, quam dare. iqerior est Caesar qaam Scipio.
His notis amnis eu antequam, i. e. potiusquam. Pro Milone: utinam clodius dictator . esset, antequam hoc spectacllium viderem. Tertia nota est cum tam: I Agr. cκm .inniri
est digitilis O maena ratio, tam vero mihi prae.
Ar caeliros. Sequuntur negationes parium in hac formaeΣplicata. Non tam, quam. Catil. 2. nuanquam i Pi qai Catilinam Massiliam ire dictitaηt,
non tam b.ec queruntur, quam verentur. Sic noutot, ' quot: pro Maraηa 3 Ω'od enim fretum, quem Euripum tot motin , tantiis , tam variar
habere putatis agitatioηes fluctuum 3 quantas per turbationes se quantos aestus habet ratio com tiorum Z In hoc eXemplo interrogatio sortius
Nunc ad evempla formae sine notis explicata veniamus. cie. . I. Ergo histrio hoe videbitin. scena, non videbit sapiens in vita. Atq; hinc etiam consequentiae ducuntur non solum amr-E mando
99쪽
mando ia probando, ut vult Arist. Rhet. a. 23. M Cic. in Tost. sed etiam negando ia refutando r Si quidem hoc de exemplo non eodem intelligitur: ' sin de eodem, tum quidem vel klum affirmando, vel solum negando recte proceditur. Affirmandi exemplum est Ovid. I. de
ut corpM -redimas ferrum patieris se ignes. . , .ut valead animo quicquam tolerare negabis' 'Si corporis causa, multo magis animi quidvis tolerabis ; animus enim dignior. Item pro Archiae Bestia sepe immanes cantu flectantur rios non poetarum voce moveamur Z Sic illud Mat. 6. 26. Passeres curat Dem:.multo magis ergo homines. At negando, nulla eκ his consequentia deducitur: non ergo sequitur, si corporis 'causa quicquam non tolerabis ergo nec asimi ; iasic de caeteris. Recte igitur, si hoc modo i relligitur Aristoteles a minore ad majg affirmando solum Droceditur. Verum eXempla non desunt, in quib. a minore arguitur etiam solum negando: cujusmodi est illud supra citatum, Pro Marce tu ; fundamenta nondum iecisti, certe ergo. non perfecissi. Nec tamen idem affirmando ;fundameata iecisti ergo p/rfecisti. Hic modo cavendum.est, ne ponatur negatio quae aifirmationi aequipolleat: ut, De G non negligit passeres idem est quod curat. Sic enim utriusq; consequentiae idem eNemplum prout sententia eadem vel affirmando vel negando variatur, dari posisset: ut, si fures plecteηdi, multo magis sacrivi. Si furib. non parcendum, multo minin sacrilgis. Hellecterι ia nos parcere idem est; ia minus fit
100쪽
nota majoris : non igitur notae, sed rerum elatio vel summissio majus vel minus efficit. Atq; haec de consequentiis minorum sine notis. Verum eaedem consequentiae ducuntur ab explicata forma, quae etiam cum notis est, ut ex iis exemplis quae supra ponuntur, intelligas licet. In hac forma explicata sine notis est ubi occur- rit minorum quaedam gradatio: ut Ver. 7. Faci, nus est vincire civem Romaηum 8, Icelus verberare; prope parricidium necare: qnid dicam in cracen
' riuantur etiam minorae Virgill. Ecl. T. Antὲ leves ergo pasceηtur in aethere cervi, M. naam nostro istius labitur peιIore vultus.
. Philip. a. Si inter taenam in illis immanibus istis pochus hoc tibi a bdisset, qhis non turpe δε-- cetat Z Iri coetu vero populi R. negotisim publican gerens agister ρquitum, Rc.
HActenus comparatio in quantitate fuit. S
quitur comparatio in qualitate, qua res com paratae quales dicantur. '.
Qualitas enim Logica non solum est habitus. aut dispositio, aut potentia, vel impotentia naturalis , aut deniq; figura aut forma eXterio quae Aristo . species qualitatis sunt, ia in aliis M.tibui tractandae, sed est affectio quaelibet sive ra- E a .