장음표시 사용
441쪽
si tabunt Da sola experientia indicarapo soniplar siquidem num di boe
MEAE. hὸ .sE Gyc UM , ut ηlge aliqμ, res nam erare,neque obseruare, neque dise ut singuloisi moria tenerepsit: idcirco necessarium s visingulorum signoram natAram erarimesquisii e5 qui e consideret,qui accuratepranscere volet , ut e cuiusque vi tradictionem visui sis E auola at Ne Me enimplura,omnino paucioribus validiora. Unam nans i
signum validum multis debilibus M lius exesit.Hac glis admirabilis Hippocrates in pram licorum libro dicebat. Oportet signa omnia ediscentem
discernere, aestimando vires eorum interse. Proinde rationabiliter iuxta vires rerum doctrinam instituit,non simpliciter ordine bona enumrrans signa, ac deinci ex aduerso malased in nominibus singulorum natura mu indicans ,3πnicio sum, graue,m grauim,s grauisiimum, mi ηus, aut magwgraue nomi-κando.& prauum,e27prauitas, prauissimum, mortale quidem per Iouem, malum Ampliciter Nonnunquam vero viriquesignorum generi, γ' iis
quae nunc dicta sunt prauis,m bonum aliquod ostendunt, va e dictionem discribat. m inter ea hoc quidem optimum dici hoc veros litater bonum, baciautem magis cir minus.Tale quid est, quod valde magnam vim ad salutem ha
here ait.Interdum vero nihil horum adiiciens, quod temporis,c longae soluti s gnum erit meminat nobis, ut arbitror, de in omnitas assiman me relinquens, quod neque omnino malam nequeprosuspericulo vacennsed cum valida qui Hsalum cumdebili aut periculosa. Haec iotar non solum ex Hippa- id incommentaris legenda sunt,sed cir memoriae mandanda, cir in aegrotanti his penumero obseruanda,ut exsequenti in 'emoneborum virium exquisita
notaria nanciscamur Semper vero anImo reuoluere ac considerare opore quanam
snt optimasigna, quae vero pestima, m quae in borum medio sunt, veluti pratas quosdam habentia, vis licet haec quidem optimis proxima sint,issa vero pes is,
quadam utique minils,qκadam autem maga cum eo quod inueniantur quae vicissim bis proxima er remota sint: quaedam vero exquisite meria inter bona cir mala sta collocanda Deinceps considerandum quaenam semper mala, squa nunquam non bona,m qua in temporibus totius morbi mutentur, ut qga
doqae quidem mala,quandoque autem bona, nonnunquam etiamparam fidae, nonnunquam autem fida. Etenim cy' hoc ab Hippocrates non sine admiratione dictum est, quod iis quae no ex ratione leuant haud oportet fidere, neque admodum formidare mala quapraeter rationem accidunt. ΩΨd nisi quistiam cognoueri Xes etiam manifestepros repotest sed interdum imminente iudicio, nihil uti- que aplebeis iustare videbitur,quippe de eo quo futurum estperturbabitur, σ
- metuet:interdum verὸ laborantem morbo liberatum esse existimans'; γ' dei esututum Ro- pro arbitrio victu vespermittens magnum aliquod maeum stirie omnino anem victum innitue furarum vigorem no praenos ens. sienim quis 'a' tuere no pot*st, ad hunc respiciens, modum victus rations c*nnima fieri non'te'qμin Wotant m ο aliquo malo assiciat.
442쪽
Praecedenti capite quicquid ex urinis medico pr dicere iscet Galenus docuit.Nunc
quae ad vigoris Daliorum temporum morbi praenotionem conserunt signa gener tim exponere, ut supra est pollicitus, pergit. Principio autem quam dissicilis sit eius Blesilis, quod futurum est ex signis cognitio monstrat.Si enim unum aliquod signum, aut e- quod futura est tum plura essent quae id quod futurum est certo indicarent, nunquam initio suorum m cognitaphorismorum Hippocrates artem esse longam dixisset: neque huius temporis mediaci admirarentur quod fieri possit ut haec omnia, id est, futura adhuc morbi tempora, in medici cognitionem venirent,Caeterum nullum omnino signum est adeo fidum ac Nillisci lanuri certum,ut singula tempora morborum sutura ostedat: sed neque ρος per concursum fida ac me inuicem complicata sunt signa experientia sola iudicari possunt: plurimi nanque hoc
pacto fierent signorum concursus, ut neque aliquis Empiricorum eOS numerare, neque futim ostendat.
obseruare,neque memoria complecti posset. Atque haec quidem omnia ex Empiricorum dicuntur sententia,qui non ad unum aliquod tantum signum, ut dogmatici aut rationales appellati solent,sed ad congeriem seu c6cursum,quem illi in ηρομα nomi- σπιδρομnant,signorum respiciunt,ut sit sensus.Si quis ex dogmaticorum sententia unu duntaxat signum quod futura morbi tempora certo indicet scire desideret, nullum certe tale inueniet Sin vero Empiricorum more,ad cocursum potius signorum respexerit, A sola experientia de iis iudicare contenderit, tot esse deprehendet, ut ea neque numerare,neque obseruare, neque memoria complecti queat. Atque haec iterum ex Empiricorum sententia dicuntur,qui,ut in libro ad Trasibulum testis est Galenus, expe- ginti titia. rientiam definierunt esse eius quod saepius,& eodem modo visum est obseruationem, A memoria Hinc sectam suam appellare consueuerunt Empiricen, observatrice, M amadandis memoriae iis quq visa sunt memoratricem,Sed etiam qui experietiam profitebantur,empiricos,obseruatores, ut ita dicam,memoratores mi-ΩIκο-graece, nominauerunt, ut alibi copiositis diximus.Quum itaque non reperiatu unumsiquod G o signum ita fidum,ut tempora anni futura exquisitὰ ostendere queat: neque signorum plurium concursus sola experientia iudicari possit,idcirco necessarium est ut singulorum signorum naturam medicus,qui futura praenoscere vult iligenter consideret,ut o Meo qui fuisscilicet horum omnium vires exquisitε expendens praedicere discat.Neque enim plu--pxςdi revulara signa,omnino paucioribus validiora sunt. Vnum nanque interdum signum vali 'U'' 'dum ultis aliis,sed imbecillioribus, magis fidum est.Hinc no temere lib. . prognomaph.39.Hippocrates dixit. Oportet eum qui recte sit praedicturus, signa omnia edi- sistentem discernere, stimando vires eorum inter se.Quocirca non simpliciter signorum doctrinam in prognosticis Hippocrates instituit, ordine quodam primum bona,&deinde ex aduerso mala enumerans:sed horum potitis inter se vires cosert,easque voeabulis dimetiens, hoc perniciosum,illud graue,&grauius,&grauissimum appellat, ut latius in contextu,& in explicatione iam citatae sententiae Galenus recenset.Interduutrique generi signorum tam bonorum quam malorum, valde dictionem adiicit, hoc scilicet valde bonum, illud valde malum appellans. Tale quid est quod . r. PrO- gnost.28.aici Spirationis facilitatem valde magnam ad salutem vim habere.Nonnun- is quam vero nihil horum adiiciens,hoc est,neque simpliciter bonum,aut malum, neer vald8 bonum,aut malum, quod temporis,id est,diuturnitatis,& longς solutionis sit gnum,meminit,ut quum dicit: Si urina fuerit subrubra, ac subsidentiam subrubram ' .&lauem habuerit diuturnior morbus quam prior,sed admodum salutaris Et quando idipsum facit Hippocrates,tum nobis cstimadum relinquit, quod praedicta signa diuturnitatem solutionis morbi significantia,neque omnino mala sint,neque prorsus periculo vacentased si validam ac magnam vim habent,salubria:sin imbecillam, periculo .Qus dicta, sunt non tantum legenda medicis, sed& memoriae mandanda, M in
grotantibus 'pitis obseruanda,ut ex crebra illa inspectione exquisitam viri u sisno-
443쪽
rum notitiam adipiscatur. Et quum praecipua signa ὀ quibus sutura praedicimus triplicia sint,quaedam enim optima quaedam vero pessima,te quaedam inter haec media, iciendum est eorum quae inter pessima M optima media sunt, esse veluti gradus sevo dines quosdam am sunt aliqua quae optimis,aliqua quae pessimis proxima sunt, atq;
haec quidem magis,illa vero minus proxima.Sunt etiam quae vicissim es alternis nunc proxima,nunc remota bonis vel malis sint.Nonulla exquisit8 inter haec melia sunt. Praeterea considerandum quaenam signa semper mala,& quae contra semperbona, di quae in temporibus morbi mutentur,ita ut quandoque mala, quandoque vero bona, nunc fida,nunc mimis fida sint Hinc ab Hippocrate.2.sect.apho.2 .rectissime dictu est is quae non ex ratione leuant haud esse fidendum, neque admodum formidanda. esse mala quae praeter ratione accidunt. Verbi gratia,si in morbo vehementiori,nullo neque vomitu,neque sudore,neque alui deiectione, neque sanguinis ὀ naribus profluuio,it id genus aliis vacuationibus,neque concoctionis signis apparentibus Ams se repente habeat,&leuetur aeger, non est illi fidendum. Contra quado apparentibusiam
si is concoctionis, difficilis spiratio,delirium,vehemens rigor, it id genus alia signa apparent,nihil mali est formidandum, sunt enim futurae iudicationis morbi inditia. Quod nisi quispiam cognouerit, nihil manifesti praenoscere poterit, sed interdu imminente iudicio perinde atque plebeius,& indoctus ignarusque rerum medicarum, de
eo quod futurum est iudicio perturbabitur, metuetque ne aegro mali aliquid eueniat. Interdum vero melius se habere aegrum,citra tamen rationem, videns, hunc morbo esse liberatum putabit,ac pro arbitrio victu illi uti permittens, magni mali autor erit. Quid multasseturum vigorem ignoras,omnino perperam victus rationem instituet. Nisi enim quis statim ab initio morbi ad vigorem respiciens, aegrotanti victus modulegitimum praescribat,fieri non potest,quin magno aliquo malo grum assiciat ani, ut Galenus lib.ther.method.lo,cap.s.ait,duo sunt medico a primo statim die in omni aegro spectanda,a quibus cibandi consilia petat,morbi vigor,& aegrotantis vire .
Idisserentes. Et primum,quod omnium Dorum triplex est disseretia
arremus,dein singulorum vireseo stea quo pacto qui 'iam mom borum maxime temo praenoscat.Triplex quidem omnium signo : um natura qualissi antea etiam dictum estsed haud malum nunc quoque rimmemmisse,quod quaedam conco Bonem edi cruditate quaedam mortem acμatem in cat .Haec totur duos uenera.Tertium aut praeter haec aliud grem est eorum quae iudicus attribuuntur signorum. Cruditatis agettur cir contactionis
indicia ciectiones alui excreationes, edi avri Uatueme oportet stes vero mom
i tem Grsalatem indican Palunt quae una cum i iis excernuntaer, qM in toto apparent corpore, e quibws fusissime in prognosticis Hippocrates disseruit.
Aliqua tamen horum adaudicia etiam conferunt. Quarietiamproprium quod
dam praecipuum eorum genuου est,quod tota aulops dicetur.
Quum superiore capite docuisset Galenus variam esse signorum e quibus sutura praenescuntur naturam M vim,nunc de singulis horum generibus tractare incipit, ad que quet antea generatim,ea nunc speciatim M per singulas eorundem differentias explicat.Initio autem omnium illorum signorum triplicem esse differetiam, ut antei quoque empe capitibus septimo & octauo dictum est,monstrat.Quaedam enim a ditatem A concoctionem significansiquaedam mortem & lalutem:atq; haec duo sunt
444쪽
genera.Tertium praeter haec duo genus est eorum quae iudiciis attribuuntur,hoc est, iudicatoria nominantur. Quae cruditatem & concoctionem indican sunt triplicia,
deiectiones nimirum alui,excreationes,& urinae.Qme vero mortem atque salute pom eantia. tendant,sunt quae per deiectiones,excreationes,& urinas excernuntur, & in toto cor- mortem re lata
pore apparent,ut sudores,de quibus omnibus fusissim8 Hippocrates in libris prognosticorum disseruit. Aliqua tamen horum etiam ad iudicia conferunt,ut sunt sudpres, Iudicatoria. vomitus entris A urinae multumprofluuiu Haec enim tria non tantum mortem, sed& iudicium aliquando futurum significant. Sudores autem esse iudicatorios testatur Hippocrates qui se l. .apho.36.ita scriptu reliquit Sudores febricitantibus si evenerint tertio die,& quinto,& septimo A nono,ia undecimo D decimoquarto,& decimo- septimo,& trigesimoprimo,& trigesimoquarto,boni sunt:ij enim sudores morbos iudicant .Qui vero secus eueniunt,laborem significant. &c. Quod etiam libro primo Prognost.aphorismo.29.iis innuere verbis voluit. Sudores,inquit,saluberrimi sunt in omnibus acutis morbis,si diebus iudicatoriis oriantur,febremque finiant.Contra inutiles, qui id efficerre nequeunt: quip pe in acuta febre mortem, in mitiore vero mombum diuturnum fore significant .Pari ratione urinae Liudicium D mortem indicant. -- Mortem enim significare,multae in lib., .prognost. Hippocratis testantur sententi . Iudicium uerd,quado ab abscessu liberat, quemadmodum Hippocrates sect .4.aphor. .significauit inquiens,Quibus spes est ad articulos futuurum abscessum, liberat ab abscessu, urina multa crassa M alba prodiens,ut in laboriosis febribus,quarto die nonnullis exire incipit. Est tamen quoddam genus signorum iudicatoriorum proprium
Apeculiare, de quibus paulo possidicetur.
Cruditatis equidem concoctionis Dapropriam vim si perflabilem ba ema s
bem me natim in prima die ue post eam appareant. vero morem morbo rumsignificant,trifariam duntur.Qus dammam,ut antea dicebatur,in Pri- deiectionibus,s 1lutis apparent. ΩΨdam autem in totius corporis affectibus inueniuntur . Quaedam vero in naturalibus manimalibuό actionibus deprehendantur.Haec quidem non etiam omniafida in omnibuου morborum temporibus siunt.Sed deinceps ipsa diuidemus. Iudicatoria autem 1 mata du--6es
ictasunt, cr borum quidem natura est,aut veluti causarum Amal Grsigno
rum, aut veluti signorum tantum. Manime vero fida omnis eorum natura, ac
contraria eue significant m efficiunt, in diuersis morborum temporibus. In liue autem omnspraenotionis est successs.Siquidem in alio tempore, e in alio asse m sunt iudicatoria: in ahis vero assem, aut alio morbi tempore i mplomatave gna prasamn iudicatoria autem nequaquam sunt. Dictam vero de iis
saepius ab Hippocrate est. Sed satiου sit quidem in praestentia unius sententiae ex
secundo Didemiorum libra meminisse.Iudicatoria. nqui non iudicantia,partim mortaliapartim dissicilem portendunt iudicationem. Hoc vero signis concoctro russedi cruditatis non lasse unumquodq; rerum unum m idem semper est, momimeo v verbigratia,urina boni coloris)Gr albam,leuem GT aequalem subsidentiam desideram .
babens, ncoctionis eram.Tenuis vero Cr quaesimul etiam nulla ubsidentia
445쪽
obtinet 'inper cruditatis bigram s.ct concoctionis quidem signam, perpetuo,
num est cruditatis vero minime bonum, si quid eorum quae antea diximus meminimus .Quodsi tamen dolorem captis,aut delirium,aut vertiginem,aut fpristidissicultatem, aut anaietatem,aut coma inspicias,nihil in iis firmam, neq; boni neque madum praenoscerepotes.pari ratione neque sudores,aut vomitiones, asit alui, aut urinae multam excretionem,aut sanguinis ex naribus profluvium,ati ex utero,aut hamorrhoidu aut parotides,aut alios decubitus reicias. Omnia enim haec iudicatoria, non iudicatoriasunt. idque duobus modου, aut lana nequa- iudicat quam iudicant,aut quia male iudicant. Colli nanque dolor, s te oramgr uitas, mi dores,'verti Pnes,'capitis dolores, lachrymae inuito effluentes aciesque rubens una cum oculis,aut labrum inferius commotum, agi i-gilia quaepiam,aut coma,signabolum sunt interdum iudicatoria, quemadmodare etiam a thma,c quaedam anxieta uel difficultastrandi sopotbredrium. retractum assidium ue quoddam, vel nausea multa, cy ardor, c sitis veb mens, m cordis dolor, c non ferre posse decubim,c delirare,c clamare. te, usi, di igitur hae ipsa saepenumero iam imminentis iudici signa. Alterum autem grati' 3'' sorum iudicatoriorumsignoram, sed etiam causarum rationem obtinet. autem vomitus, alui derectiones, urinarum copia, fudores, σμη-guinis ex naribusprofluuia, sparotides,m decubitus.Non autem necessarii neque in primu tomatis,quae solum sunt indici signa,neque insecundis, fra signoram,m causarum vim obtinen iudicium fit. . Alterum vero gemus est Porum,s ut etiam1Imptomatum, quod non nominatur indicatorim, Aquod neque ostendat,neque 4sciat iudicium,neque similiter in uniuersums est,ut quod concoctiones monstrat, neque totum perfecte infidiι sed licet in iis qM-dem aliqua inuenires per bona,quaedam vero maia . Quaedam aκtem Vs Mis rimum ei mori sint,omnia obtinent Rationem iratur valere, virecte se adcikssi oblatos babere,bonum.Bonam etiam signum facilistratio, passum bonitri,u' facilis tolerantia, facies sani millim decens decubitus,m totiusta . ris aequalitarim quaecunque alia ab Hippocrate inprognosticis dicta sunt. la vero iis contraria sun hoc ess,dist cilis tolerantia, piusuum maticia ,stirandi
dissicultas, praesenim quaest figido efflato stiritu, alia 3 mi P '
cis Hippocrates dixi uniuscuiusquesigna vim manifeste definiens
Pergit nunc Galenus in praedictorum trium generum signorum explicatione ; lceoeocti quae sit singulorum natura A vis ostendit inquiens. Signa cruditatis Si concoctionis udi x xj - propriam vim semper firmam cstabilem obtinent,quocunque morbi tempore apparuerint.Nam concoctionis signa,vt dictum est supra,cap. .&.8. falutem indieant. Cruditatis vero,aut omnino nullum futurum iudicium,aut pravum,aut dolores, aut diuturnitatem,vel mortem, vel recidiuam significantiquemadmodu lib.a Epid. semet. M costi 2.testatur Hippo .ineu scribes modu. Cococtiones iudici, celeritate portendusiis certamq; salutem.Cruda vero Se incocta, it in malos abscessus conuersia,aut iudicatio-
446쪽
nis sublationem, aut praestatem, aut diuturnitatem, aut mort aut eorundem recidi- si uas significant. Atque haec vista natura primorum signorum.Secundi generis signa siquae morem morbi, hoc est , num morbus vehemens an placidus siue mortalis an se Moris morbi sit lubris sit significant,trifariam diuiduntur. Quaedam enim sunt quaecum urinis, alui dei essionibus,ti sputis excernuntur. De quibus partim supra cap.ri.&42. dictum est, 1. partim intra, capa8.dicetur. usdam autem in affectibus totius corporis,velut supra 1. dixit, in toto corpore inueniuntur,ut sudores. Quaedam vero in naturalibus actioni- 3. bus, ut vomitus,& alui profluuium: M animalibus actionibus,ut delirium,reperiuntur.
Sed ipsa deinceps hoc est,in fine huius capitis,dividemus. Terii, generis signa ρος iu- 14Actio si a
dicatoria nominatur,duplicia sunt, Quaedam enim horum veluti cauis Sc signa sunt, gna duplivi. hoc est,it significant, it efficiunt iudicium ut est vomitus,alui deiectio, urinaru multitudo,sudor anguinis ex naribus profluuium,Sc abscessus. Quaedam vero tanquam signa solum,ut delirium igiliae coma, Si alia quae in cotextu recensentur. Huius tertii
generis signa minim8sdam aestabilem vim te naturam habent, sed contraria plane designificant de efficiunt in diuersis morborum temporibus. Na si in principio mo hi Scante concoctionem apparuerint, sympomata vel signa praua dicuntur, quΘd nimirum prauum corporis affectum vel sequantur, vel signiscent . Si vero post concoctionem,u in vigore morbi apparet,bona sunt, e iudicatoria appellantur signa. Hoc est quod Hippocrates lib.2,Epide orum sect*rima dixit. Iudicatoria signa si no iu- is dicant morbos hoc est,si ante concoctionem Ain principio appareno partim morta- is Ita,partim difficilem portendunt iudicationem. re in iis omne praenotionis est stu is diu,vel omnis cura,vel successusId enim Gricis o ωκημα vox, qua hoc loco utitur Ga selinus significat. Idem enim illis quod denotat. Vt sit verborum Galeni is sensus. Quum praedicta signa diuersis temporibus morbi diuersia significent , omnis cura tediligentia,omne denique studium medici in iis discernendis essedebet, quod scilicet ita futura lacile praenoscere queat. Adeoque in iis recte cognoscendis omnis praen tionis successus erit:h0c est,qui illa prob8 cognouerit it distinxerit, huic prcnoscendi scientia pulchrε succedet. Caeterum ut iam dicta signa nullam stabilem id firmam vim obtinent; sed in diuersis tum temporibus, tum affectibus diuersa significant:ita cruditatis tr concoctionis signa unum Sc idem per- .petuo in omnibus affectibus,t: morbi temporibus significant Vt,verbi gratia, urina boni coloris. Si albam, leuem,lcaequalem subsidentiam obtinens, perpetuo cQcocti0nis signum est Tenuis verΘ,& nullam subtaetitiam habens, semper,vt dictum est cap. u. cruditatis inditium est Et concoctionis signum perpetuo bonu, ut cruditatis semper malum existit.Contra vero tertii generis signa nullam stabilem vim neque ad bo num, neque ad malum habent.Talia sunt dolor capitis, delirium, vertigo, te alia quae t g μ λ a Galeno in contextu recensentur, haec enim iudicatoria, adeoque bona, id non iudicatoria fiunt, idque duplici ratione, aut quia proistis non iudicant morbos, aut quia male iudicant. Porro quod paulo etiam arit Z dixit huius tertii generis sighorum duplex est natura quaedam enim signa tantum sunt iuditatoria ut colli dolores, temporum grauitas, splendores , vertigines , dc alia quae in contextu Galenus refert Quippe haec non caro imminentis iudicii signa sunt. Splendores autem μα- εδεγες Gr ci nominant, non sunt nisi minuta quaedam it marmoris instar splendentia quae oculis aegrotantium obuersatitur. clam autem signa sunt simul Draus ,hoc est, non solum significant, sed Messiciunt iudicium Ut vomitus eiectiones alui, urinae multitudo, te alia quae a Galeno enumerantur. In neutris autem signis iam dictis necessario iudicium fit, Non enim iudicium significant A efficiunt, nisi quando in vigore,st postquam concoctiones iam lactiae sunt, apparent. Si vero alio morbi tem pore apparuerint , prauorum Aectuum symptSmata potius existunt: Alterius ge
447쪽
ostendan neque efficiam iudicium Atq; haec non similiter ut ea quae concossionescis is, si1ειε mostram fida sunt,neque tamen etiamomnino infida:sed sunt in hoc genere qumia evenati semper bonassu da vero semper mala Aliqua vero ut plurimum bona vel mala sunt. ,, Loca hunc antiquus interpres ita conuertit. Et quae de istis signis non in omni hora ,, significant bonum vel malum, ipsa in pluribus dispositionibus significant unum eo-ri rum, Si illud repertum est in omnibus istis signis. Vndentis costat hic aliquid in grat . cis desiderari. Mae nisi adieceris,sibi pugnare ea quae scribit Galenus, nemo non vitidet am dicit quaedam semper esse bona,quaedam semper mala. Et statim infert, eigitur vi plurimum talia sint,hocest,utbona vel mala sint,omnibus inest. Quae plan8 iis quae praecedunt prorsus pugnant. Fieri enim non potest ut aliquid semper, tr riplurimum malum aut bonum sit.Si enim semper malum aut bonum est,nΘn ut plurimum tale esse potest . Quare adiiciendum erit. Quaedam vero non semper bona vel mala sunt,sed unum praedictorum,id est,bonum vel malum in pluribus affectibus significant .Hoc autem in omnibus istis signis repertum est,uel si nihil adiicias , necesse
tame erit ut pro τε δ' οa, legas, idi' isi' ι , ut c6uertas,ut nos secimus,aliqua vero ut pis
Timum eiusmodi sint, hoc ςst bona vel mala,omnia obtinet. Triplicis istius digeretia: signoru alterius generis exempla nunc aliqua subiugit,inquiens. Ratione valere,& recte se ad oblatos cibos A potus habere, Hippocrate.2.apho.33.attestante,bonum est. Bonum etiam lacilis spiratio, & pulsuum bonitas,&facilis tolerantia,secies sanis simillima,decens accubitus,totius corporis aequalitas, M alia quae in libris prognosticorum ab Hippocrate dicta sunt. Mala vero iis contraria sunt, quae itidem Hippocialesia prognosticis recenset, uniuscuiusque signi vim manifeste definiens.Haec autem signi summatim lib.2.prog.apho.s6.seorsim autem in primo aphoris.8.&.H.&a apta. Ad quae loca nunc lectorem ablegamus.
O se vero optima oe pessima ab iso dicuntur, maxime p ibus eam vocem balde adiicit, talem vim habent, vi aut semper unam aliquid significent aut rarum esse ut non indicet. Hac igitur qugm
ister signor disserentias quid feri non potest ut discernamus quando iudi
catoria signa iudicium significant, aut quando idi tomata iudicatoria boη
M vel malam iudicium asserunt, temere utique Hippocrates dixisset: His quae non , ex ratione leuant haud oportet fidem nes valde formidare mala qua praeter r
usii ι .s Itis)η- ωζη ηt, nosque stra detoriciis tractare in lituissemus. Si vereneia Hlygoerat. ἰ aliud quicquam omnium, neque b c fastra ab Hippocrate dicta punt,fuerit utique aliquod omnino indicium fidum, quo id quod ex rat est, oe id quo
praeter rationem accidit discernuntur. Quid vero hoe sit libenter audirem ab iis qui veterem medicinam contemnunt. Nos enim credimus id quod ab Hin is crate dictum est, verum ηmnino esse. Conco hones celeritatem iussitas, oe cedi, , tam sanitatem Discant . uia vera m inco Lia , in malis conuersa abscessu aut iudicationis; ablationem,autprauitatem, aut laborem, aut diutura, tale, aut ne, i recidiva Piscant. Proinde m principi tempus non ali3 quopia,ut diximns,discernimuS. Ille vero nullum nobis'inci 3 indiciu diaerant, idcircoscire nequeunt quari quis perniciose ali tur,aut ribrat,ubi ta imminet
iudiciti sed similes sumplebeiis,nes in que fine ea quae sim demat aenoscemes,
448쪽
LIBER I. I99 neque qui acere oporteat inuenientes.Sed de iis rarsus Aerari
Initio huius capitis triplicem alterius generis signorum quae non nominantur tu TEpleae steriis dicatoria differentiam esse ostendit.Quaedam enim sunt simpliciter M absoluto se mone, aut citra alicuius adiectionem bona vel mala. Et hoc nomine ab Hippocrate sim=hei in boti, vocantur quae saepius,&vt plurimum talia sunt.Nonulla verὁ6ptima vel pessima ab ipso nominantur,& talia sunt quae semper unum aliquid,hoc est, bonum vel malum, significant. Aliqua sunt quibus : haec dieito καρ- quae valde significat, adiungitur. valde bona vel Hoc est,sunt quaedam valde boria vel mala. Et haec quidem eiusmodi sunt,ut raro n5 indicent bonum vel malum Secundo huius capitis loco eos reprehendit qui fieri nO itam fit, seoposse palant,ut tot & tam varias, iam aliquot capitibus expositas signorum differen- rum differediasti as,medicus discernere queat.Nam,inquit,si fierin: potest vi cognoscamus quando '''signa iudicatoria vocata iudicium significant, aut quando stmplomata iudicatoria putant. bonum vel malum asseruntiudicium,temere ab Hippocrate sest.2 .apho. et . dictum est,his quae non ex ratione leuant non est sidendum,neque valde formidanda esse mala quae praeter ratione eueniunt.Quippe si vera i certὰ verissima sunt,quae dixit Hippocrates,necesse est ut illa quae secundum rationem accidunt,ab iis quae praeter rationem eueniunt discerni possint.Pr terea si certo ex signis iudicatoriis deprehendi futurum iudicium nequit, frustra de iudiciis Galenus tractare instituit.Si vero nihil aliorum omnium,neque haec quae iam citauimus frustra ab Hippocrate scripta sunt, erit utique aliquod signum fidum M stabile quo id quod ex ratione fit, ab eo quod praeter rationem , euenit discernitur.Quale vero hoc esset se libenter,ab iis qui veterem di ab Hippocrate traditam medicinam contemnunt,audire velle Galenus ait.Eo ipso significans eorundem tum inscitiam tum impudentiam, ut qui ab Hippocrate quae ipsi ignorant discere nolunt Ex Hippocrate itaque illis monstrat Galenus quae talia signa quibus ea quae ex ratione fiunt,ab iis que praeter rationem accidunt discernimus. Quae sint signa Sunt enim concoctionis A cruditatis signa nominata, quae quid significent, Hippo crates libro primo Epidemiorum, sectionis secundae, constitui.3. iis verbis dilucid8 ab f, qu ε , ,
ostendit Concoctiones,inquiens,celeritatem iudicii,&certam sanitatem indicant. ratioMaecidui. Cruda vero A incocta,& in malos conuersa abscessus,aut iudicii sublationem, aut pra *μη ς uitatem utrunque enim haec vox πισσια, qua hoc loco usus est Hippocrates, Galeno . .i Uexplicatione huius sentetiς teste, significat aut laborem, aut diuturnitatem aut mortem,aut recidiuas indicant.Citauit etiam hanc sententiam Galenus supra capite huius
libri quinto.Neque alio quopiam signo,quam concoctionis, principiJ tempus,ut diximus capite octavo, ab aliis morbi temporibus discernimus Illi vero qui vetere medicinam contemnunt nullum nobis prorsus principii signum, inquit Galenus, dederunt deoque scire queunt quando quis lataliter affligitur, aut iam imminete iudicio delirat Hoc est,ignorant quando delirium pernitiosum sit signum, aut quando iudicium imminere significat. Sed similes per omnia sunt,plebeiis qui ignorant quem finem sint habitura haec omnia, que istis apparentibus quid faciendum sit inuenmci 'tincta lib.3.cap.2.fusius dicemus.
CAPUT XVI. iii Vomodo vera quistiam etiamsi nondum adstim, uniuersalia morbi tremo praenocerepsit, qua ad Uum artis maxime conferunt, hoc iam dicemus. Propositum enim est a prima statim die tantum, saltem civiscere,quod vel inprimo vel securi quaternario mo se
iudicabitur Hoc enim nu in decimoquarto, aut vigesimo Hefiat, nondum liquet.
449쪽
aut quinto die iudicabitur morb- quis victum iussi at, ac si quadrige
dissolueretur.Hoc enim summe absurdum esset. Et quicunq; medicorum, prima, aut vular ὐm secundo die non praenoscit morbum,vltra primam septimanam non posse extendi huic plurimum aberrare consentaneum est. Si star semel aut biso eo errauerit, venia dignus est. si vero omnino nulla futuri vigoris morbi praenotionem se putat,ne minimam quidem sic medicina partem intestigit. Lavero tantum ab eo absum ut omne quo uturum est penitus incognitam exim
mem . vi interdum da certa idipsum scientiaperuenirepsissee persi fumba ta enim si qui 'iam qui acuta febre laborat primo flatim die, nudo praesente
a operisulose, stapraeterea etiam omnibus alutaribus existenti Lurinamin- gat boni coloris,m mediocriter crastam, an non medico qua in artis operibM exercitatus est manifestum erit, huc in primo quaternario iudicatum irilique m
gis si nebula quadam,aut sub amentum bonum illi aderit, atque multo madisi etiamsubsidentia bona.
Traditurus rationem Galenus quomodo quispiam, etiamsi ubi nondum adsunt, uniuersalis mor uniuersalia morbi tempora pr noscere queat,initio quod idipsum fieri possit, A quia bi tempora,pr ad artis usum plurimum conferat,imo necessarium omnino sit, demonstrat. Nemo, , si P Α, 'Vnquam victus rationem rectῆ instituet, nisi morbi tempora, D praesertim vi-bet medieus. Sorem, praenoscat.Porro potest quide medicus a primo statim die tantum saltem c gnoscere,quod vel in primo, vel secundo quaternario morbus iudicabitur Num autein decimo quarto, aut vigesimo die iudicetur morbus, hoc a primo statim die nondu liquer,sed in undecimo,qui decimi quarti index est: vel indecimoseptimo, qui vij silis, ' quo is . est,die. Quod ut rectius studiosi intelligant,sciendum Hippocratem, di post
do dies iudicato- eum Galenum dies iudicatorios in quosdam circuitus, quos quaternarios ν septenari digςNς my- rios nominauerunt,digessisse.Septenarium quidem circuitum validiorem esse , pol state autem secundum quaternariorum,St ab eo futurum in septenariis circuitibus iudicium indicari ac monstrari affirmarunt.Hinc est quod ab Hippocrate,seel. 2.apho..ειλλο - 24. επιδηλοι&λωρο φὰ,hoc est,indices la contemplabiles vocentur . In iis enim con-
h. 9 indicatur quid in die iudicatorio mox sequenti futurum sit. o vero pam. andae. eto septimanae sint numerandae Hippocrates in paulo ante citata sententia luculenteris admodum ostendit inquiens.Quartus dies septenorum est index. Alterius septimanares pctauus principium est.Contemplabilis vero etiam undecimus est,ipse enim alterius se septiman quartus existit.Contemplabilis rursus decimvsseptimus,quippe quartus estis a decimoquarto, septimus vero ab undecimo .E quibus sane verbis euidelissimum est, Trea septimanae. Hippocratem tres innuere septimanas, quarum quidem duae priores a se inuicem diu ducuntur,ac separtaur.Alterius enim septimante initium esse diem octauum inquit. Tertia autem secundae copulatur septiman ita nimirum,ut postrema secundς sepii- Tertia septima- manς dies,tertiae quoque initium existat.Proinde no est,ut priores duς,integra. simna non est imς' prima septimana integros dies septem habet, adeoque quartus dies hanc in duo qua 3 partitur.Secunda itidem ut prima septem dies obtinet, eamq; undecimus in duo aequa diuidit. Tertia vero septimana sex tantum dies a prioris septimanae diebus diductos ac separatos habet,quemadmodum etiam Galenus lib.3. prognost commen .I. docer. Quocirca per se non estintegra,ideoque praecedenti te secundae copulanda erit.Nam
. nAia idipsum sectamus,per quaterniones,ut priores duar,haud digeretur. Atque hincias Misis '' Sole clarius fit Hippocratem vigesimum diem, & minime vitasimvmprimum terrjj septenaq
450쪽
s plena in nouissimum die adeoque iudicatorium statuissessiadein sim8ra nee teri indices A iudicatorii dies usque ad ad centesimum colligi possunt, ut scilicet perpetuo tertia septimana non sit integra,sed sex duntaxat,ut dictum est, dictu Sic sexu septenarii nouissim'dies erit quadragesim'.Noni vero sexagesi Duodecimi,octuagesimus.Decimiquinti,centesimus, ut e sequenti tabella omnibus fit manifestissima.
TABELLA DIERUM INDICVM ET IVDIC
tortorum, Quaternariorum item ac Septimanarum ladices. Iudicatori, Indices. Iudicat j. Indicis. Iudicatorib
IIIL IIL IIII. III. I Atque hactenus de diebus tum indieibus,tum iudieatoriis h e dixisse satis sit, nae
ad Galeni verborum explicationem redibimus,qui pergit ostendere quod ad usum arris plurimum conferat morbi tempora uniuersalia cognoscere. Nam quum duo sint, is unde cibandi consilia petuntur,quemadmodum etiam libro decimo therapeuticae sem inis eε- methodi,capite quinto,Galenus attestatur,vigor morbi,& grotaritis vires,nunquam recte instituet vilius rationem medicus:imo interdum maximorum periculorum autor erit, si morbi tempora non praenoscet, verbi gratia, si in morbo qui quarto aut quinto die iudicabitur, sic quis victum instituat, ac si quadragesimo die solus retur, is non tantum aegrotanti plurimum obesset, sed it absurdissima facere conar tur. Nam morbus is qui quarto aut quinto die iudicatur, victum summe tenuissitisi requirit.Contra is qui quadragesimo soluitur die, pleniorem multo exigit victus rationem,quemadmodum Hippocrates sect i .aphoris. 7.lt sequentibus aliquot copiose admodum monstrat dicens.Vbi morbus peracutus est, statim summos labores obtinet,& summe tenuissimo victu uti necesse est.Vbi vero non,sed pleniorem victu ad- ,, hibere licet anoem a tenui victu declinandil, quanto morbus ipse summis leuior fue- ,,ritSt iterum.Quibus statim vigor est,hos statim tenuiter cibare oportet Quibus au- ,, tem postea vigor futurus est,iis es in ipso vigore, te paulo ante subtrahenda est. Priore ,,
vero tempore plenius cibandum,ut aeger durare queat.H c ille Quapropter quicun- disque medicorum,primo, aut ut plurimum secundo die non praeno icit morbum ultra prima septimana n5 posse extedi,huic plurimu aberrare cosentanta est. Na quu pera cum morbu esse minimῆ putet,tenuissima in eo victus ration magno sane errore,no
instituet. Plenius itaque cibando,maximi mali autor erit, venia tamen dignus est qui