장음표시 사용
411쪽
intePam solationem extendatur nullam senslim alterin acces is masionem accipiens,haec utique tam ab initio proprium habuisse rigorem dicetur. Et hoc
est quod ab Hippocrate dictum est Continua enim V qua quibusdam flatim in-V cipiens foret, ac viget. te igitur etiam est hoc: In pleuriticis statu flatim qM-
dem inca preme morbo appareat,illum abbreuia . pri quam scilicet secunia in-V uaserat accessio. 1dhuc enim pleuritis incipere dicetur, nonsolum quando talis se gest aeresi accesso est in augmento, aut vigor sed etiam in uniuersa declinatione, atque om
isere secunda ingruat accesso, quae, utplurimum, in pleuriti de te fit die.
Praecedenti capite Galenus monstrauit duplex esse principium, unum indivisibile lae latitudine omni destitutum e quo Hippocrates nunquam sit locutus:alterum v R: 'et latitudinem aliquam obtinenquod & ipsum plane duplex existit.Vna quod Galenus hic Ain sequenti capite hoc est,artificio destitutu vocat, & est quod
prima accessione complectitur,lt,magna ex parte, ad tertium usque diem extenditur. Alterumver6quod zi liop, id est, proprium dicitur,est id quod concomonis signis Dnitur,lcmorbi pars existit. De quo sequeti capite dicemus. De vulgari aute & eo quod nihil artificiosi habet D prompta imaginatione prima accessione circularibitur, nec morbi pars est,hoc in capite agit Galenus. Quum in ea quidem significatione accipi Quaeda morbo-tur principium,tum quaedam morborum genera protinus quum incipiunt, recte via rug ς pyω gorem accpisse dicuntur.Ρrima enim accessito,ut capite quarto comprehensum effa- . . tr et liquandoletiam augmentum,&vigorem morbi in se complectitur. Atque hinc est quod cepita dicuturi Hippocrates libro primo,Epide.sectione tertia,scriptum reliquerit, continuam febre statim incipientem quibusdam florere Sc vigere eque enim vox incipientem,dem principio quod morbi rempus est intelligi potest alioquin unus & idem morbus iso A eodem tempore in principio Avigore esset quod fieri nequit, sunt enim diuersa Adistincta tempora, utpote quae etiam augmenti interuentu separantur: sed de eo potius tempore,quod prima circunscribitur accessione deoque quod, ut plurimum, ab exquisite primo insultu St principio usque in tertium protenditur diem. Nam haec se-bris continua ubi principium hoc primum,& latitudine destitutu perfecerit,ir subinde,ut par est,increuerit,proprium, hoc est,eum qui morbi tepus est,ui rem assumit. Et ex eo febrium genere, haec quidem in prima protinus die illa vero in secunda vigorem accipit. Nulla tame febris statim a primae accessionis insultu in vigore esse potest quod hoc ipsum naturae rerum,atque temporum morbi repugnet. Vertim siue in prima,siue in secunda die vigorem nacta si hinc tamen ,hoc est,a vigore, si ad integram usque solutionem extedatur, nec ullam sensilem alterius accessionis inuasionem a cipiat,statim utique ab initio proprium morbi vigorem habuisse dicetur. Nam nulla alia subsecuta est accessio,sed in prima planε accessione,quae ad integram usque fibris solutionem duraui vigorem assumpsit. Atque hoc omnino est quod Hippocrates in paulo ante citata sententia continuam sebrem statim incipientem vigere dixit De tali quoque principio locutus est Hippocrates prima sectione aphorism .ia. ubi inquit. In ., pleuriticis si statim quidem incipiente morbo sputum appareat, illum abbreuiat, Statim enim,ait,hoc est, priusquam secuda inuaserit accessio. Quippe pleuritis adhuc in cipe Rhac ratione icetur,non solum quando haec accessio in augmento, aut vigore fuerit: sed etiam per uniuersam eius declinati omem , atque omnino antequam se cunda accessio,quae, ut plurimum,in pleuritide tertio fit die, inuadat. Nam ut iam saepe est commemoratum,principium in eoHippocratis loco plane id tempus significat,
412쪽
quod prima accessione comprehenditur.Quapropter tantisper dum illa dura primcipium esse pleuritidis dicetur. ut
Quodcunq; igitur tanta imissignum superuenerit, breuem ut m μμ co,is , si ἷrem sere moris Dificat. TAIane etiam es inpleuritiesulatum. Qiappe
uniuscuiusique corporis partis excrementum, eam qui illi inest assectum demonstrat: si contactum quidem fuerit Eubrems vero crudum, morbosum c itaque Eos M.
haec etiam dicta sunt. sio alui optima e , mollis Or compacta, m quae eacthora, qua infecunda valetudine deiici sidebat,excreta. Copia vero his quae inge sunt restondeat. lis enim fuerit exitus, inferior utique venter rem vale bis. Qirinetiam 'atum si fuerit exquisit milesianorum 'uto, re 'irationis in-- aEα- 'umenta exquisitebana esse demonstrasit. Quod si vero aliquo mori impediatur m a naturali habitu recedat,tantundem illa laesa esse ostendi quatum utaque ipsum a naturali 'ecie abest. Quod vero illi quo ecundum naturam ste habet maxime contrarium est,crudum existit, y magnum Iaboranum litarum imbecillitatem demonstratSi vero aliquam notumvitiose causae habueri veluti est . nigrum,tamiae exitiosissimum erit. Pari ratione m in urinisse habet. Nam μ' quacunque barum anorum urinis mas mesimilis sisnt, is quidem satis robustuesse venosum instrumentorum genus ostendunt,stua vero crudiores fuerint, ipseorum imbecillitat .Quae vero sanorum urinissum ma me contrariae, hae quide omnino sunt crudae Magnam autem uniuersi ven generis imbecillitatem indi cant.Quaecunque vero exuperantis causa etiamtruuitatem Uerint, veluti quae nigraesunt hae extreme exitiales punt.Haec igitar tria signorum gene propriam Mζ:in ali , iusiquepartis concoctionem demonstrant. Inferioris quidem ventris, quaesecundum naturam se habem deiectiones venosi autem generi urina .instrumentorum vero res'irationi inseruientium tantum, excreationes. Quemadmodum autem haec ipsorum locorum a quibus excernuntur indicia pratim, eodem,arbitror,modo enam urinae,re u urinatoriorum meatuum,vesicae,s penis. . qui urinas quae in malis barum partium excernuntur, Hippocratesseorsim in apborimas enumerauit.Qua vero in acutis murbis concurrunt,inprognosticorum libro scripsi Quoniam vero uniuersus hic liber, ut iam saepius est demonstratum, desolis agat acutιε morbis .certe toto in eo de urinis absoluto sermone, infinesubiecit . V autem te decipiat, si vesica morbo quopiam laborans suiusmodi aliquam urinam Vreddidemnon enim totius corporusignum, sedi in per se vesicae.Vt igitur refi- Vcae memini ipsa in sermonepra exemplo producta, sic renes ,revri natarios meatu penem inaudire oportet.Maxime vero Himum dethonstrant quae ab ipse in aphorimis scripta sunt.Sicuti enim vesica ta cim renu aegrotantiu signia describin Q 'inquies,cu urina q crassa est carucula exiguae,aut veluti capilla una exeuhiss a renib' excern situr.Haec igitur,ut dixi. iasignora genera singu- la propria cocinione dem ranxurinae quide cius quae in venis: deiectiones ver ein qua sit in ventre:excreationes autem, quae in re Farationis instomentis.
413쪽
eis ut uὸ , is, ς-pixi parte Galenu. Ostendit diligenter admodu, a medico euius . . με id. ' partis excrementa esse consideranda,qudd scilicet eum qui illis inest ad indicent. sideranda. Nam si concocta fuerint, solubrem:sin cruda,morbosum in illis esse affecta liquidsi demonstrant.Id quod trium excrementorum, alui nimirum,' uti & urinae, exemplo luculenter admodum declarat. Alui enim excrementa inferioris ventris ostendere a sectus Hippocrates libri secundi prognosticorum, aphorismo decimotertio testatur, ubi in hunc modum is ibit.Deiectio alui optima est mollis et solida seu compasta, Aquae eadem hora,qua in secunda valetudine deiici solebat,excreta est . Copia verὀiis quae ingesta sunt respondeat.Talis enim si excernitur, inferior utique vehistr rectῆva optima dolassio lebit Quibus sane verbis Hippocrates optimam deiectionem,& quae inferiorem vent idR gRφi- valere significat tribus posse cognosci monstrat mempe consistentia, tem- Consistentia. pore,& copia .Consistentia,s nimirum non omnino ut lapis dura, nec ita liquida ut diffluat,sed mollis sit eatenus,ut nihilominus compacta sit ac cohaereat. Tempore si Tampore. Vtique ea hora qua per sanitatem consueuit ab aegrotante excernatur. Copia, ut stilis Copia. cet ingestis cibis respondeat. Talis utique deiectio inferiorem ventrem, in quo ven- , .is nita P. triculus Scintestina sunt,recte valere indicat. Porct ut alui excrementa inserioris ven- Medius venter. tris affectus ostendunt ta sputum medii ventris,in quo respirationis sunt instrumen.
ta,affectus demonstrat.Si enim hoc ipsum sanorum sputo exquisite sinite fuerit, respirationis instrumenta exquisite esse sana indicat. Quod si vero aliquo modo ne faciblὰ & propt8 excernatur, impeditum fuerit, veluti si crassum Se glutinosum sit, aut alia
ratione a naturali habitu recesserit,quemadmodum supra, capite nimirum quinto,ductum est,illa noxa aliqua esse affecta signiscat.Tantundem autem instrummentare
spirationis laesa esse ostendit sputum, quantum specie Si forma a naturali sputo abest. Si itaque parum abest, parum etiam laesa esse instrumenta monstrabit. Si vero plurimum a naturali abest,etiam instrumenta ipsa vehementer esse laesa indicabit. Porro sputum quod secundum naturam se habenti maxime contrarium est, crudum existit. Uddenim secundum naturam se habet,est id quod concoctum est, ut capite quinto
diximus,igitur quod crudum est,illi contrarium sit oportet.Significat autem crudum magnam laborantium partium, siue locorum,utpote in quibus ita deiectae sunt iaculutares naturales, Vt,alterare A concoquere sputum illud nequeant, imbecillitate. Quod si etiam aliquam notam vitiosae causs sputum habuerit, ut est nigrum, iam tale perniciosum erit,ut loco iam citato abunde est demonstratum . Caeterum tertium genus excrementorum quod partium corporis affectus ostendit,est urina. Nam qu2fanorum urinis est maxime similis,li c cert8 venosum instrumentorum genus satis ectvalidum demonstrat .sanorum autem urinis similis est ea quae concocta est. Crndior ibraque urina venosi generis instrumenta imbecillia esse indicat. Quae autem sanorum urinς est maxime contraria, h c quidem crudissima existit,magnamque venosi gendi. ris imbecillitatem significat. cunque vero urina exuperantis te morbum etatemtis causae etiam prauitatem ac malitiam ostendit, ut est nigra,haec extremὰ est perii, ciosa.Tria igitur iam di asgnoiuni genera propriam cuiusque partis concoctione
demonstrant.Deiectiones quidem naturales, inferioris ventris: urinae autem , venosi generis:excreationes vero, instrumentorum quae respirationi inseruiunt.Quemadmodum autem haec tria signa indicantaffectus locorum a quibus excernuntur, ita etiam Vrin , renum,urinatori summeatuum,vesicae Se poenis affectus indicant Quales autem sint urinae quae in malis harum partium excernuntu Hippocrates in sessiquarta, apborita τs.le sequiatibus luculenter ostendit. autem in acutis morbis cocu
rere solent,has in libro prognosti cstrum ab aphorismo et c. libri secundi usque ad 3 enumerauit. ippe uniuersus hic jiber,de solis acutis morbis agit. In eo itaque libro quum iam uniuersum de urinis se mnem ab luisset,in sine, nempe aphesis3 . itaq
414쪽
citati libri, hae subiecit verba e vero te decipiatisi vesica quopiam morbo laborans, huiusmodi aliquam urinam reddiderit mo enim totius corporis signum est, sed ipsius oper se.Na etsi vesicae in hocsermone latum Heminerit, illa nimiru pro exemplo producta,tamen etiam renes, urinarios meatus, & penem inaudire oportet, qu8d scilicet huiusmodi urina hoc est,prurulenta, foetida, acris, biliosa, aut pinguis, de iis enim ibi de sermo est,saepe etiam propterrenes,vesicam,vrinarios meatus, ῆς penem, reddatur. Inaudienda vero esse quae iam diximus maxim8 demonstrant quae ab eodem Hippocrate in aphorismis scribuntur. Nam 'tillic vesicae laborantis, ita etiam roelium apo- tantium signa describit.Inter alia enim sect. . lib.γgata scriptum reliquit. 9bus in urina quae crassa est exiguae carunculae, aut veluti capilli una exeunt,iis a renibus ex- is cernuntur Et in sequenti quoq;ibidem aphor. 8.rensi meminit. Ἐς singula manu .feste demonstrant,reliqua etia quorum hic Galenus nominatim meminit,inaudienda esse.Τria itaque esse signorum genera,quae singula propriam concoctionem indicant rinas nimirum eam quae fit in venis,deiectionem autem eam quae in ventre, Mexcreationem eam quae fit in respirandi instrumentis, Galenus hactenus luculenter admodum demonstrauit.
Fieri autem nonpotest qui emper bonum a liquod magnum concocti is *Maae fudit gnum ostendatSanguinis vero narium=rofluuia, sudores,c parotides, oe reliqui humorum ista intempessive semprodesse consiueuemunt: intempessive autem facti nihil iuuant. Vnde hae eadem mahi in libro Di emiorum latenter
innuere videtur,inquiens. in melius iudicant,mnflatim a Mere covenit. DEtenim non iactantumsed c trandi dissicultate deliri lach mae, vigiliae, comat obtenebrationes,lendores,inquietudines,cordis oe capitis dolores, alii, uniuersii uulis partibus cruciatus distinctume indigent, quamdo utiquei uent, edi quando noceant,m quando non Folum nihil iuuant, sed O signa sunt prauissima. Quemadmodum igitur principii nomen definitam unam aliquam
quantitatem nonsignificat, eode arbitror,modo,neque vox tim. titudinem vero temporis tantam obtinet, quanta etiamprincipii est. Manifestum vero est quod saepivi Graeci ex irin adverbio ο αμέλει viantur: veluti in hoc sermone v-sus esse videtur Hippocrates.Sunt vero moduo' confiitutiones, Gr accessones Nsingularum bara ebrium.Verbi causa, continua enim quibusdam incipiens- , rescit, maxime viget.Haec enim vox μη α nihil'lassignificat quam videli- υcet, siue verbi gratia: quemadmodum, arbitror, etiam in libro de victus ratione υacutorum,in quo ita ait.Si igitur quis non auxilietur quantum opus est, ut sulf
ciens fit eiusmodi ptisanaeseisitionis mota multis modis laedetur. Qi us enim rastercu verbigratia, intuε conclusium est, si quis non facta dessam vacuatione ras Gitionem dederit, siremGadest, tabit viis non adegerotinus inducet.
Vox rvtur: αεια tali aliquidsignificat. Iacet autem eius vocis ομαὶ complura exempla apud omnes alios Graecos,maxime vero apud Hippocratem inuenire.
Ad alterum vero iam transeamassignificatum.Vbi enim inquit: Quae in m lius iudicant,mn satim apparere oportet: hic confessim rificat hoc est,in morbi
principis. nseant autem eadem nunc dicta iudicatoria, cococtiorus indicia. Alia iudL
415쪽
se ferant. qui contactionis signa seruari quidem, non tamen Omηino iiudicari
hominem endunt.Neque enim si pubitam in morbo mutationem inaudimus, i xiis γι-ecedit turbationem, concoctionissigna borum necessiris trum se,pse ripotest ut mo ἀή sin temporepulatim coctus, ad integra flationem perueniat. endetur vero G in iis quae sequantar mammius, pacto iudica rias myt Eta, a concoctionis signis disserant. Nunc vero haeduntaxat demolistra es istat quod eius quotm re 'irandi infruments --
coctionisduta:eius vero quae in venis fit,vrinax illius autem quae in ventrest
lectiones vastatuere oportet. Et quod in omnibus febribu quoniamim I
neris sunt mala jam arteriae in eo nunc geneme complectunturhrimue maxime attentum esse conuenit Inpleari,cis autem rimum quidem excreationiis am vero etiam urinis:quod omnino pleuritu febri coniuncta sit.In venim autem ma
si quae citra febrem consistuntsolis deiectionibus .cumfebre vera,etiam urinis in
Duplicia eo signa, nempe concoctionis,& iudicatoria, quae ipse appellat,
i ta 6 ς' &qRa interseratione differant hoc loco Galenus diseri ostendit.Nam concoctionis gna' differunt. signa,vi est,sputum,perpetu3,quocunque tempore appareant, bonum haud exiguum nempe morbi non ita multo pθst futuram solutionem significant .Iudicatoria vero iami nu. signa,vi sunt sanguinis narium profluuia id enim vox Eme αγία hoc loco te alibi stiam,se sola te citra alicuius pa rtis corporis adiectaone posita,Hippocrati St Galeno significassudores, parotides,&reliqui humorum cum impetu quodam illapsus,& d Deectituti cubitus amo κωματα Graeci medici, ubi scilicet humores,loco quem prius thsestabat, relicto,in alterum confluunt vocant tempestiu8 facti, nempe a concoctione Si in vigore morbi,bonum monstrant. Si vero intempestive, id est, in principio, morboque adhuc crudo apparent,malum, nempe mortem, aut difficilem iudicationem porte dunt Qu'd Hippocrates etiam lib.2.Epidemiorum sectione prima,latenter quasi in-V nuere voluit,dum ita scribit.Quae in melius iudicant, non statim appareant: hoc est, signa iudicatoria bona, non statim antea quam scilicet morbus concoctus sit, προ- L, i,M E. ni Planimaduertendum hic erit in Graeco Galent codice hanc sententiam non ci- diei, eirensu tari ex libro ἐπ ιδημιῶν,sed potius ex libro etαόχ- . Quinetiam antiquus interpres conuertit de humoribus,ut necesse sit vel errorem subesse, legendumque pro Ῥ-- πιδε- Nes librum de humoribus ad nos integrum non peruenisse,quum in eo haec sententia haud reperiatur. C terum hon haec tantum quatuor iam complehensasgna decretoria sed se reliqua omnia spirandi scilicet difficultas deliria,lachrymaeviuctelicet inuoluntariae,oculis non laborantibus,nec aegro contristato emanantes, vigi-- liae, comata, seu profundi sopores, obtenebrationes, splendores, inquietudines se intcor serita, enim hoc loco Galeno idem quod stυσφορια significat cordis,hoc est oris ventriculi, qvio veteres nanque t testis est lib.s.de labo.locis,cap.s.Galenus os ventriculi cor nominabant, D capitis dolores,aliique in singulis partibus cruciatus, alui item profluuiapto-mitus, labrum inserius agitatum,aliaque omnia quae hic D sect.1.apho. mmen. 12.8 insta libo .cap.r .recensentur a Galeno signa iudicatoria distinctione aliqua indigent, ut sciamus quando bona sint ac iuuent,quando item mala id noceant, & quando nosolum nihil iuuent,sed etiam signa sint prauissima.Bona vero sunt,si ut diximus,co coctionibus iam factis apparuerint. Mala,si in morbi principio aut incremeto, nondum concoctione persecta, appareant, tum enim aut apraua humoris qualitate, ut
416쪽
copia naturam irritante fiunt.Caeterum quum in citata iam Hippocratis sentetia adverbii αυtim,quod interdum,ut hoc loco,idem quod statim significare solet, mentio sat dipsum in praedicto Hippocratis sermone,perinde atq; principii vocem,nullam definitam quantitatem, verbi gratia, primum insultum, aut primam accessionem significare,sed tantam temporis latitudinem,quantam principis nomen, quod concoctionis signis finitur,obtinere Ut Hippocratis verborum .Quae in melius iudicant no statim appareantus sit sensus. Signa quae bonum iudicium portendunt,non statim d sensius .etbonita
est,ante principii finem,uel concoctionem,sed in vigore apparere debent. No igitur Hippocratim statim,idem quod in primo insultu et prima accessione,sed id quod iam diximus in praecitato Hippocratis sermone denotat. Atque haec una adverbii Meu α est significatio.Liquet vero Graecos etiam 'pe exaum adverbio pro αμέλει, quae dictio iisde saepe ide s videlicet et verbi gratia,significatosurpare.Na in ea significatione usus est illo adverbio Hippocrates lib.i .Epide sectione tertia bi in eum scribit modum.Sunt ve- si τὰ modi & constitutiones Sc accessiones singularum harum febrium. Verbi causa,c5- sititiua enim quibusdam incipiens florescit Amaximὰ viget. Nam ubi nos couertimus verbi causa hic Hippocrates habet αυ-.No potest autem haec vox hoc in loco Hip- Epocratis significare statim,qudd scilicet fieri non possit ut continua febris statim incipiens florescat,ac vigeat.Quanquam enim principium illa pro prima accessione, ut dictum est initio huius capitis sumatur:tamem fieri nequit vi statim in principio istius
accessionis florescat,sed necesse est ut non solum principium,verum etiam augmenta febris prius pertranseat.In eadem quoque significatione inaudiendum adverbium Τικα lib.1. de vict.acut.Hippocratis pho.3i .ubi ira scriptum reliquit. Si igitur quis non auxilietur quantum opus est,ut sufficies sit eiusmodi ptisanae sorbitionis modus, ,, multis modis laedetur.Quibus enim stercus,verbi gratia nius conclusum est , si quis is non facta deorsum vacuatione sorbitionem dederit,dolorem,si adest,irritabit,si non is adest,protinus inducet.Haec ille. ubi itaq; nos conuertimus, Verbi gratia,fila in Hippocrate est Mab α. Non posse autem adverbium hoc, statim in illo Hippocratis se mone significare,palam estQuomodo enim statim stercus,quod non citra pn cedentem alterationem fit,includi posset Accedit etiam Galeni testimonium, qui tale aliquid,nempe videlicet,aut verbi gratia.hoc loco, apud Hippocratem,te alios etia Graecos omnes, apud quos complura eius rei exempla inueniuntur, significare testaturi Proinde Ioannes Vasseus Meldensis non recte in pr dicto Hippocratis loco ου x Ioannis va Vocem statim conuertit. Caeterum monendum etiam erit, nos hoc loco reddidisse stercus,vbi Hippocrates habet σῖτο , quae vox propriῆ cibum significare videtur. F cimus autem id non sine consilio,quod σῖτ' hic non cibum,sed potius stercus, Ga
Quod est, sim dixit quod cibis in intestinis fit excrementum, id quod scybalum &stercus nominant.Non autem hoc tantum in looco Hippocrati stercus significat dictio HτΘssed etiam alibi, nempe lib.6.Fpide.par I apho. s. ubi ait Morati est ' οπιν σμοκενως dolores soluuntur ubi excrementis intestinorum vacui fuerint. Tale au- tem denotare sim vocem, Galenus ibidem in commentariis testatur,scribens hac re' 'in me mζωτέροις is Ἀρια- et Joqise, pro excrementis cibi in intestinis procreatis,accipi. Adiecimus etiam haec verba ex Hippocrate: dolorem si adest irritabit, utique si no adest, protinus inducet:quς quidem in antiquo interprete etiam adiecta Galma sunt,in Aldino autem codice desiderata.Quare post hcc verba: ὸ idi: Μωδοια haec o- Σ Σ
mnia sunt insereda. et Militiato
Atque hactenus quod idem quod αμι ci significat Galenus monstrauit. Nunc ad alterum eius adverbi, inco innificatum transit Galenus,ac quod idem interdum quod statim ut confestim in citata paulo supra ex lib.2.Epid. sectioneprima sentetia
417쪽
inquit. Quae in melius iudicant,non statim appan reant. hic α idem quod mes M a z,hoc est,confestim, nempein morbi principio significat.Et hactenus quide de duplici adverbi, ou ibin acceptione Galenus. Niletandem ad id unde digressus est. reuertitur, atque manifestius ac copiosius quod signa Iudiealatia te eo iudicatoria D concoctionisinter se differant,ostendit.Nam iudicatoria signa vel b
is eskzaeis . m/lam iudicationem p e se ferunt.Neque enim alio nomine iudicatoria di
cta sunt,quam quod iudicationes demonstrent. Concoctionis autem signa semper bonum,hoc est,hominem seruari, ac non omnino iudicari significant. Nam siue subita in morbo iuὸicationem per crisin seu iudicium,siue eam quae antecedit turbationem intelligamus, tamen horum duorum neutrum concoctionis signa demonstrabunt. Fieri enim potest ut morbus longiori tempore paulatim coctus, citra subitam ac re-: οῦ Π in quae hanc praecedat turbationem,ad integram sol tionem perueniat. Quod si acciderit, sine omni iudicio morbus ita coctus soluetur, tantum abest ut signa concoctionis iudicium portendere queant. Quomodo autem . symptomata iudicatoria a signis concoctionis differant a sequentibus, capite nimi- rum .i .manifestius ostendetur. Animaduertendum autem Galenumnunc appellare symptomata iudicatoria, quae paulo antὰ nominauit signa. Nam quatenus iudicium
morbi ostendunt, eatenus signa iudicatoria vocantur. Quatenus autem propria e 'tu quemadmodum Galenus copiosius sect I.apho.commen.I2. docet. Caeterum in
praesentia hoc demonstrasse lassiciat, quod eius quae in respirandi instrumentissiconcoeliquis, sputa: eius vero quae in venis sit urinas: illius autem quae in ventre fit, deiecti es signa sint,ut paulo ante copiosius est dictum. Qu'd si verum ea, ut certὀ
,, - En n praecipue medicum in iudicij inquisitione attentum esse oportet.Sub venoso au- genere arteriae etiam complectuntur. Nam venarum nomine etiam intelligere': Hippocratem Dalios veteres arterias notius est quam ut demonstrari a nobis opus sit. ias etiam intelia Inpleuriticis vero primum quidem excreationibus attentum esse oportet, quὀd moriguat. bus in instrumentis respirationis consistat: sed non solis excreationibus, verumetiam, quod pleuritidi nunquam non coniuncta sit febris,ob causam quam in superioribus exposuimus,urinis an ventris vero malis, quς citra febrem sunt, solis deiectionibus attentum esse conuenit.Quod si autem cum febre sunt,non tantum deiectiones, sed& urinas considerare oportet. Quae singula certe ex iis quae antea diximus clara sunt, - ut prolixiori commentatione non sit opus.
CAP. UT VIII. Gitur proprium unius usique morbi principium concoctioni gans circumscribimrplurimumque ab eo quod latitudinem habe oe am tificio destitutum es,disseri . Ultra enim tertium diem hoc extrahi non intellig3tur,quemadmodum in libros Possicorum manifes -
me esὶ ο flensem. Nam quum antea dixisset: si igitur inter initia morbi facies
, huiusmodifueriti postea inquit.Si vero vetustior exsat: morbus, aut triduanu
, aut quatriduanus:principium quod latitudinem habet Us ad tertium diem emtendi nobis exquisite demon rat.Vere autem proprium uniuscuiusis morbini j cipium,quod eniampartem ipsius esse dicimus, ad multos quaternarios extendi potest.Tum enim primum finitur,quum concoctioni gna apparent. Vniuersum vero quod a b eo sque ad vigorem est tempus,altera morbi pars es,sta e tam vis, ascensus nominatur.Post haec vigor, vehementisiima totius morbii pars,
418쪽
sequitur.Vltima vero omnium declinatio. o
Supra capite septimo principium latitudinem obtinens duplexesse diximus, nempe inartificiosum , ut ita loquar,& proprium.In praesentiarum autem quomodo haec duo principia inter se differant Galenus luculenter admodum demonstrat.Siquidem principium uuiuscuiusque morbi proprium signis concoctionis circumscribitur Dfinitur.Proinde ad multos quaternarios extendi potest. Neq; enim semper in primo proprium. quaternario concoctionis Igna apparent,sed saepe post multos tandem quaternarios se se eadem exerere & declarare incipiunt. Singulos autem quaternarios esse alio no- Q'at marii. mine dictos επιδουλους λύει stet,id est,indices la cotemplabiles, quod scilicet in iis qualis sit futura iudicatio contemplemur,& quod sequens, iudicium indicent alibi copiosius demonstrauimus.Principium autem latum inartificiosum, aut artificio destititutum ultra diem tertium produci & extrahi non intelligitur,quemadmodum hoc ip- sum ab Hippocrate lib.1. prog manifestissim8 est ostensummam quum is antea nem Dpeaphoricii dixisset,si igitur inter initia morbi,facies huiusmodi fuerit:postea,aphor. scilicet.iet .subiicit Si vero vetustior existat morbus, aut triduanus, aut quatriduanus: Uprincipium inartificiosum quod latitudinem habet , ad tertium usque diem extendi is nobis exquisitὸ ostendit.Quum verῆ proprium morbi principium, M quod eiusdem is pars est,tunc primum finiatur,quando concoctionis signa apparent: id quod no raro post multos quaternarios iam praeteritos accidere solet:ab inartificio vocato principio plurimum differat necesse est:vt quod neque pars sit morbi, id saepe longius e tendatur. Caeterum uniuersum tempus quod a principio ad vigorem usque durat, secunda morbi pars est,it Graecis Astirgi m in rit,latinis augmetum A ascensus vo- vigoricatur. Post haec duo tempora, principium videlicet atque augmentum, sequitur tertia morbi pars, quae Graecis iami, latinis vigor appellatur. arta vero te vltima omnium pars G cis eclinatio latinis nominaturiDe quibus sane partibus, capite etiam secundo huius libri copiose diximus.
Concoctionis igitur signa Iam enim quae Milifima sum dicere oponet)n
quam male apparent dicatoria autem aliquando ma neque enim augmentis, gnora dissileua. neque in principiis ,sed in vigore,ipsa Vparere conuenit. De iis vero quam au mento vigore qparent,deinceps dicemus. De iis aut quae inprincipio apparent Iam a mus, in memoria rursus reuocantes,quod in toto qui sequitur femmon duoprince significatapraetermittentes, tum primi insul, latitudine d nituti,tumprimae accessoni desti temo disseremus tempore, videlicet cruditatis Nam huiusprincipi artificiosa est cognitio, o magna indicare confvetiit.Neque igitur sudore neque vomitus, cir deiectiones alui, neque parotides, neque profluuia sanguinis nariu ubi hoc tempore apparent, morbum unqzam
iudicauerunt.Hac itaque iam veluti causae morbos abolere creduntur. Y ve- signorum Ilix
HAeluti signasunt quae has indicant causia, deliriasiun vigilia,comata seu - ώUR' 'ues sopore dolores ata mae,dissicultaturand obtenebrationes, oe quacunq; ejusmodisunt.Haec igitur si citra concoctionis signa apparuerint,pessimorum affectuum sunt indicia Universa Itur baec quae tum cause,tum signa iudicatoria
sani Vati hoc est,non in primo morbi tempore bi omnino crudus est, appareant. Alia vero tria generasignorum quae concoctionem ostendunt, etiamst in
prima statim accessonis bora apparen bene apparent.
419쪽
Altera huius capitis parte Galenus rursus, eo quod quae utilissima sunt repetere porteat,quo pacto ligna cococtionis a iudicatoriis nominatis differant,succincte admodum ostendit.Differunt autem in eo,quod concoctionis signa, ut euapraecedenncapite dictum est,semper bonum portendunt.Iudicatoria autem interdummatum, iucuti ubi non in vigore,sed in principio aut augmento morbi apparent.Deiliasit quae in augmento & vigore apparet,paulo post cap .nimiru.io .dicemus.Nunc de iis signisquq in morbi principio apparent, agedum erit.In memoriam aute nobis reuocat GD lenus,l in sequenti sermone,praeteritis& neglectis omnino duabus principii significationibus in quaru quidem una pro primo exquisite insultu,quique latitudinecaret, altera vero pro prima accessione usurpatur de sola tertia, qua pro proprio di vere morbi principio,hoc est,pro prima eius parte,seu tempore cruditatis morbi sumitur,sit Dcturus Atque huiusrei duas affert causasonam quidem quod huius principit cogni-
tio sit artificiosa:alteram vero,quod magna te minime contemnenda, ut ex sequentibus patebi indicet. Caeterum inter signa iudicatoria esse.nonnulla quae & causae disignorum,nonnulla autem quae signorum tantum rationem habeant c obiter,infra autem nempe cap.i . copiosius mostrat.Nam sudores,vomitus, deiectiones sui, parotides,& profluuia sanguinis narium,tam signa quam causae sunt. Signa, quando in vigore morbi apparent, tum enim per eas excretiones iudicari morbuin significant.
Mando autem in principio apparent, signa quid adhuc sunt,non tamen iudicij,
quod nimirum tum huiusmodi excretiones non natur impulsu,sed potius ob humorum superuacuorum copiam, aut eorundem prauam aliquam qualitatem eueniant. Nunquam igitur quum principii tempore apparent, m orbum iudicanti. Causae vero rationem, quando in vigore et cum signis cococtionis eueniunt,habent, quod nimirum praedictae excretiones causae sint, cur morbi iudicentur traboleantur. Nisi enim superuacui & morbum creantes humores per profluuium sanguinis narium, aut per id genus alias excretiones,vacuarentur,morbus diutius duraret Nunc veris quum per easdem aboleatur ac desinat,eius abolitionis cauta sint necesse est. Signa autem dumtaxat sunt,quae causas has morbum destruentes,indicant,verbi gratia, deliria, violiae, graues sopores,dolores, lachrymae,spirandi difficultas,obtenebrationes,& qu cunque eius sunt generis.Nam ubi in vigore Si cum signis concoctionis apparent ,futurae iudicationis signa sunt.Sin citra concoctionis signa apparent, pessimorum affectuum, quorum sunt θ tomata,indicia existunt Proinde uniuersi haec quς tum caus gum signa iudicatoria sunt,non statim,ut supra etiam ex Hippocrate ostendimus, hoc est, in primo morbi tempore, ubi omnino crudus est,appareant,quia tum pestimorum,ut iam comprehensum est,affectuum symptomata essent, te nequaquam signa iudicatoria. Alia vero tria genera signorum quae cococtionem ostendunt,nempe sputum, sui deiectio,& urina,etiam si in prima statim accessionis hora apparent, bonum indicit. Concolitonis enim signa, semper,ut antea dictum est,bona existunt.
CAPUT IX. Usus itas repetentes dicimus, tempora morborum uniuersalia sex ipsis morbGPrimum, quanto tempore durabant, esse coiiciendum,
ex anni temporibus,m circuituuproportione, oe ad haec omnia
ex surruenienti si, inter quae prima'maxime praecipuasunt concoctionis; aa,e quibus principium iam circumscriptum exquisite cognosces. Ex hoc autem futurum vigorem artificiosa coniectur quampaulo post dicem L
praec osces Voco autem artificiosam conte Iuram, quae utique proxime ad veritatem
420쪽
ritatem accedit. -madmodum igitur nassa est princi ἐν exquisita agniti
priusquam augmentum incipiat: ita neque augmenti antequam vigor inu dat. Exercitandum vero nobis est hoc loco i ut inuadentem instantemur vigorem cognoscamus, dein etiam ut hunc praecognoscamus.
Initio huius capitis, quae supra capite tertio S quarto de uniuersalibus morborum temporibus dicta sunt reperit Galenus: nempe qu6d e quatuor rebus modicus coniicere possit quousque morbi tempora durabunt. Primo ex ipsis m' - Equatuor rebus bis. Secundo ex anni temporibus. Tertio ex circuituum proportione . 2 ἡ es , is hex superuenientibus, de quibus omnibus locis iam citatis copiose dictum est, ut Fb az abuti nihil opus sit prolixiori commentatione . Caeterum inter superuenientia prima Signa concoctio& maxime praecipua sunt signa concoctionis, ὰ quibus utique principium iam circumscriptum exquisiti cognoscere licebit . Nam quum praecedenti capite di- p puIctum sit, principium concoctionis signis circumscribit euidentissimum est quod illis iam apparentibus principium, quod cruditatis tempus est, abierit. Ex signis Prine iam ex taIgitur concoctionis, quod hic etiam Galenus affirmat, principium quod est prima pars morbi exquisitε cognoscitur. Ex ipso autem principio futurum subinde vigorem artificiosa coniectura quam capitibus duobus sequentibus exponet, praecognoscere licebit. Artificiosam autem coniecturam Galenus, quae ad veritatem proxime Atilωοci Ga accedit, appellare solet. Ex iam dictis vero palam est nullam esse principii ex - restu quisitam cognitionem, priusquam augmentum incipiat. Si enim , ut comprehensum est, signis concoctionis exquisita principit cognitio pendet, D nulla principio durante concoctionis signa apparent, manifestum est tum primum e quisite principium cognosci, quum iam abiit, & augmentum coepit . Pari ratione augmentum quam diu duret non p est cognosci, antequam vigor, qui proximὰ sequitur, inuadat . Quare hoc loco primum nobis esse exercitandum
monet Galenus, ut iam inuadentem vigorem cognoscamus . Eo autem cognito, deinde hunc antequam inuadat praecognoscere curemus.
Ouoniam verro horum omnium Ax est Hippocrates, aequum fue-Fit ut oe hoc in loco illius sentemi enarrantes Jermonem absoluamus. Melius autem fortassis erit, ut priusquam hoc ipsum faciamus,pauca ad hae eorum quae dicta sunt adiiciamus. Te principiam qβod velatimsim , di bes. bi partem inuenire quaerebamus , num aequalis iis omni ε morbis sit tempo
ris, aut in singulis proprium habeat: de quq Thessalum quoque nugaet hoc Vc ''
inuenissepraeceptum diximus: oportet in principio contrahere fringere emo bos, etiamsi ex adstri Ea fuerit communitate : Hippocrates quidem primus omnium exquisite manifestauit , neque tamen imum intelligunt, ob sermonis breuitatem . In praesentiarum autem sufficiat ex uno dicto eius mentem o stendere: enam dictiones, nisi quis omnino laborumfugitans fuerit, eodem luto modo inuent poterat,bunc Hrpraeponens aphorismum. Concoctapurgan
te medicamento υacua re, cir ea quae non sunt cruda mouere oportet, neque in principiis, Nisi turgeant Verbum astem turgere proprae de animantibuF dici TMgere.