장음표시 사용
511쪽
Quia autem in diariis neque humorum redundantia sit, neque obstrumo tanta quae motum remoretur,neque arteriae durities,quam valida virtus usu Magitante no nisi v lai. magna vidistendat, ideo nulla vel in mollici vel ordine est inaequalitas.Alterum tagnum omnibus diariis commune, est quod urin sunt boni coloris, nempesubruis, sub ρ M* et Asublimamenta bona hoc est,candida euia,& squalia, vel tales subsidendas, vel '' candidas nebulas habet, in summasit libro primo de disse.feb.capite. .ait,concoctio Cilon in urina apparet. Tertium est, quod calor omnium est vaporosus, adeqque suauis. Ideoque plurimae illarumae madores soluuntuKnonnulli in lenes sudores, aut omnino,ut libro primo ad Glauconem testatur,velut vapor aliquis copiosus eximo corum om/D. ybre exhalat. Quartum signum, quod in diariis nullum milignum apparet symptoma, qualia sunt ea quae ab Hippocrate in prognosticis recensentur. Atque hse quidem communia sunt diariarum febrium signa,de quibus locis etiam supra citatis copiosius agit Galenus.
Propria signa. vero singularum sunt, quemadmodum etiam liseo primo de cur Aratione ad Glauconem a me dictum est.laci am vero nunc ab animi perturbationibu licitudine timore,ira,c tristitia sermonem Si enim manentibus etiam animi perturbationitas consideratio fiat, epul ibus maxime ψgnosteretentu-
us, vi in seris depastas scriptum est. Post haec autem o ab aliis sumptam
dignotionem tere oportet5 veroperturbationes ipsae sedatae fuerint, assectus autem remanet, Male obscurumve quidem oe in pulsibus perturbat amfebrem efficientium indicium inuenies Tibi autem sine palose etiam reliqua omniasticient. Communiter enim omnibus prinae rufiores seunt . His vero qui obtri latiam febricitant caloris potius acrimonia quam multitudo adest: scuti his qui propter iram contra.Sede gracilitas corporis manifessior in iis qui trinitia asseritis si quam iis quos solicituri vexat, π oculorum callitas, s quidam
praeter consuetudinem vitioseus color. Haec quidem communia sunt omnium a is Mosa, &stidiae, ram 1 modiubet cura solicitudine implicitorum. Mamime vero ex oculis M. Η 'N discernere oportet.Licet enim ex iis insanis etiam animi mores ac indolem coηi
Hare.In Uris vero manifestio signa, ei quidem quiper licerepotest. Si csane eos qui propter disciplina aut contemplationem aliquam cura assecti sunt, ab iis
quos tristitia corripuit discernere conuenit. Eos autem quos ob vi FG febris im
. nasiqvitiosi coloris forma discernit Quippe facies ipsis paseumida, s Ombram
motus manifessi: vix enim palpebraου attollunt, is oculorum humiditas adest. Sicciores nanque iis qui militia, quam qui solicitudine afficiuntur. uitri auteremmune omnium fidi toma,trimnae,uigilia,selicitudinis, non tamen etiam irae Huic enim neque oculorum cauitu neque vitiosius color manifestasunt, oecalor etiam copiosior, ' qui celeriter ex profundo effertur,ac magnitudopus haud imminuitur,quemadmodum invigilii trinitia, Or cura. Quocirca iram
manifeste admodum ab ipsis distingues. Illa vero inuicem discernes uti dictum Lassitudinum. U.Eorum vero qui ex lasitudinibusfebricita cutis est siccis quam in alia quacunque diaria stare. . qui hoc quidem omnibus qui ex lassitudine febricitant commune est in eo quidem quod ad vigorem Usprotrahitur,tempore,in eo vero
512쪽
g d deinceps est,plurimis quidem qui nonsupra modum fatigati sunt, ma Mes
t quida aut cali in vapor e profundo attossor quibusdam vero etiam in iis quae vi rem comitantur temporibus ccisag manet, . Accidit autem hoc in otissimu
qui supra modula sati sun aut Sole deusti,aut refrigerati una cam lassitud ne.
t Spulsus etiam non similiter inus quese habent, exprimm ssent iis qμi h
i pra modum fatiganseunt,magni vero aliis. Quae vero ex cutis 2ensitate febres i. ἡ accenduntur densetur autem vel rogerat aut acerba qualitate ipsi conferami incidente, velati ei qua sie aluminosa in aqua lauthiasis omnium febrium messi adstri tam sunt Licet autem ipsaό tactu dignoscere,perinde atque squali in ar dravefebres, quae Gr ex lassitudine, ex deussione Ilis unxneque enim harside tas tactum exercitatum laterre poterit. Sed G' caloris motus quodammodo increscit. mprimo occursu mitis appare acrior vero si Mutius tangendo -- moreris fit.Tamen in iis neque urinae rufi, neque corporis moles concidi proinde neque oculi ut m aridi fiunt, sed in quibusdam humidiores,ac prominentiores quampro naturati constituitione videntur. Neque etiam usus, quemadmodum in metrare,cura,veliis atque immodicis exercitationibu minores sunt. Earum s '
autem quae ex adenum phlegmonis sunt febrium pulsuN sunt maximi, celeres, ac crebri,calorque mulin, os a vigore flati in masior quidam ex alto calidus effertur, sed tamen suavi Eiusmodi mi ebribus acrimoiuaa m mordacitia omnium minime inest Facies etiam in iis omnino rubicundast, ct tumida mus, o Prima subalba Communis vero omnibus iis febribus diariis aequalitas pus estisharum enim pauciς admodum in uno ictu in equalitaSappare sed nec ipsa valde manifesta, euidens. Dicta sane mihisunt diariarium febrium indicia. De hecticis vero nunc no est tempesti m dicere,nulla enim inprimis diebus, Ad temporis progressu elusimodi fit Proinde de iis in illis quae sequuntur dicetur.Iam veropraesentem librum hic ram.
Quae sint propria singularum febrium diari arum indicia, hoc loco Galenus ostendit,adeoque ad verbum quae libro primo de curandi ratione ad Glauconem de iisdem aYiusta prius perscripta sunt repetit,ab animi perturbationibus exorsus.Si,inquit,manentibus etia bationibus; animi perturbationibus considetatio sit, a pulsibus maxime diarias cognoscere tentandum, quemadmodum in lib. .de causis pulsuum est scriptum Ibidem enim quales sintiracundiae,tristitiae,timoris,&la ticiar pulsus,cbpiose explicatur. Plura quoque de iis pulsibus diximuklib. de medendi ratione nostra,capite primo, ut hoc nomine prolongare sermonem non sit opus,Quod si vero animi perturbationes sedatae sint, c terum affectus ab iis procreatus remanet,aliis innis dignoscenda sunt febres.Nam quum perturbationes iam sint compositae,adeoque causa febrium iam abieri Gobscuiarum ac debile tantum sit harum perturbationum in pulsu iudicium est necesse Qirare ad alia indicia respiciendum erit, ε quibus etiam sine pulsu differentias diariarum ἡ
513쪽
apparent etiam his qui ex moerore febricitant acrior copiosior autem di suasor ex ira calor est.Tristitia enim quia corporis humorem absumit illud reddit aridius, ae proinde calorem etiam acriorem,& parciorem.Ira contra quae non est nisi sanguinis circa cor seruor quidam, calorem uberiorem,lt suaviorem facit.Sed te corporis ma- dies manifestior in iis qui moerore afficiuntur,quam iis quos cura Asolicitudo conficit. Eam enim uniuersum corpus emacia moeror,quotidiana experientia docet, te dictum illud Solomonis,spiritus tristis ossa exiccat. Plus itaque quum exiccet tristitia quam cura, maior etia in illa quam hac macies,& extenuatio apparet .Eadem de causa oculorum quoque cauitas maior sit in moerore,quam cura . Color etiam corporis prae
xa consuetudinem in utraque animi perturbatione iam dicta accidit, eo qu8dambae
exiccent,&sanguinem absumant, quo quidem absumpto ut corpus uniuersum bono etiam destituatur colore oportet .Has duas autem animi perturbationes, curam scitulis animi cet ac tristitiam,ex oculissit comprehensum est istem est necesse. Nam ex oculis aliis O in sanis quoque animi mores coniicere licet quemadmodum Hippocrates libr. 2.Epi-demior.sectione .s. ita scribens testatur. Quicunque oculis paruis, mali. Qui oculis magnis, boni Qui vero humidis gratiosi.In aegris tamen manifestiora ex oculis indi-1.prognomii. cia sumuntur,quae Omnia Hippocrates in prognosticis annotauit. Atque ad iam dicta modum eos qui propter assiduam indisciplinis meditation ab iis qui moerore con-RR 'sti seiuntur, discernere oportet .Poreo eos qui ex vigiliis febricitant, vitiosi coloris se ma, ac species ab aliis discernit Facies enim ipsis sub tumida est. Quippe vigilia, concoctionem impedit,humorum Sc vaporum crudorum copiam parri,coloremque natiuum minui tot non mirum sit huius comitem esse vitiosum colorem, ac faciei t morem. Hinc est quod oculi grauiter moueantur,palpebraeque vix attollantur . Nam oculorum nimia humiditas,eos grauat,atque qud minus promptὰ attollantur efficit. oeulo Ηorum autem nihil in moerore &solicitudine fit,quddin iis oculi inarescant. Cauietas autem oculorum commune symptoma est tristitia vigiliae, licitudinisque,quia scilicet omnia haec oculorum Oe totius etiam corporis humiditatem depascantur. Irae λ tamen hoc symptoma non conuenit, quod scilicet in ea languis tandem extra sera- tur.Hinc etiam est,quddin illa neque oculorum sit cauitas, neque vitiosus color, ac pulsus magnitudo non imminuatur,quemadmodum in vigilia, tristitia,& cura. are ab istis iram manifeste admodum discernere licebit. Ista vero a se inuicem, ut dictum Ex lassitudine, est,distinguenda erunt .Porro eorum qui ex lassitudine febricitant cutis siccior est,qua in alia quacunque diaria febre, quὀd scilicet lassitudo non fiat nisi ab immodica exercitatione qu corpus exiccat, eiusque humiditatem exhaurit .Et hoc quidem omnibus qui ex lassitudine febricitant sue mediocriter siue immodice fatigati sunt commune est ut cutem siccam habeant, usq; ad vigoris tempus.Nonnullis ver iis nimirum qui es mediocriter fatigati sunt,in declinatione accessionis mador quidam, aut calidus vapor ex alto corporis attollitur, Sc ex cute erumpit Quibusda, nempe iis qui veheme ter sunt fatigati,etiam post vigorem siccitas perseuerat, scilicet propter vehementia exercitia vapore ac humore resoluto. Accidit quoque, ut iis qui Sole plurimum usti sunt,aut una cum labore refrigerati,cutis per totam accessionem arida maneat. Uppe frigus corpus densat, adeoque sudoris emanationem prohibet. Pulsus etiam in virisque dissimiles sunt.Nam supra modum exercitati ac lassati exiguos habent, ob viurium imbecillitatem,pulsus Qui autem modice sunt fatigati, eo quod iis nondum colgae inside, Iapst sintvire magnos obtinent pulsus .Qirae vero excutis densitate nascutur febres sitate. hae sol omnium febrium pathema adstrictum sunt.Qua iterum loquendi ratione ad methodicorum respicit placita,ut supra etiam dictum est,qui duo pathematum gen
Denutio tis. Tastatuerunt,unum fluxum,alterum adstrictum.Densatur autem cutis duabus maxi-mὰ rationibus, frigore scilicer,aut qualitate acerba consertim incidente, ut accidit ei qui se aluminosa lauit aqua,cuius meminit lib.8.therap. method.cap.2.Galenus, quo
514쪽
etiam in loco, ut etiam lib.s plura de causis densitatis agit. Has autem febres tactu diascernere licet,lis enim cutis durior c copactior sentitur .Sed D caloris motus quodammodo increscit.Primo enim occursu mitis apparet,deinde ubi diutius admotam manum contineas, acrior apparet. Nam per adstrictae ac densatς cutis exiguos meatus primum parum exhalat, ideoque calor qui foras sertur suauis sentitur Progressu autem temporis impositam manum magis ac magis calefacit, ita ut tandem hanc mordeat sensim auctus in manu calor. ceterum in iis neque urinae rusae sunt, quod scilicet sanguis haud serueat, neque bilis quae urinam rufam reddat, gignatur: neque corporis moles concidit, propterea quod cutis densitas vaporis & humoris resolutiohem impediat.Vnde etiam fit ut oculi neque caui,neque aridi, sed humidiores potius ac prominentiores,quam pro naturali habitu videantur. Sed nec pulsus, ut in moerore, cura,vigiliis, aut immodicis exercitationibus, minores sunt,quam per sanit reminerum nisi obruta facultas sit,maiores, usu scilicet efflagitante.In diariis vero quet ex glandularum phlegmone contrahuntur,pulsus sunt maximi, quia urget necessitas, id est, febrilis calor,necessitatique more gerit facultas. Hac ratione celeres sunt,& se quentes obsolam necessitatem Calor multus,tum propter phlegmonen, tum febrem, ipsam ex phlegmone excitatam.Mador etiam quidam ex alto corpore ad cutem se tur calidus,sed tamen suauis,quod a materia benigna fiat. Nihil enim acrimoniae habent eiusmodi febres, cum solus phlegmones calor, non etiam putris fumus ad cor permeet.Caloris abundantiam faciei rubor,ic tumor comitatur,'in subalbae,quddc loris suauitas sanguinem non vehementer calefecerit, unde nec bilem, quae urinas tingat, generauit. Communis autem omnibus febribus diariis est pulsus aequalitas, Pulsu qualitas. quod scilicet mouendi instrumentum impeditum non sit,neque obstructione, neque humorum, vel vaporum acrium abundantia, neque compressu, nisi sit admodum ingens phlegmone. Quod si tamen inaequalitas in uno arteriae occursu si ea adeo obscuraest,ut vix tactu percipi possit.Atque hqc de diariarum indiciis dixisse lassiciat. De hecticis autem nunc non est tempestiuum dicere, nulla enim primis diebus fit hectim,sed temporis progressu. De signis autem hecticae febris plura habet Galenus libro primo de differentiis febrium, capite nono.
Claudii Galeni pergameni , de Iudiciis
'h ρ' m ς' cuti prius dicebam omnis in morbo
mutationis, praesentis quidem cognationes, 'turae autem '
notiones dicere.Q- veri staseoavi modis de singuli tam
si cribere tentandum. cippum autem prius est memoran-- δε quo ex fiunt omnes in morbis mutationum disserentiae. Aut enim subito adsisitate traducunt,aut confestim interi- ient: munt,auisensim horum utrunque,vel mixti t. Sensim pgide aut morbo δε-
crescente,vel virtute laborantis dissoluta. nim ver quando bubita aliqua ad
515쪽
melius, vel inmmatiost, dehinc autem que a perfectam solaemem, aut
monem,totum quod reliquum spaulatim marcescit.Deprima igitur repentinaia ad sanitatem mutatione dicimus, quodpraedi larum omnium optima ψ deo gerua etsi proprie apsa raecipue rudicium nominant'. quoniam natura omnia qsa rater. is
' sevi exacte superante eoicitur. Muarum autem mutationum ea qua ailo
Malum iudiei v. rem mortem itur, malum est iudicium. Quae vero statu dignum habet - . oepe leti, seu sti mentum,haud tamen inte am seolutionem est ciunt,deficientia imperfectave i I sest* - appellantur. Quemadmodum oe quae paulatim aut virtute, aut mori Iesiitiones. marceycentemnisolutione inpliciter,non iudicia vocantur.
Primo huius tertij de iudiciis libri capite, Galenus quod initio primi etiam libri
dictum est repetit nempe quod institutum suum sit iniis libris velle docere, quomoseae mutationis do quis mutationeS in morbis iam praesentes cognoscere, aut adhuc futuras praenodi furentiae. scere possit Sunt autem harum mutationum sex in uniuersum differentiae. Prima, quando subito ad sanitatem traducuntur morbi. Altera,vbi confestim morbi interiumunt.Tertia,quando paulatim ad sanitatem morbo deficiente marcescenteve reuem tuntur.Quarta ubi sensim virtute laborantis di luta,ad mortem transeunt . Atque hae sunt mutationum in morbis quatuor ssimplices differentiae Quae deinceps sequuntur,quinta nimirum D sexta,mixtae sunt, ex ea quae subito & paulatim fit mutatione. Quinta enim est,ubi subito ad thesius mutatur morbi,sed subinde totum quod reliquum est usque affintegram solutionem sensim absumitur. Sexta vero, quando confestim ad peius commutantur,sed dehinc totum quod reliquum est usque ad mortem paulatim soluitur.C terum prima, repentina scilicet ad sanitatem mutatio,quod om- Iucllei si propriὸ nium aliarum optima sit,potissimum & praecipu8 iudicium seu crisis appellatur. Nauilis uti quando natura omnia quae praeter naturam sunt exacte superat. Secunda autem mutatio quq ad celerem finitur mortem,malum nominatur iudiciu , eo quod IDeficie M. natura ab iiS quae pr ter naturam sunt vincitur ac superatur Quinta & sexta,quod eia fatu dignum ad melius aut peius habent momentum, non tamen integram emciunt solutionem, deficientia seu imperfecta iudicia nominantur, & merito sane, aliquid solutio. enim de morbo reliquum faciunt.Tertia & quarta, quod paulatim aut morbo, aut virtute marcescente fiant simpliciter solutiones,non iudicia nuncupantnr, propter causas sequenti capite exponendas.
C A p V T M. M Ola lotur repetina ad sanitatem matutis simpliciter iudicium ap- pellatur. cfit quidem omnino per manifestas quidem excretiones, saut statu dignos abscessus. Quicunque enim morbi aliter quieue
rint,malignius reuerauntur. Praecedit autem huiuymodi excretiones' ak oesus ron exigua in corpore laborantisperiurbatio. Nam Inquietudines,
vigilia,deliria, mar Φrandi dissicultates,o Arum caligines,difficile restas. ores capitis, ceruam, oe stomachi, metiatarumque aliarum partis corporis. Nonnullis vero aurium ponitus, γ' ante oculos θlendores apparent, lachrymae inuoluntaris effluunt,cy' urina sustprimitur,m labrum agitatur, oe alia quaedam pars tremulast,m obliuio, se adstantium Poratis, vehemens imcidit rigor, G accessio omnino consuetam anticipat horam, oe multus ae G
516쪽
l rum decubitus seruare possunt.Deinceps multus confestim pudor eram'siaut Pol mitus aliquis non exiguussequitur,aut venter confertimseluitur, aut large sau- Mi guis pro luit,vel etiam omni mulaccidunt,ac metus haud exiguus intuentibusi iniicitur. Et huic rei adstans plebeius quisliam re ipsa coactus exclamauit, 'in M. quod laborans de vita iudicaretur. 1; medicorum quisliam priuatim ei quod accidit hoc nomen imposuit,sed omnino necesse est ut is qui praesens fuit contumbatus, exclamans id quod actum est iudicium nominarit. Medici autem est generosi,ut nequeperturbetur, neque ut eius quia murum est euentum , Oret. Praestat vero ut inpraenoscendo futuro iudiciose exerceat. Neque enim dignotio depraestentis iudicη euentu multum apraenotione eius quod futurum est dista sedi utrunque ex eadem contemplatione recte sequitur.
Principio huius capitis Galenus mostrat quid sit iudicium absoluto sermone,sim- ruastium stipliciterve hoc est, sine adiectione,nempe repentina morbi ad sanitate mutatio.Hanc riter. quoque bifariam fieri subiicit, per manifestas scilicet excretiones profluuii sanguinis narium,vomitus, alui deiectiones,siadores,& id genus alias: vel per abscessus.Quicunt que verd morbi aliterquieuerint,aut leuiores facti suerint id enim ερρα rvppriὸ denotat.Nam ἐας- laboris est leuamentum ii maiori cum malitia reuertutur,quod per hocverbum innuere Galenus voluit Quippe idem quod υπιχέφω, id est, postliminio reuertor, aut ecidiuam facio. Et υπιο idem P d um ρος κά id est, recidiua, ut in expositione antiquarum dictionum Hippocratis Gale- . t nus est testis Secundo huius capitis loco,quq huiusmodi excretiones A abscessus ρος- cedan ut futuri iudici, sint signa communia docet. Quaequum sint perspicua, & 'ὶ sapra etiam libro primo,capite septimo, it decimoquarto,& libro primo pho.com. ' duodecimo tem libro primo de diebus iudicatoriis exposita, non est cur nominatim g enarremus. Tertio loco,unde subita ista mutatio iudici, nomen nacta sit ostendit. tussi es quale Neque enim medicorum quispiam priuatim hoc ei nomen imposuit ,sed potius ali- distum quis e plebe or rerum medicarum imperitus, qui in ista perturbatione aegrotanti ad-
stans,tot symptomatum concursu conturbatus ac territus,exclamauit nunc de aegro-
tantis vita imminere iudicium. apropter ei quod accidit nomen iudici, imposuit.
Quarto praesentis capitis loco,Galenus docet generost orexcellentis medici eo ,Vt vi- sisesba has a rdens eiusmodi in corpore perturbationem non timore percellatur, neque eiuS quod Est signiriudiea futurum est euentum ignoret. Quod fiet fise in praenoscedo futuro iudicio exerceat. Hi n is xi
Facile autem eius quod futurum est euentum agnoscet, si prius eiust quod iam praesens est cognitionem habeat.Nam utrunq; iudicium ex eadem contemplatione rectὰ assequitur Quar autem sint praesentis,& adhucfuturi iudici, signa in sequentibus disertd explicabit. CAPUT III. .
Viam Omnia laec a me dicta sun purtim inprimo de diebus iudicatoriis commentario , partim in duobus qui hunc praeceduo libris: dica tame etiam nunc ea omnia summatim, qua cir quale erit quod
iam adest iudicium monstrant, di id quod futurum est praemonstratit Primum quidem cr omnium maximum, concoctiones ex uraris, deiectioni bas, oesutis considerare. Nam ego qui iam mines iudiciis interfui, nullum . - - unquam eorum qui concoctionibuspraecedent bus iudicati sunt,vidi momentem.
517쪽
Non tamen qualent omnibus signis dignitatem tribuere 'orare; sed in iti
pulmonis vitiis,aesamum statispraecipue alitem re conueni neque tamen umnarum contemplationem negligere:siam deiectiones alui simul in licere vomtet Si verosium febricitem, ne alicuim visceris assectu aut iecors,aut renam, aut vesicae,aut lienisphlegmone, urinis maxime anima adhibere coaenit. Quem admodum siventriculus labore alui deiectionibus primum,no tamen urinasilint
negligendaeSemper enim ubi febris fuerit ,siue ex selis putridas accensa humari bM meparte Hemane obsessam secuta, urinu tibi maxime institiendas censeo,atque inde concoctiones esse cognoscendas,ut antea dictum est. Primum has maismum boni iudicis imminentis signum seunt concoctiones. Secundam auteluod ab aliquo die indice antea indicatur,cui diei iudicantis annexa π coniun- a s facultaue Deinde vero socies morbi ipsius. στ mos.Species quidem , temtiana,vel quotidiana vel febris arden' vel euritis, vel peripneumania. Masautem mediocris cor mitis, aut prauus malignus sit morbus. . Adhaec deinceps, si jeciei morbi excretii restondeat Si enim ardens fuerit febris,is sangu-nem e naribus fundat, vel post vehementem rigorem multum m calidum e tota conpore sudorem excerna aut vomat, pel deiiciat biliosa necesse est.Similiter stertiana vomitibus, m deiectionibus biliosis, m sudoribus multis toto corpore manantibus iudicetur.In quotidiana aut pituita cerebra vacuetur, oe multi in
toto corpore sudoressat Iudicat aut e phrenitim pudor bonus, e praecipue si e capite mulius m calidus profluxerit,uniuerse reliquet si are corpore.Sed accidit
ut phrenitis etiaperprofluuia sanguims e naribus interdum tuto iudi tur. Lethargus tamen,aut pergneumonia, sanguini sper nairesprofluuio non delectantur9Pleuritis autem in medio horum est, minus enim quam ardenς γ' phrenitis:
Ps aAtem quam peri neumonia cor lethargus profluuios anguinis naris sol uitur. Abude verosoluit iecoris oelienis phlegmona anguinis per nares pr MAium, qua doquide una cum acutis febribus visceraphlegmone obsidentur.Bota hypochonariorumphismonas calidaε acutis anguinis e naribusproflumin' iudicat. Ortet autem per rectitudinemprofluere sanguine ex dextra quidea re,iecor vel iis quael ub dextro sunt se chondrio laborantibus. Ex sinistra 're bene, quae illic sunt partibus. Iuuat aut erraudor bonus omnes quae si titi by chonisiis phlegmonas calidaS m acutas. Ietaris vero obba Hierone obsesa,tribus m time excretionis modis Obediunt, pro luis sanguinis e natans. sudoribus bonis,mbmultis vrinis. M aure deiectionibus Bliosis sa
dora Tnqnnunquam Iero etiam vomatibus . Multo arum magis per urinaF ex
purgari expetunt quam V ba te ris,omnia quae iuxta renes m vesicam laba rauerunxqgemadmodum quae iuxta thoracem pulmonem flant, 'uti si Suri res vero omnibusfebribus proprη acfamiliares sunt,praecipue ardentibus. Diat autem novarum feruentesphlemonaF, quando ut antea dictum est, cum conetam ibus flant. Iam ve- quotidianu febres iudicant cum vomitibus π
518쪽
eiectionibus num librit quartando atrasimul varia vacuentur. Semi tertia naue etiam, bilis imul σpituit a. Iudicant autem parotides letharitos, m omnia capta mala. tali etiam decubum omnes diuturnas febres tutὸ iudicare consueuerant . Sed nondum de diuturnis morbis dicere nobis propositam s.firpentinae enim mutation sacvinu sunt morborani, qzarum optimam qua lis fit nunc enarramus .quo cilicet omnino non Arsine concoctione, m quod in
aliquo die iudicatori t, σὰ bc ab aliquo indice prius indicetis em 3 4 sem
iudici decim mor ρ conuenientem exbibet Hac autem te hortar mul consed res er et iantis aetatem,c naturam,oe victum qui antecessit, m locum in quo statat GT anni pus,m praesentem con titutionem.Si enim quemari ia
dum morbus est biliosus,verbi trana, hac gulasimiliter bilis herin bi
Iem an iudicationibus expurgari oportet.Veluti si patuita exuperat,pituitam vacuari Guenit. Variis autem humoribu verantibus, variam etiam esse vacu tisnem oportet. Quunt vero haec omnia tibi fuerint probe explorata,tunc ex eventu reliqua sunt assequenda . Si enim 'ubi laborans iudicaω est, febris solatur, aliis Is mptomatis liberetur, cet pro ratione vacuationis meliore colorepraeditus sit, Gn melioribuSpulsibus, oe in jurrectionibus robustior, hoc quidem optimum est iudiciam : Si vero aliquid horum deficiat, tantum ab optimo abest, quanta /eius quod deficit faculta3 extitit.
Principio huius capitis quid in sequentibus tribus capitibus dicturus sit Galentis proponit,nempe ea quae etiam in primo de diebus iudicatoriis libro , it duobus qui essentem praecedunt dicta sunt. Summatim enim ea quae quale sit quod iam adest iudicium demonstrant,u quale id quod futurum est praemonstrant ,hoc in libro te
coctionibus praecedentibus iudicata sunt.Caet,
bus morbis aequalem obtinent dignitatem.Nam in thoracis it pulmonis malis, sputa dieati potissimum considerare oportet. Non oportet tamen urin contemplationem,u d 'iemonum inspectionem negligere.Si vero qger solum febricitat, citra alicuiuS visce- iariiris,uerbi gratia ecoris,mnum,uesic , aut lienis, phlegmonen, urinas maxime consis derare covenit.Sin ventriculus laboret,alui deiectionibus primum, deinde etiam urinis animum attendere oportet.Perea enim loca cuiusque partis excrementa vaeuantur,sit libro primo, pii e septimo copiosius dictum est. Secundum iam imminentis iudici; signum est,ut id iudiciu sit antea ab aliquo indice die indicatum. Quid autemper indicem diem sit intelligendum libro primo, capite decimosexto est expositum. Non autem temere index dies est considerandus, huic enim diei quae iudicat iacultas oti, est annexa laconiuncta,sic cere ut si indicatu sit iudiciu ab aliquo die indice, necesse consi, sit esse bonu Maxima nanq; vim habet dies iudicatorius, qui prius ab aliquo indice.est indicatus.Tertiuiudicii boni signa est species excretionis,morbi species Amori coue- 3. niens.Quid aut sit per speciem,& morem morbi intelligendum, & in contextu,& lib. Primo ap.3.supra exposuit Galenus.Qus vero sit conueniens cuique speciei morbi creet incretio,hic ordine quodam,& fatis luculenter Galenus monstrat,inquietis. Si ardens
519쪽
suerit febris une vel iudicatiost per sanguinis e naribus profluuium, vel rigore a ueniente per multum D calidum sudorem emanatem,vel per vomitum, vel deiectionem biliosorum Q m enim ardens febris non fiat nisi ex flaua bile intra vasa pu- . trescente,omnes certὰ praedictae excretiones,per quas vel sanguis biliosus, vel biliosa excrementa vacuantur illi morbo conueniant oportet .i Pari fatione febris tertiana merito per vomitionem & deiectionem biliosam, &sudores bilosos toto e corpore manantes iudicatur.Quotidiana vero febris,utpote non ex bile,sed pituita nata,commodissime percrebras pituitae vacuationes, di sudbres multos ξ toto c*pqre excretos iudicatur. Phrenitis per sudorem etia bonum,praesertim si ὀ capite multus A calidus profluxerit,uniuerso etiam reliquo corpore simul sudante, iudicatur. nautem temere adiectum est,i Galeno,per sudorem bonum: si enim malus fuerit sudor, phreni,' tim non iudicat.Bonus autem est,si fit in die iudicatorio,&si 8 capite,tanquam parte laborante,non stigidus,sed calidus,neque paucus, sed multus profluxerit, uniuerso etiam reliquo corpore simul sudante . Quod Hippocrates noster in prognosti eis ita ' scribens confirmat.Sudores optimi censentur in omnibus acutis morbis, si in die iu- ' dicatorio fiant febrimque integia finiant. Boni etiam ubi uniuerso corpore aequaliu' ter insudante,aeger morbum facilius sustinere videtur Contra,inutiles, qui id emere' non valent.Pessimi omnium sunt sit di,& ubi duntaxat caput,aut facies, aut ceruiri lci insudat. Porro fit etiam ut phrenitis interdum tuto per profluuium sanguinis natium iudicatur, ut quae non sit nisi cerebri aut eius membranarum phlegmone . E sanguine autem procreari phlegmonen notius est,quam ut pluribus ostendi debeat. Lethargus . autem, etiamsi malum sit capitis, tamen quum ex pituita fiat, sanguinis ex naribus profluuio non delectatur. ripneumonia etiam raro per sanguinis nariam profluuium iudicatur,crebrius per alui diectionem, aut puris per urinam excretionem. terum pleuritis medium inter quatuor mala quς dicta sunt, nempe ardentem febrem, phrenitim ethargu Sc pempneumoniam,locum obtinet. Quippe minus quam a dens febris it phrenitis,magis autem quam lethargus profluuio sanguinis ε naribus soluitur.Iecoris autem it lienis phlegmonae sanguinis narium profluuio abunde iudicantur: quod scilicet horum viscerum phlegmonae febres etiam acutae, quibus hoc
genus excretionis familiare est,comitantur .Omnes quoque alias hypochondriorum phlegmonas calidas M acutas,eadem de causa iudicat.Oportet autem tum sanguinem per rectitudinem profluere, ex dextra quidem nare, iecore laborante, vel iis partibus
quae in dextro sunt hypochondrio .Ex sinistra vero liene, ὀr quae in sinistro sunt hypochondrio partibus laborantibus. Quod etiam Hippocratis testimonio confirmat Galenus capite decimoquinto libri de curandi ratione per sanguinis missionem, ita
scribens. Quaecunque sanguinis eruptiones per rectitudinem fiunt, maximam aegrora tantibus commoditatem afferunt. contra sanguinem excernunt,nihil iuuant. D aut etiam nocent, quod scilicet interdum citra mali leuamen vires exoluant. Neque a enim liene magno existente ε dextra nare erumpens sanguis, neque in iecore ὀ sinistra ullam adfert utilitatem In cuius quidem loci explicatione multa in nostiis commem' tariis diximus huc pertinentia, quae nunc Iubens praetereo. Caeterum iecoris gibba phlegmone obsessa tribus maxime excretionis modis obediunt, nempe prefluuiis sanguinis narium,sudoribus bonis, utpote reliquis etiam phlegmonis communes,le multis vrinis, quae quidem excretio illi situs rationeest maxime semiliaris.Ηinc est quΘdlib. therap.method .cap .vltimo,&lib.decimotertio therap mei .capAu N decimo,&lib.2.de curan .ratio .ad Glauco .cap. τ . sic scriptu reliquerit. Sicuti iecoris a cauum per suum purgaturata gibba eius per ea quς modice urinas mouet.Atq; hoc est quod hic ait: caua aute iecoris deiectionibus biliosis, & sudoribu nonnunquaedavomitibus,humoribus nimira ad ventricula transmissis obediunt. Multo vero magis vesicam
520쪽
vesicam, utpote praecipuis vrine reddendiς instrumentis, sunt , quemadmodum quae iuxta thoracem &pulmonem sunt, per sputa, qudd scilicet haec sint loca per quae prol dictarum partium excrementa commodissim8 vacuantur, ut in praecedentibus librisi saepe est dictum,&capite nonagesimonono artis paru est ostensum. Sudor autem esse febribus omnibus proprios Hippocrates satis etiam in aphorismis confirmat iis ' 'st verbis.Sudores febricitantibus si evenerint tertio die, & quinto, & septimo, tr nono, l M undecimo,& decimoquarto Sic.boni sunt iij enim sudores morbos iudicant . Iuuant rat autem non parum feruentes phlegmonas:maxime si cum signis cococtionis suerint.
Si enim citra signa concomonis sudores eueniunt, laborem potius, Hippocrate ubi supra teste,&recidiuam significant Quod vero quotidianas D quartanas febres cum vomitibus Si deiectionibus illis conuenientibus etiam iudicent su dores, antea est dictum. Semitertianas vero iudicant deiectiones per quas biliosa it pituitosa vacuantur,quod febres illae sint composit ,&exbile it pituita putrescentibus nat . Lethar gos autem,& omnia capitis mala,iudicant parotides, hoc est, phlegmonae in glandibus quae auribus adiacent factae. Nam impetus morbi totius ad glandulas illas, utpote raras ac spongiosas,& ad recipienda superuacua abiles, conuertitur. Alia etiam decubitus omnes diuturnas febres iudicare consueuerunt. Decubitus autem hoc loco vo- Decubitus. camus quae Graecis απο ματα dicuntur,nec sunt,ut diximus libro primo,capite septimo, nisi humores qui loco quem prius infestarunt relicto, in alterum confluunt, quemadmodum etiam copiositis libro secundo ad Glauconem, capite duodecimo Galenus monstrauit. In altero huius capitis loco Galenus docet non esse sui instituti, ut in iis libris de diuturnis morbis aliquid dicat , ut quibus iudicium non conueniat.
Iudicium enim quum non sit nisi repentina, ut comprehensum est, mutatio, acutis tantum morbis tantum morbis conueniat necesse est. Diuturni enim sensim & paulatim mutantur, comeni
non repente. alis autem sit repentinarum mutationum ea quae optima est , tribus quidem signis paulo ante cognoscere docuit. Primum,quod hcc mutatio non fit nisi omnino praecedat concoct io. Secundis,quod fit in aliquo die iudicatorio, te ab aliquo indice prius indicata est. Tertio,quddiudici; speciem morbo conuenientem evi QMiratione eo hibet. Vt autem cognoscas num iudici, species morbo conueniat, necesse esse Gale- gnosceodsi numnus ait,ut simul consideres grotantis naturam,aetatem,vi Et um qui pri stili& locum ' bis 'isti: tiin quo aegrota anni tempus, Sc praesentem aeris constitutionem. Si enim praedicta o- 'mnia biliosa fuerint, quemadmodum ipse morbus biliosus est, bilem in iudicationibus expurgari oportet.Si vero contra haec omnia perinde atque morbus ipse fuerint pituitosa,pituitam vacuari in iudicatione conueniet. Θod si vero in morbo, it aliis antea dictis vafij humores superauerint,variam etiam in iudicationibus vacuatione fieri oportet. Hoc est,ut varii tum vacuentur humores necesse est.Porro ubi h c omnia natura nimirum grotantis,aetas,& alia tibi probe explorata fuerint, tuc ex eventu reliqua facile assequeris. Si enim postquam aeger iudicatus est, febris soluitur, aliam symptomata desierint, it laborans pro ratione vacuationis meliore colore praeditus fuerit,ac melioribus pulsibus, it ubi inter surgendum robustior quam antea sibi videtur,tum ex iis omnibus agnosces iudicium hoc fuisse optimum. Si vero aliquid iam
dictorum signora deficiat te absit, tantum ab optimo abest iudicio,quanta illius signi quod deficit est facultas Se potentia.Id quod quisque facile per se singula signa expendens cognoscet.
Ic quiliam optimum iudiciam quumpraesens est cognoscere oportet,id
autem quod futurum est hoc modo. Morbi natura contemplanda, cognostendum. num biliosa Apituitos vel melancholica,vel mixta. Scripta υπὸ