장음표시 사용
531쪽
DE IV DIC IIS: palant quidam , si vidisse qui in declinati ibus monuisivi. U
tam siue experientia, saeratione iudicare oportet, ipsos Aragram morbi ra
trone esse mortuos noui. Omnes nanque erroribin interierunt, potissimum quidem Nemo in deest- suas,interdum etiam medicorum. Sic sane experientia testatur neminem in dedit oti molitur. natione morbi ratione mori.Sed hac etiam multo mas ratio. Neque eni eri potest vipsquam morbose causa iam concoctasunt, oe natura superauit, Pt γtiam homo moriatur,modo a medicis recte curetur. Ubi enim. natura pugnam,m expUnauit,s' maximae morbi vehementiae restitit, oe qua infestabant de Quadesteoneo- uici iacenim est concoctio: vi deinceps haec ipsa succumbat feri non potest. Et Mes, osci quidem si inus ta morbo natura, vi mors succedat nullopa L feri potest.&quidem more nihil adiud es,qua omnimoda naturae prostratio. Ubi vero ipsa' suscit, dominatur ac vincit, hominem seruari est necesse . Ex omnibus igitur
morbi pambus hanc maxime quae vigor nominatur ut nos pranscere exerce mlis ratio CVt.
. Secundo huius capitis loco, aliam rationem cur vigor morbi sit praenoscendus sub-v;rbis hi,=ob init , nimirum hanc, qu*d vigore elapso certo scire possimus deinceps non futu- nullum laturum tum iudicium, neque ullum esse mortis periculum. Nam si morbus in vigore non ςst iudici*R--, ut iii declinatione iudicetur fieri haud potest, quod scilicet non su-hitΘ, sed paulatim tum sotiatur i. Nullum autem esse mortis post vigorem periculum primum esperientia ipsa testatur, quae neminem esse morbi ratione in doclinatione mortuum abunde docet . Deinde ratio quoque idipsumconfirmat .Fieri enim haud potest, ut posteaquam causae morbola iam concoctae sunt , adeoque malum a bono separatum,&natura noxia superauit, ut homo subinde mbriatur,modo a medicis rectεcu etur. Vbi enim natura non solum aduersus morbum pugnauit, verumetiam eundem expugnauit,ac maximae morbi vehementiae, quae in vigore fuit, restitit, L quae m0lesta erant deuicit hoc enim est concoctio) ut deinceps succumbat, quod scilicet nihil sit quod illi aduersetur. Quod si itaque accidat ut natura a morbo non vincatur, ut mors subsequatur nullo modo fieri potest. Siquidem mors nihil gliud est, quam omnimoda naturae prostratio. Vbi igitur ipsa ad debellandum morbum lassicit,illique dominatur, ac eundem vincit, hominem seruari l. alonis 2 est necesse.Nem ii S quae diximus aduersantur quod aliqui viderint nonnullos in de-lutio. clinatione esse mortuos,idipsum enim non morbi ratione, seu propter morbi violentiam , sed propter errores vel proprios, vel medicorum euenit Proprios ut accidit ei quae coenata est intempestiu8 in Epide. Medicorum , qui perfectae iudicatis,adeoque iam propter excretiones debilitatis medicamenta eraebent, aut aliter naturam iam imbecillam vexant tum itaque praedicta omnia ex vigoris praenoti'nescire liceat, in nullo alio morbi tempore cognoscend' tantum nobis: sudamdum e-Coος--φ' vigore . Sed quum paulo ante dixerit Galenus concini briem non es' se nisi ubi natura molesta deuicit, animaduertendum erit eam lipticii si de altera specie concoctionis loqui, quae partim naturalis,parti' praeter naturam est, & quae non est nisi humoris morbum essicientis alteratio . De qua quum copiose sectione I. aphorism' commentario vicesiniosecundo dixerimus, hon est cur temeta hic ser
Etenim si homo moriatur aut non , nemo praenosiet, nisi vigoris rem
532쪽
tranoaerit Tunc enim primum mori est necesse,quando vires morbo viniatur. i. Sive autem vires siue naturam dixero, idem te nunc antelligere oportet. Et qua- xa in signiScatidem virum primum vincerar ore tibi non conceditur , iid quod futurum est omnino incertum sit . Si enim intra unum diem iudicium futurum est, ager seruabitur pri quam vires a morbo pro sternantur. Si vero ante viginti dies, si ita accidat, vigor accidere non post , ut interea temporis virtus fatigetur feri potest , adeo ut si eadem omnia aegrotantiam appareant, alter quidem seruetur , alter autem, propter rempus futuri vigoris moriatur . Si itaque quis aliam nos distinEctionem edocere potest, qua morituros oe seruaturos discernere liceat, non esset forte ad hoc nec saria futuri vigoris digno m. Sed quum iidem apparent morbi qu Psalutem adlaturuss,e, qaismortem, aliter atque ego nunc dixi, inueniri non potest, maxima etiam ex eo vi Pris praenoscendi necemias oritur, Hippocrates igituΥ inquat, conticere oportet num aeger ad vigorem usque morbi perdurare possit, ese nunquid ille priuς ' deficiat, is cum in vicTu perdurare neqgat, aut morbus antea deficiat, ac retundatur . Videtur quidem Diocles, Plinionicus, Praxagoras, Philotimus, atque omnes in summaprae tanti vimi medici, nihil aliud ad cognoscendum num moriatur, agi seruetur, inuenisse melius. Qui vero omnia artis bona euerterunt ac suggilarunt, ab iis neque aliud quid sapientias inuentum es, oe hoc summe negle iam. Qim enim horum sese exercet ut aut morbi magnitudinem, aut robur vartutis cognscat, Uaturum vigor praenoscat Et tamen citra horum trium exquisitam cognitionem de fatale nihil inuenire licet, non magμ quam num aliqua gestando oneri sus iciat, citra id ut sciat hominis robur, Gr oneris magniturinem, viae longa ludi nem. Us enim gestanta proportione re 'ondet, morbus vero oneri , longitudo autem temporis usque ad vigorem, longitudini viae. igitur pilis ori potest nam aeger sufficiat , si nulla vigora praenotio habeatur omnibus itaque ratio ipsa cogit, in nullo nobis sic exercitandum esse, atque in futuri
vigori ranotione. Si enim victu3 ratione refle uti non lacet citra huiusprae
notionem, de salute, vel morte laborantis alio modo manifesta cognitio baberi nequit :sed neque de iudicio siue omnino, siue nequaquam erit, c si is, 1μanis, edi quale erit, sine vigoris praenotione Dra non potest, ma imum ν'
lique fuerit, cy' primum omnium artu opus,ut in futuri vigors praenotione nos exerceamus. Qi rodo autem hoc facere oporteat, antea dictum est.
Futuri vigoris tempus hae etiam de causa esse praenoscendum hoc in loco Galenus vigori, id 'docet. quod nemo utrum aeger moriatur,aut seruetur scire queat, nisi vigoris tempus prius cognoscat.Tsic enim primum mori aegrotante est necesse,quado vires a morbo vincuntur. Nihil aute refert siue vires sine natura dixeris,natura enim hic ut alias 'peapud Galennide quod vis aut lacultas, quod etiali.2.de symp.cau .cap. i. testatur signi-
533쪽
ficat .Facultates autem gubernantes corpus nostum esse tres e Galeni lib. .therapeuti. metho. cap. decimo abunde constat,quare ad eum locum lectore ablegamus. Nunquid utique morbus aut natura prios vincetur nulli datur scire, si id q, suturum est illi. omnino incertum sit.Si enim intra unius diei spatium iudicium futuro est, certe aeger priusquam vires a morbo prosternantur seruabitur. Fieri enim nequit vitantillo temporis spatio vires deficiant. Si vero morbi vigor ante vigesimum diem fieri non pose sit, ut virtus interea temporis fatigata deficiat,euenire potest. Quocirca si sunt duo aegri quibus ora signa sint eade,alter quide seruabitur alter aut e morietur di propter vigoris lepus,quod huic longius adhuc abest, illi vero proximu est. Moritur itaq; aer alter,eo quod in eo temporis spatio quod ad vigorem est, vires deficiant.Seruatur autem alter propterea quod vires eius ad vigorem usque sufficiunt. Quum itaque mota ibi quibus duo iam dicti aegrotantes laborant,iidem sunt, alteri autem vigor propem lalteri autem longius di stat nemo uter illorum moriatur, aut seruetur alia ratione aut lvia certius inuenire potest, nisii ex vigoris praenotione. Vnde liquido appare Mig lxis pramoscendi maximam esse necessitatem. Quod Hippocrates etiam sectionis primae aphor. nono iis innuere verbis voluir. Coniicere, inquit, oportet an aeger ad vitir gorem usque morbi perdurare queat, Si nunquid ille prius deficiat &e. Nam si perdu- lv rauerint aegri vires usque ad vigorem,seruabitur.Sin demoliantur,adeoq; arger priusquam vigor aduenerit deficiat,morietur Non solum autem Hippocrates,sed ὀζ Diocles,Plistonicus,Praxagoras,Philotimus,& omnes alii praestatissimi medici nihil aliud quod ad cognoicendunum oriatur,vel seruetur aeger esset melius quam vigoris praenotionem inuenerunt. Mare merito Galenus hoc loco notat quorundam immemsam stultitiam,ac immodicum ad calumniandum studium, ut qui omnia artis bonaeuertere ac suggilare, & hoc quod iam de vigoris praenotione dictum est prorsus negligere voluerunt, ni Lil tamen interim quod melius ac sapientius esset inuenientes. Nemo enim illorum fuit, qui aut magnitudinem morbi, aut robur virtutis cognost re ut futurum uigorem praenoscere studuerit:quum tamen citra horum trium exquisitam notitiam de salute aegri nihil inuenire licet: id quod eleganti similitudine comprobat Galenus, quae quum sit satis clara M perspicua,longiore explicatione non eget. Tribus de musis praedictis itaque omnibus palam fit,in nulla re pariter exerceri medicum oportere, atque in vigoris praenotione,idque tribus de causis. Primum quod victus ratio ingui medieus. nullo morbo sine huius praenotione recte institui possit, ut ex sententia Hippocratis quam pulo antῆ citauimus satis liquet. Secundo, quod de salute, aut morte aegrotantis nisi vigor praenoscatur manifesta noticia haberi nequeat A ertio, quΘd citra huius cognitionem num futurum sit iudicium:& si fit,quado,& quale sit, sciri no possit. Quo modo autem vigorem praenoscere oporteat, primo libro est expositum.
CAP UT VI. Vnc vero quod antea dictum est,repetessum . Si ex notacta magnitudinis morbi, ν robore virtutis, γ' tepore vigoris nuquid seruabitur aeger,aut morieturpraenoscimus: poterimus etia sic aliqui a de te re,
ac modo iudicii colligere. Si enim morbus omnano periculo vacareanaeniatur, nes celeritas erus, neq; magnitudo urgeat, neq; quicqua erroris apud
agrotate admittatur,tu rudiciu tepus vigoris expectat.Et hoc quide optimu est is dictu, si enim morbo ia cococto. Si vero vel propter magnitudine morbi, vel motra celeritatem, vel propter aliquod aliud irritametum intra vigore morbus iudicuri cogatur,tantopraesens iudicium eo quod optimam est deterius eri quantum vi
rem anteuertit. Quod si vero ad vigorem usque sufficere nequeat,in hoc morbo
534쪽
sitantem moris necesse,non tamen omnino prepe rigorem: fit enim multo citius, statim circa totius morbi initia.Iudiciam enim aut in vigore, an Darum ante ipsum*.Mors autem an trabin temporibus, principj I 'aurento, vigore. Mors
Repetit hoc loco Galenus quae ante de magnitudine morbi, robore virtutis, A vitigoris tempore di tira sunt,docetque quemadmodum ex iis tribus,nunquid aeger seruabitur,aut morietur,cognoscimus ita etiam ex iisdem num iudicium futurum sit necne,& quando,& quale futurum sit deprehendimus Si enim mordius omnino vacau rit periculo,& neque celeritas motus, neque magnitudo morbi vigeant, neque aliquis error apud aegrum admittatur,tum iudicium vigoris tempus expectat, hoc est,iudicia non fit donec vigoris tempus adueniat.Et iudicium quod tum accidi optimum certe est,quod fiat morbo iam concocto.Si autem vel propter magnitudinem morbi, vel celeritatem motus, vel propter aliquod aliud irritamentum, verbi gratia, quia qger iuuenis est,ta natura biliosus,M tempus aestiuum,St locus calidus, & propter id genus alia quae iudicii celeritatem,ut capite quarto huius libri dictum est,essiciunt, intra vigorem,id est, priusquam vigor adueniat, morbus iudicari cogatur,tum iudicium illud
tanto eo quod est optimum deterius erit quantum vigorem anteuertit.Si enim plurimum anteuertit,eo sit deterius necesse est Sin parum ante vigorem acciderit, minus etiam ab optimo aberit .QDd si vero aegri vires ad vigorem sufficere nequeant, ut is ex hoc morbo moriatur necesse est,no tamen omnino prope vigorem. Quippe si ad vigorem usque perdurarent vires seruaretur potius aeger,quam interiret.Quum itaq; vires usque ad vigoris tempus sufficere nequeant,ut multo citius, Si statim quide circa totius morbi principium aeger ille moriatur cotingit.Iudicium enim non fit nisi in Mesa ipso vigore,aut parum ante vigotem . Mors autem tribus morbi temporibus accidit, με φῖμ nempe principio,augmento,& uigore, ut capite nono fusius ostendemus.
um autem plures sint res, vi manifessus sermomi, singuli ro-
iitrium nomen imponere nobis Sophistae concedant. Quanquam vero non concedunt,ungu valere ipsis iusiis, no enim ita ed iis qui veritati dent hic libercomponitu sic confideremus.Si quidem aliquis conse Lim morbo liberatus est, omnino huic aliqua statu digna vacuatioper vo-mιtum,aut aluum,aut sudore aut urinam, aut sanguinis e naribus profluuium, aut hamorrhoidas ex pede, aut mensium emanationem in mulieribus accidit. tqui parotides etiam tempore oportuno apparentes non paucos liberarunt: iteu genua, s p edes, ad aliam quampiam ignobilem parte decubitus. Et qui- Perturba rudiadem iis omni bis antecedit atque astitit haud exigua in laborantis corpore' turbam: delirant enim, er dissiculterorant, inquietisiunt, ' aba i nitus di sunt patiunturi us quidem is est modus liberationis morborum, que Iudaeis quiD non ego tantum dilucidioris doctrinae gratia iudicium nominari censeo, sed σvetems omnes ita appellauerunt. iter vero,alia quidem omnia huic eadem habet hoc vero solo di r quod non perfecte a morbo laberat Nominatur uero crbac nonunquam pliciter iudicium, quemadmodum G prior: interdum etiam cum adiectione, imperfectum iudicium,aut deficies audacium uiscunque autem Fota morbum.
m Hi sensim desinunt Olui quidem o praesentiarum dicantur, non autem iuri- Rr iiij
535쪽
cari etsi aliquando itaper abusionem nominari diximus. Sed noc tribus iam diu' , ctis Uulispropriampersticuitatiuegratia imponatur nomen. Iudicium qui
simplicite' repentina morbi liberatio Deficiens vero iudicisim, repentina immisenutio.Solutio autemsimpliciter quaeplurimo tempore, paulatim si remaLmodam vero in iudiciis necessirio vel statu digna vacuatio, vel omnino decubiatus cum veloci ali sua perturbatione sit: ita in solutionibuου neque via astam, neq; vacuatio,neque decubitus accidit.Tres sane ba mutationis morborum modi, quum aeger peruabatur.
Quum in fine huius capitis quod praecedit quibus temporibus iudicium.& quibus
mors accideret exposuisset Galenus nunc pr sentis capitis initio tres modos permutationis morborum quum teger seruabitur esse docetissingulisque sua imponit nomi- na. Primus modus est, quando aliquis repente a morbo liberatur,idque per aliquam effatu dignam vacuationem quae vel per vomitum,vel per sui excretionem, vel per sudores vel urinas vel sanguinis e naribus profluuium,vel per liqmorrhoides, vel in mulieribus per menses fit.Non paucos etiam aegros parotides a morbo liberant,m do tempore opportuno,hoc est,post humorum concoctionem,appareant. Item de- cubitus ad genua,&pedes,lc ad alias eius generis partes ignobiles. Atque iis omnibus vacuationum generibus antecedit, imo coniuncta est D assidet, magna perturbatio. Nam delirant,difficulter spirant,inquieti sunt,it alia quae capite secundo huius libri diximus symptomata patiuntur.Hunc quidem modum liberationis morbi non sola Galenus,sed & omnes veteres dilucidioris doctrinq,quam Sophistae aspernantur ac lagiunt, alia,per excellentiam iudicium nominant. Alter modus liberationis fit, ubi ' repentῆ aliquis a morbo per aliquam praedictarum vacuationum liberatur, attamen non integre in persecte Atque hic quidem nonnunquam, ut prior, simpliciter iuditicium appellatur:interdum etiam cum adiectione aliqua imperfectum,autdeficies iudicium .Tertius modus est, quando morbus sensiim finitur. Et hic quidem solutio, &non iudicium vocatur,ut capite primo huius libri fusius est dictum. Nonnunquam vero per abusionem etiam iudicia, ut capite undecimo libri secundi expositum euese nominantur.Iudicium itaque simpliciter siue per excellentiam,est repentina morbi liberatio Deficiens vero seu imperfectum iudicium,repentina morbi diminutio. Solutio autem simpliciter,quae plurimo fit tempore,& paulatim. Citterum ut in iudicii necessario effatu digna aliqua fit vacuatio vel omnino decubitus cum aliqua pertum
bationesta in solutionibus nulla neque agitatio seu perturbatio,neque vacuatio, neque decubitus,v ad pHlμμα Graecis vocatur,accidit. Atq; hactenus de tribus murationis morborum modis,quibus aeger seruatur,oc a morbo liberatur.
Tres vero alη issis contraris siunt,quum moriturus est aeger. Vel enim repente quilam moritur, una cum perturbatione CT agitatione, GP quibusdam excre tronibus,aut decubitu statu digno. Vel non moritur cam sis, sed matre deterier' sit morbus Vocentur autem haec duo iudicia communiter non bona 'ibit euim refert siue hoc modo Aue mala ipsa nominemus. Privatim vero utraque, prius qui dem perfectum, ecundum autem deficiens appellatur.Tertia autem fjectes ma lae permutationis quae paulatim si usque ad mortem,maramm nominetur.Haec
itaque tri aliis tribus contrariasunt. Quartus autem moduου est repentinae mutationis ad deterius, sine magnis excretronibus,m decubitu, quam iudicium non
536쪽
pesso.Quod igitur hunc modum aedium ab iis esse dicimus quos cum aliqua agritatione, perrariatione,ac statu dignis excretionibus, avit de bima limo fieri diximus,unicuique manifestum est. Merisine ii promati quaeprius indicatoria nominavimuri sine excretionibu aut decubitu, iussera at eo qui csi illis accidit.Nunquid autem recte: vel minus huic modo mortis nome iudici, ad mima hoc est de nomine,non de re ambigere. Ego enim docui p/atin modos inuicem di iotes, si His sicuitatis gratia diuersum amponere nomen censui.& quis vero melius,aut clarius nominare Is,de nomenclatura cum ipse notantendam Docendi autem commoditas non in hoc est sed in eo ut quissingulos
modos quum ad unt dignoscat, futurosproscat.Neque etiam causas sin
gulorum modorum deinceps explicare tentarem, deinde quistiam ipsis tanquam iis quae non recte habent contra dicens, se his ipsis modis contradicereputare rectὸ opinaretur. Quod enim tot sint modi quibus aegrotantes cy sanantur oe --riuntur,ac quod iam dictis nominibus appellentur,c praesentes dignoscere, aut faturospraenoscere soc ipsum ad curationes utile est . . Atque nominibuου acqui
scere,dignotiones autem c praenotiones experientia explorare conuenit.
Secundo huius capitis loco Galenus tres alios modos praedictis contrarios,quum Trex modi mo aeger est moriturus,recenset Primus est, ubi quispiam repentὰ na cum perturbatio- rientium. ne quae praecedit,& quibusdam excretionibus, aut decubitu aliquo effatu digno moritur .Et is quidem modus iudicium malum persectum nominatur. Secundus modus mala est, quando non repente cu iis quae dicta sunt moritur aeger, sed multo deterius quam antea se habet Et hic quidem modus iudicium malum deficiens silue imperfectum vo Iudicium malacatur.Tertius modus malς permutationis est: quando paulatim fit ad mortem transitus:qui utique Graecis sine u it, latinis verdariditas,marcor,defectio,quod scilicet humidum natiuum paulatim arescat, atque subinde tabescat corpus,nuncupatur. Histribus prioribus contrariis Galenus quartum modum adiicit, qui fit quando repenti morbus in deterius mutatur, sine magna aliqua excretione, aut decubba noxiorum humorum in alias partes Hic cert8 modus iudicium non appellatur duplici de caula,quod neque cum agitatione ac perturbatione, neque cum essatu dignis excretionibus,aut decubitu, quς duo ad iudicium requirunturifiat. Cettera, quianihil difficultatis habent,nullam explanationem requiruns.
C AP UT VII1. I vero unde hcue inueniamus edocem conanta mihi quiliam in con- Aginti,MAE tradicendo exercitatu qualis admirabilis ille clepiades fui sermonem impediat ac interrumpat, huc meminisse oportet, quod istud agens non rem ipsam ed verba de ea cauigatur.Neque enim quod ηο fant aliquae in corpore motantis perturbationes repentinae Hirmare potes
Asclepiades,neque quod non sequa turps ipsas saepe estu dignae excretiones,
neque quod non m talaborantibus in ipsis fiat permutatio, neque quod no hoc ipsum vocatur iudicis eaequod ista non fiant natura pu ante cum mor sis Us,hoc demonstrare tentabit : nonparum etiam in illis delirans , propter a Z-- mirabiles tumores G meatus,quos se posivit, quorum Pratia neque facultates menta.
537쪽
animalguberηantes cognoui nes Dod hae omnia ad salmetu sanora, *tant faciunt,neq; qao ipsa imcant morbor.Sed ne potest quid in rebis si sium latretibus nugari, nihil tame quod ad rem medicapertinet huiuscemori nugae attingantines enim nos modos indicioris cognostere, neq; praenoscere eiusmodi sphisematdprohibent. Plurimum rei ape delirabit ia Isclepiades, tu omne;
qai no norunt,p natura sunt morboru medici,praenoscere aute mortis agibulatis modum nunquaν poterunt.Et tamen qMpacto non turpe erit medicum militer
plebeis iudicio imminente perterreri ac obstupescere,que oportit non fidam lauiam si iudiciam quarsum sit euasiarum consceresed π id quo utum est' noscere. t qiadem haec omnia quae ad iudicium attinent,nesue ad ea qua futura suntpraenoscenda,neque ad ea quae iam adpunt dignscreda ex atat principiis haud inueni,quam quae Hippocrates proposuit.Etenim quod ea qua sisnt in compore concoquantur, ν non concoquantur, Hippocratici non. de adicyprincipiis consentanea sunt.Et quod natura multaε habeat facultates,quibus animal gubernatur, unum quoddam est Hippocratis dogma,c sine hocpraesentem contemplationem scientia complecti non possumn. Neque enim ad concursus si rum numero infinitos resticere oporte tanquam infingidis horum propriam Obseruati nem asequi Pleamus,sed omnia particularia ad praum hunc referrest pum,de quo quum verba fecisophistarum recordari sum coactus, qua non minis nihil utile inuenire student sed etiam quae recte inuenta sunt suggilare. Et tamemelius foret quum nos intuentur m diem in quo iudicabitur morbus praenoscentes,stmodum iudici praedicentes iam praesens quemme ibabituram cognscentes,studere ut hanc speculationem discerent, ex qua talia inuenia tur,
es non more plebeiorum stupescere, quorsum id quod praestem est fit inafarum
Inuehitur hoc capite Galenus in Asclepiadem,hominem in contradicendo exemcitarum,quod repentinas in corpore aryotantis perturbationes quae iudicia antecedunt,&quae has ipsas sequuntur effatu dignas excretiones, adeoque iudicia ipsa, non fieri a natura cum morbosis causis pugnante,affirmare ausus sit, utpote quam mortes esse dixerit,ut lib.6.Epide. par.s.commen primo copiosivis monstrauimus . Causam autem husus abnardet opinionis Galenus reiicit in admirabiles illos ογκους κFles , id est, tumores A meatus,ex quibus animatium corpora esse concreta, ut libro primo de menda sani.cap.3 attestatur idem Galenus,le multis aliis in locis, Asclepiades affirmauit.Hanc enim falsam hypothesin multa alia absurda comitata sunt, nempe quod negauerit quatuor esse facultates corpus animalium gubernantes,& quod haec omnia ad salutem sauorum D aegrotantium faciunt,& quod ills ipsae iudieant morbos Quid multaequum Asclepiades, es qui illius secuti sunt sententiam negauerint naturas esse morborum medicos,quod lib.6.Epide.par.s aphorismo primo Hippocrates costan . ter ammat,nihil mirum hos saepius delirasse,&mirificas excogitasse nugas, quarum μ hic N alibi, potissimum vero in libris de naturalibus lacu tibus, Galenus meminitatae um in dignoscendis te praenoscendis iudiciis non esse respicieridum more Empiricorum ad irini δρομαζ,hoc est,concursus signora infinitos,hoc loco Galenus ratur, edomnia particularia signa ad unum hunc scopum, num scilicet quae in cor-
538쪽
pore sunt noxia concoct a sint a natura, vel minus eci reserenda. Empiricos autem stes' ad concursum atque congeriem symptomatum M signorum quae in laborante sunt 3meorum loco respicere,& conuenientem ex eis curationem obseruare, in Compendio nostro abundὰ diximus,&quid illi ipsi id est,obseruationem appellent ibidem explicauimus Quare no est cur hic longiores nos inenarradis Galeni verbis esse oporteat
Ego itaque non raro huiusmodi medicos exper um,qAomodo nostr imp notionem xba apud Urotos in praecis habitam in 'exissent admiratisunt, se vi disicere duerant.Posteaquam vero quistiam ipsos docere inci de conco- e morborum, aut robore naturae,vel aliqua aliarum rerum ne quibus co temptatio de iudicus consistere nequi quippiam disserat, quomodo inquiunt mihi persuadebis quod aliquot natura, aut quod omnia ad salutem animalium fa--,at quod eadem exemente seuperuacua aliqui liberantur a morbo, aut quod calidum in animalibus sit sicari simum, aut quod ex calido, figido, sicco, humido corpora commixta uemseus quos rusus ego dicere consueui. Tu quidem o vir coepisti tanquam discipuluae, audis vero tanquam fis qui contradicit . Non enam tibi sufficit operum naturae quorum te civis taxi admiratio methodumperdiscere ,sed principia eiusdem inquirere conaris, non C .ώhi selum ut medicus, sed etiam ut phrasicus seu naturalis. Et tamen satius tibi colemonem' fuisset ut contrario modo de principiis iudicares. Multis enim melius est eluto. te admiranda opera quae principia ita siequuntur intuentem, aliquam etiam
fidem habere iam principiis ipsis. Nam fides artium contra se quam
tunes habet. Ex operibus enim creduntur, ex principiis autem inueniunt'. uentiopes habet.
Mihi igitur opus aliquo inuenire no licet nisi veris viarprincipiis. Proinde mihi inuenienti necess)ratim fuit naturalem contemplationem exquisite inuenire, tibi vero,operibus artis iam inuenti viam disceres icit.Quare si tempus baud suppetit vi tanqgam naturalis omnia disicia, tantam saltem ratiocinari tibi adsit, Fquod nulla abapraeter bancsit via quae vi id quo futuri spraenoscas essiciat, . - .
neque necesseesit etiam principia sicientia complecti , quum iamstui possis iis quae
perscientiam inuentasunt.Quti enim bacprimum inuenare conatus est, is in m DO periculi fuit ne temere tempuου contereret. Neque enim verum aliquod ea Ex salsis verum
falsis inuenire principiis licet. Tibi vereo qui ab inquisitione liber es, O qui ea quae iam recte seunt inuenta addiscere cupis, superuacaneum est principia perdiscere,praesertim si ad hoc non satis temporis suppetat, neque aliquid eorum uae desunt inueniendite casedo tenea sitibi sufficit iis sol m quae inuenta sunt recte uti inpothesis igitur loco habens aliquam esse vitalem facultatem uti ut eius
in imbecillitate ac robore cognoscas lectum. Ubi verὸ in us exercitatus Deris, de te ipsum dem exerceas, prompte cog oscas omnium tam in magnatudine, qaam etiam in more morboram disterentias, post hac futuram ut vigorem p ηψωό. 3um vero hac omnia didiceris,lunc te ipsum exerceag G1oste corticere quantusi fit morbuS, quantum virtutis robur quaiato perdurare te ore
539쪽
psit.Plurimum aute te in hoc amabit in operibus exercitatio. Priusquam vero
singula qsa dixi exquisite per ista nihil ubi proderit epe aegrotantes intueri la
mines.st mori agitur Uula haec exqui te vidiscas incipere oportas Non secus atque antea dictum est.Nam quod oportet morbi inuenire magnitadinem, σeiusdem morem,adhaec etiam vigorem exquisite commemoraui. In singulis autem facultatibus imbecillitatem, aut robur, in alio libro in quo de multitudine αὴμ ratur antea narraui. Hinc itas earum da otiones exquisite discere oportet: xii vero ad medicatione ut in aliis ostensium es, oe nunc non minW ad eam qua de iudiciis habetur contemplationem.
P: git Galenus in confutatione eorum qui Asclepiadis imitantur opinionem,atsi quanta um sit stulpiditas Si impudentia monstrat.Nam quum non raro lenum latura apud aegrotantes praedicere cospexissent,in admirationem quidem rapti sunt, id eos discendi studium inuasit. Verum ubi eosdem de concoctione morborum, aut robore naturae, aliisque rebus sine quibu&contemplatio de iudiciis consistere nequit, docere coepi statim illi contradicentes,sunt relugati, ut quibus persuaderi no posset
aliquam esse naturam,quq omnia ad salutem animalium faceret,id superuacua excer-.nere. .Quare merito culpandi laerut tanquam ij, qui quum operum naturae,quorum
eos admiratio coepit ethodum perdiscere debuissent, ipsi potius eius principia inquirere conati sunt,quod phrsies,ut qui exactius de principiis disserit, erat, non m dici.Satius itaque erat ut contrario san8 modo de principiis iudicarent, ita nimirum ut principiis ipsis fidem haberent propter admirata naturae opera, quq principia ipsa sequuntur. Quippe medicinae ac reliquarum omnium artium fides contra se quam inuentio habet.Ex operibus enim fit ut illis credatur, ex principiis autem inuenium tur. um itaque iam inuentis artis operibus frui possint, nec opus sit cognitione principiorum, ideo eos hortatur ut relictis principiis, iis prius quae recte ab aliis inuenta sunt viantur. Viam itaque pramoscendi id quod futurum est,quam in his libris docuit,Galenus ut illi complectantur,contenti quibusdam hypothesibus,suadet δη- sertim cum illis ad discenda principia non sat temporis suppetat, nec aliquid inue-di niendi eos cupido terreat Porro viam praenoscendi breuiter in iis sitam esse Galenus censet,ut primo sciamus aliquamiaeultatem esse vitatem,quq varie pro eius tum imbecillitate,tum robore assicitur.Dein ut cognoscamus differetias morborum in magnitudine,& more,& vigoris praenotionem quemadmodum in superioribus abunde monstratumest. Atque haec sere est postremae huius capitis partis lamna.
nariosanabitu eodem arbitror, modo, cur omnia mala adsunt, omnino er iste intraprimum quaternarium morietur. Veram quis uatur,omnia morbi uniuersalia pertransit tempora,erincipium,a mentum, uigorem, declinationem . quanquam nonnullis non videtur perre
penna iudicia feri declinatio. Dicetur autem paulo ps de inis. riturus au tem ad declinationis tempus pertingere haudpotest, non tamen etiam necessario ad vigor .Fieri enimpotest ut ipse in augme-,σprincipis etiam tempore moriatur,ut vero iudicetur non es necesse potissimumsi in principio morbi moritur.
540쪽
certare aduersus ipsum conatur ne autem certamine iudicium non sit.Quartus igitur hic est mortis modus,qui nulli salutis modo assimilis est. Nullus enim repente a morbo libera est fine iudicio.
Principio huius capitis quae supra capite quarto dicta sunt repetit Galenus, atque qui primo quaternario sanabuntur, aut morientur docet.Sanabuntur enim quibus omnia signa bona adsunt,contra quibus mala omnia,peribunt.Caeterum qui seruantur,illi omnia morbi uniuerialia tempora pertranseunt,nempe principium, augmen- . tum,vigorem, & declinationem . Quanquam sunt qui morbos in quibus repentina fiunt iudicia declinationem habere non putant. Dicetur autem de istis paulo post. Qui vero morientur, ad declinationis tempus pertingere non possunt. Nemo enim, ut monstratum est capite quinto huius libri, vi morbi in declinatione periit. Etsi auc . tem ad declinationem morituri non pertingant,non est tamen ob id necesse,ut in vigore moriantur, quum fieri queat ut in augmento, aut principio pereant. Tamentum non est necesse ut iudicetur morbus, potissimum si in principio morbi moriatur aeger,quod accidere solet ubi omnino a morbo superatur natura. Vbi autem natura omnino a morbo vincitur,tunc certare aduersus ipsum non conatur,non sit au- te sine certamine iudicium, igitur tum aegrum mori sine iudicio, id est,siue excretione,
aut decubitu est necesse Atque hic quidem quartus est modus, p. .huius libri expo iasius,qui nulli trium salutarium modorum ibidem dictorum assimilari potest. Non primo,& secundo,quia illi fiunt cum excretionibus aut decubitu. Neque etiam tertio, quia is paulatim fit,quum quartus e quo hic sermo est,repent8 fiat, sine tamen , ut diximus,ludicio.Qtium igitur nemo repent8 a morbo, citraiudiciu iit liberatus, consequitur quartu hunc mortis modu salutaribus repeti factis assimilari non posse,quod hi quidem cum excretione effatu digna,aut decubitu: ille vero citra haec ipsa accidat.
Multi vero qui haud iudicati sunt repente moriuntur, plurimi quidem inaccessionumprincipiisallipotissimum, qui ob ma litudinem,aut crasimem mat riae, auiphlegmones magnitudinem exitialiter laborant. In declinationibus vero, quibus virtus imὴecissa est. Nam oescire oporte quod omnibus aliis verius erii ii quod in particularibus accessionum declinationibus quam plurimi pereunt. Quod quum nonnulli viden etiam in uniuersali declinationis tempore feripo se ut aliquis moriatur arbitrantur. Verum hoc non ita se habet. Vbi enim morbi Rufo raeterii natura iam deuicit, alioqui enim morbus non declinasset. Nullast alitem modus morba tum excogitari potest, excepto eo quiex errore accidit. De hoc autem nunc considerare haudquaquam nobis consilium: est ,sed orbi r tione fit. Neque igitur hoc unquam feri vidi, neque ratio id inuenit. Verum in particularibus accessionum declinationibus urimos saepe mortuos viri, neque ratio mirum esse testatur, quod imbecilla virtus tempore principη accessonis,
ct augmentι,-viraris Dorcere queat, quum habitus ipse tum adhuc sit
compressus, ac veluti constri us. Declinationis autem tempore calore rarsus a messio ad extrema moto,habitum discuti ac dissolua contini .Horum itaquenon nulla repente moriuntur, ut j qui ad n animo potuis deficere, g am morii os putent. studiam vero paulatim, non repente intereunt, atque hi quidem
omnes mora incipaut re gore accestonis laten autem plurimos, adeo ut celeriter