장음표시 사용
81쪽
DMoeriti & ri tenti qui meatus esse corporis humani elementa dixerunt. Siquidem D initusit ride Hem Epicuruς corpora animantium ex corpusculis & meatibus, quos illi σμιωMMSi πιρρυς -3 R vilii, i de simpli. facul. cap. i. Et lib.1 de tuenaeani. cap.s aestivest Gilenus , concreta
iorum moderatio. um enim meatus per corpustulorum admotionem eamquaminatura susceperunt constitutionem de integro seruassent,homines sanos esse asseu rabant. Contita ubiis hac deflexissent, adeoque laxiores aut armores redditi suissent meatus illi, rotos. Alteram hypothesin de sua MHippocratis sententiastatui qui cavi copiose admodum lib. .de elementis Galenus monstrat .
rursus hoc ipsum escaciore ratione confideremus. Si quodsit corpM si ex atque exquisite unum, id nunquam Us minus se ceperi neque in hoc genere alserum utero melius deteriusvefuerat Verum si ex uiribus c ei
plurimi sic quoque in pse compositionis modi alis meliores;asii peiorer feni Erunt autem Ac se ipsa composita meliora oe deteriora 'Id vero quod optime fuerit
ista*-bu, initβtum,inter omnia qua eiusdem generis sunt, timum erit.In corporibusi nim num taque animantium magis er minus est, ut aliud quidem ιmme boni habitus fit,
P 'FUR ' autemsimpliciter boni,non tamensumme boni habituWEt quoddam qμα ussanum,non tamen boni habitus O liud quoddam parum firma valetudine
praeditum,quoddam venetiamnum aegrotans. Et huius qui de agrotatio interim leui interim Eemicios': haec ipsa quandoque medic=crater,nonnunquam via lmenter, Neque enim omnes eos qui aegrota aut sani sunt,:aequaliter assici dicem
s. ei quam igitur animis corpus unum est , quemadmodum Di curi atomus, trecompacta Mesepiadis corpuscula: compositum totur omnim Quod si ex atomi aut ex incopactis corpusculis, aut Omninρ ex quibusdam,q
pati nonpossunt componitur,in compotionis qualitate maioris minoris ue ratio
nem habebit instar domus, quae ex lapidi bus,qui nihil patiuntur, constructa egium tamen quod ad compositionem attinet rectὲfacta Si ver lapides ipsi ab quid parapsi sensimultifariam utique hoc modo domus, magis minussuscipe ret. ψυ autem cir ipsa corporum nostrarum elementasuapte natura cir es terari, r pati possunt,nonsolum in compositione, partium conformation ve rumena eme tota maioris miamri ue rationem admittent. Eis ne mani estir es, quod persee tot tot morbo stetaeis simplicibus ac primis veluti aliora elimoris in stabuntur,quoinuerint hae quae compositionem ipsam perficium V rkm quodper haec verba per se tota alterari intellismus, id elementis quae nihil Iatiuntur nequaquam accidit Neque enim fieri potest ut inflectile corpm qui γ quatia patiatur,sed in compositim ac conformatione vitium es.
. CO MMENTO GUs. victetas Galenus sanitatem moderationem esse,morbum ver8 immoderationem Modestilo non ostendit Nu-ναὰ moderationem non esse unam,sed variam,perinde atque immo inma,24-- -tione ex eo qupd animantium corpora non sint sim cia,&exquisit lunum,
'. demonstramineum quidem modum p t.Si,inquit, ' pus aliquod simplςxεc ex . quis evncta fia erit,iduumvz minui potest. Vt enim ali dis
82쪽
minus suinpiat, hoc est tendatur Aminuatur, necesse est ut non unu & simpleat sit, sed ex pluribus constet, Si composinam sit, ut scilicet unum agat, aliud vero patiatur. Quod enim simplex Munum est, neque habet in quod agat ut a quo vicissam patiatur deoque immutabile e quum non sit neca quo,nec in quod permutetur odautem immutabile est,id etiam nec intendi in minui potest.Si vero non intenditur,
nec minuitur,non erit in hoc generealterum altero melius ut deterius.' enim unualtero sit melius'ut peius,non alio nomine accidit, quam quod maiorisvi minoris rationem suscipiat. Verum si corpus ex pluribu&constat,&non unum atque simplex
est, plurimi sic quoque in eo compositionis modi erat, alii meliores iij deteriores. Vt
autem compositionis modi variant, ita etiam composita ipsa, nunc meliora,nunc d teriora evadunt,prout scilicet elementa ex quibus componuntur melius aut deterius inuicem miscentur. Q d vero optimam nactum fuerit elementoriam commixtionem,inter omnia corpora Eiusdem generis.oprimum erit Verbi gratia, in genere hominum optimus eri qui optimam & humano corpori maxim8 couenientem nactus nis a se εια
est constitutione.Exiis igitur perspicua est,in corporibus animantiu esse magis &-- posita ipseMoncnus t hoc quide summε boni habitus, illud vero simpliciter boni, no aut summe boni habitus.Praeterea vi quodda quavis sanu est,n5 tamen boni habitus sit di aliud vero parum firma valetudine, quodda autem etiamnu aegrotans Et huius sane qui aegrotat morbus interdu leuis, nonnunqua pemitiosus,idque bitatam, vel enim mediocriter periculosus,vel vehementer pernitiosus,existit Neque enim omnes qui sani sunt, aut aegrotant,aequaliter afficiuntur,sed utrorumque multiplex est varietas. Pro quorum , .. omni u clariori intelligentia nimaduertenda initio erit,Galenum hoc loco,ubi dicit ita ciulis a corpora animantium,quae esse substantias nemo ignorat, magis A minus suscipere, non aduersari Aristotelis sententia qui cap. suibri de priaicamentis inquit, substan- , . tiam non suscipere magis ὀ minus Nam Aristoteles iis verbis non aliud innuere volui quemadmoduseipsum interpretatur,quamquod qu uissubstantia idipsum quod minus,quomodo est,non dicitur magis&minus esse.Veluti si substantia ipsa homo est, non est magis
ac minus,aut seipso, aut si homo. Non enim alius alio magis homo est, perinde atque album aliud alio magis ac minus est album. Corpus enim album magis album nunc, quam prius,&calidum,magis nunc calidum, ac minus esse dicitur . Substantia vero non magis dicitur,neque minus, neque homo magis nunc homo quam prius dicitur esse,neque caeterorum quicquam omnino quae substantiae subeunt rationem. Galenus vero sub tiam suscipere magis ac minus docet, hoc est, alterari, seu intendi ac re- substantia sita mitti,idque per qualitates quae subiectam substantiam alterant.Hae enim solae, ut lib.I. pit magis & mi- de elementis attestatur idem Galenus,subiectam substantiam alterantes, mutuae inter se elementorum transmutationis causet sunt,&stirpium animaliumque opifices.Proinde ut prima vocata elamenta inter se melius, deteriusve transmutantur & miscentur,ita etiam hoc corpus summ8 boni habitus euaditiIllud vero simpliciter,n5 tamen summε boni habitus Galenus non tantum Minta 6sed etiam CBιαιω- appellat Est autem id in quo summa est symmetria Sccommoderatio elementorum, aut .summa te consummata sanitas:Vel in quo aequa prorsus contrariorum ac elemento- TU Prum portio existit.Galenus libr.I de temper cap. 6.temperatum simpliciter Rabsolu- quod te nominat.Alij summe bonum habitum vocare solent temperamentum ad pondus. Is sane habitus cogitatione potius, Galeno lib.i detum.sani cap ..test quam solide Temrmamenta subsistit.Et si cui unquam optima natura praedito,hoc temperamentum contigit, ut inp*d iv cap. s. eiusdem libri ai ne momento quidemdurauit Simpliciterautem bonus habitus non est,nisi optima,Galeno ipso in lib. de optima corporis constitution Sc bono sta=lsciis scorporis habitu, attestante,corporisconstitutio.Optima vero restitutiocorporis, - babiura.dem Galeno lib i.detuen lani. p.s author inquae optimo temperamento existit, o, lacitatisti
di γε figuram partium egregie adiunctiones comparatam habet,adh cquq omnem tutio.
83쪽
m magnitudinem, tum omnium partium inter se contextum M Temperatum in actiones Idoneum.exhibet. Corpus simpliciter boni habitus, Galenus libro primo de in I in singulis generibus appellat. Co u, otium, rum corpus sanum,non tamen boni habitus, est id in quo sanitatis intemperies existit. non tamen boni Ea vero talis est, ut propter hancaliquis sibi nondum displiceat, necadhuc de vale , .es Ludine quaeratur.CorpuS autem parum serim valetudine praeditum,id est,in quo si ea existit intemperies,ob quamliquis sibi iam displicet,&de valetudine quae Σ ditum. ritur.Ideo Galenus idipsum hoc loco glυραρε Φόνον rectistime nominat. QuocircaH l
crus,qui de valetudine quaeruntur, ocem hanc est interpretatus. Proinde bic notan DupleΨ-lib.2. tempe.cap.f. test intemperiem. Vnam si periem nitatis, quae paululum a media temperie abest, A in qua nulla adhuc animalis iunctio
v. P hesa est. Subcapradicti iam duocorporum sanorum gradus complectuntur. Alteri ' morbi, quae longissim8 1 media temperie abest, ει in qua animal temperamenti vitio
aegrotat.Ea intemperie praedita corpora sunt,quae hic Galenus rotati a vocat. QS Coou, voia,. itidem Visan suos gradus habent. Aegrotant enim aliqua leuiui, aliqua vero perni Aegrotans Ur tiosius Quae autem pernitiosim rotant,liorum aliqua mediocriter pernitiosa sunt, PQ μ νῆ - non ulla vero vehementer perniciosa. Proinde ut omnes qui sani sunt,aut aegrotanti . aequaliter assiciantur, dicendum non est.Ex quibus omnibus manifestum est, corpus G ρu, mitiam animantium non esse unum.Menim unum esset,ut Hippocrates in lib. de humanarutium noest nil, tura ait,nullo unquamgenere morbiassiceretur,neque enim esset unde dolore si una tantummodo saret.Neque enimaliud esset quod in ipsum posset agere eque iillud corpus ex seipso pateretur.Nuc quum mi οstat etiam plura esse in corpor quae quum plus iusto inter se calefiunt,aut refrigerantur,aut siccescunt,aut humectantur orbos pinunt: compositum igitur corpus Q Disert8 aura m Galenus dicit non eMunum animantis corpus, quemadmodum incuri atomum, aut incompacta Asclepiadis corpuscula.Epicurus enim & Democritui Asel*laes, ae eSinsectilibus,quae illi ἁ μει vocaban animantium corpora, & alia omnia esstan Democriti deco affirmabant Quod in primis autor libri de historia philosophica quem ego Pluta
Galenum esse cem opinio. seo testaturiis verbis.Democritus,inquit,& Epicurus insectilia corpora,principia omou -U nium rerum arbitrantur Quorum ceril sententiam lib. r.de elementis Galenus in strior rapnuo m sint exigua quaedam corpuscula,
se qualitatibus vacant. Vacuum vero quaedam r io e in qua dum huiusmodi corpora perpetuo sursumacdeorsum seruntur, uniuerisvel inuicem quodammodo compli les cantu vel exmutuo impulsu dimouentur.Habent autem da sic congrediuntur coma es. Atque hinc tum aliorum um nostra corpo es rassorumque vitia,& senius conflari Democritus autumat .Et paulo ante. tsi specie
M M potestate unum esse omnia dicere possit aliquis,sicuti Epicuri & Democriti sectato,
seres,atomos ecnon in libro de artis constitui. ubi ita scriptu into alia reliquit. Qu es niam igitur caro dum secatu calescitque vehementer, Iore assicitur, unum spe es elementumesse non potest,cuitanodi Epicurus atomum statuit. ae tagula eda me
L. - Ψν fuerit Epicuride elementis omnium reru opinio, cui
m Asclepiades Bithynus, A Hera clides Ponn lib. de philosophica historia attestatun, αρμους ο ουGid est,incompacta corpuscula, rerum principia esseopinauium. ν tranque autem opinionem, i curi scilice lib.3.de elementis copiose admodum,H uero breuissime iis confutat verbis.Si corpus animantiu nqui ex atomis ut in 'pactis corpusculis ut omnino exiis quaepari non ant componitur, in composerionis qualitate maioris minorisDe rationem his ibi instar domus et ex me
84쪽
qui nihil patiuntur,constructa est,non tamen quod ad compositionen, attinet,recte latita est. ibus utique verbis liquido demonstra corpus animantis non esse unum, ut Epicuri atomum,aut incompacta Asclepiadis corpuscula Nam quum conste o pus animantis mille morborum generibus esse obnoxium, fieri non potest ut instar
elementorum, quae imponunt, statuunt,sit unum .Quod enim aegrotat, adeoq; pa-Qu MIehauritur,&dolet, haec duo habeat necesse puta,ut sit alterabile,ac sensile. Si enim alterationis expers fuerit, eandem constitutionemquam iam inde ab initio obtinuit, se ''uabit,neque quicquam patietur.Sin sensu destitutumfuerit, quomodo dolebiEPatitur autem Sedolet corpus animantis,igitur non est viatomi, Mincompacta corpuscula, unum .Quod enim insectile M incompactum est,hoc nec alteraii quia ut paulo ant. dictum est qualitatibus vacat, nec sentire potest. Si non aIteratur nec sentit, impatile sit oportet .Erunt itaq; Epicuri te Asclepiuis elementa impatilia. Non esse te compus animantis ex elementis quae patin5 possunt compositum, Galenus hoc modo demonstrat.Si corpus animantis ex impatilibus elementis componitur, in compositionis qualitate,maioris minoΗsquerationem habebit.Id est, si corpus animantis ex ele- co Manis-- mentis qtue nihil patiuntur,u alterationis expertia sunt,componitur,tunc non habet maioris Si minoris rationem, nisi in qualitate compositionis,hoc est, non dicitur m ositagis aut minus recte esse compositum, nisi quod insectilium it incompactorum corpusculorum non sit concinne in vacuo loco ficta latioPerinde atque domus,quae etsi ex lassidibus qui nihil pariuntur,constructa est, tamen nihilominus rationem maioris te minoris habet incompositionis qualitat id est,magis aut minus cocinnὰ composita eme dicitur,prout lapides rect8 aut temere in eius constructione fuerint congesti,inuicemque adaptati.Si vero etiam etiam lapides ipsi aliquid pateretur, tunc multifariam, ea ration domus magis it minus susciperet. Et hoc loco monendus nobis , lector eri in graeco codice Aldino,non rect8scriptum esse Otiu pro M eri, legendumque ου liles ma, ιγὲ παιπη κατουλυμεις:hoc est,in compositione tamen noomnino rect8 KAa Quod si autem corpus nostrum,ex elementis, quae suapte natura corpus nostrumit alterari si pati possunt,est compositum, vicerid est compositum,non solum in compositione,& conformatione partium t Epicuri lc Asclepiadis elementa agis limi-bili leon,posi nus admittunt,ita nimirum ut magis aut minus concinne sint inuicem commixta sed per se tota maioris minorisque ratione obtinen id est,per se tota alterantur, ac transmutantur,adeoque in se mutuo agunt.Proinde quod agant non habent ex concretione mixtioneve, sed quod substantia eorum perse totam patiatur Si alteretur. Mutuae in v x severo inter se elementorum transmutationis causae,sunt quatuor qualitates, quas summas elementa obtinent, subiectam substantiam alterantes. Ex alteratis igitur trans- λuicem commixtis, te sic qualia sunt remanentibus elemetis,veluti domus ex lapidibus nihil patientibus,te quales sunt remanentibus,aut acemus ex tritici, hordei, morum, Si fabarum concretione constans,quemadmodum latas lib. I. de elementis, Galenus docet.Proinde hinc manifestum est,qudd corpora animantium perse ipta tot mor- plicibus morbo horum genectus simplicibus,ac primis,&veluti aliorum elementis infestabatur, quot m bu fuerint haec quae corporum compositionem perficiut.Sunt autem quatuo ex quibus is corpora animantiu Galeno etia nitio libri primi de temperamentis, teste,constant, quibus corpora
nempe calidum Hydum,siccum,le humidurri gitur etiam tot erunt morbi primi lesimplices,callida scilicet tantum intemperies,fingita tantum,humida tantum, se sicca tantum.In fine capitis Galenus monet,elementa quae nihil pausitur tinsectilia Se in- Elam compacta corpuscula, per tota non alterari. Quum enim diuisionem in se haud reci 'μ' piant,nec alterationem recipere possint.Si non aIterantur,impatilia etiam sintopo tet. irare si aliquod vitium aut pathema ex imparilium elementorum concretione nascitur, in compositione tantu te conformatione,ut comprehensum est, erit.
85쪽
arteriarum, venam eruori , ositum,cartilagoen ligamenti m membranarum, carnium.Secunda ven instrumentalis 'cerebr cordis,pulmo Grecoris,venimuli, lienis culorum, renum. Tertia δε-
tem totius corporis.Singulae enim baram partium instrumentadium , ex aliis 'hi, busdam, quapreseus indicio simplices videntur,constitutaesunt. Singulae roti 'uni exprimis constant elementi Carnis igitur,quatenus caro est, in compositisne tantum primorum elementorum disserentia est. qaatenus mensa alicuius pars est,in formatione magnituane, Nam i oram instrumentorum in
Ir . Vt variam a symmetria A legitima comoderatione declinationem, ac quot sint
triplicem humani corporis esse compositionem tradit Prima qusdem compositio 'partium similarium nominatarum: hoc est, orpus humanum prima ratione ex pam bus similaribus appellatis,nempe arteriis,Venis, neruis,ossib cartilaginibus igamem l tis,membraniso carnibus componitur.Similares autem,seu gracδ ομιηιερλ dest, uniusrationis,dicti sunt,qudd scilice n partes alterius naturae ac rationis diuidin queant Harum nanque una est natura & ratio, ideo alio nomine simplices vocantu
singularum harum sumpseris partem, haec toti,& natura, A ratione communica Quslibet enim pars nerusi nerum est,et v libet parsossis,os .Atqui infortassealiqu imperitior ut calumniandi studio flanans,statim sibi ex diametro pugnare clama bit Galenum,ut qui hoc in l0coarterias& venas inter partes similares numeret,capta m secundo libri de inaequali intemperi easdem a similarium censu lasmouea
adque ex eius verbis,quae sic I .
m ver inqua particulae suntosi cartilagines,ligamentum raetia, vena, meim η brana,carogendo, unguis,cutis,ad sc Has autem diuisisse in aliam speciem non est,' sed sunt similares ac primae, exceptis tamen venis &arteritissiae nanque exfibris S membranjssunt conditae Haec ille.Ad hanc veris commode diluendam obiectionet. am se animaduertenda, duas esse partiu simila iudifferentias. Aliae enim sunt,quaru univer sae particulae, eiusdem inuice speciei sunt.Et hae quidem reuera sunt primae A similares, id est,ut ad uniuersas suas partes eque enim in partes alterius turicior rationis spe ciesve diuidi possunt,neque aliae iis sunt priores De quibus certe locutus est tib l. de et cinentis,in eum scribens modum.Homo, inquit, exprimis A simplicibus ensilibus elementis,similaribus nominatis,consta fibris embranis,came, adipe, osse, cartila gine,ligamento eruis edulla,& aliis uniuersis.quarum uniueris particulae eiusdem inuicem speciei sunt Aliae partes similares,& simplices sunt, sensus duntaxat iudicio, non natura.Atque hinc est quod in libro de optim .constitution. corporis humo, se partessini lares ita definierit Galenus:Similares,ait, partes vocantur, quae sensu simpli'ces lant: hoc est uni partes, quas sensus,etsi reuera compostae sint, iudicat esse sim ri in plices.Hacquidem ratione venae Narteriae etiam partes similares dici possunt.Quam 2: enim reuera d est,ut ad uniuerses scilicet suas partes, similares non sunt: siqui dem ex fibris & membranis,quaediuersae sunt naturae Sr speciei, constent,adeoq; compositae tablamen issus iudici simplices,& similares existunt.Non sunt igitur venae
86쪽
D arteriae prima quidein ratione,hoc est,ut ad uniuersas suas partes, similares di sim
plices. Altera vero ratione d est sensus iudicio,& ad se rotas,similares &simplices ex stunt.Omnes enim venae M arteriae partes, inti venae Marteriae, sibique mutuo similes sunt. Vt hinc manifestum sit non uno simpliciter modo bique de similaribus Imu tum esse Galenum.Hoc enim loco,ubi venas Marterias inter similares recenset panes, calamaia misad sensus magis iudicium,quam rei naturam respexit Qnod D ipsum in sequentibus sim ter m secisse constat bi inter caetera ita scriptu reliquit.Singulae porro instrumentales partes ex aliis,qui sensus iudicio simplicia videntur,constitutae sunt. In libello autem de re, in. inaequali intemperie, ubi e numero similarium partium venas Sc arteriasexcludit, ad is rei potius naturam respexit Si enim propius,&altiori indagine enarum id arteriam naturam perquiras,nec sensus iudicio contentus sis, ex dissimilaribus,fibris nimirum,& membranis,coalitas esse,ut comprehensum est Meprehendes ocirca partes similares essissime Aristoteles lib.i.de histo.animan .capa. ita definIuit: Sama lares parteS s; si isti
sunt, quae in similes sibi partes diuiduntur. Haec enim finitio triusque disserentiae su tium defit,iusimilares partes complectitur. Alij contra inus recte in eum definiunt modum.Simulares sunt,quarum omnes partes eiusdem inuicem species sunt. Quippe haec definitio
alteram tantum,primam nimirum, similarium differentiam, di eas duntaxat quae vere similares sunt, comprehendit. Secunda corporis humani compositiinta instrumenta- . - Ο -
lium,id est,earum partium quae ex similaribus constant, ideoque compositae, alio dicuntur nomine,D dissimilares ecoris,uerbi gratia, ventriculi, renum, & aliarum quae a Galeno recensentur. Tertia,est totius corporis, quod ex similaribus, Minstrumen- Tinis. m. talibus constat. Caeterum singulae partes instrumentaIes, ex aliis, quaesensus iudicio flsmpliees esse videntur,constitutae sunt ,vt,verbi gratia, caput,ex ossibuS, membranis, VVenis,arteriis,nemis,carne Sc id genus itis. Singulae autem rursus similares ex primis elementis,calido,frigido,humido, M sicco: siue igne, aqua, aere, & terra constant, ut
copiosius libro primo de elementis,Galenus tradit Carnis igitur quatenus caro est, id Carnis dictre gest,quatenus pars est similaris,in compositione tantum primorum elementorum,di Diarentia est:Hoc est,caro quatenus est pars similaris,ex quatuor elementorum commixtione,suae compositionis differentias obtinet Nam pro diuersa calidis idi, humidi,& sicci commixtione accidit,ut caro assa mollior, alia durior sit: neruosict aliqua,&plusculum coacta, alia rarior Marior. Hinc alia est caro musculorum, alia pulmonis lia cordis,alia iecoris,alia renum, ali alienis, quae certε viscerum caro, Erasistrato peculiari nomineπαρέγοιγμα, ut capite vitiino lib. to ther. metho. Galenus testis est, vocata est. At quatenus caro instrumenti alicuius pars est, in formatione A m gnitudine differentiamhabet. Aliam enim sormam M magnitudinem n partibus iis quibus accedit,creat.Nam Dipsorum instrumentorum in iisdem magnitudine nimirum &formatione uni differentiae.Η0c enim istumentum hanc, illud vero aliam sormam & magnitudinemobtinet,quod anatomes ratio pulchre docet. Per instrumentum autem hicpartem intelligedissimilarem,&reuera, non tantum iudicio semius,compositam eque sane mirum si per οργανο seu instrumentum simpliciter, par tes duntaxat compositas intelligat.Plures enim partes suntcompositet quibus instr menti definitio conuenit id est,quae perfectam edere actionem possunt,quam simpli-ees. Vox autem indefinit 8 posita,pro significato communiore accipitur.
87쪽
simitarium paruuluit. Sunt autem duo prima umqvnumquid latitudo meatuum,alterum
si '' vero anguima. Nam Brima Aementa tuantur impatibiba, insti compositrone vitia erunt. OmnA autem compositionis disserentiatim dictaesunt. Q re necesses quamliseisimilariumpartium recte valere,vlusuommmeatuum
deratioteruata est.Hac vero corrupta naturati habitu docti Verum quοηia omnis moderatio bifariam corrumpitur, nempe excessu, defectu: liquet quod primi simplicium corporum morbi duplices erant: hic quidem latitudo meatuum, asse verὸ anginia. Igitur'ος, carnem, singula,abasenμε iudicio, mplicia corpora iusto densiora, vel rario fuerint,male esse assectapronuntia j lmuRSi vero in virtusis excessus mediosuerint, quatrem usibus ipsorum maxime confer tunc summesana esste dicemus. Exit S autem viris,ab exquisita mod ratione inclinat esinondum esse morbo nessensilem alicuius Aionis noxam inferant,c ensebimus. Plurima verὸ in iis maioris minorisque ratio est, ita ut mose lbosa immoderatis,magno interuati ab exquisitae sana moderatione distet. Atq; lin hac rota lat dinesanorum consistunt disserentiae. In ea amem quae abbocs quitur, nempe sensibili immoderatione,morbi: donec ad eam immoderatione pedi
ueniant,quae iamparticulae conruptionem asserat. que enim animarum cor -
quomodoliser constringi carisAn sed est in hac re quidam terminus, il
ubra que citra dissolumnem ac corrupti on proiredi nequeunt. tque it e
babet elementorum,quae nihil patiuntur, hypothesis
Principio huius capitis,Galenus argumentum totius suturae tractationis subiicit Quippe se demonstraturum quot numero,&quales sint omnes similariu partia mor- bi,de utriusque sectar,eius nimirum,quq impatibilia,& eius,quae alterabilia esse corporis humani elementa statuit,sententia pollicetur.Dein exortis ab ea secta, quae ex ato- imis Si incompactis corpusculis ac meatibus.hominis tapositionem esse affirma durisse ebysi de illius iudiciossis morborum genera docet, unum quidem latitudinem meatuum, et, alterum autem eorundem angustiam Nam si in horum moderatione, ut eius sectae autores faciunt,sanitatem reponas, ut iis vel iusto plus patentibus & reseratis, vel o casione aliqua supra iustum modum stipatis it constrictis, hominem iam aegrotare Idicas,necesse est Non erunt itaque, de illorum sententia qui impatibilia elementa statuunt, ulla, nisi in sola composition ut secuudo huius libri capite mostrauimus, vitia. autem vitiosam fieri compositionem continψ primum ubi meatus suntpa lentiores A laxiores,dein quando angustiores ac magis constrictlino erunt igitur nisi angustia.Atque hoc est quod Galenus iis verbisinnuere voluit. Omnis autem compositionis differentiariam dictae sunt.Vel enim compositio ex plus iusto patentibus,vel angustoribus quam conueneniat meatibus constat, non erunt istur huius,nisi duae disserenti latitudo nimirum it angustia Id quod Galenus in contextu latas iis domonstrat verbis.Quare,inquit, necesse est quamlibet similarium partium recte valere,
Motirarioblisis ubi suorum meatuum symmetria servata est.Contra ubi haec ipsa corrumpitur, a nariam conump turali habitu deoque meatuum moderationederim oportet . Verum quum omnis moderatio bifariam corrumpatur nempe excessu, ec desectu, liquet quod primi simplicium
88쪽
simpliciu m corporum morbi duplices erunt,mus,latitudo,sue recesus meatuum Iuter vero,angustis,seu desectus. Atque hic monedus nobis lector erit, in graeco Aldino Galent codice male scriptu esse δαφορα pro διαφθορα Quae lectio Copo suit occasio t huc Iocum perperam ita redderet. Symmetria duabus discriminarur differentiis. Neque Copitii vidi. enim excessus M desectus symmetriν seu moderationis,sed cius potius contrarii,puta, immoderationis,sunt differentiae Quippe neutrum horumduom,moderatio edim moderatio existit.Igitur& os,&carnem, M singula alia, quae sensus iudicio simplicia sunt corpora,si iusto densiora vel rariora fuerint, male eme affecta pronunciabimus. Atque ea quae sunt rariora,latitudine meatuum:quae vero densiora sun angustia eorundem laborare dicemus Propter venas aute Darterias, quas paulo antὸ inter simi lares partes recensuit,dixit:quae sensus iudicio simplices sunt. Si veris in utriusque excessus,nempe latitudinis Mangustiae meatuum,medio fuerint,quatenus usibus ipsoru maxime confer tunc summe sana esse dicemus. Quibus utique verbis, Galenus duplice Duplis siti esse sanitate,siue moderatione,symmetriamve D eucrata innuit Una quam lib. I de: φ -2. tuen sani .cap. .summa, exacta, absoluta,&optima simplicite hoc est,citra ullam ad-ubtilata. ,' Iiectione appellat Atque ea quidem fuerit, in qua elementorum, contraritimve paritas, m simpliciter. adeoque in utroque excessu mediocritas existit Hac qui praeditus est, Galeno lib.1.de
tempe.cap. 6.temperatus simpliciter:8 lib. .de tuen.sanit a. p. s. optime temperatus
vocatur,idebl cum summὰ bono habitu coincidit, ac cogitatione potius usurpatur, quam solide subsistit.Praeterea Galeno lib.I .de tuen sani. cap. .leste insectilis est, MIatitudine destituitur.Alteram deficientem nominant, eam scilicet quq a prioris abso- lutione perfectioneve paulultim declinat ac deficit,n5 tamen eatenus, viani mali gra-' uis sit.Atq; haec magnam latitudinem,ac diuersitatemobtinet. Est enim quaedam intensa,absoluta,& optima, vitioque,quis adfunmones, rens. Haec enim,etsi ab exacta di summa sanitate parum declina nulli tame vitio, quod saltem sensu percipiatur, obnoxia est, sed perfectissime functiones edit, quod in hac ipsa scilicet,ea sit utriusque excessius mediocritas, quae usibus seu functionibus partium maxime cosert.Quod di-Σimus, Galenus lib.I3etuen .sani.cap. s.lis confirmat verbis. In quibus, inquit, ab eo quod absolutissime temperatum est diuersitas quaedam existit, minor tame quam qu
sensu discerni queat,haec cert8 quod ad usum pertinet, pro absolutissimis accipimus, 'mediique sunt temperamenti, nec ulli vitio obnoxia, quod saltem sensu percipiatur. 'Atl hinc est quod lib. I de tempe.cap.6. ita etia scriptum reliquerit. Optimὰ vero se 'habere aliquid p sua natura ex ipsis functionibus intelligitur. Quippe animal ac stio 'pem quamlibet,tum optime se habere dicimus, quum optime sua functionem obeut. ' i
Ficum, dum optimos plurimosque ficus affert.Equum,quum velocissime currit. Haec, t ille.Quapropter etsi reuera hac praeditus sanitate,est inteperatus,tamen quia sensus iu- ,,7 . - tam
dicio haec intemperies haud percipitur, temperatus,no quidem simpliciter,sed in sin- Temperatus iagulis generibus Galeno loco iam citato,quod scilicet cuiuis naturae stirpis, aut animatis coueniat:nominatur Quod luculenter etia demostrant . ide lib. t. de tepe.cap. an eu scribit modu. Cuius rei grati inqui omnia mediu ad unguem redditu:ut est in quo cotrariorum paritas existit,temperatu Si moderatum dicitur. Reliqua quae in singulis generibus teperata appellantur,propriis corpora functionibus usibusque iudican Ρ : - tur. Caetera haec sanitas quae usuum ac functionsi respectu, soluta dicitur,cu simpli- 'citer bono habitu, & optima corporis costitutione coincidit.Praeterea est O da sani- tas remissa,quae Galeno diυσκητος,μεμοπουλ petii λ hoc est,intemperata, vitio expositue&deprauata dicitur: idq; bitaria inus scilicet ac magis. Minus, est ea in qua ali quis sibi nondu displicet Hac praeditos supra,capite nimira tertio mos,non tame bo Minus. ni habitus,nominauit.Magis remissa, est in qua aliquis sibi displicet,& paru firma ρο -
89쪽
' Summa, acta,absoluta,& optima simpliciter L 'Intensa, absoluta,&opti-
sanitas est Q ma quo ad usus. duplex c Deficiens ac t Minus.l summa e Remissa cingis.
Porro exiguas utrinque ab exquisita moderatione declinationes, nodum esse momi bos censebimus,donec sensibilem alicuius actionis noxa inferant.Qu'd etiamin lib. lse et .de tempe.cap. .itS verbis innuit.Caeterum,ait, intemperamenti quod intra sanitate habetur suffciens nota est, quod nulla animalis functio manifeta sit adhuc laesa. Et D clarius in libello de constit.artis,ubi ita scriptum reliquit.Quum sanus quispiam im- ω becilliores quidem,quam alius secunda valetudine praeditus sanctiones obit, nodum
' vero laesas,intemperantior sane est, sed nondum aegrotat.Et rursus Iib. l. de tuen .sani. v cap.4.facultas, ait,ad necessarios usus minime impedita,sanitatem determinat. Plurima vero in iis qui adhuc sani sunt maioris minorisque ratio est. Id quod lib. etiam. I. st. de tuen. sani cap.3.iis verbis significauit.Mihi vero,inquit, sicuti album corpus, aliud magis, aliud minus album cernituriita quod sanum dicimus magis minusque tale vide tur. Proinde immoderatio ipsa quae morbos affer magno interuallo ab exquisit ὀ na moderatione distat.Atque in ista tota latitudine omnes sanorum differetiar paul3ante a nobis expositie consistunt. Quantum enim interuallu est inter id quod pers ctissimὰ functionem obit te id quod manifeste actionem aliqua oblaesam habet, tanta est profecto D sanitatis it intemperantiae, quae intra sanitatem consistit, latitudo. Et nisi latitudinem aliquam sanitatis statuamus, α πάθωρ, id est,perpetuam inualetudinem invehamus necesse est.Qnod pluribus loco paulo ant8 citato,& in libello de artis constitutione iis verbis monstrat Galenus Q,od si,inquit,ex fanis alios temper
di, tos,alios intemperatos statuere cuipiam non placet,is alterum duorum dogmatum M ligere cogetur,vel omnes semper aegrotare,vel unam esse omnium temperiem, viro- rum ulterum uvenum, senum,puerorum,athletarum,priuatorum,operariorum in
I, ocio degentium, valentium, imbecillium. Sed utrunq; absurdum est,igitur tertia quandi, dam latitudinem sanitatis esse oportet:vt plurimae in ea sanorum corporum differe antur, sic ut in aliis omnibus habet. 3 Etenim domus,nauis,lectus,arca,vestimentum,calceus,currus et melius,vel peius har: bet prius quam aegrotet Haec ille.Quae etsi prolixa sunt, tamen quum magnam lucem praesenti loco afferant, non piguit nos illa recitare. Atque hactenus Galenus sanitatis latitudinem ac differetiam explicauit.Ηabet autem Sc morbus suam latitudinem,quae qualis ac quanta sit alenus iis verbis indicat.In ea autem latitudine, quae sanitatist
dem tanta est,ut perueniat quidem ab eam immoderationem,quae iam particulae com ruptionem affert.Quantum igitur est interuallum inter h'c quod jam sensibiliterae
manifeste in suis functionibus i ditur, & id quod iam corruptionem aliqua induit, tata est profecto morbi,& immoderationis,quae actiones laedit,latitudo. Neque enim quomodolibet animalium corpora constringi A laxari solent,sed est in hac re termi-
usquidam constitutus a natura, ultra q-: '
corruptionem omnimodam,progredi nequeunt .Hinc omnibus perspicuum esse pu- to,Galeno nullum esse, ut Herophilo visum fui corpus neutrum, quod scilicet inter ,r. sanitatem Se morbum,Aristotelis etiam illi suffragate testimonio,nullum sit medium, Se quod neutrum proprie dictum,sub sanitate complecti possit. Est enim duplex im- becillitas ac intemperies una in qua nulla adhucanimalis actio est imbecilla tque adeo ': sensibiliter laesa. Hac sanὰ imbecillitate, qui exmorbo conualescunt, &senes obtinent Altera
90쪽
Altera est in qua penitus estamissa actio, aut sensibiliter se. Atque hic, morbi planε nomine censenda venit. Atque ita quidem se habet impatibilium elemetorum hypo thesis. Quae tamen de utraque latitudin tum sanitatis, tum morbi iam dicta sunt, ad alteram etiam Mpothesinacsectam e qua mox dictari sumus,reserenda sunt.
vero elementa inse inuicem agere, acperferata commisererisset υν necessario tot e primos morbo alebuntur esseprima dementa dixerint. ge enim quatuor simprima elementa, calidumst dum,siccum, humidum, quibus interse moderate mixtis, fanumsit animae, immoderate aut et tum, erui etia primi morbi quatuomnus quidem calir, qui nazuraeem mo
derationem excesserit,aetersit 'lit , tertius humidita quartus Accitin Hi quidem pecudum alterius sectae, podem eorum quaesimilaria vi nantur corpo-m quae Omnino fimplicia videntur,morbi sunt.
De alterius sectae, et elementa pati,&in se mutuis agere,totaque totis misceri autu- .ma sententia,simplicium morborum numerum inquirit. Elementa autem in se mu- hi. is γ' et tuo agere,totaque totis comisceri Hippocrates primus,& post hunc Peripatetici om--toti, eo nes,ac Galenus ipse censuerunt.Horum itaque iudicio tot prima erunt morboru ν- . nera,quot sunt prima corporis nostri elementa.Ea autem quatuor esse assirmant, ut liquet legenti librum prima Galeni de elementis, . & eos quos idem de temperamentis nera. inscripsit:nempe calidum rigidum,siccum,&humidum.Quae ubi inter se moderatῆ, mixta sunt, anum euadit animal, si vero immoderatris rotum.Erunt itaque tot primi morbi,quot sunt de illorum sententia, elementa, nempe quatuor. Vnus calor immodicus antus nimirum qui naturalem commoderationem eousque excedit, ut iam . manifest8 actioni incommodet.Alter,immodica frigiditas.Tertius,humiditas.Qua tu siccitas. Atque hi de iudicio alterius sectae,earum partium quae similares vocatur,& omnino simplices iudicio sensus sunt, morbi erunt.
Compositorum vero in nobis in frumentoru morbi, triquesectae commessunt. Percurramus igitur hos paucis prius quomodosint communes demonstra uerimus Quum omne corpussensus iudicio compositum, quod dissimilare vocar, Quatuor instru
si munerosoprobesum debeat, neq; ex qui obet, visors tulit, simplicibus zzesbac
particulis,neque ex numero aliquo, aut magnitudine indecete constitur,neq; qu uis modum compositionis habere oportea in itis quatκαr generibu omnium instrumentorum morbi consistent.
C o M ME NHactenus quae in similaribus simplicibusve partibus fiunt, morborum genera mς- strauit Galenus Nunc autem compositorum in nobis instrumentorum morbos simplices trique sectae esse communes,ac numero quatuor ostendit. Non autem temere Composesila dixit Galerius compositorum instrumentorum, sunt enim instrumenta etiam simpli-mμ -- .cta,ut sunt partes similares,quae persectam edere actionem, ut capite secundo huius libri est monstratu possunt.Compositaigitur in mentasunt partes corporis quae sensus iudicio compositς sunt,& ob id Gr cis -μωρέ Latinis dissimilare id est, di c0 ψεις -- uersarum partium,& κηλει hoc est,non uniuS rationis dicuntur. Non vero ab re viritire, dictum est,sensius iudicio,hac enim rationeexcluduntur e numero compositam par- Diuemrapam rium venet & arteriar,ut quae sensus iudicio similares,&minime t supra est ostensum, compositae sunt. Proindevitas a censu chositaru summoueret Galenus,omne com