장음표시 사용
101쪽
es nomine febres vocantur, A sunt,non autem morborum symptomata, sed ipsae morbi. Hactenus Galenus Sed facil8 se ex hac dubitatione explicabit , qui Galeni verba redae expendet.His enim nihil aliud significare volui quam aliquam esse inter febres quae ex phlegmone nascuntur,ic humorum putredine accenduntur,differentiam. Siquide hae alios morbos haud sequuntur,ideoque nullam prorsus sympimatis ratione obtinent:ilia vero aliis morbis, nempe phlegmoni succedunt, ideoque , ut hic etiam ait Galenus,veluti symptomata quaedam sunt. Propriὰ autem loquendosebres perpe-Μorbus ex mom tu3,quum actiones ladant, morbi sunt.Et non rarum est, vi subinde morbus , ut infra kφηδῆ fusius ostendetur,ex morbo nascatur.Quapropter praedicti medici in seipsos incum si, ἔαχή runtrid enini est iamὶ ἐαintit in Frin schoc est,ipsi sibi cotrarii sunt:nec expectant ritiπἰπτον. donec alii eos confutent,dum ipsi met sibi pugnet,& hypothesim sua haud retineant. Reliqua sunt clarissima, nec explicatione ulla egent.
De lectibus itaque tum calidis tu fidissine materiae affluxu,iam Elii
s.Eodem vera mori humidio sicci morbi fent, quum tota corporum na- lHumidi & sees tur nullam extrinsecussuscipientium substantiam, alte tur Exiguae autem by ν' mutationes deprehensiudocilis sunt, magnae ero manifeste patent, praesertim Ε, ἡ ω. iii, φη pui tib Τμα iam emortμα sunt. Nam Juadam harum veluti sale eos ita, nes 'dεν,εhenis valde excicatae videntur: tid quod rarius euenenire solet. Quaeda vero adeo il
mucidae,m laxa non solum tangentibus,sed oe is cietibus apparent,visipam
mulaS i aram manibus tradiare tentaveris, ilico effluant, d, e digitis, haud alter quam aqua, excidant. Sic ossum quoque marcidorum quaeiam instar sabuli apparent, lignis quaevetustate corrupta sunt ita.Quaedam autem veluti mucida. Quaesane omnia propter Immoderatam intemperae ab humidita-imbεeillitate, te a siccitate procreatam,emortuasunt.Relaqua vero omnes paruum antempe-
'ςxh04 ς' - exiguae,quae multos latent, ab isdem imbecillatates appellantur. Nasiphlegmone,vel ulcus, vel aliquid huius modi vetriculum infestes, nullam aliam cruditatis cassem quarum.Si vero nihil serusit, ventriculi imbecillitate esse visit; tanqua aliquid aliud dixerint ab eo quod est manifestu, puta cibos no probe con- coquii: QMd enim aliud eos imbecillitate dicere existimaret, factionis infirmi- fate Verum hoc non est quod quaeritur,sed quae huius imbecillitatissit causea Cur enim ventricuitas in seuo munere obeundo imbecillus est,ubi ne sphlegmom, neque Nicer nequescarino,neque huiusmodi alio infestatur neque eni ne cau- aprobe concoqAendi facultate priuatus est.Itaque omnino vel meatuum immo ,hesb. '' derationem, vel intemperiem causari oportet. Hinc etiam fit manifestum, nulls isset, ἀει primor mρrser qμ similaritastartibus proprii sunt, posse ratione curari , ne
sine primum ele primoru elementora conte atione.Sed aduersus B prout res expostulabat,aeibi temrlati,hερ distulatis est.Id vero inpraestentia cognostere oportet, uentricula imbecillitatem,
r' se 'venae, arteriae,se mustuli, atque, visimpliciter dicam, cuia ibet infim-
meti, tum vitalis, tum animalis,vel ob meatuu moderationem, vel intemperiem
necessariis euenire. Quo aut pacto huismodi forum Uius agnoscere oporteat, non spraesentis libri. Non enim indicia explicare seia sosprimos morbos
enumerare nobisno situm est of
102쪽
Quum hactenus de calida & Bigida intemperie nuda,ac sine matrice assium,abG
de sit disputatum, reliquum est ut de humida & sicca agatur Nam sunt etiam humidae Intemperies huc D siccae intemperies nudae, sol iusiue qualitatis, ubi tota corporum partiumue natura, nullaextrinsecus assiuente substantia alteratur . Caeterum intemperies humidae&sic- ola eo osciri cae ubi exiguae sunt,non ita iselle deprehenduntur,magnae vero manifestε sese sensi--bus offerunt,praesertim in partibus quae iam emortuae simi.Nam harum aliquae eouiaque exiccantur,visse fuisse conditas putares,quod tamen rarius accidit. Quaeda contra adeo mucidae,&laxae siue praehumid , non tum tangentibus, sed te inspicieritibus apparent,ut si particulas ipsarum manibus contreelare tentaveris , prae nimia , ut sic dicam,muciditate ac humore,haud aliter, atque aqua ε digitis elabatur. Quod non tantum in ramosis partibus erumetiam in ossibus accidere videmus.Quaedam enim horum, arenς siue sabuli instar,lignis quae vetustate cariem cotrahunt 8r corrumpuntursimilia arcida reddunturninedam vesi praehumida ac veluti mucida, id enim in. . per βρυώδυ innuere voluit Galenus.Atque haec quidem omnia, ob immoderatam in- ς' temperiem ab humiditate 8t siccitate, nudis qualitatibus, procreatam, emortua sunt. Nunqua enim tanta humiditate aut siccitate contrahere possunt,nisi postsi iaemor- . tua sunt.Reliquς aute omnes partiu corporis intemperies exiguae, quς non ita,ut m gna patent,adeoque multos laten a Methodicis imbecillitates vocantur.Si enim phlegmone,vel ulcus,vel aliquid huiusmodi effatu dignum, ventriculum infestet,nulla alia causam cur non concoquat quaerunt, quam iam habeant affectus manifestos , in quos huiusmodi vitiatae mctionis causam reiicere possint. Quum vero nihil horum in ctuum apparet, Sc nihilominus parum suo munere ventriculus fungitur, imbecillitate causam esse dicunt,tanquam aliud quidpiam dicerent ab eo,quod omnibus est manifestum,nempe cibos non rect8 concoqui emo enim est etiam plebeiorum quin st tim ubi aliquis cibum non concoqui ventriculum imbecillum esse dicat.Quod iis etiam verbis lib. .therap. metho.cap. 1. Galenus significare voluit,inquiens. Porro ostensum est non intelligere ea quae dicunt,nonnullos eorum qui rationales se nominant, quoties imbecillitatem esse dicunt,uel ventriculi, vel intestinorum, vel alteriuscuiussibet. Si nanque infirmitatem impotentiamque ad naturale opus,ita nominant,
nihilo plus plebeio intelligunt:quippe quem dicere audias,imbecillumsbi ventriculuesse,non enim concoquere eum,vel leuissima inimaque quae sumpsit De imbecillitate autem Methodicorum,quae non est nisi,ut hoc in loco Galenus ait,actionis infirmitas,pluribus etiam liba.thera. metho cap. 4 agit.Merito autem 1 Galeno irridentur Methodici, ut qui,dum quaeritur quare ventriculus non recte concoquit, aliud quam plebei, non respondent,nempe propter imbecillitatem, quum tamen non hoc quaeratu sed quae sit huius imbecillitatis causa Nempe ubi ventriculus nullo manis sto affectu laborat, et tame nihilominus in suo obeundo munere, imbecillus est,qua ritur quae eius rei causa sit,neque enim temere it sine causa probe concoquendi facultate priuatus est.Qinrevi vel meatuum immoderationem , vel intemperiem causemur,necesse est.Quippe non solum ventriculi, Venet arteria musculi, verumetiam Ο-mnis instrumeti tam animalis,quam vitalis imbecillitas,ob meatuum immoderationem ex priori hypothesi et intemperiem e alterius sectae sententia, necessario accidit.Proinde ex iis manifestum fit,nullum primorum morborum, de quibus hactenus Galenus est,qui similaribus partibus proprii sunt, posse ratione ab ullo curari, qui nullam habent primorum elementorum cognitionem. Id quod copiosius lib.2.ther. metho.cap.6.est demonstratum bi aduersus Methodicos paulo long us quam hoc loco disputat. Sunt tamen codices in quibus non ηαλ μ ἐρρου πυς, sed πλας legitur.Quam temonem si securus iueris, necesse erit ut ad elementa reseras, ut is sit
sensus Sedde elementis, alibi,in libri inimirude iis editis,disputatum est. o autem
103쪽
pacto instrumentorum affectus agnoscere oporteatMon est praesentis libri explicare,stdspectat ad eos quos de laborantibus locis inscripsit Galenus
Acten r omnes imitarii partiam morbos mihi videor recense, si
OUlaens est ut qui infrumentaliam sunt morbi dicamus . Inita itaque sie unam aliquam omnino particulam quaesita is causa,
reliqua3 vero omnes, ut lurcvsum Undam praeflent, fuisse creatas, alidi demonstratum motius autem instrumentifunctio, maxime ac pracipue vitiabitur. ub ursam quae a tioin est causa, rotauerit. Sed iniqsarem partium omnium vehementiores lectu af em impediunt. Quirimque starassectus non riseipsos, sed quatenus primo actionis instrumento nocent, actione
impediunt,morborum cause,non movisunt.Vbi ve primo Aio partinin i
bal incommodan possint tamen Dinionem impedire iam luiuscemodi assiam lmorbi sunt appellandi
De instrumentalium partium morbis tractaturus Galenus, principio singulis in-st umentis unam inesse simplicem particulam,quae actionis instrumenti praecipua sit
ethnusta, sis. ς ui memora idque non alio sane nomine,quam ut inde discamus, quis affectos in latuis 'isti partibus iustrumentalibus,sit appellandus morbus,&quis morbi causa.Esse vero inimaliquam esse par strumetalibus partibus unam aliquam omnino particulam quae actionis praecipua sit TEM , ὰti causa,reliquaS Vem omnes,Vt huic vium quendam praestent fuisse creatas, in libris de suaviusa. usu partium, primo presertim &decim in non in lib.2.ther .met .capa Astd monstratum.Ibi enim inter caetera,sic scriptum reliquit Galenus A similaribus partiabus functiones eduntur,idei e cuiusque instrumenti una tantum est similaris. R liqua vero quae cum hacquodvis instrumentum perfici ut, ea usus alicuius gratia facta sunt , illius quod prima actionis incausia. Eius rei subiiciemus aliquod exemplum oculus est pars instrumentaria,cuiuspars similaris Haecipua actionis causa, vel ut G lenus loco citato ait,visusinstrumetum est crystallinus humor, reliquae oculi partes, eius causia fiunt facts,quemadmodum lib.io de usu par copiosissim8 Galenus mostrar Nam alia visionisspecies intro ad crystallinum deferunt liat ipsum circumsaepiunt, totius lar partes usum quendam pristant,& quasi coadiuuant. Caeterum totius instrumenti Πωλ αδαμ maxinae & praecipu8 laedetur bipars ipsa,quae actionis est causa , fgrotauerito Verbi gratia, fio tum praecipue imitur,quum crystallinus humor aegrotat Sed &r liquarum partium omniumquae usum intummodo pristant,affectus vehementiores, actionem impediunt eque temere adiectum est vehementiores,si enim leuiter tantum laborant,actionem taud vitiant Quicunque igitur affectus non per se ipsos, sed quatenus primo actionis instrumento nocen actionem impediun morborum cau-ss sunt, non morbi.Quippe morbo id maximὲ conuenit c primo Nper se,nulloque alio interueniente,actionem l dat i itaque affectus aliquis on per se ipsum,sed alio quopiam, qui scilicet est in primo actionis instrumento,affectu intra uenient actionei impedit,nonmorbus,sed morbi caula sit oportet Exemplo res clarior euadet Gurgulio exectus, respirationem quidem impedit, atqui non per se ipsum, sed interueniente alio quopiam 1ffectu,qui est in primo respirationis inhumento,nempe pulmone,seu gida nimirum intemperie, uiuimur est,&non morbus.Nam quum gurgulio,H-ris attractione ne scilicet iusto frigidior in pulmonem statim seratur, accommodatus sit, nanifestum hinc pro sectum, caulam,cur respirationis organum iam
104쪽
sit ob seigidum attractum aerem refingerarum. Ubi vero affectus citra visam primae actionis particulta laesionem, impedire actionem possunt,morbi sunt appellandi Ver- bi gratia,pterygium oculi, est morbus instrumentarius,nempe in numero addito, videndi enim actionem primo M per se crystallino humori,primae actionis parti,nihil incommodam quum nulla in eius substantia, ex elusi di affectar, sequatur noxa, auti sio impedit. Quocirca quum totius oculi t instrumentalis partis,assione impedia merito morbus instrumentalis appellatur.Rectissimi igitur a Galeno dictum est, eos affectus qui non per se ipsos, sed quatenus primo actionis tristrumento nocent, actionem impediunt,morborum esse causas,eorsi scilicet qui in primo actionis instrume to ab iis procreati sunt.Qui vero primae actionis parti nihil incommoda possunt i men per se ipsos actionem isdere j sanὰ morbi sunt. Quae diximus, confirmant quae infra,capite videlicet octauo,in eum scribit modum.Quaecunque actione impediunt in morborum numero collocabuntur Qus vero parte actionis opificem vel remgerant,vel non satis illi alimenti transmittunt, orborum causae dicendi sunt άM .. .
Nascemur autem, ut diximus,ubi vel naturalis confirmatio permutatur et decem particularum numerus P el υniuscuiusque conueniens magnitudo, non
seruatur,vel no vi oportet,ipsa compositaesunt. Quoniam igitur demonstratum est,naturam, nudam harum temeresecisse ed ad eum finem omnesi ut totum in 'umentu vel commodius,vel tutius sevo fungeretur munere:ne se omnino est
noxaS earum,suae actionem vel penitus prohibent,vel impediunt, morbosputari. vero ad primae partu, quae actiongesscit zoxam conferunt,morborum cau
sa utpaulo ante dictum est,appellari
Vnde instrumentariarum partium morbi nascatur,& quod horum in uniuersum prima genera quatuor sin ostendit.Nam, ut capite quarto dictum est,primum fit binaturalis,sive conata nobis in maremo utero conformatio, permutatu Alterum, ubi conueniens particularum numerus perit.Tertium, quando decens earundem magnitudo haud seruatur. Quartum, ubi partes non eo quo decet modo sunt compositae.
Singulorum exempla in quatu6rmox sequentibus capitibus offendent studiosi. Porro quum in libris de usu partium copiose sit demonstratum,naturam nullam corpo-stituta nullariris partem frustra fecisse, sed in eum finem omnes esse formatas, ut instrumetitales partes vel melius,uel tutius agerent,necesse est cert8, noxas earum partium, quς actionem 'vel penitus abolinat, vel impediunt,morbos putari .Per noxas vero hoc loco no acti Nox g. nes laesas,sed affectus particularum noxam inserentes,intelligit. Quae vero ad primae partis, quae actionem eaeci noxam, aliquid c5ferunt,morborum causis,ut paulo a te dictum est,appellare oportet. Verum iis,quae hoc loco a Galeno dicuntur, quispiam obruata. in hunc fortassis modum aduersabitur, Constat morbum vitiatae actionis esse causam,
qui igitur fieri potest i id quod actionis prccipuum instrumentum nequaquam i dit,
morbus dici debeatξquu nullam actionem laedi,Galeno lib.1.delabo. locis, cap z. teste,c6tinga nisi pari,qu ipsam ci laboret.Si itaque actionis effectrix particula non Res obstrii ditur, quomodo eius actio impediri potest Sed huic respondendum hocpacto erit. Venim quidem esse,morbum itiari actionis causam esse, tamen ut aliquid in instrumentariis partibus morbus dicatur,non oportet utprimae actionis parti noxam ius rat,quum citra hanc impediri acti ut de pterygio est dem5stratum,possit:sedabu dὰ satis est,si totum infrumentum cui actio tribuitur,ab eo affectu i ur . Etsi enim in pterygio,crystallinus humor, primum visionis instrumentum, n5 laeditur,totust men oculus noxam inde,propter partes,quq illi aliquem praestantvsum,adnatam nimirum A cornea membranas,in quibus affectus ille consisti contrahit. Proinde nq
105쪽
pugnant haeccum eo quod alibi Galenus scribit, nullius sciliere parris actionem l di,
ill la,quae ipsam evicir,parte.Nam etsi per eos affectus,prima pars quae assionem est non lςdatur,tamen tota instrumentalis pars laeditur.Quare Galeni verba non tantumde similaribus ed&instrumentalibusintelligenda veniunt . Aut si adsimilares
tantum reseras,ad eas solum similares referre oportet,quae extra instrumenta sunt.
Ω --rem suals planci,cruribus deterius incedunt, quia Mbal la heta conueniens hora gura variata sit.Itidem quibuoracta ossa,male reconcinno q*ςRVxij. t fuse unt,ne si quidem hoc membro recte agunt.Perperam quoque signi, a bus Ob articularis morbi vehementiam, membra distoria ἴαt aut ubi di stupra puperciliis,quae iuxta articulossunt,arti dispes emittens laxatur,aut ubi plarimo in imo articulo excrescente casso,tam articulus per huiusmodi assoctus, AMAL angu i ta non facile mouetur. . , hac qμide Fruis vitia aduenticia sunt. Nata vero quae iis, qui adhuc in uterogestantare astatim conse
matrone,acciduntHac in quacunque corporis parte euenerint, ex eadem animul res efficiunt. ortet enim cordis ulmonis, Petriculi,cerebri ingua,tienis, re- l
num,m aliarum omnium partium figuram conseruari si absua in ea noxa factasueri totius instrumentipropriam actionem deteriorem fera necesse est.
Primi generis morborum instrumentalium,nempe indecentis consormationis,dinserentias explanaturus Galenus,principio qui in prima differentia,hoc est,figura,acciuAZ amuhi QR iunt morbi,exponit,eosque partim aduenticios,partim natiuos esse ostendit. Adum
ticiam figuram vitiatam tabent ii, qui Graecis cλαο es, latinis valgi & vaciae dicuntur.
Valgi vaciae. Sic vero appellat eos,quorum crura in exteriorem partem obtoria sunt, & A liter sormam atque e tem reserunt. Item qui Gr cis vocatur iαι SMatinis vari .lia vero no- - . minatur,qui introrsum crura obtorta obtinent, ignavoru insta quibus talia maxima
manet. ex parte crura coligerunt. Praeterea vitiata figura sunt prosti Placi,id est,qui pedes . . supra modum planos obtinent.Sic autem nominati sunt, quod pedes ceu planas ta-H oti H --planeae latini dicuntur, habeant. Alio nomine Plauti A Ploti nuncupantur. Sic Marcus Accius Sarsimates poeta comicus,a pedum planitieprimu Plotus, postea vero Plautus dici coepitHi cert8 omnes pedibus,quod conueniens eorum figura vitiata sit alὰ incedunt.Itide quibus ossa fracta formae suae non rectὰ restituta sum: a id enim Galenus per hoc verbu διεπλά Osinu innuere voluit uippe βιαπλαττ' vox illi de membris stactis,quae fanata reconcinnantur,& formae suae restituuntur,dici s let.Nequeunt enim illi,quibus hoc accidit,huius membri,in quo ossaeiusmodi sunt, ossicio recte fungi.Male etiam cruribusagunt,quibus ob vehementes artieulinum dolores membra distorta sunt:id enim hoc loco est Galeno ἐθχα pluris. Quippe Graecis, QSρέφω idem quod lιαχέ φωκ με-άMG significat Διαροψω autem sonat pem DTI, ' uerto,distorque Dex rectis flexuosa iaci .Hinc βικρομμωα κῶλα, membradita es ta bliqua,& flexuosa verδ,deprauo ac degenero significat Distortionem mi m te deprauationem membrorum Cicero e finibus bonorum, nominat huiusmodi figurae vitiumPraeterea figura vitiatur, ubi disruptis quae iuxta articulos sunt, superciliis,articulus prompte exiliens luxatur Animaduertendum vero hoc loco erit,
ἔφos Galenum,aliosquemedicos Πγωοψρυας dest,supercilia vocareprocessusadsinuum ostium orbem,instar labrorum prominentes,it sinus profunditatem augetes Allono ἴ--, s. . mine crυM M 'cονες nominatur.Sic autem metaphoritas dicta sunt a superciliis oculorum,quae etiam g cis χεις vocanrur. Sic vero appellant vltimam frontis partem
pilis vestitam, quae quasi geminis aggeribus munimentum quoddam oculis , ne quid
106쪽
supern8 incidat,praeta dest,collem, cumulumve. Ruptis itaque superciliis it processibus illis qui sunt ad sinuum orbem,os facile e suo articulo exili ac luxatur.Vitiatur denique figura,vbi in ipso articulo,plurimus excrescit callus.Tum enim ob loci angustia, callo scilicet uniuersam cauitatem,aut magnam eius partem explente,totus articulus no facile mouetur . Atq; haec omnia vitia sunt aduentitia seu acquisit hoc est, quae in utero materno non c6- trahuntur Nativa cotra sunt, quae iis qui adhuc in utero gestantur, primastatim con si sua fit,nformatione, eueniunt.Ηaec in quacunque corporis parteacciderint, ut ex illa aegrotet riua. animal effici sit, Proinde siue pulmo,siue cor sit ut ventriculus in ea cosormatione parum recte iactus fuerit,eius actionem deteriorem fieri necesse est.Oportet igitur harudi aliarum partium omnium natural conseruari figuras. Iam tum magnitudo, tum multitudo omnium quaepartibus debentur concaui- Indesines radiatatum,nisiseruetur,necessam ipsarum occasone actio latitur Sed multi sunt huiusmodi morbi. si alitu quodam, alij lentorum crassorum humorum o 'radiane consistut si vera exiccatis corporibus,aut ab aliqua parte proxima sis ancidente ac comprimentiangu lioribus effectis. Interium quoque ipsorum corporum,quibus huiusimori sunt meatus, sentia indurata, ec phlegmoneprae ita, bderata, suppurata,m tumescens, quocunque modo aduentitiam
adepta multudinem, ac deinceps ad inter g cauitates tumorem refundens,
meatus obstruit uis quidem ab iis meatibus disserunt,quos prioris secta princi
pes,ex primorum cz impatibilium elementorum concursuferi flatuerunt. mιntestinorum, venarum, arteriarum, ac omnium huiuscemodi instrumentorum
mea bos anquam magnos . manifestos omnes perspicuὸ videmis. Quod si vero aliquis meatus ob suamparuitate ensem subterfugiat, non tamen huius cemodi eiusdem est generis cum iis,quos priors iasiatui
Alterius conformationis differentiae,nempe indecentis cauitatis,morbos recenset. Nisi enim tum magnitudo, tum multitudo omnium,quae partibus debentur,cauitatu,seruetur,necesse est ut harum occasion actio totius instrumeti laedatur. No seruatur aut bifaria, vel qua obstrusitur, vel immodice patent. Obstruuntur vero primum quucoalescunt,hoc est,ubi partes natura distantes coniunguntur conglutinanturue, ut si pudendi muliebris labra,quod ipse chirurgicuiusda inscitia accidere vidi,coalescunt. Vocatur haec partium coagmentatio Graecis medicis συραφυσις. Secundo meatus ob- M struuntur a crassis A viscidis humoribus, quemadmodum in libris de medendi ratione Galenus fusius demonstrat. Tertiὀ, corporibus ipsis exiccatis. Quippe meatus qui partibus insunt exiccati,angustiores redduntur, chordarum instar, quae siccatae in se contrahuntur,ut latius Galenus lib.9.thera.met aap. I.docet.Quart3,fit obstructio meatuum a parte aliqua vicina quς partibus in quibus meatus sunt incidit,easq; comprimit deoque meatus angustiores reddit Quintd bi essentia partium quibus meatus insunt,induratur.Id quod accidit, quando mollior ipsarum substantia, vel motu, vel calore nimio dissoluitur:aut frigor vel alio quopiam contrahente,& duritiam inducente densatur. Vel per essentia intellige simpliciter earn,quae scirino, durove aliquo tumore affecta est,quaeinterpretatio,Galeni menti magis consona videtur. Sexto si plegmone praedita sit etantia passium,aut alio quovis tumore praeter Esi naturam.Ηi enim singuli, mole sua cauitates occupantes ratus obstruunt. Septimo si essentia uerit sydera id enim Galeno σ*- ρου9significat. Est autem σφακαος -
107쪽
Graeess,syderatio latinis alum,in quo laborans pars,propter temones vehemen tiam,in totum & perfecte emortua est,ac sensu undique destituta vi lib. .apho. m- me ni.M. testisest Galenus.In libello de tumoribus I ex naturam, solidarum partiuesse corruptelam scribit.Siue autem corruptelam dicas,sive syderationem, necesse est etiam perire una cum particula meatus ipsis.Octauo,ubi pars aliqua meatibus pridiuta tumescit. Tumor enim meatus occupans, eos aut obstruit,aut angustiores reddit. Caeterum meatus, de quibus hoc loco loquimur,differut ab iis quos prioris sectae pri Herius Vrius; cipes,ex primorum ist imparilium elementorum concursu oriri statuunt.Nam ex eis mentis qua patiuntur constant,& visui lant expositi. Nemo enim est,qui non videat perspicue,la intestinorum,& venarum,& aliorum omnium instrumetorum meatus: quum contri,quos prioris sectae autores confinxerunt, nusquam appareant,sed imagii natione seu cogitatione verius,quam re ipsa consistant.Neque obstat quod aliqui ex meatibus,de quibus nobis sermo est ob suam patuitatem,sensum subterfugiant. Nam et si,quia exigui admodu sunt,haud videantur,tamen reuera sunt, id ex patibilibus elementis constat deoque m iis quos prioris sectet autores statuunt,diuersi generis existut
In omnibus ero riusmodi lectibus, in quibur corporum ipseri- in tumorempublatorum mea- Otaud angustores, feri cotingit, noninquam unim dumtaxat est Monu obstrusisscilicet,quae actinem laedix. nunquam vero prater hunc morborum,alius etiam corporum assectus instat, qui obstructionem essiciti
stis igitur corpus redis repraeditum est, nullam propriam habeat actio
nem; unus quidem erit morsus,nempe obfructio .corporis ver cui tumor inest,a
αδ fectusezus uba, nodum morbus est.Si enim, exempli causa, tunica vena quae in cauo iecorse est,quodcunque huismodi vitiora ueri obstructasit in meatulerquem vasa quae in gibbis iecoris sunt sanguinem recipiunt,duo,bac raraone,morbi erunt,alter quo vena ipsa laborat, aeter meatus obfractio. Siquidem venae affectus bonisanguinis merationem impedis: ob immo vero, per corpus diductionem.Vtraque autem barum actionum animaei estnecessaria.Etenim manifestu est,tas assectus qui primo actiones laedusidici morbos.Si vero nihil laborat vena, οὐ autem o viscidi humores aliqui eatitas impacti,diductionem per Gr-lus imperiunt,unus tantum viscem morbus erit, tuta obfructio. Sic quoque in intemnosisolafuerit Obstructis,unicus etia erit mor M. tis phlegmone ipsum quos infestetur, atque ob id internum ipsius occludatur stanum, excremento ruis inescensus probi beatur, duo utique morbi erunt. Saepe enim ex morbo no 18 is sto boscitur morbus, vi in xu, quor dirima videre licet, ' ubi in Hemone, er is nascim: tali quopiam morbo febris generatur. Nonnunqμα
vero id suod essectum est, actionis noxa existit, π ipsum oportet tumpadema,
tum B toma nominare, eiusdem autem causiam,morbum: veluti obstructio causa est quo minis alimen per corpus digeratur.R rigeratio autem, dissicilisse sus caAsa es,atq; ita morbus1 mprematis Ubi vero ipse assectus actionε pri laedi eius virilem causa non laedit, assectum quidem, morta, id vero quod ipsum inici morbi causam nomisare oponditivetat in Utis humoribus m os ructione accidit. susiquidem obstructi mortare rumores aure morbi causa Qui eos igi mr morbi in concauitatibu1 fiunt,quum vel obfruuntur,ve immodice
108쪽
taien M. Vommonis genus omnes reducuntur In iis enim in pinnaturalis
conformatis impeditur. --C OM M EN T . cExemplis aliquot monstrat xl, in omnibus affectibus in quibus corpora in tumore Corporii la tu sublatorumeatus occluduntur, Nangustiores fiunt,nonnungvnus duntaxat sit puta obstructiomonnunῆ vero praeter huc morbu,id est, obstructione,alius adsit oeelusi, interis affectus umor scilicet praeternatur illa effcies, qui interducause,interdaverΘ mor- ος gradu hi ratione habebit.Causae,si is tumor qui obstructione essici actione primo no ledici Morbi ver quum is tumor qui obstructione creat, actione privi &perseetia vitiat. --ia teru,viremus intelligamus,quadόobstructipin corporum cauitatibus ex tumore gnoscendum nnata nus dataxat silmorbus,& quasi alia sibi adiunctu habeat, Galenus eius rei aliquod praeceptu subiici hoc nimiru.Si corpus quod tumore pr tu est nulla propria 'actione habeat nus quide morbus erit, puta obstructio: corporis ver6 cui tumori
est,affectus obstructionis causa,nondum vero morbus erit Sed hic certe Galeni locus -obscur' admodu,& explicatu dissicilis, ac a nemine, quod sciassecte est enarrat'.Quippe absurduesse videtur,assirmare aliqua inueniri corporis parte quae nulla prorsus actione habeat,qua omnibus constet, singulas, aliqua seorsim actione,nactas esse, aut salte actionis alicuius gratia a natura creatas esse. Atque hinc est quod FraciscusValle-riola ir sanὰ doctissimus ac humanissimus, in suis super hunc locu commentariis de F inesseta vaactione quae ad indiuidui,velspeciei conseruationem facit,qua plarrasq; partes carere iniori. contingit,calensi loquutu esse existimet.Na,inquit, membrana venae e qua Galenus in exemplo,ad alterius hora conseruation nullu usum habet ad id primo ordinatu Sed qua aliena h csita Galenimete explicatio,ex iis quς sequuntur,omnibus palam, ut speramus,fiet.Caetera locu hun dissicilem & obscuru reddit, quod no satis omnibus constet,quid per proprias actiones Galenus intelligat.Eo aure perspect' ac cognitito,statim loco praesenti lux maxima accedet.Quid aute per proprias actiones intelligat Galenus etipse, lib.2.de labo locis,cap. 3.iisexponit verbis. β' ιδιάς, inquit, Propria in
dico, quς a nulla alia parte tinstrumento,siuiit.Hanc dianitionem exemplo panis, in qua princeps animae vis residet, id est,cerebri, illustrat.Siquidem haec pars reuera vi det Maudit, id enim nequaqua negadum est,sed videt .oculis, te audit auribus, adeoq; has ictiones per alias partes veluti instrumenta essicit. Atqui ut cogitet, ac remini se to utitur,sed per se actiones illas obit. Cpriae cerebri sunt actiones. Atque haec propria actio singulis partibus iristrumentarii x propria specie substati ine'quemadmodum luculenter admodum lib.6. de placitis Id propria Hippo. M Platonis Galenus ineu scribensmoda indicat Quum Ggul instrument . 'ξ μ Ies animantis paries ex aliis simplicioribuspartibus, compositae sint, omnino propria siquidia in substantia obtinent, quale aliud in uniuerso animalis corpore no reperitur. Ventriculi igitur corpus propria quodda, ab omnibus aliisdiuersum es . Si evermetia ,, lieniS, cerebri,renum,linguae,oculoru uesicae,&bute i In propria igiturspecie substan iti propria en actione necesse est. Quale enimestpulmoniscorpus in substatia, nutilum aliud inuenies,neque quale est cerebri corpusvllumaliud reperies,quemadmodum neque quale est cordis corpus in substatia, ullum aliud exquisitae tale est. Renes quoque &lien trum illoru aliis dissimile. ocirca in singulispropria amis,a substariae pro h prietate existi ut in cerebro cogitatio,in pulmonerespiratio, in ventriculo cibi conia coctio,iecore sanguinis generatio,renibus aque umoris in sanguine attractio,it sic in aliis omnibus seorsim propria actio iliquet lepentilibros calent de usu partium,
inest Arteriae aute nerui,& venς instrumentis immunis utilitatis causa insita sunt, sicuti nonnullis ipsorum membranae,& ligamenta. Proprietas vero cuiusque corporis tae illis consistit, unde etiam praecipuam pr ter aliae actibnem nacta sunt.
109쪽
Nam in parte multis communi,communem etiam actionem esse oportet S Habent itaque venae,arteria D nerui,in quacunq; corporis parte instrumentaria consistant'ctionem communem,nullam autem propriam,qu0d scilicet illis a substatiar proprita tale t insta fusius docebimus,eorundem actio non insit,sed communis utilitatis tam
tum gratia.Neque enim fieri potest, inquit idem Galenus libro iam citato.6 de Hip-
po.&Plato .placitis,ut in locis corporis,aut venae,aut nerui ut arteriae,actio immuttatur: sed siue in calce,siue in cerebro arteriam consideres,confestim cum ipsa comm nem omnium arteriarum actionem considerabis. Similiter vero in neruo, di vena, v*sse,& cartilagine,& membrana,& ligamento,& adipe . Atque hactenus quid sit pro- pria actio, quibusque partibus insit,per*icuὰ puto nos demostrasse. Vt aut quaedam
propriae,qusdam vero communes sunt partium actiones, ita etia unde hς prodeunt Proprietiaeulta- facultates. verbi gratia, propria saeuitas iecoris est ea quae sanguinem generare potest.
. Communis verdat trasi retetrix, &expultri quod ii omnibus etiam aliis nostriR partibus communes sint: Quarta enimgeneratim quidem alteratrix peci, tim verse sanguifica v atur,adeoque iecori propriaest, ut fusius lib.f. de labo .loci cap. .Galenus monstrat. Nunc ad Galeni praeceptum explicandum progrediemur. Si,inquit, corpus quod tumore praeditum est,nullam propriam habeat actione, exeni. pli causa,vena extra partem instrumentalem,unus duntaxat morbus erit, nempe ob structio,quq actionem,omnibus venis in quacunque corporis parte constitutis communem , aedit,atque impedit.Corporis vero cui tumor inest, hoc est, tunicis venae affectus,qui nihil est in praesentiarum nisi tumor praeter naturam orbi causa est,nondum autem morbus, quia is actionem primθ,&per se non I dit, sed obstructione ipsi
interueniente.Si vero tunica venae in partealiqua instrumentali, cauo nimirum iec ris,consistens,quodcunque huiusmodi vitiorum hoc est, quicunq; tumor um praetri naturam fuerit legendum enim hoc loco erit; - πῶ6--θος cii , veliale Ndinus graecas et&ν παγν,8c non thabet Aldinus cbdex, οιο τως-- nobstructa sit in meatin, φ*4ς φm μ' per quem vasa, quq in gibbo iecoris sunt,sanguinem recipium uo hac ratione morsi er*ns,alser quo vena ipse laborat,&alter mearus obstructio. Morbus quo vena ipsi. laborat,est tumor qui in venae tunica existit, is enta es amistus qui boni sanguinis D nerationem,huae est propria iecoris actio,impedit. Nam etsi is tqmor primum venae morbus sis io accidente tamen etiam iecoris,ceu partis instrumentari cui haec venadnest,ideoque fit ut etiam eius actionem,nempe sanguificationem,l dat. Quod Galenus 3 -0ς exemplo intemperiet,liba. ther. metho.cap.6.φulchre ostendit. Meatus autem structio, qu tumorem comitatur,itidem morbus est , quia communem ve-ι narum acti Qnem,puta sanguinis in corpus uniuersum diductionem remoratur.Qud. itaque ii affectus,qui primo & nullo interueniente, laedunt. actiones, morbi dicantur, duo hac ratione adsint morbi necesse est,unus qui sanguinis in corpus distributione: alter qui boni sanguinis generationem,quarum actionum utraque animati necessaria sis isset,Atata est,impedit .Est autem sanguinis generati propria iecoris actio, quandoquidem illud
ratio propria li- . sit primum,Galeno etiam lib. .devsu paraeap I3.teste,sanguificationis idica,instr έ0xt iniin mentum Quippe venarum tunic singuinis nequaquam sunt creatrices, Nulla enim si uino sanguificat idonis Vis,membraneo ὀc coriaceo venae corpori assignari potest . Ees qua hauderemia esset,ill aprosecto album,& no riibrum pararet sanguinem, non secus quam a ventri culo emutata,lacteum colorem referat: od etiam testatur Galenus,qui lib.6.depi citis Hippo.&Platocin hunc modum scribit.Nonnulli,inquit,i pus venarum tunicae sanguine procreare vestrantur: Quanquam si ipsas acuaveris, a membranea, aut
neruosa substantia nihil differre conspicies . Qtiemadmodum igitur si quispiamineruis, aut membranis kaud ostibus , aut cartilaginibus , aut adipe ut omnino ab ab exangui corpore fieri sanguinem dicat,facile ipsum redargueremus: eodem aribitror modo, si etiam venarum tunicis. quo ad earundem naturam , sanguinis
110쪽
Hactenus Galenus. Atqui facilis est, ut mea fert opinio,horum duorum locorum, qui prima quidem lacie inter se pugnare videntur,conciliatio Nam in libro sexto de placitis Hippo.& Platonis, ubi aduersus Aristotelem,& alios qui alentis sanguinis cor PT Ahia nim alterius sanguinis,nempe spirituosi ac feruentifexistit principiu non iecur,sed cor esse principium contendunt,disputat:rectissim8 languinis,creatricem facultatem venis ipsis adimit:utpote quς per se, ec citra iecur,ex quo tamen,quod sectio manifeste
demonstrat,oriuntur, considerat, ut Axistoteles,&alij nonnulli fecerunt,nullam tale, propter adductas paulo ante rationes,sicultatem obtinent. In libro autem. .de via
partium,ubi sanguificam venis inesse facultate concedit,de iis qui de loquitur no absolute M simpliciter,ut scilicet per se,& citra iecurconsideranturista vi sunt ex iecore, guinisseeurittatanquam suo principio, natae,it unde aliquid facultatis nam sunt. Hac enim ratione conssiderat venat i quam sane generatricem sanguinis lacultatem habent,non tame propriam,& quae illis proprietate suae substatic insit, sed a iecore in se derivata, adeoq; aliunde acquisitam Atq; eam cert8 Galeni in iis duobus locis fuisse sententia nihil du- uatam sanguN bito Porro si vena in cauo iecoris nihil labora crassi autem & viscidi humores me tibus impacti,s anguinis per corpus diductione impediunt,unus tantum iecoriS mor- tinent.bus erit, puta obstructio.E quibus sane verbis perspicuum fit, obstructionem non esse Obst Moo' hoc loco,nisi humores lentos&crassos,meatib'venae impactos, disertὰ enim dicit Galanus hos impedire distributione in corpus Si impediunt distributionε, quae est actio, igitur moxbus sint oportet: no vero alius,il obstruct i O,alias nanque non unus tantum iecoris morbus, quod tamen hic constanter ammat Galenus, sed duo morbi essent, nepe impacti humores,le obstructio.Sed dices, si impacti humores sunt morbus, quae Obstructionis igitur obstructionis causa eritZRespondeo, itidem humores lenti A crassi, non tamen μ' 'qui iam impacti sunt venis, sed qui adhuc affluut. Id quod etiam euidenter admodum testatu quae lib. I.ther.metho.cap.Io.Galenus scribit,ubi inquit.Obstruistionis ipsius quod iam occupauit,curandum est quod futurum est,propulsanda.At curabitur quidem quod obstructionis iam factum est, per ea quq obstructa liberant. Propulsabitur quod futurum est,si affluxum obstruentium humorum compescas E quibus utiq; verbis, Sole meridiano clarius est, humores obstruentes, id est,crassos ic letos, Muentes, obstructionis esse causas Quippe curatio morbo, propulsatio autem cauta debetur, quod abunde ex iis quae idem Galenus lib. .ther.metho. cap.s scribit,liquet. Gaeteru