장음표시 사용
81쪽
rulis uirtutem tum iiii quavior meritas contae, , essici possint. Ariacephalaeosis,
rari,scilicet magnitudine, cGformatione, numero, situ: quae quo ordine ad methodum therapeuticarn sciendare, si naturaliter mutuo iuncta sint,unione. Vnionis B, sint, Quod hic methodoS tantuti summa capstaeo lutae in diuersis partihussimplicibus,&diuersis modis rum, quae in altis libris copiose declarauit, periiringat laetae,nomina haec sunt: Fractura, ruptura, conuulsio, XU. Particulatim eYponit&per exemplum, quaeruulnus, punctura,contusio,teredo uel erosio ossis, ut nam sint quae natura efficere non possit propter male cus. Haec Omnia in organicis partibus uno comuni no- riar desectum. Repetit species generales remediorum mine apospasmata,id est diuulsiones uel avulsiones uo quae per contraria in simplicibus uel organicis parti cantur. VII. Simplicis cuius o partis naturam noὰ hus, uel utrisquciscendam esse utrum ex semine,aut alimeto& sanguine AUCUNDA DARs Μ ET HO DI DE constituta sit. Item simplex ne sit quae*pars, quae in notitia remediorumilis uidetur,uel coposita ex particulis quibusda:& quo. XUI. De inuentione materiae remediorum, qui, homodo. Diuersos autem compositioniS modos propo mine S simplicia quaeuis remedia &instrumenta Se ui l nit,secundum quorum unum aliquem simplices parγ ctum complectitur,dc quaecun s aeger uel medicus facit ites ex elementis suis constare necesse fuerit: nempe miκ unt,& eXtrinsecus accidunt. D uo capita constitutio/l itionem,&appositionem,in qua uel particular omnes eγ nis artis,cognitio corporum,Sc auxiliorum naturae.
l iusdem sint generis,uel aliquo modo differentes. Alij XVII. Methodum aliquam tenendam, qua singuκl enim affectus erunt si uno,ath si alio modo comp0nari/ larum partium morbi 5c loci affecti, praesertim interio tur. VIII. Vtile&non impossibile esse scire modu, η res, dignoscantur. Tria esse praetes naturam, causaS, quo partes similares ex elementis suis constant. Seγ affectus, symptomata:& de singulis quid ec quotupliκPtem esse necessaria ad inuentionem ueritatis in re qua cia sint. Caussae actu,potentia. Symplomatum diis libet, quorum nullum sibi deesse ipse sibi conscius siti rentiae tres: et quod ex eis tanquam signis affectus ipsi IX. Simplicium,ut sensui uidetur,partium compo deprehendantur. XVIII. Explanat proxime dicta sitionis modum in carnis exemplo inquirit. Carnem exemplo pleuritidis. XIX. Quod in singulis parti/non ex uno elemento constare, proinde non ex atomis, hus scire oportea essentiam,situm,actionem,usum, ut non an/rmis,non minimis: sic enim nec pati nec dolere morbi et loci affecti deprehendantur:item causas mos/posset. Quod etiam non plura uno Se impasisibilia cle horum,magnitudinem,et naturam, et symptomata, et menta sint: Namne sic quidem compositum ex eis do signa, cum exemplo pleuriticiis iterum. Naturae, του ieret. Non igitur ex homoeomerris caro & similia con/ sebois, morborum differcntiae secundum q. humores: stant. Elemeta minime impasisibilia esse, sed pati&ab XX. Morbum et locum affectum deprehendi tum terari oportere: ex quibus deinde diuersimode compo ab eo quod excernitur,tum excernence loco: et quomositis,&magis minusue alteratis, corpora alia sensibilia, do discernendi sint loci primario aut per consensum aD alia insensibilia fiat. De his copiosius in libris de ele fecti. XXI. Ad dextrum etiam usum remediorum mentis secundu Hippocrate. Sensibilia esse noestne sciri oportere cuius p parti S essentiam, conformacione, cesse ut aliquid inde sensile componat. m. idd solae et situm: et quae indicationes a singulis sumatur. Exequatuor qualitates, tangendo ea in quae agunt, totam plum ab obitructione iecoris primum, deinde ab ali)s.l ipsorum substantiam alterent,caliditas quidem&frigi Inflammationis euaPandae aut discutiendae indica/l clitas citius, humiditas & siccitas tardius. Proinde tiones. Discutientia Quarient prosilia loci. Astrint quatuor his qualitatibus solum subiecta, elementa esse gentia quomodo applicanda a situ Ioci a secat: l oportere, ignem uidelicet, aerem, aquam Sc terram. XXII. Quod formam solum artis hic delineet, to/Imperiti homines o demonstrationis uim negantes, tam uero singularum partium essentiam alibi. Et quo fugiendi. Ex his quatuor elementis corpora alia ali/ niam de caeteris fere satis hactenus in genere dixit,nunci ter mi Vta, temperamentis differre, quorum genera no praenotioniS artem constituere pergit. Quomodo sitiem statuuntur,ut in libris de temperamentis dictum quid parum ab aegro delinquatur,morbi quoq3sOIulio est. . XI. Corporum ita compositoru 8c temper paucos dies Noducatur: si multum, plures: si plurimu, i rum quinam morbi dicendi sint. Et quod sani eucrati, Pro certa salute mortis periculum fieri. uomodo ollath dyscrati sint. Et latitudinem esse aliquam sanita/ uenturus sit morhus,er quomodo praedicendU. Mor: l tis,fecudum magis minus , ut morborum etiam 8cam tem aut salutem,et praefinitum utriusty tempus ex na l grotandi multae differentiae sunt. Optima εἰ inculpata turae et morbi uirium comparatione praenosci. mai l constitutio, quae intelligitur magis Q existit, una Sc sim hus signis naturae et morbi uis deprehendatur: huiust plex est. XII. Anacephalaeosis praecedentiunt. quidem ex symptomatibus propriistillius aut ex pulsi Quod sciendum sit,non modo in genere partes sim/ hus consideratis. utra uero robustior sit, excrementiSi plices ex elementis temperatas esse: sed etiam quaenam inspeetis,uel totius corporis, uel partium singularum. in singulis huius temperamenti differentia siti Item orγ D XXIII. Proponit de tribus adhuc partihus consti 'ganicae quae ex quibus simplicibus quomodo costent. tuendis. Primum autem de prophylactica parte,quael similiter morborum non modo generae differenti/ curat illos qui in morbum incidere per1clitantur, ubi I as,sed quomodo haec etiam per singulas partes se habe ec causas & signa imminentium morborum rimari b/l ant,scire oportet. XIII. aesit methodus meden/ portet, deinde remedia quibus eos praeueniamus. t di: Ea scilicet generatim, quae contrario percontrarium De causis, symptomatibus, Sc signis instantis mor/medetur: speciatim autem,quae uitium siue in qualita hi, particulatim. Remediorum morbos praeueni te, siue in magnitudine, formatione situ, numero,ahim entium scopi. Euacuationis modi & species. De Ii moderatione ad mediocritatem reducit, quod per coni bris suis. De simplicibus,& de attenuante uidiu. trariam immoderationem sit. XII11. Indicatio quid XXIIII. Analeptica rati octo sanitatis tuendae in uni fieri debeat,a re ipsa Saba ectu sumitur: quomodo aut uersum constituitur. Quid differant a Therapeutica tem 5 an fieri possit,a causa efficiente 8c materia. Cir XXV. Epilogus supradictorum, quomodo medi l ca humanu corpus duae sunt efficientes cauis, medicus cina ars laetiua sit, quae corpus a natura constitutum li inquam ic natura. quaenam igitur a natura, quae item a cuiuS naturam ex anatome didicit,& tum simplicium li medico essici possint, considerandum est. Huc multum tum organicarum partium ortum differentiaso Om facit S temporis Sc loci consideratio, cum alia alias fiat, nes rimata est) conseruet,aut restituat, naturae operari
alias non. Discuntur autem haec ex libris de generaκ ti subseruiens. miclei cum creteris faetiuis commuin t tione laetus,e semirarie naturalibus iacultatibus, quae ne, quid diuersum. l
82쪽
Bartholonadeo Sylvanio Salonensi interprete. l
dam prsditusinstinctu ceri ea prius oportet, qui fieri artifex uelit, idoste mihi uideris Patrophi- dente quod ueteres aiunt philosephi,nepe omnis Iricum perdiscere omis arti constitutione a sinis notione essici est aute innia non sine demostra duo uolumina ob magnitudine diuisus. alteru ac ltione ac methodo ex secundu,quem nunc inchoamus,aperiente quo lpetas,propensioni ani nam pact0 eadeat una ratio ac uia ut artes alias imi tui inseruire decre uniuersas sic medicina quom constituerit Θc uero uetibi deiis quae am iam mihi sumendum sermonis exordium estidivisti, aut de quibus h II 2 Quadoquidem finem obtinet artium
addubitas,commentaria coscribere. At quonam nonnullae in sola natura earum rerum quas consi
pacto hanc prouinciam non susceperim, cum te derant speeiada,ut Arithmetica, Sc Astronomia, initium quoddam ducentis ad ueritatem uis com l & Physiologia:aliae certis quidem perfunguntur perisse uideam,caeterum eam,duntaxat ob altitu aetionibus,ut saltatorum ars ac praeconu: uerum clinem ac logitudinem asperitatemq3,itigredi ne quaquam posse Nam multos ipsam ne adire qui clem adhortatos,uerum pigrescere avocari , conostendere nullum ex sese habent opus ubi agere desierint: quaedam contra,opera quae codiderint ostentant,ut aedificiaria,materiaria.: aliqus uerospicio:te uero contra atque illi animatum:nempe nihil procreant ipsis,csteru munus iis ac studium auersantibus ad idus temporis uniuersis allaci est aliquid rerum acquirere ac cosequi, quemad alias uias deflectentibus, ueritatem ipsam, ueluti
in editiore quodam Ioco sitam, cotueri:factumo eius acerrimum pulchritudinis amatorem neque
Pigere te uiar,neque soli ipsi tibi iter committere. Cum ita* in praesentia ueram medics artis constimoda piscatoria,ac quae canibus uenatur, atΦ ut luno dicam uerbo omnis ferarum sectatrix:tibi uero stat medicam artem costituere methodo: priamum inspice ex quonam artium genere sit, num contemplativarum una,an activarum, an factiva ltutionem inuem recocupiscaS,toto animo conce C quaedam,an acquisitiua.enimuero id ne F dissicia Disti dolorem.paulopost uexo,ut ego siuspico m. Iem inquisitionem habet neminuentione. quamiore appetitu impleberis, si ueritatis praefulgens enim ob causam proos istiusmodi artem adipia fueris lumen conspicatus:cum no aliam ea quans sci concupiueris,ad memoriam reuoc oportet. nunc qui is honestiorem uiam repereris.Nam te Te igitur primum omnium idipsiam rogabam, cacirca ueri inuentione quacunt in materia comi talis nobis exercitamenti initium fieretimihi u niscaris,recte comparatum uideo. Tu ergo cu au ro uelle resipondisti,homines quo corpore praeterres innumeris medicae artis discendi gratia stab- naturam essent affecto,maxime quide si fieri poniecisse diceres,nec Unde nam ausipicari conueni sit prorsus naturae reconciliare: quod si negetur,at,vum demonstratione ac methodo a quoquam certe utriusque dignoscedi, qui sanabiles sint qui laudiuisse,ac multo magis sane cum nullo cogres non sint,cognitionem aliquam comparare.QU sum,qui uiam tibi a principio ad finem indicaret, niam autem hoc dedisti initium sermoni,factiva id me quod cupis comonstraturum recepi:si pria rum te artium pronunciare eam dixi quam consti, us in aliis quom artibus rationem experiri medi l tuere exoptas,utice si artis demonstrare opus ua- ltarim sustinuisses.Cum uero tu no solum non ab- l les iam actione defunctus.Sunt porro Sc artes coscesseris,nec aduocationem detrectaueris, sed iu- Ut plures aliae faetrices,fabrica aeraria, sectrix corij, icundius essehoc ' iIIo modo assi averis ad pro nauium c5pactrix,materiaria fabrica,figulina, pi lPositam disputationem uenire,modo eadem tibi ctura, ac quantus fere non alius alterius generis rationem acinam 'in cunctis artibus ostensurum apud homines numerus,artes habetur factrices. lPollicereCdeinde ego uel hoc promisso de prima inam igitur in eiusmodi artibus superiore libro It in mediu prolata contemplatione dissererem de
i monstrando,cernebam te eXspeculationis ueritate gannientem.Ital cum multas similiter ordine
disipexissem, at exijs lactrices potissima, siqui
dem huius generis 8c ea est quae ad sanitatem pertine tunc ad ipsam trasiuisti,ad quam initio fae
xas Concitatus. cumw uel hic unam esse eandem.
didicisti methodum,hanc iam ad eam quam constituere studes Opportunum est transferas, princi lpium Sc hic sermoni idem statuens quod in om nibus illis posuist finis notionem:quam unde si lmus assecuti iam tempus est dicere. l3 Prima quidem nobis contigit tum nostri
ipsbrum sanitate fruentium,tum Caeteroru homi
persipexisses methodum,operaeprectum esse cen i num notitia:secunda uero ab hac morbo affecto suisti,ne dicta quando e memoria dilaberetur, quaedam de ijs comentaria scriptis mandari. at pego tuo quo ueritate prosequeris studio gratulas rum:unde nobis sane &ualendi cupiditas inces
sit:& cuiuspiam artis costituendae quae sanitatem
uendicet. Verum quando ceu opus facere sani
83쪽
t nere artium fuerit ea cuius constituendae deside
rio tenem DI At cum duplex,ut ostensum est,factricidnatura existat,haec quam quaerimus, id quod iam uit restituentibus adscribetur,no quod antea noui dum fuit condentibus. Nam artes quide nonnUI lae res ipsas creant,ut textoria, calceolariai : alid reparant quae simi uitiatae,ut quae uestes pertusas aut diuulsos calceos constiunt Ita uero rem sese ei in aedificiaria habere demonstratu est. est ergo θ huic opus duplo,tum extrue io quae no est do mus, tum uitiatae instauratio. Necesse quom esse ad actione utran obeundam monstratu est pantes domus uniuersas opifex cognostat, quae sinisubstantia, qualia formatione, quata magnitudine,quot numero,ac quomodo inter sese cohaere ant. Ergo 8c arte corpori dicata constitudii, quani
in praesenti qui de nominibus litigat medicinam nobis appellare concedant,parte quamlibet sim plicem quali substantia ac figura costet, quata malgnitudine, preterea numeraearu uniuersiim,ma
tua. copositionem tenere esit necesse. Vt ergo qui iam factam domum qualis nam sit nos te accuratius uult, ex re Iirtione dis lutioneqi ad eam progreditur pernoscendam, eodem nobis modqhominis corpus ex dissectione innotestet. Nani deus quidem ac natura,uti is qui primu aedes condiditisic partes praenoseunt, isti nimiru ipsis exe plum pariente: hos uero perinde ac qui iam insipicit extructas atm recognostit. Tametsi ne nobis equidem,nisi quoad eius fieri potest cognitionem deo proximam confecerimus icebit digii scere utrum factae omnes usiis cuiusiniam gratia sint, an frustra nonullae. nam& nisipicari utran id licet ei ad haec praeterea quasdam uitiose procreatas Zc saner etiam hinc optime constitutorum corpo
rum notitia proficiscitu Sed de his alias. l, 111I - 4 Ex dissectione uero,corporaquς si milaria nuncupant edoeit,quali sermatione sin agula eora, quanta magnitudine,quot ue urtiuersa. numero sint,ac qua ratione constent, compos taurum partium seientiam obtinuimus:quas sane remstrumentarias appellamus tale crus est, talis ni nusaalis igites oculus,lingua, pulmo, iecur,at eiusmodi alia. Proinde est 3c actiones inuenir partium duplices alteras simplicium ac sim1Iariaum,alteras compositarum instramentaliae, Cernere igitur licet&crus tolli moueri: licet &quelibet eius musicula ac per transuersam quouis mis sculo in totum praecise motum cruris quenda interire.Sed & quae in corpore siunt rimanti licet uidere uulnerato qui in musculu deuenit neruo primum ipsi im quidem musculum sensu ac motu frustrati , cum ipQ uero A qui mouetur articulum. Qii mobrem ct necessarium est,opinor,nobis artem constituentibus, ut non partes ac copositio nem duntaxat,sed earum quom actiones tenea mus.atin hac re differemus ab iis qui domum aedificarunt nam illi quidem las partes ac compositione nor uagit enim ex iis nulla,quoniam iiec DE ARTIs MEDI co&sTITVetro NE
domus animal es mobis uero sent etiam actiones quaerendae. Porro hic quo F duplex inquisitionis principiu est:nempe aiionis ac partis cognitio: laetionis,ut ratiocinandhni emolia coplectendi; ieligendi partis,ut cerebri,dorsi medullae, ac cor dis.Omnium igitur quas nouimus actionum parteS, ac partium omnium actiones indagabimus
at erit nobis omnino etia hoc Ioco indagatio pehrationem quandam ac uiam,de qua post considerabimus. Nunc uero duplicem partium esse ac du plicem actionum naturam dictu iam est,ac rursus accuratius dicat Actio cruris uniuersi ambulatio est.fit autem ipsius articulaturis alternatim se inuicem extendentibus incuruantibus*: ut uerbigratia in gen anterioribus quide molam stipergre dientibus mustulis,ac sese per tendones in Ostiabiae defigetibus,cu tibiam illic attraxerint,sit cruris extensio: q, si interiores similiter egerint, curuatio.Sic in coxa quo indi pede motiones fiunt curuante sese articulatura uel extendente.Euidenteritat cotrahi apparet museulus, ubi cute nudatus circauestiente fuerit, ac uelut ad sui ipsius capve retrahi:non tamen destendens in ipsum neruus
sensili aliquo motu agitari cernitur:sed is uia esse uidetur facultatis quae e cerebro demanat Enim uero cerebrum ipsirm quod neruis cuciis princia pia eius odi sit facultatis,ex praeciso quouis ner uo aperte didicimus : cd in partibus sispernis qui
continuus cerebro est functiones seruet,in infer nis deperdat. Vtrum uero quemadmodum ner
uis ipsum, sicilli rursus pars alia quaepiam uireSimmittasian quidam fons ipsum earum sit, haud satis adhuc constat.nam talis de anima p expensio est principatum obtinente. 1 Sed redeamus unde deflexit oratio. Ambulatio quide uniuersi cruris actio est . hac uero ad ministranda mustulorum genus inter cruris par tes principatam sibi ueclica ex musculis aut ossa, 8c cartilagines, Ac adeps, oc glandia dc arteria,eccatis,& uenae,& inebranae,ic colligamenta mo tas principia obtinent nam ossa quidem ab ipsis cient prima:caeterae omnes,m ombus circuqua padiaceatisicum illis mouenξ.Est igitur pedis mo-ttis asio museuli.at cruris motus totius,actioctarum eius partiti est. Proinde duplex actionum esse genus dicebamus:unum primum ac maxime proprie cuiuslibet simpliciu partium agentis:alierum per accidens,uel secundo,uel non primo, uel quo modo totorum asionum instrumentora aPpellare cuiquam libeat,
v Hoc quando diviniuimus, quaerenda postea est, ex quibus instrumentalium partium,eπquibus simplicium actio compleatur. ac Primus quandoquidem cruris meminimus,ab instrume talibus ordiendum. Igitur ossa nisi tot, ac tanta, eat sermata ratione estant,atque eo construerentur modo, utique musiculorum nihil motus essi
ceret . Nam ollium in articulationibus alterum recipiat, alterum ineat oportet : extrinsecas au tem circumiecta in orbem uincula sint, quae eo
rum constructionemine subsuliensi costringanti
84쪽
ossiciant:sed nec adeo laxa, ut quς articulatur ex orbitare permittat ira & uincula, magnitudinis cuiusda,& formatiois,oc numeri , copositionis egere uidentur siue enim maiora uel minora, siue plura pauciora ue s1nt Φ oporteat fac sta, siue in a ita figura,sive alii loco inhaereat, n5 articulaturae motus etiamnu fiet qui crimine careatiQuo igitur modo in ligamentis,osibus,aomusculis nuc uer ha fecimus,sic in omnibus de actione ali usu di spicere covenit.Nam si pars quidem nulla quae a Aione,aut usu uacet, sed pro siti ipsius substantia, ct magnitudine praeterea& figura; re coordinatatione optime costituta inueniatur, eam qualis est seruare Oportet.at si errato aliquo teneatur,ad meliorem statu duceda. quod facere non prius licet,
Φ funes ionem & usiim, & constitutione singula
rum partiis noris.Eae igitur querendae sunt:neo Pigere nos decet si falubris, ac uaIetudinarij corporis scientiam obtinere debeamus V1 5 Quoniam aute huc sermo processit, est methodi uis memoria repeteda. Nel em domus; necp nauis,ne plectuli, ne* alterius ullius omni um,aliter quis constitutione, num accusatione careat,an crimini obnoxia si t, exquisieri nisi copositivas partes, quot numero, quantaei singulae sint, re quo pacto forma aduptae, ac qua ratione con stent, perspexeritiNam in his copositoru corporuuirtus ac uitiu omnium est.Porro in his ipsis & domus & nauis affectus esse, nepe in magnitudine,
re formatione, & numero, & situ partiti, si uirtus quot ac uitiu insit ostedebat at lecti no in iis erit Hestis ergo in quibuciam aliis calcei uero non in1jsde In omnib. igitur instrumetariis corporibus quibus essentia ad copositionem spectat; in qua tuor generib. uirtus re uitiare affectus cosistunt. At uero partes,si unionem quom secundum naturam acceperini,hoc quintum quoddam genus sic talibus erit corporibus ut optima quide optimas habeat functiones, uitiosissimu uero deterrimas Quodsi iis aliqua QIuta naturalis copactio fue rit, non culpabilis eiusmodi soluassectio,sed mor hus quo Q iam est. uocetur autem genus tale p er spicuae gratia doctrinar unionis sblutio.nihil re
fert si quisquam θί continuitatis selutionem dixerit Sed fieri in similaribus quot hunc affectu operςprectum est intelligi. etenim re ossis,ct nerui,&Uenae,ct arteriar, ct carnis, cum pungitur, perroditur, secatur, diuellitur,rumpitur,continuum labe
factatur sed nominatur affectus in osse quide,fra ictura:ruptio aute siue scissura ubi in carnosis mu scutorii partibus ex distetiones Fibrae uero cum similiter tenta rumpuntur, vulsiara uocatur asse ctus:eadem ratione cum ruptione uulnus selutio in carne est continuitatis, non ex distentione, sed incisione. at si quod uulnus infert, acutia ac tenuessit, pundi ura, ct punctio nuncupatur: si graue co-tusum, ait colusio. Quae ex erosione prouemur,
si fiant in osse, teredo:si in alijs, ulcus. sed liceat ei aliter nomines. Vniuersis porro quinti morborugeneris differentiae tot talesi sunt, ubi in primis
partibus consistant in instrumentalibus uero, uti
diximus, circa genere differentiu coagmentatiotanes fiunt,uocantur que auulsa omnia: Graece l-ασματα.Pars tamen similaris aliqua si tota prae- l
cisa sit, erit tum ipsius diuita, tum uniuersi instrumenti affectus, alias per accidens, ut cum uel mu- isculus,uel pars eiusmodi assiecta alia fuerit: intera l- dum uero ec primit,ut quando id ligamento accia lderit. emad du igitur in uno morbi genere, in quo pamu continuus itur,nunc sum ego dia lserimina persecutus,sic tu quom eode pacto tran- lsire alioru quatuos generu differentias experire:
nam comemorare eas hoc uolumine, prolixu mia lhi uidebatuticum exacte descriptae omes in libro lDe morborum sint differentia. Itaque nobis iterum ipsis ad memoriam re,
uocemus, uelut in caeteris omnibus, quorum ec lsentiae species in compositione est, demonstrata l esse genera quatuo niuersa , totius eorum sith istantiae, corree ael insuper ac deprauatae in ipsis fi
Vir Postea uero scire etiam necessariu esse sim plicium ipsarum cuiuslibet partium naturam, si lquis idoneus est harum uirtute ac uitium cogno scere,affecti lemendare Labefactata igit indo lmo tegula, Vel latere aliquo crudo aut cocto, sciat lartifex quomodo eiusmodi aliam finxerit opor ltet: ac qua ratione eximet laesam, in cuius locu in
tegram aliam reponat. Verum illi qui artem ii mano corpori prospicie'tem costituit, praeter caetera id quoque necesse erit cognoscasinum ualeat Para quaepiam in alterius uice restitu an poni pro lalia nequeat Carnem quidem si affectam resecueris, essicere aliam potes.recissi autem nemo aut so lgamento,moliri aliud tale non poteris. nam carni leae sanguine, his ex semine generatio constat. Est: luero &os ex iis unum quae in prima formatione lconsistunt: possumus tamen quic*simile ossi in
eius locum reponere. Atl haec ego nunc quidem ex depromptu accepta exempli gratia dixi: eum aute ratio scrutari iubet, qui arte costituit. ac iam inuentiois principia descripsi, cum ad primam a nimalis generationem relegarim,ac quaerere constituerim quaenam genitae ex semine sint, quae eae alimeto ssidue fiant.Magis uero etiam nos inda gare cogit ac iubet methodus,utrum quaeuiS par
tium,quae similaris ac simplex uidetur, una sit, an ex pluribus conflata:& quinam sit iis compositionis modus. nam planer ec eas costat, ijs quae instrumentariae nominantur, eadem proportione in numero, ct figura,&magnitudine, Si positu ipsas co lstituentium, uirtutem ac uitium habituras, si generationis earum modus proportione coueniati j Qxiod si non ita, sed, uelut medicamenti compo sitio quae tetrapharmacos dicitur,omnibus per totas mistis genitae sunt, alio modo ipsaru uirtutem ac uitium, morbumo comperies. quemadmodu, opinor si no mistis οἱ temperatis unio earum constet,sed ex subtili appositioriperinde at* in sicco
illo medicamine quod cephalicu uocat, sic etiam cosentire uirtute re uitium, et morbos rei genera
85쪽
tiones repereris. At uero si inem ex multis quae spe 'A quum est quicqua eorum quae cupit assequi haudete differat, sed cune is eiusdem speciei copositae admodum speret. quod si suppetent omnia, quid
sint, ueluti si forte ita contingat, domus aliqua ex l uerum scrutari,cum bona subsit spes,uerat colo cocto latere,uel lapidibus,in lauidelicet si IX. s Enimuero quemadmoducorporis uni imitarium partium copositione uirtutem, uitium, i uersi partes omnes, uis ad eas quae, ut ad sensium, lec morbos inuenies rei generationi peculiares. simplicissimae sunt,ex consedi ione didicimus: ita lv I I 1 Quod igitur unum praedi storum quod hoc ipstim quoi inuenire propositum est, quales lpiam corporibus competat similaribus, nobis rasel primae ac simplicissimae partes sint quae ad natura ltio dictatiat ex iis quodnam uera sit, exacta coli l referant.Ne igitur in omnibus,uerum in uno,u lderatione requirit. Saner quide ad eius odi inqui Iut in exemplo, nobis uerba sani, carne nimirum lsitione deuenisse uti medicos nonullos,sic et phial consideranda,prima quidem an unum specie ele llo phos amplius inter se medicis altercatos cer i mentis sit quod ipsam genuerit. nihilo enim dete inimus. Proinde uidetur mihi medicoria plerit ea i rius fuerit primam ac simplicissima in ea partem quaestione abstinuisse,cum se id quod quaereretur j sic nominare) tum deinde, nisi huiusmodi uideacinuenturos nequat erarent. Quidam sese non ' an multa. ac postea quot quae oc quisham mo perinde c negata inuentione duntaxat,sed quasit a dus hs sit copositionis. Quandoquidem igitur doetia inutili avocarunt. Quod quidem inutilis noni let caro cum secatur, Sc cum uehementer calescit, sit, siquis non experientia quadam, sed methodo i non potest unum esse specie elementum, qualem constituere artem debeat, iam mihi plane uidetur supposuit Epicurus atoma. Qii H enim tale non constare. Quod uero nec eam assequi non liceat, i unum specie elemetum sit, hinc dilucet. Atomus deinceps contemplemur: si prius pauca quaedam 'nulla ipsa per se aut calida suapte natura est aut frinobiscum disseruerimus. Si enim quidquam mihi l gida: uerum nec alba nigraue est ex ijs aliqua. Ac fidei habes,uti certe habes, cum nihil me ad homi l quid immoror, frustillatim p cominuendo sermonum opinionem, sed ad ueritatem uniuersa ger nem protraho nulla enim ipsi atomo prorsiis estre uideas,ne te discrepantium tum medicora tum qualitas,ut earu patres assertorcsch uolunt. Dico
philosophoru multitudo deterreat. Nam si ea, ex l l autem de qualitatibus huiusmodi quae per corpo
quibus nosse uera oportet,canetis adfuissent, de- l ra tota peruenire uidentur. Nam omnibus ηs qua inde non inuenissent,dissidere inuetioni par erat. l litas inest figurs:inest uero re renixus,oc grauitas
quod si nonnulla quidem haud prorsus habuere, j Sed siue qualitatem talia uocare, siue aliud quic* uti sane uel ipsi cofitentur, quaedam an habuerint j oporteat, nihil sane: ad presens negociu habet moincertum est,nos uero nobisipsis conscii sumus m c meriti. nam us adsunt omnibus ea quae diximus: niuersa obtinentibus, audacter est quaestio adeun i nec inter se differunt specie: ut homoeomersae,iada. Quaenam igitur congredi necesse est, ut quis est similares partes iis qui illas stipponunt: aut Hequam de re quavis explorada aut veru intelligat, menta quatuor ea ponentibus. Inquit ergo Hip au nisi intellexerit,inuentionem desperet An ut Pocrates.At ego aio,si homo unu esset, nunt do delicet primum quidem, acre ingenium: at quod leret,rectissime decernes.nam unum immutabile Cun. xationale edoceatur praeceptu, impigre aD l in aliud est, cum in quod transi nutetur no habeat sequatur.Secundum, educatio a puerili stat at y at immutabile,inalterabile est, atq; impatibile:sta exercitatio: ut in primis uersatus sit distiplinis. eu l l uero est impatibile,id uacat dolore. Fit ergo ex diuero maxime esse in geometria exercitatu et arith l l stis propositionibus coclusio, quod unum est, iametica oportet, sicut ex Plato silade Tertium ad esse impatibile:cui alia rursus huiusmodi interro haec,aures omnibus, qui optimi sira tepestate esse i ganda oratio siccedit, Si unum specie est elemen luiderentur,accomodasse.Tum quartum,nullis O ltum,nihil in omnibus uni dolebit at uero dolent stim laboribus parcere: ut praeter disciplinas aliud xion est igitur elementu unum. Quoniam uero de lnihil die noetu .meditetu Deinde quint quod carne uerba facere institutu erat, in illa examinen lpaucissimis usu uenit, nempe ueritatisamore ca- tur, Si unu specie est elemetum carnis,caro nuntPrum esse:eil uni in tota uita, *retis caeteris om- Wolebit.atqui dolet. unum ergo specie non est carnibus quae uulgQ studiose expetita sunt, sedulam nis elemetum.Eade quo' esto pacto interrogabaoperam nauare. Sextum ab iis, methodum quan sir oratio. Si est impatibile elemetum carnis,nondam perdiscere, qua uerum falsum discernituri dolebit. sed dolet. non ergo est impatibile. Qirod haud enim ad earu reru quas quaerimus inuentio l huel plura esse elemeta quis dicat, quae tamenonnem satis erit cluntaxat ueritatis desiderio teneri, i alterent,eade quom in illis oratio eode modo in sed & facultate quandam inueniendi parata habe errogabitur. Nissi patiantur elemeta carnis, non
re est opus. Septimu praeter haec omnia, exercere dolebit. Uerum dolet. non ergo sunt elemeta cam lmethodu: quo non ipsam selum cognostere, sed his impatibilia. Prior ital ratiocinatio, atomora uti quo ea liceat. Nam sino satis esse oratoribus 8c incopa Riliri&mmimoru suppositione meo inseriore arte profitentibus methodunosse uideri tit secunda & homoeomer aru se Empedocliso
oportet, sed in uita uniuersa studium eius pertra pinio tollitur. uult etenim is ex quatuor elemetis stant,'s qui tam magna ambiunt methodum so constare corpora non in se mutuo transeuntibus .l
lummodo didicisse sussiciet Si igitur ad ueritate i Iam igitur sermone attende, ut ocyus Φ spes erat uiam affectanti unum dictorum aliquod desit,.l Parte eoru quae perquirebas coperiit maximam
86쪽
i este enim non impat in carnis clementa oportere demonstrauit. Non igitur propositum item in sermone obtinebut ii, qui in impatibilium corporum illoru compositione, quae quidem rerum n turae omnium elementa supponat, gigni dolores assirmant. nam dollare impatibile, ne F cogitatio admittit,ac multo sane magis nultu attestatur sen sibile.Digitos ergo si inuicem complicueris,dein rursus abiungas,necp coitus, necy separatio dolo rem affert. nam dolere cum patiedo est. at patitur nihil quod tangit siquidem est in duobus his pati, alteratione per totum, oc continuitatis solutione. Quando igit ne in passivis quidem euidenter corporibus cogressus aut digressus dolorem mouet, multo minus saner in smpatibilibus mouebit. Verum tamen nec Asclepiadis inco pactile, cum fra gile sit, dolebit dum frangiturinet enim sensu est praeditum. quare nem plus huic quicquam acce dit ex quibus patitur absente sensu: quemadmo
dum ossi, Sc cartilagini, & adipi, ec ligamento, ocpilis. etenim assiciuntur quidem haec omnia, non autem dolent,quoniam nec sentiunt. Quod ergo dolorem percepturu est, id esse patibile oportet, ac sentiensmon tamen quod sensius particeps est,
id ex primis sit sentientibus est necesse:sed sussicit
Passuum duntaxat. sensissim enim adipisci aliquando potest cum mutatur alterasc1 tw.Quoniam ue ro infinitas numero fieri elementorualterationes licet ac temperaturas,innumerae particulariu co
Porum proprietates constabunt: secundum quas absilrdum nihil est genita plura esse quae sensu ca reantiato eκ his quae sentiunt, hoc magis sentire, illud minus. Quod igitur plura uno esse elemeta, naturam habere alterascendi sit necesse, declaratum aperte iis est, qui, ut antea com em orauimuS,
tota ea sint suppelIectile instruet ex qua quis cc Parare scientiam possit.At qui eo perueniunt stin
Poris, ut ne P an aliqua sit demonstrandi ratio ac uia quaerere prius uelint,aut ab alio discere,uel eκerceri, cum ηs ne sermo quidem habendus.non e nim ut cum aliis litigaremus, aut de uictoria comtenderemus, sed ueritatis inueniendae studio in hanc disputationem destendimus.nam et ineruditas confutare ipserum opiniones uolenti scriptus
est peculiaris liber,in quo de elementis,ut Hippocratis opinio fert,contemplamur.
m. ' Rursus ergo ad propositu reuersi finem ipsi imponamus. Quandoquide alterabile per to tum est elementu, quot elementa omnia sint de inceps percenseamus, quic* etiam hic eorum quae liquido apparet uerboru initiu statuet . Necesse est quod uis alterantibus,ut tactu quo eorum quae primu alterant mutatione faciant:ueluti do cet sensus: ipsa* reru indicat natura. nam a flama quae hic est, quicΦ in Aegypto alterari, a mentis abhorret conceptu.Et uero,si quod mutat,id tan gendo alterat, quibusdam tactilibus necesse est a
gat qualitatibus. Quid igitur est quod prohibeat
quo minuS eas omneS contemplemur Secat qui dem acutum quam cotingit rem, non ei tamen
substantiam alterat:uti nec grauitas: sed cotundit MED IcAE 148 quidem & haee, mutatione autem per totum non inicit patientis substantiae. Veru nem duricies ita alterare propinquu ualet, ut in aliam speciem in leget. At caliditas & stigiditas tota alterare admotam substantia positini. eodem modo humiditas& siccitas: tametsi non pari cum supradictis cele ritate:sed hae quo subiecta spacio temporis triumutant. Vtru ergo & alia quampia habemus quae alterare ualeat an uniuersa in his est multitudo:solas. eas quas diximus, effectivas nominari quali tates couenit at censeri ac potisssimu oppositio nem in ijs prima:& in ipsa, caliditate magis. efficaciss1ma enim est haec qualitatu. hac secundasti giditas:deinde humiditas &siccitas.alia uero qualitas nulla per ipse tota quae proxima simi alterat. nam siquid diuellit, re tundit, ec secat, ec pungie, agit quide ei hoc, caeterv alteratione non per tota id quod assicit extendit. quocirca nec in alia spe ciem ipsum mutat substantiae:sed diducit in pluri mas. Ergo si nive in minimas possiones diuidas, nivem seruabis: sin ei calore admolieris, facies ut esse nix desinat. etenim Zc ex aqua ipsa perfrigerata generatio eius est,non in unu collecta. est enim hoc auctio substatiar, illud generatio. Iam uero egomniti diuisio in parua, substantiae diminutio est: calefactio alterius generatio substantiae, cum prio irem forma alterauerit. Corpora igitur quae qualia ltates primis eius nodi ob tinet,illa tum caeterorum lomnium sunt tum carnis elemeta.sunt porro haese
terra, aqua,& ae ec ignis:quae philosophi om- lnes, qui demonstratione non refugere, Ortorti oc lcidentium Q elementa esse dixeruntiatin ea uicis. lsim mutari in se asunnac subiectu quodda esse una luersis comune.Sed non est sermo cle ijsrueru eoru lmultitudine, qui a veritate erra demissis uuliu ue ireris minime oportere: sed credere demonstrati lni siquis illa teneat. Q si demostrationis essentiam lplane non norit, ut eoru nonnulli, qui philosepha iri se dicut, confitentur, pronunciare omnino non audere. hoc essi perinde est, ac si discere uelis quo
pacto lis deliquium praecognoscere conueniat, Prius Φ fueris numeros S lineas meditatus. Tibi ergo fugiendi tan* barathra id genus homines sunt. secv enim quando in sibi adiunctos trahunt
demersim:aut prorsus colaminat: nisi satis fuerit quis in logica coteplatione exercitatus. ea ob rem
y cometatio illa sic nobis est ut aliud nihil coled
1 o Sed esse hoc praeter institutum intelligo. ad id uero redeamus. Fit corpus unu similare, quod ro temperaturae qualitate aut sensii polleat aut racet, ex quatuor elementis inter se comixtis.Eo lem modo Sc in utro Φ particulatim genere disse remiae omnes temperationis differentia sequunt I o huius 1gitur proprietate, aliud sit os, aliud ca aro, aliud arteria, aliud neruus.sed ec horum cuius libet proprietas in proprietate est temperamenti siccior enim calidior. est leonis caro: humidior Ufiigidior oviculae:utri u in media humana. oc Vero hominum ipsorum calidior caro,si ita forte ac clidat,Dionis:Philonis uero frigidior. Quamobrec uot numero elementa, tot simplices similarium
87쪽
differentia corporum fiunt,ces diores,ec fiigidio Al uimus.at cum partium esse adtiones 3c coitutio
res,5 humidiores ct sicciores. aliae uero compo ines secundum naturam inuenerimus, quas omni lsitae quatuo humidiores simul re frigidiores, ca- custodiae,ac cum affectae fuerint, reparationis molidiores j oc humidiores: oc tertia quaeda alia si do retinere est opus,ex quot compleatur rebus idciori ut at v calidior : cui succedit quarta fisgi quod secundum naturam est indagavimus. Cum ldior simul εc siccior super iis est optime tempera autem instrumentarqs partibus stubstantia ex sim lia omnium prima. iplicium quae inus sunt compositione costare, sim tris Verum sermonem de his abunde elaboram pistibus uero ex quatuor elementis compereri lmus uniuersum in libris De temperametis. at qua i mus,deinceps 8c de morbis utrarunt contempla inunc sinat, quoniam in elementorum comodera i bimur. re , sermo iam nobis selubrium ualetudi ltione& immoderatione,similarium partium uir i inari umi corpora notitiam inueniti ne hanc ltutem ac uitium inuenit, operam deinceps dabit, luniuersam, sed speciem quandam eius duntaxat, lut morbu ab earum uitio distinguat. porro distin l ac ueluti exemplum. Porro essentiam omne sal, lctio ab utraru 3 rerum notione, ut in libro De de monstratione apertum est,primum initium nanciscetur Qttaenam igitur constitutionis corporis no i tio est sanitate fruentis & quae iam morbo labo rantis Actiones ergo naturales habet structura thene ualens corporis integras,aegrotans obissas: lquare ubi sanus quis infirmiores alio sano functio lnes obtinet, nondum uero iam offensas, deterio- tris quidem est temperaturae, sed nonda aegrotat. lΙta ex salubribus habitibus unus est qui temps trie optima costet. deterioris octo. morbus autem lbene temperatus nullus: sed male omnes tempera lii:tot sane numero,quot uitios, sanitatis tempera lturae. Quod sicui minime placeat, sanos alios be- lne,alios male temperatos poni,is duorum dogma lium eligere alterum cogetur, aut perpetuo aegro lare uniuersbs, aut unam esse omnium temperataram,uirorum,mulierum,etate uigentium,senum, Puerorum, athletarum, priuatorta, Operariortam,
inertium, robustora, imbecilliam, sed absurdum utrunm est. Tertiam igitur quandam esse sanitatis Iatitudine est necesse,ut in ea *plurimae sanorum corpora ditarettain adverbiora magis re minus
ratione comprehendantur. Ita uero se res Scin carteris habet uniuersis. etenim domus,oc nauis,oc lectus,oc arca,& pallii oc calceus, Θί sella, molitio ne uel praestantiore uel deteriore constat prius
aegrotet. Tres quoiv hae nobis constitutiones corporis rebus uniuersis subiiciend&optima,uitiosa, aegrotas.sed optima quidem una. nam deterius in Persectissimo non prouenit. aliarum ambaru multitud facile numero comprehedi non potest:dis ferentis uero in adverbiorum magis Sc minus mo idificatione continentur.
XII 11 Quando igitur in id sermonis deueni mus,ipsum sistentes,quae dicta sunt per capita colligamus. sic enim re quantum iam rei quam quaerimus inuentum,dic quantu adhuc reliqui sit intelli
gemuS.Propositu nobis erat arte sanitatis effectricem constituere.non eo tamen pacto,quo opifex
est aedificiaria domus: sed quo dirutae eius partiscosartrix existit. ac ne hic quidem eodem prorsus modo : sed erat ipsum id quod quaeritur inuenire, quatenus similiter sdificatori corporis errata cor rigere potis sitis qui arte administrat sanitatis ac sertrice. monia uero ad id genus uniuersa prius
corporis naturam exploratam habere est necesse, citius labes curare ars debet, id ea de causa quaesi Galen. ibrium corporum ac ualetudinariora scientiae ha- thebimus,ubi materiis formas induxerimuS non
modo enim parte calido Θί frigido sicco & hu
mido mistis conflari unamquano, uerum specia- .ltim quoin perlustrando, quae ostium temperatio si qualis uero A carniu, re neruor oc uenarinae . lallaru cuiust simplicia medicus norit Oportet. pe
irinde uero & quae partis cuiuslibet instrumetariae
compositio,ut manus,cruris,iecoris,thoraciS, Pulmonis, cordis, cerebri.Eodem pacto absolute genera morboru ac differentias satis non est, sed re quomodo in partibus ij, singulis fiat cognoscere hocem facto, salubris, oc morbosi corporis scien ltiam non secunda forma duntaxat, veru Sc totam i subsi antia,quae ex utram simul iunc iacosistere o
stensa est,forma inqua, oc materia ipsam excipien lite obtinuerimus.
mr II. 12 Reliquis uero est explicemus qua ra tione quis tum morbis mederi, tum tueri sanitate .
possit,quae latissime in duobus operibus persequimur,nempe curandi methodo,ac de sanitate tuen'a: hic uero quod stibindicande eoru sufficiat me- ithodo comemoranda. Igitur curandi ratio ac uia a sanora ali aegrotantiu corpora affectione ausipidatur.Quonia enim quod per excellentia sanu est, ξ1iue similare sit, siue instrumentaria, comoderata omnino est:quod autem aegrotat,immoderatum, eius quaenam sit immoderatio in icienda. esse e nim contrariam ipsi comoderatione altera est ne
cesse:in similatia quide ac simplicin corporu af ictionibus,qualitate: in instrumentalia uero, si ad lmagnitudine immoderatio morbi pertineat,con traria magnitudine altera:si ad formatione,cOtra triam altera figura. perinde quom si ad posituram, laut numerureferat In omnibus ital regressione lab immoderatione ad comoderatu contraria imis lmoderatio molietur. nam ueluti uiam quandam dire quod praeter natura se habet, dum ad naturam redit,oportet eande quidem, sed cotrario itinere. at si gradu reuocare debeat,pex praesenti af etio- lni contraria remeabit. fuerit , id comunissimure ut generalissimis,quo medela uniuersa spectat mo horu,nempe contrariti: uti sane uel ab Hippo te dictu est.Contraria contrarioru remedia. parti l culatim uero, qus particulatim sunt,contraria,ca
lido morbo frigidum,frigido calidum:eodem moi do sicco humectans,&humido siccans.ita qui l dem in similaribus: in instrumorariis 1Iero pro di
88쪽
l DE MEDI IAE L Rrta 1 2 lctorum quouis quatuor generum morbois ipsis Almare naturae non datu est,at medes datis est.sic uimmoderationis contraria inducere oportet, Uscpomati reponendi medico adest facultas, turae non dii ad comoderatia ac natiuia uenerimus: ut si cuia adest. contra uero cauum ulcus carne implere na
piam ulceri carnis pIus Φ natura exigat superalia turae datu est,medico minime.quemadmodum ectum si t,non quod carne generet, autrestituat, sed semicoctora θί incoetorii quidΦ cocoquere. V quod demoliatur, ae detrahat, es peredat, re cor rum in haec quom adminiculat opitulaturq; natu rumpat, adhibere covenit:quemadmodu & cauo rae medicus, tum purgantis medicaminis imposi ulceri aliqua in parte laeto quod carne impleat tione ulcus repurgando,tum quae comode calefaadmouere. Eatenus uero utro F utendum, ut tum eiansitis quae cocoqui possunt inferendo. Sunt ite primum desinas, ubi ad comoderatu peruenerit, multa,quae natura ipsa,cum ante ab ea effecta sinit, priuil ad contrarium transcendat. Nam ct carne facere denuo non possit:ut uenam,dis arteriam, eclupercrescente deminuenda nisi in symmetro sub colligametu,et nexum et quecuq eius generis aliactiteris, cavam partem repraesentabis: re caua re- 13 Primum ita* est curatricis rationis ac uiar, creanda nisi steteris, ibu in symmetro cessaueris, comunem scopum omnium Uti dieium est, repe
immodice carnosam emcies. Atin in hoc quidem ris nempe contrarias esse cotrariorum medelas. genere morbor in quo ad maius minus. diuem B Secundum,substituere in unoquoq: genere comrunt particulae,per cotraria,uti dietis est, correelio traria. Tertium ad haec, aestimare quando a nobis obeunda. At in alio genere,in quo a naturali exce aut natura scopo,quem prςsert indicatio, suppedadunt figura, quoniam plures sint particulares dif- tari opera ualeat,quado uero aut omnino,aut proferentior, contrarium in singulis iis opea eprecium tempore,aut ex parte non possit. fuerit 3 non mi
est inuenias uerbi causa, si qua gibbosior sit partia nima physicae pars contemplationis: in qua exemcula quam alias reddita,ea, premedo, pellendo , citatus is oportet sit qui quid praestari in re quaID
ad contrarium abducenda. quae Compressae intro het futura queat aut nequeat comperit.Sunt po sent ac ceu resimatae, foras reuocandae, Ut nasus. ro tractatus qui id doceant duo:alter qui de Zoo Quae uero exasperis leues evasere exasperandae; gonia,id est animantis generatione nominatur: in quomodo ct asperae omnes levigandae. Sic porro quo quomodo ex seminere menstruo generatiore quae cauitates,uel meatus, uel omnino forami- nem habeat id quod in utero geritur intuemucrena maiora minoraue, aut iusto inaniora, aut ple- alter De naturalibus facultatibus. Dum enim de lniora, aut a crastis lentisci humoribus conserta ha seminis natura inspectaueris,haec tibi prorsiis qus huerint, hae quom deduci ad contrarium debent, nobis demonstrata sunt,si in Oectione demonstra idonec peruentu ad comodum fuerit. Et quidem cstiua expendetis methodo,ex eo apparebul,q, par lquaecuno etiam a naturali situ evasere, ex avoca licuis in scelu gignantur plurimae,formante eas fa ltione in contrariis ad pristinam naturam reducen- cultate,ipsa seminis substantia materiae uice uten- ldae, retro nimiru acta ea quae prorsum erupi quae te.at si id repereris, haud praeterea miraberis, si luero in posteriore locum discessit in anteriorem nihil post eiusmodi procreare uni possit natura. lretracta. eodem modo re in oppositionibus alus at in eo qui de naturae agit uiribus, factaru admini lduabus, sursum S deorsum, hinc atqν inde Arsi stratione cdtemplaberis: ut uel inde copia tibi in- linstrumentum uniue sum corrupto naturali pam uentionis stippetat,quarareru faciendaris tum m lxium numero in morbum incida ut 3 uel hoc Io- sa per se,tum medicorum adiuta ministerio,com lco intelligendum est,alteru quanti excessum esse, pos natura aut impos existat Na loco illo, in quo lalterum defectum,ut in demutatione quossi ante de opificum potestate causaxu,-eorum qiis Amdictum est magnitudinis:medelam autem, perin i ciuntur substantia contemplamur,quae faetu id
de ati in illa, in ademptione at' appositione fi nea sint,quae non sint coperies uniuersa,verbi cauri.caeterum usi eo disterunt quod integras inhoc se si chartilago deperierit, num gigni alia deint genere Particulas,in illo particularum portiones gro,aut simile pro ea quidpiam post t.sic porro ec auferre at p adncere conuenit. P an facere os aliud, uel ei quid simile licear, si id at xiii I Nem uero in hoc solum genere conside partu interierit. Scutru neruosa septi trasuel si sub
j randum est,sed in alijs etiam omnibus, m perfi- statia coalescere, aut cor, autiecur, aut alia dent' ciendi indicationem facultas nobis est. nam mor- pars quaeuis ualeat. At mihi tempus hoc loco non lhi species correctionis duntaxat indicat modum. stuppetit uniuersa explicandi. Non enim in hunc lsuccurri uero possit nec ne haud etiam indicat. In unu libru medicina potest tota conferri: nem hoc leffectivis enim cunctis artibus, non ex rerum fa- Germo ab initio cotendebaused methodos dicere, sciendarum notione,sed ex emcientis causspoteri ari' de artis c6stitutione indicare, ex quibus . tia uel impotentia: praeterea ex materiae copia uel principiis,ac quibus conficiat uns. Hic ergo prae- 'pia id genus sumitur Earundem igitur rerum sente sedatu sermonebat. in unu caput reda fium alii impotentes existunsialii potentes eaech seri a- constitutae iam antea parti artis adjiciam. Ut enim aio nequeunt tempor alio queunt Causa iram eo illic salubriu ualetudinarioru4 corporii speciere sum est quae circa corpus boni gratia fiunt natura perta,in particularibus ipsam materiis omnib. sipedi medicus. sed sint quaedam naturae,qusda medi ctare operaeprectu esse ducebamus: ita nuc quo
ais negata. os adeo fractu ut divaricent eius partia nuentis . methodo curandi intentionibus,desei
Cui peruersum I membru sisi corrigere ac cosor ii eas in particulares materias postulabimus: quo
89쪽
XV Caeterum& hic proportione ad alias artes linspectare est opus. Vt eni si quis fabricata ex co letis lateribus domo,deinde aliqua in parte diruta,
reparare eam iusserit, eximendo quotquot male l
af e ilateres sunt, in illorii uero locum alios quill uitio careant in redo, necesse erit coditori, priusit alios paret similes affectis. ec ad hoc praeterea nisi li praebere aedium dominus aptam materia habeat, j xeparationem obiri non posse dicendum esst,ita se l res habet ocin proposito nunc speculamine. nam l Hateris egestate nihil facere eorum est potis natu lj ra,quae formando animali confecit ex semine. ll - 14 Veru quonia satis re de his uerba fecimus, li addamus qus destini sermoni,de quibus paulo an li te cum auxilia inueniremus loquebamur. nam uel
l lut generales ipserum species percurrimUS, nem li re alia restigerare,alia calefacere, quedam humeta lj dare,nonnulla siccare oportere. hi em sunt in parti tibus similaribus scopi: quemadmodu in his,quael ad magnitudinem spectant, uel detrahere,vel de nuo alere.Sic re in 1is qus ad numerum,ueI totami Partem eximere, uel gignere. In ijs uero quae se i mationis sunt,ad naturales figuras reducere,et re i pleta euacuare, oc uacuata replere, oc obstructio
i nes exobstruere,& ostulorum reserationes coge
i re, Sc clusa ac densata ad contrariu conuerter illat recludendo,haec rarefaciendo. Sic uero scin compositionis morbo seopus est ad naturalem statum reuocare. In seluta quom unione glutinationem l discretarum partium moliri. vh Sed in his uniuersis adiumentorii coperi j re materias pars haud exigua est artis: ut in luxa l etis exempli causa articulis,quoniam non Ium ini Partem priorem posteriorem , contingit,& dex l 'tram ac sinistram emotum membruis transire,sedi ad supernum locum a musculorum distentione li retrahi,usus duplex inserentibus motionis ex Di tu primae, deorsum:secundae, in suum Iqcu repo sitionis. eam4 ob rem sine contraria tentione si j xi iniectio nequit. Porro apprehensionibus testo i nibus4 adtentionem in diuersum ualentioribusi opus esse perspicuum omnibus est. Veru cum se i cere ea nostris quadom manibus nequeamus, in i strumenta ad hoc reperimus idonea. Faciunt ue
ro ex 's plura re ad luxata reponeda. Qitic, instrui menta lisc omm a materiae qusdam remediorum: l quemadmodu oc quae accomodantur omnia,me
i dicamenta, cibaria, potiones, ac demu quaecun* corpori admota dictas affectiones ad naturaest i rum reducunt Conuenit igitur medicum 8c de hoTum materia negocium fusi episse,scopos quos ant te exposuimus cum materiarum usu coferentem,l ne simili quopiam aliquando sit cum iis detentust errore, qui quaecun Frinigerari postulant, omni
bus iis seigidam aquam,quae calefieri,calidam co-l Petere arbitrantur: haud intelligentibus per acci
l dens quando* oc fiigidam calefacere, re calidam
i reseigerare. Plurima de horu omniti methodo di l cuntur in comentario De medicaminibus. Caelo materiae genus eiusmodi uniuersem,in iis quς Peros stimuntur,quae fiunt, quae uacuantur,quae desoris incidim 3ositum esse: per quae omnia ubi de-
currerit,qui artem constituit, ac particularis materiae uniuerta scientiam non solum facultatis, sed usus etiam obtinet,sic utim salubres causas copte uerit uniuersias,ut nihil ad curatricis artis constitutione desideret:omnibus nimii iis in duo sese ca
Pita redigentibus,in corporu quibus remedia ad hibentur notitiam,&iptim remedioru naturam. X VI I. et ' Reliquum uero est ei res artis admil nistraturo, eculationem quandam inueniat,quat affectiones dignoscat uniuersas, easw praesertim j qus circa partes intimas consistunt nec 3 enim hici cuiusuis est morbosam singularutum simplicium tum instrumentalium partium affectionem repol rire cuin profundo conditae fiterint:sed hic quo i ratione quadam ac uia parte assiectam una cum affectione ipsam obsidente inuenire tentandum
est:de qua re nos latius alibi disseruimus. Sed que
admodum aliarum hoc in libro methodorum oml nium percurrimus capita,ita de his quom necessat rium est dicere. ac primum sane, quona eoru quae
praeter naturam si int genere coparari dignoste j darum ipsarum iudicium posse speranda sit. sunti enim rerum praeter naturam genera tria uniuersa, j unu affectiones quae functionem laedunt,alterum, harum cauta, ec tertium sympromata. Cauis igi l tur potissimum quidem cum agunt appellationec dignan tapenumero tamen etsi nondum quicφl agant, ex eo solum quod possint dicuntur: ueluti
re incoctio morborum auctor perhibem quam j uis morbum nondum afferat. Incoctione aute uol co,non coctionis tantum in uentriculo fiustratioi nem,sed in uasis quo*,8 iecore, S mole uniueml sa. Symplomatum porro genus in tres differetiasi dirimitur,otansam actionum, accidentia corpo l ribus, excernendorum immoderationes. Horum: omniu causa est affectio corporis: quam siue mori hum quis nomine si ue affectu, nil referet ex symi plomatis autem iure agnoscitur: quippe cum caui se ad ea rationem habeat.Itam eorum nonulla af ffectiones ex necessitate consequuntur, quaedami non ex necessitate,sed uel tapissime,uel raro, uel Di ancipiti opinione: sicuti rursiis alia symptomatat necessario affectionis differetiam sequuntur, alial magna ex parte, aliqua sicut opinari utrumlibeti Possis,alia itero parcius. Quae ergo ex necessitate iequuntur morbum symptomata, Path Ognomo
i nica,id est affectionis significativa appellant.alcyl certa esse haec morborum indicia ducendum est.
quae uero non necessario, ea morbi aut differen ψ tiam,aut morem,aut magnitudinem indicant. XVI I I Ostendam uno in exemplo dictoru cu
iuslibet potestate, ut inde *mouearis, te , ipsum eade methodo exercere similiter in omnibus poDsis Suppositum sit phlegmone membranam quae costas iuccingit laborare. Est hic nimiru affectus Phlegmone: quae quide ex necessitate habet sym
90쪽
iorem: quoin duo nunc sib sermone non cadunt, A mine, tum particulae: quemadmod5Womnibu idolor aut solus relinquitur, qui ad costas firmatur iis usu uenit qui phlegmonen in ore atm oculis coPungens fit.Dolet igitur homo,quonia affectus traxere.nam 5Cphlegmone ex humora influentia phlegmone est species aut doloris, punges: quod oritur, pars rara est:non queadmoduculis, conmembranosa sit oc partis affectae substantia. firma stipata ac densa. Cu igitur in parte quae phlegmotur ad costam: quoniam in hac situs est alia Rusto nen patit multa simul ac tenuis fuerit humiditas, cus.8 quide latissime quoq; diffundit dolor: quo ipsa pars rara, plurimum foras effluit:cum ueroniam 8c succingens ipsa membrana ad plurimum contra,fluxus paucus crassusΦ, ct spissum corpust spatu extenta est. comitatur febris necessario:tum fuerit,minimum ad tussim irritat, re nihil spuunt: ob asse Rum,tum ob situm ostens, particulae:quo ueluti re cuprouenit copiosissimus, tussiunt pluiarum si absit alterum, non ex necessitate conseque Timum,nec pauca expuunt. Ac seiungi quide tus tur febris neq; enim si phlegmone digitus doleat, sis ab assectu non potest :screatio aute post xussim omnino febricitant: quonia a corde longe abest .l inseparabilis quide minime est, sed magna ex parrieco succingente membrana Occlipaucrit asto te fit. At uero H excreent,colorabitur sputu neces Rus, is aut uel scirrhus uel cedema fuerit. Quin re sario: eodem tamen non semper colore inficietur: aegra spiratio interea censebitur quae affectum Io i siquidem nec in parte quae phlegmone aestuat e cunecessario secuta sunt: quonia respiratorn Pars tutiem semper naturae est excrementu.Ruxus ex
cuiussam est instrumenti:aegrae tamen spirationis gQ qui phlegmonen essicit, cum languinolentus non ob parte species erit,sed ob asseetu. prohibet biliosiis. fuerit, talis aut in pleuritidibus ex toto enim dolor, quo minus respirationis instrumenta est) colorat ab humore sputu qui in parte inflam
Plurimu attollant. exolvunt itam respirationis mata continetur.rubra quide fit,ubi sanguineum cstionem usili nondum completo: unde ad secun- id fuerit quod in succingente fluxit: flauum aut dam actione pergere cito coguntur, non tantum cum biliosiim. Si uero pituitosus primum humor quietis adhuc quantia cum in naturali statu erant incuneatus putrelachus , auctor fluxus eius exiis
nanciscetia ital fit spiritus paruus ac creber. Sed stat qui phlegmonen commisit,tunc spumosa ex Pulsiuit quom alteratio succingentis membranae Puunt quando uero spuunt et nigra,asiato nimi Phlegmonen necessario assectatur, tum quae a se rum fluxu, siue sanguineus, siue biliosusis fuerit. Dribus inseparabilis est, tum quae pro loci assecti Fluxus ergo disserentia id genus omnia cum par specie cosistit. pulsant enim ipsis arteriae maius,ce tis assectae atm affectus dignotione indicabuntiterius crebrius4: quoniam febricitanti quia uero XIX. Quocirca ad morboruato aegrotan neruosa est pars quae phlegmone laborat, una cu c tium locoru inuentione planer ex iis quae diximus rentione ac duricia. Haec iram ex necessitate sit i liquesitum assectae cuius* particuis substantiam, cingentis membrUzephlegmonen sequunt sym- tum societate cum proximis necessurio seledam. Quod aut nihil intersit,posit an copositione, ara cum proximis societate dicas,uel me tacente satis arbitror cdstare. Porro illud quom ex dietis aper te dilucet,necessaria scitu partiusingulariu actio nem utilitatem. esse:&ad haec praeterea genera Deinfestatur ualentius, facilius inopptatu deelia tiones morboruat symptomatu.at si ho causas nanturioPprimuntur enim si super affecta cubent quot quae morbos pariunt. haec enim ec ad affe- lParte.quod si pars altera quς intus est,id quod ma ctam partem quamlibet una cum assectionibus lgna ex parte accidere cOsueuit,in oppositum ma dignoscendam,et ad morbi ipsius differentias ne . lgis decumbentes dolenti suspensa enim ipsis pars cellaria uidentur. Et uero morbi cuiusil magnituis lest phlegmone uitiata. sin inlatus afflectu, minus. do ac mos ex iisdem his desumuntur:magnitudo, lnon enim ad ossa comprimitur,nec pendet:sed ab ex ipsbrum assectionis magnitudine,& sequentia li horum utro libera euasit, ac stiper inoffensa par Dibus ipsam symptomatibus: mos autem,ex morbi li te altera firmata est. at assectis ambab' flaccingen differentia, & symptomatibus quae ipsam conse i iis partibus, super Iatere similiter utroin decubui. quuntur Principio igitur, in proposito exemplΘ lEt quidem ut dolor quo palmis ad hypochodrium perniciosissimus est melancholicus humor prae Pertineat,nonnullis ad clauiculam,facit tum laesis pollens: tum Q ct praeditus ipse sist moribus pessi natura particulae, tum phlegmones symptoma, miS,re maXime exoda cocoquaturq; aegre,nec fa quod est doloris extensio. Quoniam em m ad es, cile expurget,ium Q plurime sit caliditatis index, uiculas usque succingens peruenit, ac per septum . aqua assatus laetus est. aequissimus omnium sen transuersiam omne, si partes eius supernae phleg guineus,ut qui dulcissimus existat,di cococtu is mone conflictentur,trahi deorsum clauicula uide cissimus.reliqui duo humores, inter hos medij sui itur:si infernae,dolor in hypochondrium erumpiti quod ad simplicitate malignitatem , attinet. Ex lPhlegmone igitur ad medium costarum paruam symptomatis uero,nihil expuere exitiale est par admodu fieri opus est, ut neutra ad parte esserat: tim Q fluxu declaret a phlegmone deuinctu, par quandoquide magna ad utrano peruenit. Qitin- tim . totus, propterea quonia intuS maneat, cor etiam ut eta parte phlegmone obsessa tenuis quae 'rumpetur expuere auisne dolore ac facile, mitisdam sanies resudet ais emanet, fiet tu morbi no- simum est.at si quod expuitur concoctis fuerit,
l cdsequentibus,nempe decubitu aut minus in asse i cium latus, aut in oppositum, aut in utrunm simiai liter dolorem excitarcinam cum duplex membra lj na ea sit, si pars eius exterior circa ossa phlegmo l