장음표시 사용
41쪽
PORRIGI LEGIBUS , si insulun CUM MEO CONFERAT; Pyrrhichio, ut, BENEDICITUR; Trochaeo, ut, IURE FECIMUS; Spondeo, ut, CAUSAS AUDIAT; Tribracho, ut, RECOLE NOMINA; Anapaesto, ut, REPETES,CAETERA; Palimbachio, ut, SEPONE CAETER A. Molossus breui syllaba praecedente frequentissimus est, dc optime claudit, ut est illud, scimus, ubicunque sunt, ESSE PRO NOBIS; Da lo praecedente,ut, rure nutritos ESSE SENATORES; praecedente Amphibr cho, ut, DOLORE COMI' ULSI3 Antispasto, ut, COHAEREDE DECE PTO. Tribrachiis praecedente Cretico, ut,de CAETERIS AGITE; Epitrito tertio, ut, DE PRAELIIS REDEO.Bachius praecedente Cretico, ut, HOSTIBUS REPULSIS; Aim tibachius Antibachio praeeunte ut. DETRUDIT HAEREDEM; Ditrochaeo, ut, UINDICATUR ELECTUS; Trochaeo, ut, SUME DECRETUM ESSE DELECTUM; Bachio, ut, quod ille, POTEST NOS POS EMUS. nam hunc numerum hoc modo quidam metiendum crediderim t. Trochaeo praeposito, ut, istius sur
rem, ac TELA VITEM US; Anaphibracho ut, DOLORE DERIS US; Molosso, ut, sanguine GERMANI RESPERSI M. Creticus Cretico ptaecedente,ut. posses serU ARE RU A M P L U RLMOS; Anapaesto, ut, nisi homines VIOLENT MAXIMOS. α
napaestus Anapaesto praecedente, ut, LEVE PRAESIDIUM; Crorico praecedente , ut, o CALLIDOS HOMINES. Diomedes grammaticus Amphibrachum quoque illum, qui ab ali)s formidatur, admittit. praecedente Spondeo, ut, RECTE LOCUTUS; item Trochaeo, ut, ueterem morem iudiciORVM REQURIT; &, ingressum iam in BELLUM UIDEBAM: ubi, sicut hic audior putauit. Trochaeus est posteriore quidem syllaba natura bretii postione tamen longa: nam si positio nulla suerit, ut, IU ST A QUEREL A, Adonicum
fiet metrum: quod in primis uitari Probus iubet. 8c sane tam raro deprehenditur, ut prudentis sit euitare. Fuere & apud Graecos,&apud Latinos, ut non putarent ultra dissyllabos, dc trisyllabos pedes in numeris consierandis progredi oportere, ideoq; nullam aliorum pedum mentionem
secerint: uel quod non plures quam duodecim pedes esse posse crediderunt; ut Censorinus in libro de natali die scriptum reliquit: uel quod i trasyllabis, & pentasyllabis dissyllabos, ac trisyllabos inesse animaduert bant: uel quod longiores istos pedes rhythmos, ut sunt, esse credebant :uel certe, quod uidebantur omnia posse facilius obseruari, si ad paucos, de breuiores pedes haec dimenso re)igeretur. id autem fieri plisse non est uod quisquam dubitet: nihil enim obstat, quo minus unam, atque caninem orationem diuerso pedum genere metiamur . endecasyllabos certe Sapphicos quidam in pedes ita diuidunt, ut apud Horatium primum faciant Trochaeum, IAM SA-3 secundum Spondeum, TIS TER-;
tertium Dactylum, RIS NIVIS; Quartum Trochaeum, AT VE;
42쪽
& quintum item Trochaeum, DIRAE; in quo quia uersum claudit, iure suo longa pro b eui sit holita. alij in Creticum , IAM SATIS; de Spondeum, TERRIS; de parana tertium , NI UIS ATQUE; defuit ni isti Tmeliseum, DIRAE. Hephestion primam syrygiam Trochaicam senum aut septemuri temporum, secundam Choriambicam, tertiani
ex Iambo, de syllaba indiffercnte fieri ostendit . ex quo patet, quartam in hoc metrosillatam breuem esse posse, ut apud Catullum,
Otium Catulle tibi niblestum; dc apud ipsen, sapps,nsciti in uentricem,
Ali, Epitratum secundum primo loco posuerunt, IAM SATIS'TER3έ itfissis Cho iam pi' si iv NI VIS AT 1 tertio Amphibrachum, Qv sitis R A E. se eerte diuiden suin putauit Ausonius poeta, qui de
-sipphi eis erit lecasyllabis tractans ita scripsit.
Sunt & quos generat puella Sappho; . dii Ill lQuos primos regit Hippius secundus; Vt claugat Choriam Non Amphibrachiis, Meqne i opitior . ei indem uersu iam male diuiseris in Trochaicam hephth minacrina, & duos Trochaeos, hoe modo, IAM SA, TISTER, RI NI, UIS, ATQUE: DIRAE. uerum, quando &Aristoteles Paeana primum, ac quartum laudad; & Cicero non Paeanas modo, sed Dochimum etiam pentas labon laudat; & Augi istinus Epitritos omnes solutae orationi putat aptissimos: recenseamus dc hos, qui ex tetrasyllabis pedes sint a ueteribus commendati; ne quid. quod studiosis utile elle possit,scientCS Omittamus. Paean tertius, ut, UIDE AT UR. tale est, CAPE UGTA. Paean quartus, ut, DOCUERANT. Dichoreus, ut, CO PROBAVIT. quem dc Asiatici frequentarunt, & Cicero maxime adamavit in periodorum fine . tale est illud, MARCE DRUSE . sed cum in una dictione stetit, nescio quid habet longe suauius, ut, temeritas
fili, COMPROBAUIT. Anti astus, ut, VIDEBATUR. I nicus a maiori, ut, DEI ONITE. Epitritus primus, ut, SENATORES. ei simile est. MEOS CIVES. secundus, ut, OPTIMATES. huic simile est. ARMA SUMPSI. lettius, ut , SEPONERES. tale est, IU S T A FI DE . quartus, ut, LEGISSETIS. tale est, NOS
POSSEMUS . hoς Augustinus solutae orationi aptos iudicauit, propterea credo, quod auctore Terentiano e genere sunt Paeani cortina , quos ab Aristotele atque alijs laudari nouimus. Uerum, ante quam ab hoc loco digrediar, in quo de ijs pedibus disputatur, quibus uel periodi, uel membra clauduntur; placuit ex M. Tulli, orationibus exempla apponere, quibus ostenderemus non Paeanas mo)o ab Aristotele laudatos, dc Dichor os Asiaticos, sed omnes prorsus tetrasyllabos, praesertim s όx tetrasyllabis dictionibus sint constituti, in clausulis esse frequentissimos,ut tamen alium alio frequentiorem possis agnoscere. Proceleumaticus omnium primus, quia multas habet breues,rarius inuenitur.huius tamen exempla sibint haec.
43쪽
Quod nomen hi reges ne amitterent, te uictore TIMUERUNT. Cum omnibus potius, quam soli perire UOLUERUNT.
Hic operaepretium est adnotare, duo priora membra prope duos integros hexametros uersus esse: atque id uitium ideo fortalia tolerandum, quod pronunciantis distinctione occultari potuit. sed tutius est huic pedi breuem syllabam praeponere. Neque uero probauerim quod Probus ait, Anapaestum Ionico a minori recte praeponi, ut modicos COLUERUNT: cum haec quoque structura hexametri finem constituat: quod ipse uitiosum praedicat. . il l Paeanos primi. Quod ad salutem communem pertinet iudices , prospicite, atque alii
CONSULITE. . IEx populi Romani suSagijs ERIPITE.
Horum nos hominum sectam atque institii tu PROSEQUIMUR Alterum eorum ex sua sede ac domo SUSTULERIT. Paeanos secundi. . , Si res opinionem meam, quam de uobis habeo, FEFELLERIT. Negat Alphen aequum elis, procuratorem SAT S DARE. Quis igitur unquam suit hoc hominet S CIE N TIo Ri Iste postulat, ut procurator solui SATIS DARET. Probus Trochaeum praecedentem laudat: cuius rei exemplum ponit,
Prudentem exitum quaesisse UIDEATUR. In conspectu legum libertatisq; MORIATUR.
Cum uestra atque omnium salute TUEATUR. Sed etiam antiquitatis memoriam uirtute SUPERARIT. huic syllaba breuis, uel potius Trochaeus praeponitur, ut finem faciat heroici uersus. Paeanos quarti .
Etenim si tanta illis comitijs RELIGIO EST. Maximum bellum populum Romanum cum Antiocho pessisSE
Cum esset, ut ego mihi statuo, talis, qualem te essE UIDEO.Epitriti primi. Apud eos, qui a me auxilium PETIUERUNT. Quo animos testium RETARDARENT. Omnes meae curae cogitationesq; LABORARUNT. Caeteri fiuctus uitae RELIN HENDI. Epitriti secundi.
Si qui istum iurati sua sententia LIB E R A R V N T. Qui ultro citroq; NAUIGARENT . Ubi noui iudices erunt CONSTITUTI. Ut ad istos honores PERUENIRENT.L n
44쪽
. Epitriti terti j. ilo Amplius centum diues Romani COGNOSCERENT Lacrymantes DEFENDERENT.
Non enim metuo, ne tu illi SUCCENSEAS.
Nullae leges, nulla i ura CUSTODIUNT.
ta Summo studio potentissimoruni hoininiim DEFENDATUR. Pecuniam publicam C. Carboni datam AVERTIS L. Iudices in hunc reum CONSEDISTIS. . - lQuam in duobus clarissimis religiosissimisq; templis EXPILAUIT.
Neque, praeterea quid possis dicere, INVENIO. Quod initum reipublicae delendae CONSILIUM ' Ante quam pro L. Muraena dicere INSTITUO.
Craue est, uere accusari in AMICITIA. catilis Uides omnes tetra*llabos in clausulis ima enim. Verum, si oratoris scripta diligenter legeris, Paeanas primum & tertium supc, secundum rarius, quartum rarissimae inuenies. neque enim dissimulanter ab Alistotele in huius pedis usu Cicero dissentita quamuis enim hic pes ab illo philosopho magnopere laudetur; huic tamen ita displicet, ut eum sugere uideatur. Epitriti omnes fiequenter incurrunt : quamuis eos Aristoteles neque ii
minet, neque saltim innuat . Cicero autem, ut iam ante I Ximu Si non tam Didetur ex clusisse, quam leuiter innuisse. cur porro non nominet, cum eis
frequenter utatur, non satis uideo: nisi dicamus illos , licentia ultimae syllabae, pedum rationalium uicem subire, & ad aequam, aut duplain, aut in qualteram diuisionis rationem posse reuocari; quotiescunque In fine membroriuri aut periodorum deprehensi fuerint . nam e quatuor syllabis, in quibus una tantum reuera breuis est. si licuerit ultimam pro breui longam, uel pro longa breuem accipere 3 ex Epitrito primo, correpta ultima, quae longa est, fiet Antispastus, ex secundo Ditrochaeus, ex tertio Ionicus
a maiori, ex quarto, prodiicta ultima, quae breuis est, Dispondeus. quin Amphibrachus quoque ille apud metricos, & Il thmicos infamis, &ab omni rhythmica ratione alienus, producta ultima fiet Bachius t atque ita pedes isti quinque per ectasin aut lystolen ultimae syllabae ad diligentissimam rationem diuisionis in arta ac thesin redigentur: quae in Anti spata, Di trochaeo, & Dispondeo aequa in Ionico dupla in Bachio sescupla depre henditur. atque ita erunt inter eos rhythmos, qui ab Aristotele ac Cicer ne laudantur. id autem fieri posse, Cicero ipse declarat; qui ex C. Carbonis notissima periodo mem Crum illud, ab omnibus esse ei poenas PERSOLUTAS, Dichoreo clausum dixit; cum tamen dictio illa, PERSOLUTAS, Epitritus sit secundus. sed nihil ad rem putat pertinere,
ultima illa longa sit, an breuis . Terentianus quoque nec in metris nec in commatibus quicquam referre iudicat, longane, an breuis sit ultima . Gius uersus sunt.
45쪽
omnibus in metris hoc iam retinere memento,
In fine non obesse pro longa brevem. & alibi Nanque referre nihil, si quali syllaba sine: Commataq; hoc ipsum iuris habere uolunt. quam rationem ueram esse illud ostendit, quod in hexametris ultimus Spondeus temper elli intelligitur; quamuis ultima syllaba breuis sit. ne que enim, cum sit metri dominus, de ultima sede pelli ullo pacto potest. quod ipsa metricarum figurarum ratio numerusq; Jemonstrat,quae triginta duae tantummodo dicuntur ab iis, qui de metris scripserunt, duplo plures suturae, si Trochaeus ultimum locum tenere potuisset, ac non per ecta sin ultimae syllabat de Trochaeo Spondeus factus esset. In Iambicis quoque
ultimus clia Iambus, quamuis ultima breuis sit, eadem ratione intelligitur. Hoc modo & Proceleumaticus in fine inuentus, producta ultima, habebitur quasi Paean quartus, nec quatuor breuium numero molestus fiet. Ex ijs, quae dicta sunt, satis iam arbitror esse manifestum, nec Augustinum re presendi oportere, qui Epitritos omnes laudat in clausulis; cum frequentissitne apud Ciceronem inueniatur: nec admirandum, illos neque ab Aristotele, neque a Cicerone esse nominatos: cum illi tres tantum propo tiones in pessibus agnoscere uideantur, aequam, duplam, &sescuplam; quarum nullam Epitritis est; ideoq; licentia ultimae syllabae immutandae tres ex illis a sesquitertia ad aequam, unum ad duplam auocarint . quae mi tandorum pedum licentia Ciceroni facilius, qui cum metricis omnibus ultimam dicit indisserentem, quam Aristoteli, qui eandem potius longam uidetur exigere, concedi potest. Illud tacere nec debeo, nec possum, rhotores existimasse tanti reserre ex unica ne uoce an ex pluribus hi pedes constarent, ut Quintilianus Dispondeum, quem unica uox constituerit, improbare quasi nimis mollem non dubitauerit, eundem e pluribuS compa ctum non contempserit, allato ex L. Crassi oratione exemplo, quod iam
supra posuimus; cur de nostris profugis copias compaRANT CON- . TRA NOS cum tamen passim inueniatur tam in una, quam in pluribus nocibus 7 atque una illa cautio sit adhibenda, ne Dactylus statim praecedat, & fiat hemistichion Heroicum, quale est apud Virgiae maG N U MI OUIS IN CREMENT UM: uel apud Catullum, pulCHERRIMA NEPTUNINE. Reliquum est, ut de pentasyllabis quoque pedibus aliquid dicamus: ne quis nos aut immemores promissi existimet, aut eos pedes prorsus neglexisti iudicet. Quamuis enim Augustinus, ut alibi quoque diximus, conetur ostendere, nullum ultra quatuor syllab Iulo numerum progredi pedem posse: ego tamen neque M. Tulli um, qui Dochimum quinque syllabarum pedem laudat; neque homines doctos, qui pentasyllabos triginta duos; ac ne eos quidem, qui hexasyllabos sex ginta quatuor nominati in recensent, crediderim esse culpandos: cum praesertim uideamus, quaedam ab illis dicta, apud oratores usitata deprehendi. Sed quoniam tum syllabarum in uno peae multitudo, tum pedum ipsorum nomina, uel parum certa, uel paucis nota, reddunt rem ipsam lectori
46쪽
multo magis obscuram, quam ut facile intelligatur; multoq; prolixiorem, quam ut memoria possit line multo labore contineri: nos hoc totum, qualecunque est, per transennam potius prospiciendum, quam manibus tractandum, aut e propinquo spectandum exhibere tentauimus: ut, si cui sorte libuisset, hac progrederetur uia, quae in paucis monstrata, in reliquis quoque pari ratione potest inueniri: adsit modo labor ille constans, qui uincit omnia. Primum igitur Dochimus ille celeber in clausula Palinis
Chio praecedente laudatur, ut, FORTUNA REIPUBLICAE, item Spondeo praeposito, ut, REGES POTENTISSIMI Anthciprios Iambum praecedentem adamat, ut, BONI CONSULEBAN TVR. Antamoebceos quoque Iambum diligit, ut, RATES REPARABANTUR. Aegeoseolios Spondeum sibi praeponi flagitat, ut, NO
STRAM CALAMITATEM, &illud, si per SE, QUA TEMERITA
TE E Clausulae in pentasyllabon desinentes apud Ciceronem sunt notissimae illae. MAGNITUDINE PERICULOSUM: ALII CON CUPIUERUNT UULGO EXISTIMANTVR i UICTORIA RHCUPERARE, METU CONCITABANTUR ESSE PATIEMINI 3 A' SUMMO VIRO EST ADMINISTRATA. Potes apud
hunc plurima pentasyllaba,&non pauca hexasyllaba obseruare, quibus commata , cola, & periodi clauduntur , &, quem pedem singula exhibeant , quem praecedentem statim habeant, diligenter exquirere, & ex hac ipsa oblematione quandam quasi artem faciendarum clausularum tibi comparare. quod si fortasse consequi non potueris, haec tamen ipsa obse
Matio ad agnoscendum numerum Oratorium non parum te adiuuerit. tu modo persta,& memento non recta modo uia sed interdum per obliquos etiam tramites ad loca destinata non incommode perueniri 3 nec metuendum, quin, qua tam multi praecessere, tu quoque possis subsequi. nos nullum longae inquisitionis laborem effugimus: quia haec ins, qui diligenter
introspexissent, non parum profutura putabamus . quo nomine ne illa quidem contemnenga duxerim, quae recentiores uel sophistae, uel rhet res apud Graecos excogitarunt. homines enim ingeniosi, atque otio abundantes Demosthenis scripta tam diligenti cura examinarunt, ut ex eius Oratoris lectione non solum antiquorum rhetorum praecepta confirmasse, sed nouum quoddam rhetoricae artis genus inuenisse uigeantur. sumptis enim ab eodem illo exemplis,N diligenter excussis, ad omnes artis partes uias prius incognitas aperuerunt, & magno labore munierunt. inter eos autem Hermogenes ille Tarsensis, cognomento Xyster, uel in primis uidetur esse numerandus: qui puer adhuc tantam de se opinionem excit
uit, ut & Musonius philosophus eum studiose audiuerit,& Marcus ille philosophiae studiosus imperator a se auditum honestissimis donis sit pros cutus. Huius scripta aci hanc, qua de nos quaerimus, partem artis, & ad totam plane rhetoricam percipiendam non parum,ut arbitror, prodesse possunt. quamuis enim illum aemuli ita carpserint, ut eum in pueritia senem, in senectute puerum suilla,&ab eo postea artem&literas quas pennatas auolasse
47쪽
auolasse iactarint: ea tamen non egressus decimum octauum aetatis annum
scripsit, quae illum & eruditum fuisse, de e sertilibus agris messem secisse ostendunt. proinde non defuerunt doctissimi sophistae, qui hunc illi honorem deferrent, ut elus scripta eruditis, quae adhuc extant, commentarijs Ilis
lustrare dignarentur. Is igitur sui nunc omittam, quae de statibus 8c inuentione rara quadam subtilitate disputat in de elocutione ita tractat, ut dictionis oratoriae Ideas, quas possis serinas dicere, septem constituendas censeat: quas nouisse utilissimum dicit ijs, qui uel de scriptis alienis recte iudicare, uel ipsi, quod lectione dignum sit, scribere desiderant. harum nomina sunt, OGMεια, ἡ quibus f primia. quam non inepte perspicuitatem dixeris,in duas species diuidit uero, hoc est magnitudinem, in sex porro, idest morem, uel moratae orationis formam, in quinque. reliquas autem 'uatuor, ut sunt, indivisas relinquit. itaque si tredecim illas species, quae e tribus illis quas generibus
nascuntur, ijs quatuor in diuisis ac posterioribus adieceris; fiunt uniuersae decem & septem numero . has ille omnes longo duorum librorum tracta tu explicat, res in singulis octonas diligenter excutiens,sententiam, methodum, schema, lexin, colon, compositionem, clausulam, ac numerum; αqualia haec esse in unaquaque serma oporteat, conatur ostendere, adductis multis ex Demosthene exemplis: apud quem tamen fatetur nullo loco aliquam e tot formis inueniri, quam possis integram separatamq; ab M lijs agnoscere: sed uaria esse omnia, & per partes mixta, atque inter se confusa dicit, &dignosci tamen, sed non sine magno labore. Georgius Tr pezuntius in quinto eorum librorum, quos de arte rhetorica scripsit, hunc ipsum Hermogenem more suo interpretatus, has sorinas latinis uerbis, &M. Tullii exemplis illustrare tentauit. quod etsi forsan parum praestitisse Mileui potest uideri; non est tamen sua laude fraudandus. ijs enim, qui otio abundant, quo pacto id ipsi praestare niterentur,iudicauit. nos ex ipso Hermogene, quae ad pedes, quos numerus oratorius exigit, quia; a nobis exquiruntur, facere putauimus, in hunc locum congessimus: s quis alia desiderat, sontes ostendimus, unde plenius possit haurire. Is igitur in speci bus perspicuitatis, quarum alteram , idest puritatem , alteram quam uel iustinctionem uel elegantiam dicas, ait,compositionem membrorum uel commatum ex Iambis, ac Trochaeis ita fieri oportere, ut Dactyli quoque, dc Anapaesti, &alij pedes ita interponantur, ne metrum fiat. Clausulam uero , quam uocat, Iambicam, aut Trochaicam esse iubet;&tum ex compositione, quae crebris Iambis constat, tum ex Iambica clausula Iambicum fieri numerum asserit. Ex frequentibus porro Trochaeis ac clausula Trochaica Trochaicum oriri n umerum dicit. Ad rationem uero, ouae grandior sublimiors sit, cuius sormam mγω uocat,
& in species, ut dictum est, sex diuidit, non solum in los, Anapaestos,&Paeanas adhibet, sed Epitritos quoque omnes praeter quartum stimur
Iambos non penitus ablegat: Trochaeos, & Ionicos huic orationis generi putat esse contrarios. ubi uero aspera & uehemens oratio fuerit; ibi inc
48쪽
cinnos etiam atque incongruos numeros probat. a splendida uero oratione, quam ipsam quoque magnitudini subbcit eosdem Trochaeos non abigit . at cum celeriter agendum est, Trochaeos tum in ipsa membrorum, &commatum compositione, tum in clausulis laudat: & in hoc orationis genere numerum Trochaicum dicit expetendum, quod is celeritati sit aptissimus. Et, ne nunc nimius sint in describendis ijs, quae ille per singulas sormas obseruari praecipit; illud animaduertendum puto, paucos admodum pedes ab eo praeteriri, quasi parum idoneos ad orationis numerum . nam e dissyllabis Pyrrhichium, e trisyllabis Amphibrachum,e tetrasyllabis Paeanas duos secundum, ac tertium, Ionicum a maiori, & Epitritum quartum uidetur non nominando improbasse. Pyrrhichium quidem, ut arbitror, ideo praeterit, quod nimis celer ac minutus sit: Amphibrachum,quod nec dupla, nec aequa, nec sescupla, nec saltem sesquitertia proportio in illius potest diuisione deprehendi. Paeanas tamen est ubi uideatur omnes admittere . in ea enim forma, quae ποθοπς , itemq; in ea, quae olim nἰς dicitur, Paeanas laudat; & nullum ex eis nominatim excipiens, omnes uidetur laudasse. qua uero ratione Ionicum a maiori, dc Epitritum quartum praetereat,
non facile dixerim. Sed utcunque se res habet, haec ille, & alia multa in Glijs atque alijs elocutionis Deinosthenicae partibus se obseruasse, ac primum omnium de Ideis orationis scripssse gloriatur. huius inuenta si quis profutura sibi confidit; atque hs, quae nos pauca de multis collecta succongessimus, non fuerit sorte contentus iis apud ipsum Hermogenem diligentius uniuersa consideret; atque exercitationem ac consuetudinem capiat utendi aptis loco & materiae numeris: ne, si praecepta modo legerit, operam simul&oleum perdat. nos, ut curiosam istam iuniorum rhetorum sedulitatem neque magnopere suspicere, neque despicere sustin mus: ita eorum iudicia & honestos conatus uel in primis laudandos existimamus: qui ut alijs in rebus, ita in hac quoque elocutionis parte Cicer nem conantur imitari. quod facilius consequentur, si illum hac de re br Diter disputantem iterum atque iterum legere, & diligenter inspicere non grauabuntur. uidebunt enim tres de numero isto oratorio antiquorum rhetorum sententias, & quas sectas, easq; inter se longe diuersas, ab eo ita recenseri, ut omnes earum auctores aliqua ex parte reprehendat , e num rorum uero semis, quas illi sequuntur,nullam penitus culpandam aut reformidandam putet; unamquanque suo loco admittendam iudicet. Harum autem quasi sectarum prima eorum fuit, qui solos pedes duplae pro- fortionis, ut Iambum, Tribrachum, & Trochaeum, & allos eiusmodi pr auerunt: propterea quod ea compositio dicentibus esset ualde commoda, ut quae nullo prope negotio pararetur, pedibus ipss sese ultro offerentibus. Secunda Ephori, & eorum, a quibus ille didicit. hic enim sesqualteram proportionem in Paeanibus secutus est, dc parem in solo Dactylo . te ti. Aristotelis, Theophrasti, ac Theodectae, qui de sesqualtera Proportione, dc Paeane omnes idem senserunt, eum pedem reliquis omnibus praeponentes. dc Aristoteles quidem sescuplam istam pedum rationem ita probat s
49쪽
bat, ut duplam, quae in Iambis & Trochaeis est, reformidare uideatur, quasi uulgarem & nimis incitatam; aequam,quae in Heroicis est, quasi nimis grandem, Zc plus iusto sonoram, oratori parum conuenire suspicetur. Harum opinioniura auctores omnes, sed diuersis singulos rationibus Cicero reprehendit: primos quidem, quod solam offerentium se pedum commodit tem secuti, duplam proportionem adamarunt, dignitatis in abjs pedibus positae nullam rationem habuerunt, Paeana mollissimum, de amplissimum numerum negligentes, ac Heroum munerum quasi elicum reformidantes. Secundos, dc ex his Ephorum nominatim ideo culpat, quod dignit iis solius rationem duxerit, quam esse in Paeane solo, 3c Dactylo iudicauit icommoditatem, quae in Trochaeo dc Iambo est, neglexerit; & tam imprudenter lapsus sit, ut, cum Dactylum probaret, Spondeum tamen sugeret , nee intelligeret esse illum Dactylo tum diuisionis proportione, tum grauitate ac temporibus aequalem.quin eunde Ephorum o D id quoque incessit,
quod syllabarum numero, non temporum interuallo, pedes in soluta or tione metiendos putarit: cum in poeticis rhythmis, atque adeo in metris, non tam syllabarum quam temporum paritas exigatur. quod & Terenti
nus de longae syllabae in breues duas solutione tractans,liis uerbis explicat. Amphimacrus saepe primam, saepe soluit tertiam. Quin etiam ambas saepe soluens, quinque componit breues . Nulla enim non longa solui per breues potest. Dum suo pedi reseruet praestituta tempora; Syllabarum nil nocebit longior progressio. Atque idem hoc genere solutionis alios ex alijs nasci pedes asserit :& i namquanque pedum solutionem eius, unde facta est, pedis uicem subire adeo constanter affirmat, ut ipse pro Cretico breues quinque syllabas ponere non dubitauerit;& nemini sit ignotum, pro Spondeo Anapaestum, Da lum, ac Proceleumaticum poni solere. Ultimos uero, atque in primis Aristotelem, ideo reprehendit, quod duplicem, & parem proportionem, hoc est Iambum,Trochaeum,& Heroos pedes tum contemnens,lum
reformidans, ab oratore propemodum segreget; solam proportionem, in qua duo tribus opponuntur, admiretur; alijs aut abiectam fieri orationem, aut nimis grandem putet; &dum Iambum&Trochaeum negligit, commoditatem dicendi negligat; dum uero Heroos pedes pertimescit, ut nimis grandes, non agnoscat eosdem etiam demissis sermonibus utiles csse. post quem tractatum, & tres trium quasi sectarum duces, ut diuem si ita probabili ratione culpatos, quid ipse faciendum censeat, his uerbis explicat. Ego autem sentio omnes in oratione esse quasi permistos, dc confusos pedes. nec enim effugere possemus ammaduersionem, si semperii Ddem uteremur: quia nec numerosa , ut poema, nec extra numerum, ut
sermo uulgi est, debet oratio. alterum nimis est uinctum, ut de industria factum appareat: alterum nimis dissolutum,ut peruagatum, ac uulgare uideatur; &ab altero non delectere, alterum oderis. Sit igitur permista de
50쪽
niam optimus auctor ita censet, sed reliquis etiam numeris, quos ille praeterit,temperata . Qui autem numeri cum quibus miscendi sint, & quibus orationis generibus sint quique accommodatissimi, paucissimis uerbis in hunc modum explicat. Iam ous frequentissimus est in bs, quae demisso a que humili sermone dicuntur : Paean in amplioribus: iii utrisque Dactylus . Vide, quam paucis uerbis ostendat nullam numerorum rationem es.se negligenam: quod de dupla, quam per Iambum intelligit, sermoni sit accommodata S&s Bupla, quam per Paeana designat, ad amplitudinem
pertineat; aequa, qutin Dactylus ostendi i , & hiunilibus, & altis inseriure possit. In aequa uero proportione, quae Heroicorum pedum est, ab Aristotele haud timide dissentit . ille nanque, ut multi opinantur, grandioribus modo, & poeticis rebus Dactylum, hoc est Heroum numerum, conuenire putat: hic noster aperte candem etiam humilibus sermonibus utilem esse confirmat. id autem uerum esse, uel ex eo probari potest; quod apud comicos, quorum sermo a uulgi sermone solo metro distat, Dactyli,&Spondei, de Anapaesti, & Proceleumatici inueniuntur, crebro quidem pud Graecos, sed multo crebrius apud Latinos: apud quos e pe albus HGroicis prope integros trimetros, ac tetrametros aliquando inuenies, ut, Excludit, reuocat: redeam i non si me obsecret.
Qua de re Terentiam uersus hi sunt. Sed qui pedestres fabulas socco premunt, i Ut, quae loquuntur, sumpta de uita puIes ur titua
; Ibi .m Laos alta tu Vitiant Iambum tractibus Spondescis Et in secundo & caeteris aeque locis . bi Iidemq; fictis dum procurant fabulis, In metra peccant arte, non inscitiar, Ne sint sonora uerba consuetudinis, Pauli 4 rursus a solutis disserant. Magis ista nostri . nam sere Graecis tenax Cura est Iambi, uel nouellis comicis, Vel qui in uetusta praecluent comoedia. Ex his apparet, Terentianum intelligere, Spondaicos tractus, in quibus
non Spondeus est solus, sed ij quoque, qui pares sunt ei temporibus, Dactylus, Anapaestus, & Proceleumaticus, sermonibus uulgi esse accommodatos. quod ipsum Asconius quoque sensit; qui ait comicos poetas illa quoque loca, quae Iambo debebantu Dactylicis pedibus occupasse, dum quotidianum sermonem imitari uolunt,&auersificationis obseruatione spectatorent ad actum rei conuertere i ut non sctis, sed ueris assectibus interesse uideatur. Quibus uerbis hic quoque Dactylum quotidiano sermo ni aptum esse declarat . quaro uix adduci possum ut credam non uidisse Aristotelem, quod comici & grammatici uiderint, quod Cicero intellexerit, & memoriae prodendum putauerit, quod denique usus ipse comprobarit. sed cum Heroum ιπνον appellet ,& λMGi ; hoc mihi uidetur dicere, quod Cicero ait, & amplioribus, Rabs, quae demissa sunt,esse idoneum: ut, quamuis