장음표시 사용
61쪽
tamen definitionem non ita intellexit Phalereus, ut omne colon peri dum esse crediderit, sed id tantum, quod longitudinem pariter haberet ac
flexum quendam circa finem: ex utraque enim re, non ex altera harum periodum fieri putat. Quintilianus sic: Membrum est sensus numeris conia clusus, sed a toto corpore orationis abruptus, & per se nihil essiciens. C
la uero translatione, a membris animantium ducta, dicuntur . nam ut in
corporibus animantium caput, dc pes, dc manus, si a corpore seiungantur, quamuis, quod ad aspectum attinet, persecta sint membra, nullo tamen ministerio funguntur: ita haec, quae rhetores orationis cola ac membra dicunt, seiuncta a suo toto, etsi suapte sorma persecta sunt, uires tamen suas non prius poliunt ostendere, quam totum eius orationis, cuius membra sunt, corpus & extrema conclusio uenerit. quod Quintilianus ut uerum esse ostenderet, tria illa membra notissima ex Ciceronis oratione adduxit: O' callidos homines, orem excogitatam , o insenia metuenda. quae ad hunc modum prolata, integra quidem sunt, sed tamen, quia a reliquo corpore, atque a sua periodo separata sunt, nullam uim per se obtinent: at, si ad reliquum argumentationis corpus accesserint, tum denique uiribus suis fungentur; dc, quantum adiuuentorationem, tum demum declar bunt , cum mutuo iuncta esserentur, hoc modo: O' callidos homines, orem excogitatam, o ingenia metuenda: Diximus: Testes dare uolumus rQuem, quaeso, nostrum sesellit, ita uos esse facturos In quarto rhetoricorum ad Herennium libro ita colon describitur: Membrum est res breuiter absoluta sine totius sententiae administratione, quae denuo alio membro e Xcipitur. continuantur igitur interdum duo membra hoc modo: Et inimico proderas: et amicum laedebas. Interdum tria, hoc modo: Nec reipublicae consuluisti: nec amicis prosuisti: nec inimicis restitisti. ut hic quidem auctor uideatur dicere, nos,cum membratim loqui uolumus, uel tria uel saltem duo breuia membra ita nectere oportere, ut suum sensum pertaciant singula, Ac argumentationem quidem ita adiuuent, ita respiranδi copiam faciant, ut tamen totius rei, hoc est persectae sententiae,administrationem non exhibeant; & in hoc a periodo disserant, quod argumentationem non concludunt, periodus uero, si Hermogeni credas, ubi uera est, id semper facit. haec porro, quae commata, cola, & periodos Graeci nominant, ipse articulos, quasi paruos quosdam artus, & membra, dc continu
tiones uocat, atque inter uerborum exornationes ac figuras numerat.
quod 3c Aquila recte fieri posse consentit . quin dc apud Graecos Herm genes idem uidetur credidisse. dc sane, si haec forma membris debetur, ut, 'uod primo loco est, denuo a secundo excipiatur, dc, quod secundum est,
a tertio, ac deinceps tertium a quarto, tum uero, si etiam breuiter absolui rem sine totius sententiae administratione oportet, ubi uel res pluribus uerbis explicabitur , uel membrum a membro non erit continenter eXc plum,uel illata fuerit totius sententiae administratio; haec figura dc exorn tio dissoluetur, ac peribit, nec colon recte nominabitur . sic enim aliae quoque uerborum exornationes, mutato uocum ordine, ac contextu,
62쪽
pereunt, I figurae nomen amittunt i cum tamen sensus maneat integer. quod uti clue etiam de commate & periodo posse dici iudetur . si quidem dc Demetrius notissimam ex Demosthenis aduersus L cpimem oratione periodon ita dissoluit, uerborum ordinem mutans, ut, seruato eodem sensu. periodus esse desinat. modus autem, & mensura, qua sola distare colona commate Demetrius & Hermogenes assirmant, est, opinor, ut colon, quod o F., id est rectu in uocant, a septem longis syllabis usque ad trimetrum Iambicum, uel hexametrum Heroicum . hoc est a tredecim aut quatuordecim temporibus ad quatuor & uiginti possit progredi. nam si ex omnibus lambis fuerit trimeter uersus, decem dc octo erunt tempora: si locis imparibus Spondeum admiserit, unum & uiginti. quod si hic senarius ex ijs fuerit, qui Spondaicis tractibus quinque locis uitiatur; quales Plautus & Terentius non paucos, ut antea diximus, fecerunt, ultimum modo Iambum illaesumseruantes: uiginti tria tempora computabis , & uersum hexametro Heroico minorem uno tantum tempore deprehendes quo fit, ut minus nurum uideri debeat, quod, cum M. Tullius de periodi mensura in Oratore haec ad uerbum scripserit; E quatuor igitur hexametrorum instar uersuum quod sit, constat fere plena comprehenso 3 Quintilianus tamen libro institutionum nono assirmet. periodum, hoc est comprehcnsionem a Cicerone quatuor senarijs uersis iis terminari. uidit enim uir lioqui prudens & eruditus, parum admodum interesse , he Xametris ne Heroicis, an Iambicis senarijs quatuor terminaretur: cum tantulo temporis unius momento distent. ac sortasse uel memoria lapsus, trimetris apud Ciceronem se legisse credidit: uel hexametros ipsos lenarios dici poliis iudicauit. Iustus ergo membri modus erit temporum uigintiquatuori ut sit instar uersus hexametri: breuissimus uero ad undecim usque descendet. ec eius quidem membri, quod sit temporum uigintiquatuor, notissiimum est illud exemplum ex L. Crassi oratione. Cur clandcstinis conflijs nos oppugnant lAliorum uero, quae breuiora sunt, haec erunt tibi exempla, a temporibus uiginti tribus ad undecim . O portentum in ultimas terras exportandum. Quo tempore igitur iudex aures erigeret lAntea uel iudicari primo poterat. 'ra ii tTestibus editis ita mittam in consilium. Qui Romam multis annis non uenit. 1 lii 2 4 L 1', . Nec reipublicae consuluisti. 2:Gibb tit ill Custodem Tullio me apponite . . Hor tia licia Pi Quis tam inimicus huic ordini sulti . 33 Em ratii Ora
63쪽
DE NUMER O ORAT . 'LIB. IIII. 32
Vides, e empla, ex Cicerone si unpta sere omnia, a viginti quatuor teinpdribus ad undeci indescondentia. infra quem numerum temporum quae sunt, ab ipso Cicerone incisa appellari uideo: quae autem uel undecim sunt, uel maiora, membra dici. illa enim, O callidos homines, ot ingenia ineluenda; quorum alterum undecim, alterum duodecim cile temporum uides ; membra nominat. Illa uero, Pecunia superabati , At egebas: tDomus tibi deerati , At habebas; ,
quorum duo lenis temporibus contenta sunt, aliorum neutrum ad unde cun pcruenit; vocat incisa. quae lex si fixa esset, uideri poliat Cicero uolualle commata parum admodum ultra penthemimerim protendi. scd cum idem nos in oratione caesa modo singulis, modo binis, nonnunquam
ternis pedibus , quibus pars pedis addi queat, uti solere affirmet; ad septiumuin lenis polem comma progredi posse proculdubio significat, ut superuis conati sumus ostendere, id ad similitudinem poeticorum commatum factum esse existimantes. quod fueritim esset, quatuordecim temporum comma et se posset . qua in re uereor, ne, si Ciceronem sibi ipsi non constare suspicatus fuero, audax merito iudicari possim: sin optimum omnium patronum defendere tentavero, ridiculus uidear, cum defendens, qui p trono non indiget. sed bene, quod, qui alios saepe defendit. raro accus Nuit, hoc quoque loco seipsum suis uerbis abunde tuetur . nam cum ait, saepe singulis, sepe binis utendum pedibus. quibus utrisque pedis pars addi potest; ostendit comma a tertio semipede ad quintum saepe peruenire: cum uero addit, non fere ternis amplius; raris sit ne ad septimum progredipolis demonstrat . cum enim ait, non fere; non penitus negat, scd rarisi, me fieri significat. quod autem raro fit, perinde propemodum est .ac si s .mel tantum, aut nunquam fieret. sic Crali uin, raro ridentem, semel in uita risisse. eius seculi homines dixerunt. Ex quo existimare par est, Cicero nem, quod frequentissime fieri uidebat inter cominata computat se; quod raro, id uiae computandum credidit se . nisi illud potius dicimus, Cicer Dem. etsi subtiliter didie erat, line ad incisorum & membrorum mensuram pertinent, tamen arctiores istas, &' molestas leges non tam nescisse, quam de industria contempsisse; nec ualde curandum putasse, s quando uel comma productius, uel colon cisset forte contractius: cum praescrtim haec omnia cola sint, scd haec maiora, illa uero minora . In oratione ccrte Crassiduo commata esse dicit, MISSOS FACIANT PATRONOS
IPSI PRODEANT quorum prius tredecim uel quatiiordecim temporum est, & usque ad septimum scinipedem producitur: posterius uero nouein . sed & Hermogenes apud Demosthenem illud quasi comma gnoscit. M quod utique nouem syllabarum est, de te porum tredecim. item illud sere par, - ληιζ6ων illi. Et tamen idem auctore lex septem ust syllabis constare comma scripserat. sed, ut puta,
64쪽
haee non tam exacte metienda iudicarunt: uerum, quod in confinio con malum ac membrorum fuerat, modo membrum, modo incisum uocari
posse statuerunt. Nam Cicero, qui apud L. Crassum comma esse dicit, Missos faciant patronos; in quo uides s eptem semipedes tredecim temporum ue in sua ipsius oratione membra illa nominat, O' callidos homines, o
ingenia metuenda, drem excogitatam. quorum nullum excedit duode- Cim tempora: supremum tantummodo aecem est. sed hac in re statuat unusquisque, quod uolet; dum meminerit, etiam hic bonis numeris uten dum. sunt etiam membra quaedam hexametris longiora, & quorum nulla certa perhibetur mensura: quae Hermogenes Diioως uocat: perinde ac si in modum funis protensa, ac praelonga dicas : quae ille exordiorum circumductionibus accommodata existimat. atque ex ijs omnia sere exordia apud Ciceronem constare creduntur. Membra uero, ut superius quoque Ostendimus, cum de commatibus loqueremur, interdum tota plenam seritentiam complectuntur, ut, Nostra omnis uis in animo & in corpore sita est. integra enim sententia integro membro absoluitur. Interdum totum atque integrum membrum non totam sententiam, sed sententiae partem Comprehendit, ut, Larinas quaedam fuit Dinea. plenum quidem membrum, &plena etiam sententia uideri potest, quoὰ Dineam quandam L tinatem suisse intelligimus: sed, quo a attinet ad causam, quam susceperat orator, suspensa adhuc est, nec prius integra, quam subieceris, Socrus Oppianici, quae filios habuit Marcum &Numerium Aurios, de Cneum M gium, dc filiam Magiam, nuptam Oppianico . nam haec posteriora ad rem, de qua agebatur,tam propius accedunt. iam enim intelligimus unius filios tres fuisse, de filiam, quae Oppianico nupserit, unde Oppianici propter pecuniae cupiditatem scelus eruperit. Ut autem incisa,&breuia membra diu Continuari non oportet, ne oratio arida sit, de dissoluta: ita curandum est, ne praelonga membra longo tractu continenter stequententur, ne fiat comPositio immodice profluens, &plus iusto redundans; quae ridicula est;
cum praesertim poetae hexametrum uersum nunquam excedant: credo, ne uideantur modi esse sine modo . satis enim longum putarunt hexam trum : ideo' eum a longitudine, ut Demetrius putat, Heroicum nuncurarunt; quod conscribendis magnorum uirorum rebus gestis conuenire Nideretur. Latini quoque eiusmodi uersus, auctore M. Varrone, longos nominarunt. Ac omnes sere grandes materiae, de longo tractu ductae, hoc
metro, ut apud Aristotelem legimus, conscribuntur: nec qiusquam sanae mentis aut Iliada, aut Aeneida Catullianis hendecasyllabis, uel Septimi j dimetris scribere tentauit: his enim magis breues ioci,& ruris opuscula, quam bella sunt explicanda. Illud non opinor omittendum , membra quaedam ita per se solida esse ut non constent ex ullis commatibus,sed continenti ductu, nusquam incisa, ad finem sensus perserantur, ut, VerreS ne habebit domi sitae candelabrum Iouis Opt. Max. gemmis, auroq; perfectum i quanquam enim membra uersibus aliqua parte adeo similia sunt, ut si Cicerone aliquando uersus nominentur, ac motricis appellatione νολ-
65쪽
uersus ipsos saepe intelligant: non tamen tam arctis legibus tenentur , ut semper necesse sit ea ita, ut uersus, e commatibus constare: sed ut e com malibus saepe constant,ita etiam per se sine oratorio ullo commate possunt esse absoluta. Quoniam autem de commatibus ac colis iam satis, ac si
lasse etiam supra quam satis suit, dixisse uideri possumus : superest, ut',
quam uaria fiat ex ijs structura, dicamus. Omnis igitur oratio aut in ambitum ' uendam, quam periodon uocant, oratoris arte formatur 3 de q ua s quenti libro tractabimus; aut natura duce sine ulla periodi specie, tractu quodam perpetuo pendens ac suspensa profluit; & nunc caesim, nunc membratim, interdum caesim pariter membratims procedit, nec ullo artificio, sed sola finiti sensus necessitate terminatur. Nunc igitur, ut natura longe prior est arte, ita nos quoque prius de hac orationis specie tractemus, quae citra periodum per commata, aut cola progreditur, nec tam ab arte quam a natura profecta creditur . Huius autem, ut uideo, species fecerunt duas: atque alteram quidem earum ii tita uocat Aristoteles,de qua posterius loquemur; alteram o utilis nonnulli nominarunt: quam
Aquila solutam interpretatur. & haec quidem nullis coniunctionibus noctitur, neque est aut certo commatum ac membrorum numero composita, aut certa partium circunscriptione terminata, sed sine ullis copulis dici uncta procurrit. hac in narrationibus , ubi celeritate opus est, utimur; siue illae rectae, siue obliquae sint. talis est narratio illa in Verrem : seruos suos ad se uocat: ijs imperat, ut se ipsum negligant, filiam defendant 3 e currat aliquis, qui hoc tantum malum filio nunciet. clamor interea fit tota domo inter seruos Rubri, atque hospitis: iactatur domi suae uir optimus:
pro se quisque manus assert: aqua denique seruente a Rubrio ipso Philodamus persunditur. Item illud: Veniunt ad Chelidonem: domus erat plena: noua iura, noua decreta, noua iudicia petebantur: mihi det possessi nem, hi ne adimat: in me iudicium ne ciet,mihi bona addicat. alij nummos numerabant: aliqui tabulas obsignabant: domus erat non meretricio conuentu, sed praetoria turba reserta. Hac elocutionis forma omnia apud
Terentium comoediarum argumenta narrantur . hac non minus, quam
continenti illa, de qua statim loquemur, narrationes posse, atque interim debere fieri, & Hermogenes docet in eo libro, quo rhetorica progymnas mala complexus est ;&frequentissima apud eruditos scriptores exempla facile demonstrant. Alteram uero illam, quam, ut diximus, Aristoteles Etesia is appellat, e nostris quidam pendentem, abj perpetuam, alij continentem iugemq; transtulerunt. eam magnus ille philosophus ait continenter uno complexu tantum, atque cursu elia coniunctam; ita porro necti, ut praecedentem elocutionem elocutio proxima semper excipiat, ita copulis nexa, ut rerum seriem longo trassu explicet, de fiat ut copularum
una. hanc formam suisse dicit elocutionis antiquae . hac Herodoti Tli urij historias assirmat fuisse conscriptas: hac denique usos omnes eos sitisse, qui ante Corgiam dc Thrasymachum scripserunt. Addit Cicero, quosdam tam pertur aciter in hoc genere dictionis perstitisse, ut, cum uniuersa haec,
66쪽
quae adnumeros ac periodos pertinent, discere facile possent; novam i
men hanc numerosae, &conuersae orationis curam negligerent i&cum
pollint Gorgiam , dc Thrasymachum, dc Isocratem imitari, eum laborem
suscipere non sustinerent. Haec igitur antiqua elocutio in nullos orbes r currebat . nec ullo certo rhythmo claudebatur 3 sed membra membris, de caesa caesis, ut uel sors tulerat, uel natura iusserat, conitingens, tum demum finem sortiebatur, cum res ipsa stibiliterat, dc sententia erat expleta. quod genus orationis quale esset, cum uellet Aristoteles , proposita re simili, ac tunc omnibus nota, demonstrare, smilcmeam dixit ius esse, quae in Dithyrambis appellantur α Μαλαἰ. uerum haec similitudo i)s potuit rem explic re, qui nouerant quales essent Dithyrambi, dc quid in ipsis esset Hisco. : hodie aut nihil, aut parum admo diuia adhainc rem aperte demonstrandam prodesse cuiquam potest. nam quo rhythmo aut metro constaret Dithyrambus, aut quae ac quales demum eius carminis essent vi αβολα, scim pos se uix arbitror: cum eorum, qui Dithyrambos secerunt, scripta perierint; aut, si quis usquam Dithyrambus adhuc extet,carminis tamen ratio ac metrum non satis agnoscatur . nam qui hodie leguntur grammatici, ita Di thyramborum mentionem secerunt, ut illud modo scisse uideantur, Dithyrambum suisse hymnum, qui in laudem Bacchi caneretur, 3c ab eo Dithyrambopaeos, ac Dithyrambo didascalos appellatos, qui id genus hymnorum aut scriberent, aut docerent. Sed, nec quo genere metri, aut rhythmi constarent, usquam, quod adhuc sciam, legitur. & uix unicum eius inodi hymnorum certum exemplum inuenitur. illud tamen non omittendum; ia carmen denominationem ab ipso Deo, cui canebatur; traxilla. Bacchus
enim Dithyrambus dictus, quod per duas quasi ianuas in lucem prodierit,
alteram materni uteri, alteram paterni femoris. quam fabulam mythologi ad situm Nisaei antri retulerunt: cuius duas fuisse ianuas aiunt, & in eo nu tritum liberum patrem. ab ijs, per quos ingres Ius egressusq; esset, foribus nomen inuenisse. Arion Methymnaeus, ut ait Herodotus, apud Corinthios primus omnium fecit, 3c nominauit, & docuit Dithyrambum . nec desunt auctores Graeci, qui scribant Dithyrambum suilla chorum apud eosdem Corinthios circularem. Poetas autem ipsos Dithyramborum scriptores de sublimibus rebus multa loqui solitos, compositisq; , ac nouis ,&audacibus uerbis gavisos, legimus, atque in ius fuisse Iona quendam Chium, qui poema id genus conscripserit, cuius initium apud Suidam legitur . In hunc iocatur Aristophanes: huius meminit 3c Callimachus in Columbis. apud eundem inter multa poematum genera a Pindaro relicta numerantur etiam Dithyrambi: dc Horatius scribit Pindarum noua uerba per audaces Dithyrambos deuoluere,& numeris lege solutis serri, propter licentiam mutandi rhythmi in eodem asinate numeri. Plutarchus Democritum quoque Locrensem, & Lassium Hermionensem, de Melanipidem Dithyramborum scriptores fuisse auctor est . rhetores uero inflatam poeticis uerbis,et audacter nouatis orationem P in appellant.sed grammatici quoque uerba quaedam esse dicunt, dc ideo parum apta
67쪽
aut orationibus, quod grandiora sint, quam oporteat. Quin eos, quos ti 'lebant insanos appellare, prouerbiali figura minorem Dithyrambis mentem habere ueteres dixetunt; ut uel ex hoc ipso prouerbio appareat, insanum quoddam genus poematis Dithyrambos fuisse, atque ita fictum, ut repentino quodam furore potius effundi, quam ulla arte componi iud retur. quod utique bacchantibus conuenire, nemo non intelligit. Sed haec ad id, quod quammus, nihil nos adiuuant. at illud mirum in modum adiuuaret, si Dithyrambum illum Pindari, qui apud Halicamasseum Di nysium legitur. apte possemus in metra, dc uersus suos certa ratione didi cere . quamuis autem uir ille diligens perquam subtili ter non solum cola, & partes orationis, sed singula propemodum elementa eius carminis cor sideret, dc ad austeram, de qua tractat, harmoniam apta esse ostendat omnia : non tamen, quale sit aut metri aut numeri genus, explicat: atque
tiain ultro fatetur se, cum cola nominat, ea nolle intelligi, quibus aut Aristophanes, aut aliquis alius ex ijs, qui metrici dicuntur, odas distinxerit, atque omarit; sed ea, quibus natura ipsa orationem diuidat, dc in quae rh thores periodos suas partiuntur. quibus uerbis aperte declarat, se, cum
primum, aut secundum, aut tertium colon dicit, non uersus intelligere, quos metrici nonnunquam cola nominant, sed ea membra, quibus non minus soluta, quam poetica constat oratio . Quamuis autem huius Di thyrambi scriptura ita confusa sit, ut dissicile queas aut principia aut fines uem suum, si modo uersus sunt, dignoscere: tamen sic quoque rem maxima ex parte declarat, ac diligenter intuentibus ostendit, quale si hoc, de quo loquimur, orationis solutae genus. ut enim Dithyrambus,mutato stequenter, quod Dionysus est, rhythmo, sine ullis strophis , de antistrophis ad tanem usque defertur: ita haec, quae caesim ac membratim struitur, oratio, mutato saepius numero, sine ulla in orbem uersa comprehensione decurarit. Est & in Oedipode tragoedia apud Senecam longus ille e grandibus atque inflatis uerbis hymnus, quem ego seinper Dithyrambicum esse di xi, quod neque per strophas dc antistrophas certas ac sibi uicissim pares recurrit, nec eisdem epodis stabilitur, sed rhythmi ac metri genus subinde
mutat. in eo turba dc grex ad s umendos thyrsos Zc coronas duobus Id roicis hexametris excitatur, sic: Eslasam redimite comam nutante corymbo:
Mollia Nisaeis armate brachia thyrsis. Dehinc statim mutato rhythmi ac metri genere, demu chorus ita adorat. Lucidum coeli decus
Huc ades uotis, Quae tibi nobiles lT , ii Thebae Bacche tuae Hs i in uiar: IPalmis supplicibus ferunt. OuP 22: IHuc aduerte libens uirgineum caput: l. . I. s labUultu sidereo nubila discute.
Et non ita multo post Sapphico metro sic canit . l.
68쪽
Qualis iratam metuens nouercam Creueras talos mutatus artus, Cline flaventi simulata umo, Luteam uestem retinente Tona.
Atque ut non solum ptincipium, sed totum hymnum a serentibus prod re cignotas, huc atque illuc incerto, & mutato genere metra fertur i & o sis ab Heroico hexametroan Trochaicosac moriambicos, atque In Sarphicos quoque hendecasyllabos procurrit, mox uero In AnapaestIcos tiam prolabituri, neque certum finem sibi praefigens eodem redit, Ut in amri strophis Sapphicas, Horatimss fieri uigemus; sed, quasi furore, non ratione ducatur, nusquam pedem fortiter figiti atque ideo, si locus est v llus iuuanatioris, has Bacchiam hymni diuisas partes, & membra longo ac iugi prouentu suspen ab Aristotele dici,non inepte augurara possumus; ideoq; ijs similem ueterum compositionem ab eodem existimatam, quia, nulla numera ac periodi ratione habita. ea excurrebat, qua tulerat impetus. adiuuat hanc opinionem nostiam illud quoque.quod, ut apud Aristotelem legimus, Democratus Chius Melanipedem Im dens, qvi inepte Pro antistrophis faciebat longam incιλ-r facienti dixit esse petatimam. Ut autem hoc fiducia maiore credamus facit Dionysus Halicarnas. seus : qui Dithyrambum prius certa apud ueteres lege ordinatum sitisse scribiti postea uero usque adeo solutum ac liberum esse ccepi isse, ut ij, qui
id genus poematis scri rent, lacenter in uno atque eodem cantico non modo melodiam ita mutarent, ut nunc diatonico , nunc chromatico, nunc marmonici genere uterentur; sed modos etiam,utcunque libuisset.
Merterent; & interdum Dorio, interdum Lydio. interdum Phrygio can rent . in rhythmis porro tanta licentia sunt abus, ut, quas nullis r sythmiacae disciplinae legibus tenerentur,sed plane soluti ac libera essent, nihil prorsus metuentes sio atque alio numero impune serrentur. Primus autem
Melanipedes, ut apua Pherae cratem Plutarchus legerat, hanc muscae pa rem corrupit. illum porro secutus est Cynesias Atticus, Cynesiam Phrynis, Phrynim Timotheus Milesius; qui hoc genus cantici aci minutissimos di mollissimos modos deduxisse dicitur. quod ipsum Theophrastiis quore sgnificasse nescio quo pacto mihi uidetur; qui, auctore Cicerone, i icauit orationem, quae sit potata, & omata, non adstricte sed remissius numerosam esse oportere ;& ex illis modis, quibus hic usitatus uersus essicia ur, post Anapaestum quendam proceriorem numerum emoruisse; atque inde illum licentiorem et ditiorem suxisse Dithyrambum:cuius pedes ille ac membra putauit esse in omni locuplete oratione dissu G. ex quibus m nisestium est, uoluisse Theophrastum non minus liberos esse in oratione soluta numeros, ac totum ipsius cursum, quam liberum erat Dithyramb paeis, quocunque tulisset furor, excurrere . quod utique in hac maxime, de qua loquimur, compositionis specie uerum arbitror . quamuis enim omnis prosa oratio sit libera, ac multiplicem uarietatis recipiat gratiam: nulla tamen illius forma magis, quam haec, uidetur esse libera: ideoq; Diri. thyrambopinorum
69쪽
thyrambo pCeorum canticis ab Aristotele est iure collata: quod, ut Dith rambus reliquis poematibus est multo solutior, ita haec multo sit liberior, quam ea, quae in periodis est constituta. Viri apprime docti non sine aliqua ratione sunt suspicati, MKοώς suisse prolusiones quasdam, quae ante legitimum carminis sonum fieri solerent,non absimiles ijs, quae citharoedi, ut ait Fabius, ante, quam legitimum certamen inchoarent, cinerendi fauoris gratia canebant, & πυο ια nuncupabant: a qua re ducta similitudine, prooemia in Orationibus hodie nominantur. .i ολὰς autem id significare, cx eo possumus conbcere, quod Pindarus in Pythius auream illam Apolli
α apud Homerum, quod adhanc rem facit, de citharoedo legimus mihi λ-λ,S iis. igitur proli libus, δί quas prooemi)s Dithyramb tum , similem uideri poste hanc pendentem orationem, ideo putarunt, cludd, quemadmodum hae prolusiones, licet minus apte reliquo carmini
cohaereant, tamen res una cum Dithyrambo ac toto hymno sola coni unctione dicuntur; ita in hac pendenti oratione illud unum coniunctione dicitur, quod unum est ratione unius illius rei, qua de agitur, non autem ratione conteXtus, dc comprehentionis, ac periodi, quae in hoc orationis genere nulla omnino est. hic enim aut membra membris, aut commata commatibus, aut utraque utrisque ita subnecti intur, solis coniunctionibus aut dialysi adiuta, ut oratio non prius pendere desinat, quam res ipsa tota iam expleta, non tam artificioso quam necessario fine sententiam clauserit. Sive igitur hoc, quod illi sunt opinati; siue id quod nos diuinare tentauimus, siue neutrum placuerit: illud proculdubio scire expedit, hoc gentis
compositionis non esse contemnendum . nam . praeter altercationcs, dc sermones, dc magnam tum narrationum ac descriptionum partem, pulche rimas etiam exomationes orationis inde constitui videmus, πι sis, itemsscain, quae α dicitur, dc tertiam illam, quae uocatur τάαρ : nos uix habemus quibus nominibus appellemus: nisi spiritum , dc uigorem, atque intensionem eaetensionem ue dicamus . Quid autem, dc quale sit unumquodque corum, utcunque poterimus, ex Hermogenis traditione nitemur explicare. Est igitur τυτ ut, ut ille in tractatu de sententiae figuris ait, orationis composito, quae solis commatibus,dc colis sine artificiosa ulla periodo sententiam perscit, dc eo usque porrigitur, quo dicentis spiritus ac latera proferre possunt. - aut uerborum cst, aut sententiarum. dc ue
borum quidem a . nihil aliud est, quam transmutatio figurae ab uno spiritu in alterum 3 cum tamen sententiam non mutes: sententiarum Uero,
cum ab aliqua spiritus productione in aliam atque aliam transimus, sentent iam subinde mutantes . σς porro, cum ulterius, quam serre possit pr nunciantis spiritus . connexio membrorum protenditur; dc quamuis tum
commata, tum cola continenter conserantur, nulla tamen ex ijsium ii ram periodus contexitur . neque enim eain facit membrorum numerus
sed certus quidam illorum haoitus, dc nexus, ac constitutio, in qua propO-
sua redditis, dc reddita propostis plerianque respondent: ac sue opposta
70쪽
sint, sue non, ita in quendam quasi orbem fertur oratio, ut sensus princisium& finem propemodi uri simul ostendat. In his autem exornationius longe alius solet esse progressus, ct orationis se a diuersa. res enim
tota longo tractu caesim ac membratim ducitur; Ac ubi iam penitus est expleta, orationem secum ipsa concludit. De his multa Hermogenes. nos cmultis pauca in hunc locum contulimus: ut, si quis sorte desiderat noscere, quantum possit interdum forma illa orationis,quae citra omnem perio dum e solis caesis membris ue contexitum, & aut continentibus copulis ne-Xa procedit, aut omnibus prorsus coniunctionabus soluta labitur; id ex harum exornationum exemplis facilius intelligat. Eius igitur exornatio nis , quod hic scriptor ossi in appellat, duo ponit genera , alterum, cum unum lentum sumentes atque cxplicantes k rem totam ampliorem reddi mus, & in alia atque alia membra dispertinuir: alterum uero, cum breuiter multa dicturi, singulis singula membris complcctonali r. ac prioris quidem exemplum illud ponit ex Demosthene: Um G, i e λι-s iv. -
tale nimirum apud oratorem nostrum est illud in Verrem: Tantae ne tuae Verres libidanos erunt, ut eas capere, ac sustincrc non prouinciae populi Romani, non nationes exterae possint Z itane, quod uideris, quod concupiueris, quod cogitaris, nisi ad nutum tuum praesto fiterit, nisi libidini tuae cupiditatiq; paruerit, immittentur homines, expugnabuntur domus,ciuitates non modo pacatae, uerum etiam sociorum, atque amicorum ad uim
atque ad anna confiigient, ut a se atque a liboris suis legati populi Romani scelus atque libidinem propulsare possint i neque ineptum, opinor, huius rei exemplum fiterit, si quis, illato nobis repente bello, de maxinass perici lis imminentibus, e republica esse censeat defendendae libertatis gratia ali- uid audere aduersus leges, &ciuitatis consuetudinem 3 & periodo 'uiem utens dicat: Ut pax nihil non legitimum sene consueuit; ita belli necessitas silere leges plerunque compellit: proinde quae in otio cauenda existi inarem, haec in tanto rerum discrimine facienda censeo. ac mox idem multo liberius ac copiosus hunc sensum tractet, hac,quae per spiritus productionem fit, exornatione ad hunc modum utens. Si ellit quieta respublica, patres conscripti; si in octo cum dignitate esse possemus 3 si nihil atrox, nihil sormidolosum hostes minarentur; si libertate filii nobis nostra
liceret; ac res essent, ut solebant, in tuto constitutae; si denique hoc statu reipublicae honeste uiuere possemus: nihil de ueteri administratione mutandum, nihil novandum esse censerem : ueteres omnes leges, decreta, instituta, maiorum mores, ac consuetudines seruandas iudicarem. cum
uero bellum graue, ac periculosum inseraturi cum intra muros, atque in ipsa curia, atquc adeo in oculis omnium patriae proditores insultent; cum .potens atque atrox hostis in propinquo, atque ad ipsa quoque moenia uisatur; tantaq; sit rerum omnium perturbatio, tanta totius ciuitatis trepid aio, quanta post hominum memoriam non suit: quis iure nos improbarit,