Commentarivs in vtramqve epistolam Pavli ad Thessalonicenses

101쪽

THESSALON.ritate carnali certa spe in Dominum respucimus. Huic opponitur dormitio,quae est supina suo salutis negligentia Sobrietas Uex est qua cauetur, ne illecebris huius mundi ini ij,in somnum securitatis incidamus, sed potius ut alacres simus ad prae standum officium. Observetur proinde hoc discrimen inter piosa impios,Illi tuta. ta lucem Euangelii ambulant , hi mundi negotiis inuoluuntur, cura salutis suae abiecta

Qui enim dormiunt noetu dormiunt, inui ebrii sunt noctu ebrii sunt.

Argumentum est a simili. Quemadmodum homines noctu dormiunt S in terdiu uigilant, noctu sunt ebrij, dc in te diu brii: Ita nos decet qui iam noctem ignorantiae superauimus, uigilή.61 bri

tati studere. Id quod tu Euangelii requi

xit, ne mente grauata binno ignorantiae,

di corde intemperantia Z crapula defatigato,sorde nos in tam clara Euangelr luce geramus.Similis est exhortatio ad Eph. Ne sitis consortes illorum, eratis enim aliquam

102쪽

T II T. I. Daliquando tenebrae, Nunc autem Iux in Domino, tanquam filii lucis ambulate.

Nos autem qui sumus diei, sobrii simus.

Accommodatio est similitudinis. Nos qui sumus diei, id est, qui nocte superata ignorantiae, uersamur in Euangui luce,si mus sobrii.

Induti thorace fidei charitatis, & galea spe salutis.

Qud spectent uigiliaes sobrietas Chimstianorum, nunc ostendit, nimirum ut in armis excubent perpetu aduersus hostem. Describit autem πανοπλίαν Christiani militis paucisiimis uerbis, quam fusius describit ad Ephes A. Hic tres Christianorum uirtutes, fidem, charitatem dc spem ponit, qua armorum titulo Ornan Nam ut scutum, thoraX,S galea muniunt corpus militis mundani Ita animum prj hominis aduersus tela diaboli munit fides, qua totus Christus induitur, charitas, qua fides lucet , Spes, quae omni insultui dia holi

103쪽

certissima expectatur.

Quia non constituit nos De,us in aram, sed in acquisitionem

salutis per Dominum nostrum Iesiim Christum.

Amplificat ab obiecto spei, quod est

liberatio a damnatione d acquisitio salutis, ne quis hoc sibi adscribat,addit a sam, per Dominum nostrum Iesum Chrisestum. Porro cum iram S salutem nominat, significat utramque mercendam esse in aduentu Domini. Iram quidem adue sus reprobos. Salutem uero erga eos quos fide, charitate de spe armatos inueneritasque non ex ipserum sed Christi solius morito. Observetur& Evτiθεσις, quod salus acquiri non possit, nisi per hunc Dominum Iesum.

Qui mortuus est pro nobis, ut siue uigilemus, siue dormi, a mus , simu cum ipse uiua/

104쪽

Aetiologia est proximae rationis a fine mortis Christi sumpta. Cum autem mose tem nominat, per Synecdochen intelligit omnia redemtionis beneficia, quorum Gnis est, ut credentes per ipsum aeternumheatim coelo uiuant. Quocirca spes nostra non nititur debili landamento,sed fir mo de duraturo. Quae spes cum talis sit, nequaquam confundit sperantes. Habent enim testimonium spiritus, quod hic prae hel spiritui nostro de paterno erga nos fauore in Christo Iesu Domino nostro, Roman. s.

Quare consertamini uos 1las uicem, Maedificate singuli siri Eulos,sicut 8c facitis.

Postquam non pauca Christianoriim officia recensuit, ostendit omnium commune officium esse incumbere doctrinae,&e ortationi mutuae, ut usus doctrinae in uita conspiciatur. Hic tria observentur, primum quod iam dictum est commune officium isse piorum se mutuo exhor tari ac sedificare in pictate Deinde errare eos Qui hoc ad solos publicos uerbi mini stros n

105쪽

rilli it

ministerium non est temere perrumpendum Tamen omnibus exsequo incumbit se mutuo exhortari S aedilicare,seruato taramen Ecclesiae ordine. Postremo damnari Enthusiastas qui uerbi ministerium ab factare conantur , Cum lic Paulus aperte reqUirat mutuam eXhortationem de aedifi

cationem.

Rogamus autem uos si atres ut cognoscatis eos qui laborant inter uos,5 qui praesunt uobis in domino, admonent uos, utque habeatis illos in summo preca pex charitatem propter opus illorum.

Quid singuli singulis debeant diei umest, Nunc addit ualde necessariam exhor tationem, qua Thessalonicenses hortatur, ut uerbi ministris debitum honorem ex hibeant. Huius exhortationis tres sunt partes Periphrasis seu deseriptio ministro rum uerbi, osticium ipsis praestandum, Sccausae offici praestandi. Periphrasis siue descriptio

106쪽

descriptio qualasnam sint ueri ministri uer, hi docet utpote qui laboratar, praesunt de

admonent, Labor primum requiritur, nimirum ut in vinea doministrenue faciant officium , docendo fideliter populum. Reiiciuntii ergo a numer ministrorum Euanges , qui ocium captant, delicia sectantur, O quaerunt uictum fraudulenter tituli sacerdotalis praetextus. Nihil enim minus sunt,quam pastores, qui non praesunt laborando,5 in verbo propagando. Deinde requiritur, iit praesint in domino, sed ut oeconomi,non ut domini, dc patresfamilias. Sunt enim oeconomi mysteri iarum Dei. Quare qui non dispensant Euangelium , si ustra de praelatura in Ecclesia

gloriantur Tertio requiritur, Ut admone

ant, nam crebris admonitionibus, publimcis S priuatis opus est, ut doctrina audi toribus accommodari possit. Adeo enim sumus propter peccatum in salutis negoti, negligentes, ut perpetuis stimulis indi, geamus. Osticium ipsis debitum est, ut auditores eos habeant in summo precio honore per charitatem, hoc enim Paulus primum probat metalepti,dum inquit, Rogamus ut agnoscatis eos SQ Deinde Hare inquiens, ut habeatis eos in summo Precio

107쪽

popula

TREs SALOM. Precio seu honore, porro hic honor conmstit in quinque primum enim agnosces in

lorum ministerium opus esse diuinum. Qtiare ut legatos Dei eos complecti decet. a. exhibebis reuerentiam debitam pro pter ministeri dignitatem praestabis obcdientiam in his quae ad ministerium Pertinent,id est, ubi uerbum Dei postulat obedientiam: verum ii quid praecipiunt contra iterbum, sequamur regulam Paula, Si quis aliud Euangelium praedicauerit, Anathema sit. q. Gratitudinem debebis, Ut non solii in animo sis gratus erga ipsos, .veru metiam opere, id est,ut conferas pro tuis facultatibus Euangeli j ministris uictu Ec stipendium.Dignus est enim,teste Chri sio, operarius mercede sua. Item, Ronatas. Etenim ii spiritualia sua communicaue runt gentibus, debebant di de carnalibus ministrare illis.Item 1.Cor: λ Qtu Euange

lium annunciant,m Euangelio uiuant. Et

ibidem, Qtiis militat suis stipendi j a.Tim:

3. Non alligabis os bovi trituranti.Admoneantur igitur,n,quod iure diuino Ecclesiae ministris debeant stipendia, uerum de quid hic negligatur cum damno ministorii, pertinet haec cura ad superiores, Sicut monet sententia Esaiae. q. Reges erunx nu-- a tritores

108쪽

tritores tui, reginae nittrices. Si igitiir

Reges striat nutritores Ecclesiae, possit ni S debent iure diuino ministris Ecclassi stipendia ordinare, exemplo piissimi Eze

chiae regis, ut possint uacare legi Domini, a Para: 23. trinio, adhibebis ἐπιε ocria in iudicandis moribtis,4 tegendis erratis, quatenus fieri potest sine iniuria doctrinae. Nam si in doctrina delinquunt, nullo mo do parcendi sunt, sed ut lupi arcendi ab ovili, donec resipiscant. Causa cur hic honor praestandus sit ministris Euangelii additur cum inquit, propter opus illorum, Diade sequitur nihil eis honoris deberi,qui officium iactant sine labore. Quale autem sit opus illorum supra dictum est , nimi rum ut laborent in uerbo praesint in domino a sedulo admoneant quos docent.

Qtii discnsio multa generat mala,

hortatur ut concordio S paci studeant. Nulla enim re magis turbatur Ecclesiae incolumitas , quam dissensionibus , unde non solum factiones de seditiones, uertim etiam plurima cum in doc trina, tum in moribus scandala oriuntur Qtiare merito

109쪽

THESSALON. hic ad pacem hortatur Paulus qua,incoit imitas Ecclesiae conseruatur. Alii hic ue runt,pacem habet cum ipsis, Nam grae cum cursi est ambiguum, sed ego Ambrosium sequi maliti, Tametsi pari referre uideatur, nisi quod generalior sit sententia iuxta Ambrossi uersionem quae huc optime quadrat huc accedit quod Pauliis nusquam p αuτola pro prauτο Posuit, neque enim solet atticismos ais

ctare,

Obsecramus uos fratres,mos hete mordinatos, consolamini pusillanimes , subleuate, si romos , longanimes estote erga

omneS. Quia non omnibus aequalia sunt fidei incrementa, monet quomodo sit cum singulis agendum Inordinati, id est, flagiti-Ose uiuentes redigendi sunt in ordinem salutaribus monitionibus: pusillanimes, quorum fides uidetur uacillare, consolati onibus stabiliendi sunt Breuiter de Om nibus bene sperandum. Quare non im Portune turbandi sunt, sed expectanda est per olei antiam illorum poenitentia.

110쪽

Videte ne quis malum pro malo cuipiam reddat, sed sem, per quod bonum est, sectcmini,

tum erga uos inuicem,tum erga

OmncS. Ne retallemus initima nobis illatas moinet, siue fratres sunt qui offendunt, siue extranei nostrae religionis hostes. Verum quia talis affectus est perdifficilis, addit Particulam attentionis, Videte,ac si dicat, Scio difficile ac durum esse carni de sanguini illatas iniurias condonare. Quare eis acriori studio annitendum est, ut sitis hoque uindictae cupiditate. Neque tamen hac exhortatione legitimam uindictam,&magistratus officium abrogat, sed qualis affectus e studium Christianorum esse debeat, ostendit. Verum quia talis ais ctus raro inuenitur, necessaria est legitima Mindicta,quam magistratus uice Dei me

cet in contumaces.

Semper gaudete, indesinen te orate, in omni gratias agite.

Haec quoque Christianorum officia esse ut fidei germani sunt fructus mansefestum