Commentarivs in vtramqve epistolam Pavli ad Thessalonicenses

71쪽

Tertia huius capitis pars est,continens precationem Pauli, cum pro aduentu suo ad ipsos Thessalonicenses, thim pro incre mento confirmatione eorundem in Uera sanctitate, usque ad aduentum Christi, atqui ita habe haec pars duo membra. prioris membri circumstantiae diligenter perpenso mulias doctrina asserunt. Primum enim cum dirigat Pacitos orationem ad Christum, agnoscit ipsius diuinar po tentiam,qua patriaequalis sit. Deinde cum separatim dicit Deus S pater, de duabus rebus nos admonet. Vt enim Dei mentio maiestatem dc omnipotentiam declaratrIta patris appellatio fauorem Dei erga homines credentes primat. Is igitur, quem

inuocamus, non tantum ut uertis Deus

oestimandus , uerit metiam ut henignissi mus pater est agnoscendus ac amandus,a quo omnia optima cum sit 5 omnipoten ta paterno erga nos animo sperare liceat per Iesum Christum. Praeterea commendatur hic nobis prouidentia Dei poculiaris in administranda Ecclesia . Norienim tam Pauli inaustris quam prout dentiae Dei fuit,ad Thessalonicenses uenire aut non uenire. Vos

72쪽

Vos autem Dominus mapleat, S abundare faciat chariatatem mutuam inter uos 8 erga Omnes, quemadmodum 8 nos

Posterius membrum precationis Pauli, in quo precatur,ut in mutua charitate beneuolcntia crescant. Vbi primum radus, deinde exemplum nobis com mendatur Gradus quidem, dum inquit inter uos Merga Omnes Charitas enim quae a fide proficiscitur, primum ad fideles se extendit. Deinde ad alios quoque.Nam Charitas secivadum Deum, non hunc uel illum,sed omnes complectitur: Ita ut se in omnes effundat, principio facto a domesticis fidei. Exemplum uero cum inquit. Qiuemadmodum nos erga vos. Hic Paulus Thessalonicenses suo exemplo stimulat ad mutuum amorem , dc profecto nihil pulchrius est quam in doctoris uitaean dem esse pietatem Sc innocentiam quam uo docet. Exemplum sane imitatione in primis dignum.

Ut confirmet corda uestra

irre

73쪽

iciat P

irreprehensibilia, in anctitate coram Deo S patre nostro in aduentu Domini nostri Iesu Christi cu omnibus sanctis tuis.

Qiud charitati uera ex fide mananti coniunctum sit ostendit. Nam ut sine cha ritate nihil est irreprehensibile dc purum coram Deo: Ita ubi charitas adest,sincera corda, irreprehensibilia in uera sanctitate, idque coram Deo de patre, existunt. Non quod illa innocentia dc sanctitas sint eis citis charitatis. Fide enim corda purificantur,Sed quia mutua charitas uerae san ctimonis indicium est. Hoc cum reuel tum iri monet in aduentu Domini cum suis sanctis,fortius eos stimulat ad mutuaedile monis studium.Hic rursus monemur, quibus in rebus potissimum occupari de heant Christiani nimirum in mutua ex fide dilectione, studio, innocentiae,ade que omnium Virtutum. Hic enim sanctitatem omnibus quae cum fide S charitate Uera Pugnant, OPPOnit. Praeterea obser Dandum est, quod monet Ambrosius, a Deo esse principium S profectum, nsu mationem j uirtutum.

Caput

74쪽

I Elicta immundicia criniuria prori

mi, sanctificationi mutuset dilecti ni magis magist inclinabendum est pro pria assendo. Nec nimio dolori indulgendum est ob mortem necessariorum, Vos Dominus aliquando reuocabit ad uitam Perpetuam, qua spe se pii mutuo consolati debent.

ORDO CAPITIS

I. Priora tria capita partim laudibus Thesialonicensium ob constantiam in fide cruce, partim studio Pauli erga ipsos absoluuntur, Sequentia duo paraenes e fore continent ad uitam Christianis dignam. Perpetuus enim mos Pauli est doctrinae addere paraeneste protrepticas de aporrep

licas.

elustali

75쪽

ticas. Porro hoc quartum caput duabus Parii bus, nempe paraenesia consolatione absoluitur Paraenesis partam protreptica est,qua ad uirtutes uarias stimulat,partim apotreptica qua dehortatur a Uit4S,Utras que e firmis principiis extruit.Consolatio est super morte amicorum,ne nimio dolo re, more Ethnico ob mortem necessario rum afficiantur. Cui admiXta est expositio de modo δ ordine resurrectionis.

EXEGE SIS VARI I

cAPITIS CUM OBSERUAotione doctrinar .

Quod reliquum est igitur

fratres,Cgamus uos, Madhortamur in Domino esu, quemada modum accepistis a nobis, quo, modo oporteat uos ambulare,

placere Deo, ut abundetis

ma I S. Propontio est institutae paraenestos; cuius sensus est, ut dignam professione Uitam degant Thessalonicenses, quo Deo Piacere possint, atque adeo in dies magiata a PI

76쪽

E PI S . . A Dproficiant. Haec propositio monet, ut qui

Christo semel nomina dederimi, O Otauit contendant, ut Deo placeant, itod fit,dum ad normam ipsius uoluntatis nostram uitam conformamus. Cum autem addit, Quemadmodum Oportet, necessitatem indicat,fides enim incolumis esse nequit, quae hoc elueris fructibus non palam faciat.

Nostis enim quae praecepta dederimus uobis per dominum

Iesum.

Autoritatem suae exhortationes conci liat cum dicit, praecepta a se praescripta auritorem habere Dominum Iesum, Cui obe, dire omnes,qui ab eo salutem expectant, iure debent: ut serui domino, de redemptismodiberatori. Hinc cum docentes, tum discentes moneantur. Docente quidem, ne quid aliud Ecclesiae Christi praesumant Proponere, quam cuius autor est Dominus. Discentes ueris,ne prius acquiescant, quam sciuerint uocem Domini esse quam sonant praecones uerbi. Hinc Moses sub

inde ingerit populo Dei,5 locutus est D

minus

77쪽

THESSALON. minus Delis,d Prophetae: Haec dicit Do nimUS. Humanae enim doctrinae,uttit, cessariae sunt in praesenti uita Tamen Ecclesia Christi, cum de cultu Dei recteque i manda uita agitur, sola uoce Domini contenta esse debet.

Haec enim est uoluntas Dei sanetificatio uestra.

Ratio propositionis de noua uita seu obedientia fidelium sumpta a primo dc summo axiomate omnium actionum Christianarum. In quo amomate duo spectan da sunt, Regula uitae Christianae Riorma eiusdem Regula insita uoluntas Dei,qus petenda est ex solo uerbo Dei, unde David,Lucerna pedibus meis Uerhum tuum. Et Christus ex Esaia rustra me colunt d

centes Praecepta doctrina.hominum.Pro inde haec regula euertit 8 damnat omnem ἐθέλοθρησκε is omnium homunum,Ethni corum udaeorum S Papistarum qui alias regulas uiuendi praeter Verbum Dei eXco gitant,quod tum uoluntatem Dei nobis reuelat. Nec iuuat eos quod bonam antentionem praetendant. Nam Dominus

78쪽

quod sibi rectum uidetur. Huius rei causam exprimit Esaias cap. ys hisce uerbis: Neque enim cogitationes meae cogitati ne uestrae, neque uiae meae, uix uestrae dicit Dominus, quia sicut exaltantur coeli a terra, sic exaltatae sunt uiae meae a viis uostris,ct cogitationes me a cogitationibus uestris. Sit igitur nobis immota regula ui tae uoluntas Dei, quam nobis suo sacro sancto uerbo reuelauit. Forma uitae est sanctificatio secundum regulam. Haec sancti ficatio describitur infra s. cap. his Verbis. Ipse autem Deus pater sanctificet uos totos Sinteger spiritus uester, Sc anima&cor pus sine reprelaensione in aduentu Domini nostri Iesu Christi custodiatur. Est igitur sanctificatio plena cum ipse homo spi

ritu,anima docorpore integer uel purus Scimpollutus seruaturusque ad diem Christi. Purus autem is est totus,qui nihil incn te cogitat, nihil corde appetit,nihil corpoα re exequitur, nisi quod probatur Deo. Hinc patet ueram sanctificationem inrogeneratione consistere,quae mortificatione de uiuificatione absoluitur Mortificatione renuciamus mundo S carnis desiderjs ac

inquinamentis. Vivificatione quae fit per fidem hol

st te

79쪽

THESSALO fidem in Chiustum, subiicimiis nos imp rio spiritus, ut iam cum sincero corde incertitudine fidei aspersi cordibus a coi scientia mala, ut loquitur EpistoIa ad Hohraeos, audeamus Deum accedere iDferre illi hostiam uiuentem corpora nostra Romita. Obediendo in omnibus ipsius sanctissimae uolim tali Forma igitur Christianae uitae sanctificationis uoce exprimi tur, qua Nuitur iniquitas ct induitur in nocentia, S integritas spiritus, animi dccorporis, ut totus homo se Deo in obse quium addicat.

Vt absimeatis a scortatimne, Wsciat unusquisque uestrum

possidere suum uas in sanctifi,icatione & honore, non cum asisseetu concupiscentiar, quem adomodum 8c gentes quae non no

uerunt Deum.

Sanctificationem sectandam esse iuxta uoluntatem Dei suasit, Nunc quasdam ius partes per collationem contrariorum recitat. Nam cum sanctificatio immundi-

80쪽

EPIST. I. Dciae membris. Atque hoc loco castitatem fornicationi opponit, quo illam de se ctam Sc honestam sectemur, hanc uero de turpem cedam i detestemur fugiamus p.

Significat enim hoc loco uas, ipsum corpus uniuscuiusque, qua appellationem tam fragilitas humana' hoc possideiri uult cum sanctificatione d honore,hoc est sanctum, purum 8 honestum conseruari

ucra mentis Sc corporis castitate. Fornica

tionis nomine intelligit per Synecdochen

Omnem turpem Venerem,quam ablegan dam monet ad gentes quae non nOUerVnt

Deum. Qtiod sane inprimis obseruandum est Significat enim parum,imis nihil in schola Chris profecisse eos, qui uarns libidinis generibus succumbunt Sit igi tu omnibus piis cordi haec admonitio Pauli, cogitentque se tantisper a Christo Christo alienos esse,donec scedis libidinibus4 concupiscenti js carnis se inuoluunt. Nonnulli uas pro UXOre exponunt, sed prior interpretati magis accommoda est praesenti loco. Nam uas usu Hebraico est quaelibet res certo usui destinata,ut corpus nostrum non escae S Veneri, sed Domino destinatum est, I Corinth. 6. Praeterea h- seruentur gradus peccatorum. Vt enim